بخشی از مقاله
یک ایده پیشنهادی برای استفاده از RFID در بیمارستان هوشمند
چکیده:
استفاده از شناسایی بر اساس فرکانس رادیویی بخصوص شناسایی بر اساس رادیو فرکانسهای سیار در صنعت در چند سال اخیر بسیار گسترده و مورد توجه قرار گرفته است . این تکنولوﮊی در پزشکی نیز مورد توجه قرار گرفته ، به گونه ای که در بخشهای مختلف می توان از آن استفاده کرد . ما در این مقاله ضمن معرفی RFID ، به کارکردهای آن در صنعت پزشکی اشاره خواهیم کرد و یک ایده پیشنهادی برای استفاده از RFID در بیمارستان هوشمند ارائه خواهیم داد .
واﮊه کلیدی : بیمارستان هوشمند ، RFID ، تلفن همراه
١. مقدمه
با گسترش شبکه های بی سیم در سطح کشور و جهان، شیوه های ارتباطی روز به روز پیشرفت کرد . این پیشرفت با به وجود
آمدن وسائل ارتباطی جدید همراه بود . تلفن همراه به عنوان یکی از وسائل ارتباطی جدید در قرن اخیر ، زندگی بشر را بسیار تحت الشعاع خود قرار داده است . تلفن همراه در بسیاری از زوایای زندگی انسان می تواند نقش اساسی داشته باشد . امروزه استفاده از تلفن همراه در پزشکی و به خصوص پزشکی از راه دور بسیار مورد توجه قرار گرفته است]١.[ برای رسیدن به این مهم ، نیاز به شبکه های حسگر برای ارتباط بین بیمار و پزشک از طریق تلفن همراه احساس می شود . ما در این مقاله RFID را به عنوان یک وسیله ارتباطی در ارتباطات بین پزشک و بیمار معرفی می کنیم . هرچه بتوان روابط بین بیمار و پزشک
را به شکل همه جا حاضر پیاده سازی کرد ، بهتر می توان به ارائه خدمات پزشکی پرداخت و از ایجاد هزینه های درمانی سنگین و مشکلات خاص بیمارستانهای سنتی از قبیل رزرو وقت قبلی ، شرایط پذیرش و ... جلوگیری کرد. این امر ( مراجعه کمتر بیماران و ارتباط بین پزشک و بیمار از طریق وسائل الکترونیکی و ... ) باعث می شود که پزشکان وقت بیشتری برای مطالعه و تحقیق داشته باشند .
شناسایی بر مبنای فرکانس رادیویی ( ( RFID یک روش خودکار بر مبنای ذخیره و بازیابی داده ها از راه دور ، با استفاده از تجهیزاتی به نام برچسب ( ( Tag است . سامانه های RFID از امواج رادیویی برای انتقال داده استفاده می کنند . فناوری RFID صرفا راه ساده ای برای انجام کارها در بخشهای مختلف نیست ، بلکه به صورت کلی روند جدیدی ارائه می دهد و می تواند به عنوان تسهیل کننده عملیات عمل کند]٢.[ کاربرد RFID روز به روز در تمامی زوایای زندگی در حال پیشرفت است و تمامی صنایع را در اختیار خواهد گرفت . ما در این مقاله برای مکانیزه شدن بیمارستان ها و همچنین کم کردن خطا های ناشی از عوامل انسانی و همچنین بالاتر رفتن بهره وری و بهتر شدن روند درمان و بسترسازی برای ارائه خدمات پزشکی در هر زمان و در هر مکان از RFID در بیمارستان استفاده می کنیم و ایده ای را مبتنی بر آن پیشنهاد می دهیم . در این مقاله ابتدا به معرفی RFID و
بیمارستان هوشمند پرداخته و سپس کاربردهای RFID را در بیمارستان هوشمند بررسی می کنیم . در پایان به ارائه ایده پیشنهادی بر اساس RFID در بیمارستان هوشمند میپردازیم .
٢RFID . چیست ؟
به مجموعه ای از فناوری ها که در آنها برای شناسایی خودکار افراد و اشیاﺀ از امواج رادیویی استفاده می گردد ،RFID گفته می شود]٣RFID .[ از گیرنده و فرستنده تشکیل شده که گیرنده در یک شی نصب می شود و Tag نام دارد . RFID با فرستادن امواج رادیویی در فاصله کوتاه Tag را شناسایی کرده و اطلاعات را از درون آن می خواند. تگ و یا دستگاه فرستنده خودکار ، شامل یک مدار الکترونیکی است که که به شی مورد نظری که لازم است دارای یک کد شناسایی باشد ، متصل می گردد . زمانی که تگ نزدیک و یا در محدوده کدخوان قرار می گیرد ، میدان مغناطیسی تولید شده توسط کد خوان باعث فعال شدن تگ می گردد .
ما بیمارستان هوشمند را به صورت زیر ارائه می کنیم:
از آنجاییکه در یک بیمارستان کلیه فرآیندهای پیشگیری، تشخیص، درمان، مقابله و مراقبت بیماران، وابسته به دانش هستند، لذا می توان گفت، بیمارستان هوشمند یک مرکز بهداشتی درمانی حساس به دانش است که در راستای تحویل سرویس های دانشی در زمان صحیح، مکان صحیح، شرایط صحیح و برای هدف صحیح، دانش را در کلیه بخش های مرکز به جریان در می آورد. در یک بیمارستان هوشمند به فناوری های نوین (از قبیل فناوری زیستی، فناوری نانو، فناوری هسته ای و فناوری اطلاعات)، علوم شناختی، هوش مصنوعی، مدیریت و جریان دانش و یادگیری فردی و سازمانی توجه ویژه میشود.
شکل (١) : نحوه کار ] RFID٩[
همانگونه که در شکل (١) نشان داده شده است تگها امواج رادیویی را که شامل اطلاعات است ، می فرستند و کد خوانها این
اطلاعات را دریافت می دارند و در دستگاه های سرویس دهنده محلی پردازش می کنند و سرویس مربوطه را ارائه می نمایند .
٤. کاربردهای RFID در بیمارستان هوشمند
یکی از امکانات لازم برای یک بیمارستان هوشمند آگاهی از وضعیت منابع دادهای، اطلاعاتی و دانشی است. در همین راستا، RFID
می تواند کاربردهای قابل توجهای داشته باشد. به نظر ما، اصلی ترین نقش RFID در بسترسازی داده ای و اطلاعاتی برای یک بیمارستان هوشمند است. بنابراین می توان کاربرد RFID در بیمارستان هوشمند را به دسته های متفاوتی تقسیم کرد. ما در اینجا ، ضمن تقسیم بندی کاربردها (شکل (٢) ) به ارائه توضیحاتی در هر زمینه می پردازیم و کاربرد RFID را در هر کدام شرح خواهیم داد. برخی از کارکردهای ارائه شده به صورت پیشنهادی است و بدون توجه به موضوع مکان قرارگیری برچسب ( Tag ) ارائه شده است .
٣. بیمارستان هوشمند
بیمارستان هوشمند ، سازمانی پزشکی و درمانی است که در جهت فرآیندهای پیشگیری، تشخیص، درمان، مقابله، مراقبت و بهبود بیماران به صورت سازمانی نظام یافته بازسازی شده و بر اساس فناوری اطلاعات و ارتباطات خدمات خود را ارائه می کند. بیمارستان هوشمند در راستای هدفند سازی و یکسان سازی خدمات ارائه شده به بیماران و همچنین کاهش خطاهای ناشی از عوامل انسانی در بهبود بیماران پایه گذاری می شود . این بیمارستان دارای مفاهیم جدید و بدیعی در زمینه پزشکی می باشد ، که یکی از واﮊه های نوین مرتبط با بیمارستان هوشمند، سلامت الکترونیکی است . سلامت الکترونیکی عرصه جدیدی است بین اطلاع رسانی پزشکی ، سلامت عمومی و تجارت که به خدمت رسانی و توزیع یا شفاف سازی اطلاعات بهداشتی و پزشکی از طریق اینترنت یا فناوری های مرتبط توجه دارد.
شکل (٢) : کاربرد RFID در بیمارستان هوشمند
٤.١. تلمدسین: بطور تحت الفظی تلمدسین را پزشکی از راه دور معرفی کرده اند . تلمدسین ، یک راه حل فناوری اطلاعات و رویکرد جدیدی بمنظور ارائه خدمات درمانی با روشی ایمن و ارزان می باشد
]٣. [ یکی از عوامل موثر در تلمدسین ارسال اطلاعات از طریق وسائل ارتباطی ، بالاخص تلفن همراه ، است . به نظر ما برای اینکه بتوان
٤.٦. آزمایشگاه :
اطلاعات را وارد تلفن همراه کرد ، می توان از RFID استفاده نمود . در تلفن های همراه جدید دستگاهی تعبیه شده است که می تواند مانند دستگاه گیرنده ، امواج ارسالی از Tag را دریافت کند . پزشکی از راه دور ، که می توان آنرا زیر مجموعه ای از بیمارستان الکترونیکی و هوشمند دانست ، باعث می شود که خدمات پزشکی برای تمام افراد جامعه به طور یکسان ارائه گردد . برای پیاده سازی این طرح نیاز به ایجاد یک ارتباط دقیق و تنگاتنگ بین بیمار و پزشک است. بیمار باید بتواند اطلاعات درمانی را برای پزشک مربوطه ارسال کند و پزشک از روی آن اطلاعات به درمان و تجویز دارو بپردازد . همانگونه که گفته شد ، ما برای ایجاد ارتباط بین بیمار و پزشک در تلمدسین ، RFID را پیشنهاد می کنیم . با این روش اطلاعات بیمار به راحتی قابل ذخیره سازی در برچسب وی بوده و انتقال اطلاعات بین بیمار و پزشک از امنیت و سرعت بالایی برخوردار خواهد بود .
٤.٢. پرونده الکترونیکی : پرونده الکترونیکی را می توان به سه دسته تقسیم کرد :
‐ پرونده رایانه ای بیمار که مجموعه ای از ذخایر رایانه ای اطلاعات سلامت یک فرد است که با یک شناسه فردی به هم پیوند دارند .
‐ پرونده الکترونیک پزشکی که رویکردی واقع بینانه را بر اساس راه اندازی پرونده الکترونیک فرد محور در یک موسسه واحد ، که ممکن است در یک بیمارستان ، درمانگاه یا شبکه سلامت باشد ، ارائه می دهد .
‐ پرونده سلامت شخصی که از تحولات اخیر در زمینه ارتقا سلامت توانمند سازی افراد بوده است که بر مبنای آن هر فرد مسئولیت سلامت خود را بعهده می گیرد و با این دیدگاه فرد می تواند نسخه ای از اطلاعات سلامت خود را داشته باشد ]٤. [
به نظر ما کاربرد RFID در پرونده الکترونیکی به این صورت است که می تواند مانند برچسب بر روی لباس هر بیمار در بیمارستان و یا مکانهای دیگر نصب گردد و اطلاعات خاص هر بیمار را در درون خود ذخیره داشته باشد . این کار باعث محرمانگی و شخصی سازی اطلاعات نیز می شود . در این روش با به کارگیری RFID از به وجود آمدن حجم زیادی از اطلاعات پزشکی به شکل پرونده های کاغذی جلوگیری شده و نیز دسترسی به اطلاعات هر بیمار و جستجو در آنها نیز برای پزشک آسانتر خواهد شد . این روش به مکانیزه شدن بیمارستان و همچنین داده کاوی بیماری ها برای یافتن روش های درمانی جدید نیز کمک شایانی می کند .
٤.٣. ویزیت الکترونیکی : ارتباط بیمار با پزشک و یا تیم پزشکی را ویزیت گویند، که اگر این ملاقات از طریق وسائل ارتباط جمعی و به صورت Online باشد ویزیت الکترونیکی نام دارد ]٥[ ، به نظر ما هر پزشک می تواند اطلاعات مربوط به ویزیت ها را به وسیله تلفن همراه در برچسب RFID هر بیمار ذخیره نماید و در مواقع نیاز آنها را با یکدیگر مقایسه نماید . دستورات و گزارشات پزشکی در هر ویزیت انجام شده و مقایسه آنها با یکدیگر در پیشبرد روند بهبود موثر است . در این روش اطلاعات را می توان بین سایر پزشکان به اشتراک گذاشت و از نظرات همزمان آنها در درمان بیماران استفاده کرد .
٤.٤. نسخه الکترونیکی : بخشی از نظام پرونده الکترونیک سلامت که تبادل اطلاعات بین پزشک ، داروخانه ، مراجع ذیربط و بیمار را در بر می گیرد ]٤. [ به نظر ما پزشک می تواند اطلاعات مربوط به دارو را در برچسب بیمار ذخیره کند و بیمار با مراجعه به داروخانه ، داروی مورد نظر را دریافت دارد . در این روش دیگر مشکل خوانا بودن نسخه ها نیز بر طرف می شود . کاربرد دیگر RFID در نسخه الکترونیکی ، شخصی سازی اطلاعات است . مشکلی که در حال حاضر برای بسیاری از شرکت های بیمه کننده به وجود می آید این است که دفترچه های بیمه توسط افرادی غیر از شخص بیمه شونده مورد استفاده قرار می گیرد . با کمک RFID می توان این مشکل را حل نمود و به ارائه خدمات به صورت شخصی پرداخت .
٤.٥. دارو : کنترل اتوماتیک انبارهای تولیدکنندگان و فروشندگان مواد دارویی ، ارسال علائم رادیویی به تهیه کنندگان جهت ساخت داروهای جدید ، رهگیری دارو ، تاریخ تولید و انقضا و شناسایی داروی اصل از تقلبی از موارد کاربرد RFID در زمینه دارویی است ]٦. [ به نظر ما در این بخش از کلیه خواص RFID استفاده می شود . ما در بیمارستان هوشمند و همچنین در بیمارستان سیار از RFID به عنوان شناسایی کننده داروی هر بیمار و همچنین تاریخ تولید و انقضا استفاده می کنیم . مشخص بودن دز مصرفی داروی هر فرد ، زمان مصرف و همچنین نوع مصرف ( جویدنی و یا ... ) از اطلاعاتی است که می توان در Tag هر بیمار برای استفاده از دارو ذخیره نمود .
یکی از مشکلات موجود در آزمایشگاه ها ،
جابجایی نمونه های آزمایش با یکدیگر و یا نتیجه آزمایشات بیماران با هم است ]٦. [ با استفاده از RFID شناسایی دقیق نمونه ها در آزمایشگاه ها میسر می شود . یکی دیگر از خصوصیات RFID در بخش آزمایشگاه ، به وجود آمدن سیستم یکپارچه اطلاع رسانی از راه دور در آزمایشگاه ها است . در این روش دیگر نیازی به مراجعه حضوری فرد بیمار برای دریافت نتیجه آزمایش به آزمایشگاه نیست . آزمایشگاه می تواند اطلاعات آزمایش را برای بیمار بر روی تلفن همراه وی ارسال کند . کاربرد دیگر این روش استفاده آزمایشگاه ها از تجهیزات یکدیگر و
