بخشی از مقاله
چکیده:
همسویی فناوری اطلاعات و کسب وکار، همواره به عنوان یکی از دغدغههای اصلی مدیران فناوری اطلاعات مطرح بوده است. امروزه پشتیبانی موثر و کارآمد فناوری اطلاعات از فرایندها و استراتژیهای کسب و کار، یک عامل کلیدی برای موفقیت سازمان در محیط کسب و کار محسوب می شود. عدم همسویی استراتژیهای فناوری اطلاعات و کسب و کار، میتواند موجب اتلاف منابع سازمانی، دوباره-کاری و در نتیجه عدم دستیابی به اهداف سازمانی گردد. مطالعات اخیر نشان می دهد همسویی بین نیازهای کسب و کار با قابلیتهای فناوری اطلاعات تبدیل به یک مساله حیاتی برای سازمانها شده است. این مقاله با مروری بر پژوهشهای انجام یافته در زمینه همسویی فناوری اطلاعات با کسب و کار، به بررسی چالشهای پیش روی ایجاد همسویی و افزایش سطح بلوغ همسویی در سازمان می پردازد. مسائلی نظیر سازمانهایی با کسب و کار چندگانه یا سازمانهای چند ملیتی، ایجاد همسویی در سازمانهای کوچک با منابع محدود، تاثیر برون سپاری فعالیتهای فناوری اطلاعات بر همسویی، جنبه های اجتماعی همسویی نظیر مسائل فرهنگی و آگاهی اجتماعی، مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد.
کلمات کلیدی: همسویی فناوری اطلاعات با کسب و کار، استراتژی فناوری اطلاعات، استراتژی کسب و کار
.1 مقدمه
فناوری اطلاعات شیوه سازماندهی فرایندهای کاری، ارتباط با مشتریان احتمالی و ارائه خدمات را تغییر داده است. همسویی موثر و کارامد فناوری اطلاعات با استراتژیهای کسب و کار، یک عامل کلیدی برای موفقیت سازمان است. ضرورت و اهمیت همسویی نیازهای کسب و کار و قابلیتهای فناوری اطلاعات در مقالات متعددی مورد بررسی قرار گرفته است. همسویی بین قابلیتهای فناوری اطلاعات و نیازهای کسب و کار مساله ای حیاتی برای سازمانهاست. پس از سالها مطالعه در زمینه همسویی کسب و کار و فناوری اطلاعات - BIA - 1، BIA همچنان به عنوان یکی از دغدغه های مهم و اساسی مدیران فناوری اطلاعات محسوب می شود .[1]اینکه چرا این مساله حل نمی شود؟ می توان ادعا کرد که مطالعات آکادمیک هنوز راه حلهای مطلوب برای مسائل و مشکلاتی که مدیران فناوری اطلاعات و کسب و کار در دنیای واقع با آنها مواجه هستند، نیافته اند .[2]در این مقاله سعی شده است برخی از این چالشها و مسائل در خصوص BIA مورد بررسی قرار گیرند. در این مقاله پس از مرور مفهوم BIA، نظریات ارائه شده در مورد BIA ارائه شده و تحلیلی بر چالشهای پیش روی ایجاد و ارتقا همسویی در سازمانها انجام می شود .[3]
.2 مفهوم همسویی کسب و کار و فناوری اطلاعات
با اینکه همسویی فناوری اطلاعات با استراتژیهای کسب و کار در مدل ارائه شده توسط هندرسون و ونکاترامن[4] به عنوان یک مفهوم جدید مطرح شده، چالش تطبیق راه حلهای فناوری اطلاعات با نیازهای کسب و کار موضوع جدیدی نیست. همزمان با توسعه سیستمهای اطلاعاتی در سازمانها، نیاز به همسوسازی کاربرد آنها با فرایندها و استراتژی کسب و کار افزایش یافته است. متدلوژیهای برنامه ریزی فناوری اطلاعات و توسعه سیستم در پاسخ به این چالش توسعه یافته اند. برخی از این متدلوژیها عبارتند از برنامه ریزی سیستمهای کسب و کار2، مهندسی اطلاعات و مطالعه سیستمهای اطلاعاتی.3 این متدلوژیها می توانند به عنوان منشا پیدایش اولیه همسویی فناوری اطلاعات در نظر گرفته شوند. علیرغم اهمیت آشکار همسویی فناوری اطلاعات و کسب و کار، قسمت عمده مقالات منتشر شده در این زمینه غیر کاربردی هستند.
تعریفهای مختلفی برای این موضوع می توان یافت. مشاورین و شرکتهای فناوری اطلاعات این مفهوم را با تعریفهای مختلفی به کار برده اند.از میان این تعداد نظریات مختلف، چان - 2002 - دو مفهوم غالب مساله همسویی را درنظر گرفته است. اولی بر برنامه ریزی و یکپارچگی اهداف تاکید داشته و همسویی را میزان دستیابی به رسالت، اهداف و برنامه های سازمان توسط فناوری اطلاعات تعریف می کند .[1]یک مفهوم جامعتر از BIA در مدل هندرسون و ونکاترامن تعریف شده است. چارچوب جامع همسویی، که با عنوان مدل همسویی استراتژیک معرفی شده است، BIA را در دو بعد در نظر می گیرد. - شکل - 1
بعد تطبیق استراتژیک بین تمرکز خارجی که محیط کسب و کار را در نظر می گیرد با تمرکز داخلی که ساختارهای مدیریتی را در نظر می گیرد تمایز قایل می شود. بعد دیگر یعنی یکپارچه سازی عملیاتی، کسب و کار و فناوری اطلاعات را جدای از هم در نظر می گیرد. همچنین مدل چهار دامنه مختلف را برای دستیابی به همسویی در نظر می گیرد. هر یک از این دامنه ها مولفه های خود را دارند:محدوده، ظرفیتها، حاکمیت، زیر ساختها، فرآیندها و مهارتها. هندرسون و ونکاترامن توجه ویژه ای به رویکردهای مختلف دستیابی به همسویی معطوف داشتند.بر اساس این رویکرد کلی نگرBIA تحت عنوان" میزانی که برنامه های کاربردی فناوری اطلاعات، زیرساخت و سازمان از استراتژی و فرایندهای کسب و کار پشتیبانی می کند " تعریف می شود .[4]
.1-2 مدل همسویی استراتژیک هندرسون و ونکاترامن
این دو محقق در سال 1993 مدلی را برای همسویی فناوری اطلاعات با کسب و کار ارائه دادند که تا به امروز مشهورترین مدل ارائه شده در این زمینه است. آنها همسویی را در دو بعد ارائه دادند : تناسب استراتژیک و انسجام عملیاتی که نیازمند تدوین استراتژی بوده و دو حوزه داخلی و خارجی را مورد بررسی قرار می دهند. در این مدل، دو نوع یکپارچگی یا انسجام بین محدوده های کسب و کار و فناوری اطلاعات بیان می شود. نوع نخست انسجام استراتژیک است که به ارتباط بین استراتژی کسب و کار و استراتژی فناوری اطلاعات با توجه به عوامل خارجی می پردازد. نوع دوم انسجام عملیاتی است که به تطابق سطح داخلی سازمان میپردازد.
مدل همسویی استراتژیک، این موضوع را بیان میکند که موفقیت کسب وکار به مرتبط کردن استراتژی کسب وکار با استراتژی فناوری اطلاعات، فرایندها و زیرساختهای سازمانی و فرایندها و زیرساختهای فناوری اطلاعات بستگی دارد. این مدل بجای اینکه فقط بر یکی از جنبه ها به طور جداگانه تمرکز شود، همه جنبه های کسب وکار و فناوری اطلاعات را در بر می گیرد. در این مدل، هدف ایجاد یک وابستگی متقابل بین استراتژیهای کسب وکار و استراتژیهای فناوری اطلاعات و بین ساختار و فرایندهای کسب وکار و ساختار و فرایندهای فناوری اطلاعات و نیز نیازمندیهای سازمان و قابلیتهای فناوری اطلاعات است، به گونه ای که باعث ایجاد تغییر در سازمان شده، مزیت رقابتی و استراتژیک را برای آن فراهم کند.
در این مدل نشان داده می شود که برای ایجاد یک همسویی مناسب چه مهارتها، فرایندهاو زیرساختهایی برای فناوری اطلاعات و کسب وکار نیاز بوده و حوزه پوشش هر یک چگونه است و چگونه این ابعاد با هم هماهنگ می شوند تا انواع همسویی در سازمان ایجاد شوند .[5]همچنان که اشاره شد شکل 1 مدل همسویی استراتژیک هندرسون و ونکاترامن را نشان می دهد. روابط در شکل 1 به شرح زیر قابل مشاهده است:تناسب استراتژیک-1 روابط عمودی در مدل. مدیریت انتخاب هایی که سازمان را در بازار خارجی تعیین موقعیت کرده و در رابطه با چگونگی سازمان دهی داخلی برای دستیابی به استراتژی وقعیت یابی در بازار تصمیم می گیرند.یکپارچگی عملیاتی-2 روابط افقی در مدل. با تغییر استراتژی کسب و کار، استراتژی های فناوری اطلاعات و فرآیندهای آن نیز باید به تناسب تغییر کنند
