بخشی از مقاله
چشم انداز بورس کشاورزي در سال 85 از ديدگاه کارگزاران
كارنامه 11 ماه فعاليت بورس كشاورزي
بازاري به وسعت 35ميليارد تومان در انحصار 3 محصول: با معامله بيش از 197هزار تن كالا در يازده ماه ارزش معاملات بورس كشاورزي از 356 ميليارد ريال فراتر رفت. تالار معاملات بورس كشاورزي از ابتداي فروردين الي پايان بهمن ماه سال جاري، شاهد عرضه يك ميليون و 919هزار و 621 تن كالاهاي كشاورزي بود كه از اين ميزان عرضه، 25هزار و 530 تن به صورت نسيه و باقي به صورت نقد صورت گرفت. مقدار تقاضا طي مدت مزبور بالغ بر 204هزار و 665 تن بود. به گزارش خبرنگار ما، در يازده ماه امسال 197هزار و 795 تن انواع كالاهاي كشاورزي شامل برنج، جو، زعفران، پسته، نخود، عدس، ذرت، خرما و كنجاله دانه هاي روغني در تالار معاملات به ارزش 356ميليارد و 392 ميليون و 430هزار ريال به فروش رفت.بيشترين مقدار عرضه در يازده ماه امسال طي مهر ماه به ميزان 256هزار و 340 تن و كمترين آن در فروردين ماه به ميزان 39هزار و 390 تن كالا بود.بيشترين تقاضاي ايجاد شده در تالار معاملات مربوط به مرداد ماه با حجمي معادل 52هزار و 390 تن بود كه در پي آن بيشترين معاملات در اين ماه به ميزان 52هزار و 80 تن صورت گرفت.تالار معاملات بورس كشاورزي در فروردين شاهد كمترين عرضه به ميزان 2هزار و 520 تن و در خرداد شاهد كمترين حجم معاملات به ميزان يك هزار و 670 تن بود.
گروه برنج
كارگزاران بورس كشاورزي در طول فعاليت يازده ماه خود در سال جاري، 12هزار و 485 تن انواع برنج داخلي و وارداتي در تالار عرضه كردند كه تنها براي 330 تن آن تقاضا وجود داشت. حجم معاملات اين گروه طي مدت مزبور بالغ بر 290 تن به ارزش 3ميليارد و 266ميليون و 50هزار ريال بود. بيشترين و كمترين عرضه گروه برنج به ترتيب در ماه هاي شهريور و دي به ميزان 5950 و 5 تن صورت گرفت. بيشترين تقاضاي اين گروه در شهريور ماه به ميزان 125 تن بود كه كل آن مورد معامله قرار گرفت. بيشترين حجم معاملات اين گروه در شهريور به ميزان 125 تن و کمترين حجم معاملات آن در ماه هاي ارديبهشت و دي به ميزان 5 تن بود.گروه برنج در يازده ماه اخير پس از گروه هاي كنجاله، ذرت و جو با عرضه 12هزار و 485 تن كالا در جايگاه چهارم بيشترين عرضه ايستاد. اين گروه در مهر ماه عرضه اي نداشت.
بر روي اين گروه در ماه هاي فروردين، خرداد، مرداد و آبان نيز معامله اي صورت نگرفت.با نگاهي به آمار معاملات اين گروه مي توان دريافت که عرضه و بالطبع تقاضاي برنج در بورس کشاورزي مورد استقبال فعالان بازار قرار نگرفته است. به عقيده کارشناسان، تاسيس دفاتر نمايندگي کارگزاران در استان هاي برنج خيز، تشکيل کميته تخصصي برنج با استفاده از تجارب انجمن حمايت از برنج کشور و جلب تقاضاي برنج مورد نياز ارگان ها و ادارات دولتي از بازار سنتي به بورس از جمله راهکارهاي مطرح در افزايش معاملات اين گروه در تالار معاملات است.
گروه جو
تالار معاملات بورس كشاورزي از ابتداي فروردين تا پايان بهمن ماه سال جاري، شاهد عرضه 443هزار و 370 تن انواع جو دامي داخلي و وارداتي بود. خريداران براي اين مقدار عرضه، 28هزار و 90 تن تقاضا داشتند. ارزش معاملات اين گروه طي مدت مزبور با معامله 25هزار و 840 تن جو دامي به 39ميليارد و 48ميليون و 650هزار ريال رسيد.
بيشترين و كمترين عرضه اين گروه در ماه هاي بهمن و فروردين به ميزان 96620 و 750 تن بود. اين گروه در آذر ماه با 7هزار و 140 تن و در تير ماه با 20 تن، بيشترين و كمترين تقاضا را تجربه كرد. بيشترين حجم معاملات اين گروه همزمان با بيشترين حجم تقاضا در آذر ماه به ميزان 6هزار و 470 تن بود.كارگزاران بورس كشاورزي در خرداد ماه با فروش تنها 80 تن جو دامي، كمترين حجم معاملات اين گروه را در سال جاري تجربه كردند. گروه جو در تير ماه به رغم عرضه 3هزار و 200 تن جو دامي، بدون معامله باقي ماند. اين گروه پس از دو گروه ذرت و كنجاله در رده سوم بيشترين حجم تقاضا و بيشترين حجم معاملات بورس كشاورزي در يازده ماه اخير قرار گرفت. گروه جو از نظر بيشترين ارزش معاملات پس از گروه ذرت، رتبه دوم را كسب كرد.
گروه ذرت
عرضه 589هزار و 700 تن ذرت دانه اي در طول يازده ماه اخير با 131هزار و 530 تن تقاضا روبه رو شد كه 130هزار و 860 تن آن به ارزش 202ميليارد و 900ميليون و 480هزار ريال به فروش رفت. اين گروه در طول فعاليت يازده ماه بورس كشاورزي به ترتيب رتبه نخست بيشترين ميزان تقاضا، بيشترين حجم معاملات و بيشترين ارزش معاملات را كسب كرد.كارگزاران بورس كشاورزي در مهر ماه با عرضه 98هزار و 510 تن ذرت دانه اي بيشترين عرضه و در فروردين ماه با عرضه 3هزار و 210 تن، كمترين عرضه اين گروه را بر روي تابلو بردند.بيشترين حجم تقاضا و بيشترين حجم معاملات اين گروه در مرداد ماه به ميزان 40هزار و 510 تن بود. اين گروه در خرداد كمترين حجم تقاضا و كمترين حجم معاملات را به ميزان 430 تن تجربه كرد.
گروه پسته
كارگزاران بورس كشاورزي از ابتداي فروردين تا پايان بهمن ماه سال جاري، 6هزار و 998 تن پسته در تالار معاملات عرضه كردند كه تنها با 10 تن تقاضا روبه رو شد. كل تقاضاي ايجاد شده براي اين گروه به ارزش 300ميليون ريال مورد معامله قرار گرفت.گروه پسته پس از گروه هاي ذرت، جو، كنجاله و برنج در رتبه پنجم بيشترين ارزش معاملات به رغم معاملات محدود قرار گرفت.
اين گروه با عرضه 2600 تن پسته در مهر ماه شاهد بيشترين ميزان عرضه و با عرضه 10 تن پسته در مرداد ماه شاهد كمترين ميزان عرضه بود. گروه پسته در ماه هاي تير و شهريور عرضه اي نداشت و در ديگر ماه ها نيز به غير از مرداد ماه تقاضايي براي اين گروه وجود نداشت. كل عرضه اين گروه تنها در مرداد ماه با تقاضا و معامله روبه رو شد.
گروه زعفران
تالار معاملات بورس كشاورزي در يازده ماه اخير عرضه 2هزار و 205 كيلوگرم زعفران را تجربه كرد. ميزان تقاضاي ايجاد شده براي اين ميزان عرضه تنها بالغ بر 10 كيلوگرم بود كه با فروش 5 كيلوگرم آن ارزش كل معاملات اين گروه طي مدت مزبور به 14ميليون و 500هزار ريال رسيد.گروه زعفران در تير ماه بيشترين حجم عرضه را به ميزان يك هزار و 240 كيلوگرم تجربه كرد، در حالي كه بيشترين تقاضاي ايجاد شده براي اين گروه در ماه هاي خرداد و مرداد به ميزان فقط 5 كيلوگرم بر روي تابلو رفت. اين گروه تنها در مرداد ماه شاهد معامله بود و در ماه هاي فروردين، شهريور، دي و بهمن عرضه اي نداشت.
گروه كنجاله
كارگزاران بورس كالاي كشاورزي در 11 ماه گذشته، 861 هزار و 590 تن انواع كنجاله دانه هاي روغني شامل كنجاله سويا،كلزا، گلرنگ، تخم پنبه و تخم آفتابگردان وارد سيستم معاملات كردند كه تنها براي 44 هزار و 550 تن آن تقاضا ايجاد شد. طي مدت مذكور، 40 هزار و 680 تن انواع كنجاله به ارزش 110 ميليارد و 414 ميليون و 650 هزار ريال در بورس به فروش رفت.اين گروه از نظر عرضه رتبه نخست و از نظر تقاضا و حجم معاملات پس از گروه ذرت رتبه دوم را در بين محصولات منتخب بورس كسب كرد. بيشترين عرضه و تقاضاي اين گروه در مرداد ماه به ترتيب 130 هزار و 40 تن و 11 هزار و 300 تن بود. كمترين تقاضاي كنجاله دانه هاي روغني در 11 ماه گذشته 960 تن بود كه در مهر ماه اتفاق افتاد. كمترين عرضه نيز به ميزان 32 هزار و 530 تن در فروردين ماه صورت گرفت.بيشترين حجم معاملات اين گروه 11 هزار و 110 تن در تير ماه و كمترين حجم معاملات آن 500 تن در فروردين ماه بود.
ساير گروه ها
كارگزاران بورس كالاي كشاورزي در طول يازده ماه گذشته 4هزار و 495 تن نخود و 900 تن عدس در تالار عرضه كردند كه تنها براي 110 تن نخود تقاضا ايجاد شد و كل تقاضاي اين گروه به ارزش معاملاتي معادل 386ميليون و 100هزار ريال به فروش رفت. گروه عدس به رغم عرضه محدود نتوانست تقاضايي را در سال جاري به خود جلب كند.عرضه 82 تن خرما براي اولين بار در ماه هاي دي و بهمن نيز توانست تنها 5 تن تقاضا را به خود جلب كند. كل تقاضاي اين گروه در دو ماه مزبور به ارزش 62ميليون ريال به فروش رفت. گروه نخود تنها در ماه هاي فروردين، ارديبهشت، شهريور و مهر و گروه عدس نيز فقط در ماه هاي شهريور و مهر عرضه داشت. با نگاهي به نسبت عرضه و حجم معاملات گروه ها به عرضه و حجم معاملات کل در مي يابيم که گروه کنجاله با در دست داشتن 45 درصد از عرضه کل کالاها در تالار معاملات طي 11 ماه اخير، 20درصد از حجم کل معاملات را به خود اختصاص داد. در مقابل، گروه ذرت 67درصد از حجم کل معاملات را در حالي از آن خود کرد که 31درصد از حجم عرضه کل را در اختيار داشت. حجم عرضه گروه جو، 23درصد از عرضه کل و حجم معاملات آن 13درصد از حجم کل معاملات گروه ها بود. اين آمار نشان مي دهد که طي 11 ماه فعاليت بورس کشاورزي در سال جاري، 99درصد از کل عرضه و 97درصد از حجم کل معاملات تنها به سه گروه ذرت، جو و کنجاله ها (نهاده هاي دام و طيور) اختصاص داشته است. به نظر مي رسد جذب عرضه و تقاضاي ساير گروه ها نياز به ارائه و اجراي راهکارهاي اصولي دارد.
با گذشت يكسال ونيم از تاسيس بورس كالاي كشاورزي، اين بازار فراز و نشيب هاي گوناگوني را پشت سر گذاشته است. در آستانه سال جديد كه تا چندي ديگر سازمان كارگزاران بورس كالاي كشاورزي به شركت سهامي عام بورس كشاورزي مبدل مي شود، اين سوال وجود دارد كه بورس كشاورزي در سال آينده از چه چشم اندازي برخوردار است؟ خبرنگار ما در همين زمينه براي بررسي چشم انداز توسعه بورس كشاورزي در سال جديد با تعدادي از فعالان و كارگزاران گفت وگويي انجام داده است.
سيدمحمود حسيني پور، مدير شعبه كالايي كارگزاري بانك كشاورزي با بيان ضرورت راه اندازي بورس كشاورزي، به عنوان حلقه گمشده بخش كشاورزي، گفت: راه اندازي بورس كشاورزي به عنوان حلقه گمشده اي در بخش كشاورزي و اقتصادي كشور، موجب شد تا اين مهم در برنامه چهارم توسعه اقتصادي و اجتماعي كشور مدنظر قرار گرفته شود و در حقيقت تاسيس بورس كشاورزي در راستاي حمايت دولت از بخش كشاورزي بود. وي مزيت هاي بورس كشاورزي در مقايسه با بازار سنتي را يادآور شد و خاطرنشان كرد: كارمزد دريافتي از مشتريان بورس معادل 5/3 در هزار قابل قياس با سودي كه واسطه ها در بازار سنتي از مشتريان اخذ مي كنند، نيست.حذف واسطه هاي ناكارآمد و ارتباط مستقيم توليدكنندگان يا تجار با مصرف كنندگان در بورس سبب پايين آمدن قيمت نهايي كالا شده و در سود حاصله بين دو گروه ذكر شده تقسيم مي شود.
توجه ويژه دولت در سال 1385
مدير شعبه كالايي كارگزاري بانك كشاورزي در ادامه گفت: فعاليت بورس كالاي كشاورزي به گونه اي است كه توليدكنندگان، مصرف كنندگان و فعالان بازار به دلخواه وارد بازار مي شوند.
به عبارت ديگر، معاملات در بازار كاملا رقابتي است و از طريق تقابل عرضه و تقاضا، صورت مي گيرد. در صورتي كه اين بازار دچار تنش هاي شديد نشود، در ميان مدت به بازاري متمركز تبديل مي شود و فعالان، توليدكنندگان و مصرف كنندگان بازار به همراه سرمايه گذاران مي توانند به انتفاع مورد نظر خود دست يابند.وي خواستار حمايت جدي و صريح دولت از بورس كشاورزي در سال جديد شد و گفت: توسعه و رونق بورس كشاورزي در سال 85 در گرو حمايت صريح و قانوني دولت است.
به عنوان مثال شركت هاي دولتي فعال در امر توليد، توزيع و مصرف مي توانند به عنوان كارگزار در بورس كشاورزي حضور يابند.اعلام رسمي و شفاف معافيت مالياتي معاملات بورس كشاورزي و صدور مجوز واردات تنها براي آن دسته از واردكنندگان كه كالاي وارداتي خود را در تالار معاملات بورس كشاورزي عرضه مي كنند، از ديگر مواردي است كه توجه ويژه دولت در سال جديد را مي طلبد.سيدمحمود حسيني پور، توسعه و گسترش بورس در ساير نقاط كشور را در سال جديد بسيار ضروري ارزيابي كرد و گفت: دسترسي فعالان بازار و توليدكنندگان محصولات كشاورزي در سراسر كشور به تالار معاملات نبايد از نظر مسوولان اجرايي دور بماند. وي هماهنگي و همكاري بورس كشاورزي و بورس فلزات را به منظور انطباق خود با قانون جديد بازار سرمايه در سال جديد يادآور شد و گفت: بورس كشاورزي و بورس فلزات به عنوان دو بورس كالايي كشور بايد به منظور تطبيق كردن خود با قانون جديد در تعامل مستقيم با يكديگر باشند.
هزينه هاي سنگين تضمين خريد
سيدمحمود حسيني پور در ادامه با اشاره به هزينه هاي سنگين دولت با انجام خريدهاي تضميني گفت: انجام خريدهاي تضميني از طريق بورس به كاهش بسيار چشمگير هزينه هاي سنگين دولت در اين زمينه مي انجامد و بورس كشاورزي مي تواند در تنظيم و ساماندهي بازار اهرم كارآمدي باشد. وي با اشاره به آمار معاملات بورس در يك سال گذشته خاطرنشان كرد: آمار معاملات يك سال گذشته بورس حاكي از آن است كه هر چند در ماه هايي از سال بازار دچار نوسانات سينوسي بوده ليكن حجم معاملات روندي صعودي داشته است و در ارزيابي ها نيز پيش بيني مي شود كه در سال جديد حجم معاملات به چهار برابر ميزان فعلي افزايش يابد.
18 ماه تجربه كرديم
به گزارش خبرنگار ما، حسين محمودزاده، مديرعامل كارگزاري كشاورز كالا سپهر در رابطه با چشم انداز آينده بورس كالاي كشاورزي گفت: بورس كشاورزي در حالي با تغيير قانون بورس و اوراق بهادار مواجه شده است كه در 18 ماه گذشته در حال كسب تجربه و طي دوران آزمايشي معاملات در تالار بوده است.
وي معاملات فيزيكي در بورس كالاي كشاورزي را بيش از آنچه كه در بورس به عنوان بازار سرمايه مطرح باشد، در بازارهاي فرابورسي (OTC) صحيح دانست و گفت: در بورس هاي كالايي جهان بيشترين حجم معاملات به مبادلات اوراق مشتقه مبتني بر كالا و نه خود كالا به صورت فيزيكي اختصاص دارد و بورس هاي كالايي كشور تا رسيدن به آن موقعيت راه طولاني را در پيش دارند. وي معاملات بورس كشاورزي در ماه هاي گذشته را به نوعي آشنايي كارگزاران با پيچيدگي ها، مشكلات و نارسايي هاي بازار سنتي دانست و گفت: با توجه به قانون جديد بازار سرمايه، بورس كالاي كشاورزي نيز بايد به سمت مبادله اوراق بهادار و اوراق مشتقه مبتني بر كالا حركت كند و در كنار اين گونه مبادلات دستي نيز در بازار فيزيكي كالا داشته باشد و در مسير ساماندهي بازار اوليه نيز مسووليت هايي را در حد مقدورات خود بپذيرد.
مديرعامل كارگزاري كشاورزي كالا سپهر، ابهامات و نارسايي هاي قانون جديد را در رابطه با تبديل شدن بورس ها به شركت سهامي يادآور شد و گفت: تركيب سرمايه، سرمايه گذاران و سهامداران شركت سهامي عام بورس كشاورزي در قانون جديد در هاله اي از ابهام قرار دارد. از طرف ديگر جايگاه هر يك از كارگزاران موجود به عنوان كارگزار بورس (كه داراي امتيازاتي نسبت به كارگزاران جديد هستند) را بايد در اساسنامه جديد مدنظر قرار دهيم.
