بخشی از مقاله
چکیده
برنامهریزی استراتژیک در سازمان های امروزی با هدف یکپارچگی استراتژی های کسب و کار و فناوری اطلاعات در جهت اکتساب مزیت رقابتی تهیه می شود. با وجود اهمیت این موضوع، باز هم شاهد گزارش شکستهای متعدد شرکتها در این حوزه هستیم. یکی از دلایل نرخ بالای شکست برنامهریزی استراتژیک در سازمانها، توجه بیش از حد به یک عامل و عدم توجه کامل به سایر عوامل سازمانی می باشد. در این راستا، ارزیابی آمادگی سازمان بر ای همسویی استراتژیک باید به عنوان نقطه اولیه و شروع فعالیت طرحهای جامع مورد توجه قرار گیرد.
در این پژوهش با مرور ادبیات موضوع در این حوزه در مییابیم که سازمانهای کوچک و متوسط تولیدی و خدماتی در زمینه همسوسازی برنامه استراتژیک کسب و کار و فناوری اطلاعات کمتر کار نموده اند، لذا در این پژوهش همسویی برنامه استراتژیک کسب و کار سازمان با سیاستهای فناوری اطلاعات مورد آزمون قرار گرفته است. در ادامه نتایج در سازمانهای کوچک و متوسط، نشان میدهد سازمانهایی که به همسوسازی فناوری اطلاعات در راستای کسب و کار اقدام نمودهاند موفقیت بیشتری نصیب آنها شده و از عملکرد سازمانی بالاتری نیز برخوردارند.
کلمات کلیدی: همسویی برنامهریزی استراتژیک، برنامهریزی استراتژی کسب و کار، برنامهریزی استراتژی فناوری اطلاعات
.1 مقدمه:
باتوجه به رشد و توسعه همه جانبه فناوری اطلاعات و نفوذ آن در سطوح مختلف سازمانها، لزوم بکارگیری برنامههای راهبردی در حوزه فناوری اطلاعات بیش از پیش نمایان میشود. این طرحها جهت برخوردی نظاممند با مقوله سرمایه گذاری و کسب نتایج بهتر در این حوزه طراحی، تدوین و پیاده سازی میشوند .[1] از این رو استفاده استراتژیک از فناوری اطلاعات و همچنین همسو نمودن استراتژیهای فناوری اطلاعات1 با استراتژیهای کسب 2 و کار سازمان، به عنوان عامل کلیدی برای سازمانها جهت کسب مزیت رقابتی تبدیل شده است .[2]یکی از عوامل کلیدی در این حوزه برنامهریزی راهبردی است. امروزه برنامهریزی استراتژیک یکپارچه در کل سازمان به عنوان یکی از اساسی ترین اجزاء یکپارچه سازی و همسویی استراتژیک کسب و کار و فناوری اطلاعات مطرح می باشد .[2]
برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات بایستی با برنامهریزی جامع سازمان همسو گردد. درواقع واحد فناوری اطلاعات و سایر واحدهای سازمانی بایستی در جهت اهداف مشترکی برای سازمان تلاش کنند -4-3] .[6 آنچه در این تحقیق و تحت عنوان همسویی استراتژیک فناوری اطلاعات و کسب و کار مدنظر قرار دادیم، به استفاده مناسب از فناوری اطلاعات جهت تحقق اهداف و استراتژی های سازمانی اشاره دارد. براین اساس قبل از صرف هزینههای زیاد جهت تدوین و پیاده سازی برنامههای استراتژیک فناوری اطلاعات، سازمان بایستی توانمندی-های خود را برای همسو نمودن فناوری اطلاعات و کسب و کار در زیربخشهای مختلف مورد ارزیابی قرار دهد و در صورت وجود کاستیهایی، نسبت به رفع یا بهبود آنها اقدام نماید .[5]
باتوجه به اینکه در کشور ما به کارگیری فناوری اطلاعات بحثنسبتاً جدی می باشد و چالشهای بسیاری را پیشروی خود می بیند، یکی از مهمترین مسائلی که در این زمینه مطرح می باشد، برنامه ریزی استراتژیک برای فناوری اطلاعات بصورت کارا و اثربخش می باشد .[8]نظر به رشد روزافزون فناوری اطلاعات، اهمیت قابل ملاحظه برنامهریزی استراتژیک در حوزه فناوری اطلاعات و همچنین سرمایهگذاری قابل توجهی که سازمانها و شرکتهای داخلی در این حوزه انجام میدهند، تعهدات سازمانی و تغییرات سریعی که در محیط بیرونی رخ میدهد، بررسی و شناسایی عوامل اثرگذار در این حوزه و سنجش میزان آمادگی سازمان جهت استقبال مدبرانه از این طرح ها ضروری به نظر میرسد .[12-6] این موضوعی است که در فرآیند سنجش آمادگی سازمان بر این همسویی استراتژیک فناوری اطلاعات و کسب و کار مدنظر قرار دارد.
.2 مبانی نظری:
همسویی استراتژیک1 به یکپارچگی و هماهنگی برنامه های کاربردی فناوری اطلاعات و اهداف سازمان اشاره دارد. در این حوزه، نه تنها برنامههای فناوری اطلاعات بایستی اهداف، رسالت و استراتژیهای کسب و کار را انعکاس دهد، بلکه برنامههای کسب و کار نیز باید به عنوان مرجعی برای برنامه فناوری اطلاعات، برنامه های کاربردی و تکنولوژی های خاص آن باشد .[10-9-8]اهمیت همسویی فناوری اطلاعات و کسب و کار سازمان از دهه 1970 و توسط افرادی و سازمانهایی همچون مک لین و سودن - 1977 - در شرکت IBM، میلز - 1986 - ، پارکر و بنسون - - 1988، برانچو و درب - 1987 - ، دیکسون و لیتل - 1989 - ، نیدرمن - 1991 - ، چان و هاف - 1993 - ، هندرسون و نکاترامن - 1996 - ، لوفتمن و بریر - 1999 - ، شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفت.
درطی این سالها، موضوع همسویی همواره یکی از مهمترین دغدغههای مدیران ارشد کسب و کار و فناوری اطلاعات سازمان محسوب میگردید. اگرچه این موضوع هم اکنون نیز جزء دغدغههای اصلی بسیاری از مدیران سازمانها میباشد. بدیهی است که با توجه به پویاتر شدن استراتژیهای تجاری و همچنین رشد سریع فناوریهای اطلاعاتی، اهمیت این مقوله درنظر سازمانها فزونی یافته است. در چنین شرایطی حفظ همسویی استراتژیک کسب و کار و فناوری اطلاعات سازمان نیازمند فرآیندهای مدیریتی کارآمد و پیچیده خواهد بود -13] .[20-19-16-15اهمیت همسویی استراتژیک همزمان با تلاش شرکتهای امروزی برای افزایشیِکپارچگی کسب و کار و فناوری اطلاعات، افزایش مییابد شاید این امر بخاطر این باشد که همسویی، هر دو سرفصل اثربخشی و کارائی را پوشش میدهد .[22-20-15]
در سالهای اخیر، گستره وسیعی از تحقیقات و تحلیلها بر روی ترکیب فناوری اطلاعات و کسب وکار سازمان، نقش مشارکت بین فناوری اطلاعات و مدیریت کسب و کار و درک استفاده رقابتی از فناوری اطلاعات که منجر به دگرگونی استراتژی های کسب و کار می شود انجام شده است .[20-18]نوآوریهای ناشی از فناوری اطلاعات نهتنها موجب تغییر محدوده سازمانها میشود، بلکه زیرساخت آنها را دچار دگرگونی میکند اگرچه بسیاری از تحقیقات فوق، به صورت مطالعات تجربی، تنها در یک حرفه و یا صنعت انجام شده و قابلیت تعمیم برای سایر حوزهها را ندارند لیکن زمینهساز شناسایی بسیاری از عوامل اثرگذار بر همسویی استراتژیک شدند .[23-21]
