کار اموزی ترانس های سطح شهر

بخشی از مقاله

کار اموزی ترانس های سطح شهر

مقدمه :
مطالب گردآوري شده نتايج فعاليت هايي بوده كه در طي دوره كارآموزي انجام شده است . در اين دوره 30 روزه با بازديد ترانس هاي سطح شهر بيجار و اطراف آن به همراهي مسئول آن بخش در اداره برق بيجار رفته و مشكلات پيش آمده براي ترانس ها رفع مي شد .
كه در اين بازديدها با انواع كليدها ، ترانس ها ، بريكرها ، ساختمان داخلي ترانس ها ، كاربرد خازن در ترانس ، رأكتورها ، باطريخانه (توزيع DC,AC) ، تابلوهاي فشار قوي و ضعيف كه از نظر كاربرد به انواع تابلوهاي كنترل ، تابلوهاي آلارم ، تابلوهاي توزيع DC,AC ، مخابراتي ، تابلوهاي اندازه گيري تقسيم مي شود ؛ آشنا شده ام .
همچنين در ادامه اين بازديدها :
با انواع رله هاي حفاظتي ، ارت ، اضافه جريان ، ديستانس ، ديفرانسيل ، ريستريكنت ارت فالت ، اضافه ولتاژ ، رله كمبود ولتاژ ، رله اضافه جريان ، ارت فالت جهتي و با خصوصيات يك سيستم حفاظتي و روش هاي جلوگيري از خسارت خطا در سيستم قدرت در انواع حفاظتهاي اصلي خط ، حفاظتهاي پشتيبان خط ، حفاظتهاي اصلي ترانسفورماتور مي باشد ؛ آشنا شده ام .
مطالب ارائه شده در اين زمينه با توجه به مشاهدات خويش و استفاده از كتاب هايي در زمينه هاي فوق گردآوري شده است .
از تمامي عزيزاني كه در اين مدت با بنده همكاري داشته اند كمال قدرداني را دارم ؛ اميدوارم كه تجربه هاي بدست آمده در اين جزوه مورد توجه استاد گرانقدر قرار گيرد.
با تشكر

آشنايي با تجهيزات و بهره برداري از پستهاي فشار قوي :
سيستم ها يا شبكه هاي برق رساني را مي توان به چند دسته كلي تقسيم نمود كه هر كدام در جاي خود از اهميت زيادي برخوردار مي باشد اين سيستم ها شامل :
1- توليد 2- انتقال 3- فوق توزيع 4- توزيع مي باشد .
توليد شامل انواع نيروگاه هاي بخار ، گازي ، ديزلي ، آبي و غيره مي باشد كه معمولاً خروجي نيروگاه هاي بخار به شبكه هاي انتقال 400 يا 230 كيلوولت و خروجي نيروگاه هاي گازي به شبكه هاي 63 كيلوولت و خروجي نيروگاه هاي ديزلي به شبكه هاي 20 كيلوولت متصل مي شوند .
انتقال شامل خطوط و پست هاي 400 و 230 و 132 كيلوولت و فوق توزيع شامل خطوط و پستهاي 63 كيلوولت مي باشد . شبكه هاي توزيع شامل خطوط و پستهاي 20 و 4/0 كيلوولت مي باشند .
اصولاً علت انتخاب ولتاژهاي متفاوت در شبكه هاي برق رساني به دو دليل عمده مي باشد :
1. دلايل فني
2. دلايل اقتصادي

دلايل فني :
اگر بخواهيم توان ثابتي را براي مسافتي معين انتقال دهيم هر چقدر ولتاژ را بالاتر ببريم جريان كمتر و برعكس. بنابراين در مسافت هاي طولاني بايد ولتاژ را آنقدر بالا ببريم كه در انتهاي شبكه افت ولتاژ زيادي نداشته باشيم زيرا در غير اينصورت آنقدر ولتاژ پائين مي آيد كه براي مصرف كننده قابل استفاده نمي باشد و به همين دليل بايد ولتاژ مناسب را براي شبكه معيني انتخاب كنيم.

دلايل اقتصادي :
هر چقدر ولتاژ بالاتر رود جريان پائين تر مي آيد و باعث تلفات كمتري مي شود . زيرا تلفات مستقيماً با جريان ارتباط دارد ولي در عوض بالا بردن زياد ولتاژ هم از نظر اقتصادي مقرون به صرفه نمي باشد به همين دليل ولتاژ انتقالي را انتخاب مي كنند كه كمترين هزينه ي تجهيزات و كمترين مقدار تلفات انرژي را داشته باشد .

تقسيم بندي يك پست فشار قوي از نظر آرايش :
يك پست فشار قوي را مي توان به دو دسته كلي تقسيم بندي نمود :
الف- تجهيزات فشار قوي كه وظيفه انتقال و توزيع انرژي را به عهده دارند .
ب- تجهيزات حفاظتي ، كنترلي و جانبي .
در پستهاي فشار قوي ، تجهيزات فشار قوي معمولاً در فضاي باز ( غير سرپوشيده ) نصب مي شوند البته در پستهاي 20/63 كيلوولت فيدرهاي 20 كيلوولت در اتاق سربسته اي نصب مي وشند . تجهيزات حفاظتي كنترلي و جانبي در داخل ساختمان پست نصب مي گردند . در پستهاي فشار قوي كه وظيفه كاهش ولتاژ را به عهده دارند دو نوع ولتاژ وجود دارد :
1. ولتاژ ورودي كه به آن H.V ( High Voltage ) گفته مي شود .
2. ولتاژ خروجي كه به آن L.V ( Low Voltage ) مي گويند .
تجهيزات خارجي را مي توان به دو دسته تقسيم نمود :
1. بي خط ( L.B )
2. بي ترانس (T.B )

بي خط ( L.B ) شامل اين تجهيزات مي باشد :
1. برقگير
2. ترانس ولتاژ و لاين تراپ
3. سكسيونر خط و اِرت
4. ترانس جريان
5. بريكر
6. سكسيونر باس بار
به اين مجموعه تجهيزات كه سر راه خطوط خروجي و يا ورودي قرار مي گيرند بي خط مي گويند .

بي ترانس ( T.B ) به ترتيب شامل اين تجهيزات مي باشد :
1. سكسيونر باس بار
2. ترانس جريان
3. بريكر
4. برقگير
به اين مجموعه از تجهيزات كه ارتباط ترانس با باس بار را برقرار مي نمايند بي ترانس گفته مي شود . بنابراين تجهيزات فشارقوي كه در يك پست موجود مي باشد عبارتند از :
1. برقگير
2. ترانس ولتاژ
3. لاين تراپ
4. ترانس جريان
5. سكسيونر زمين
6. سكسيونر خط
7. بريكر
8. باس بار
9. ترانس قدرت
10. ترانس مصرف داخلي و زمين ( كمپكت )
11. كابلهاي فشار قوي زيرزميني
اتاق فرمان و تجهيزات كنترل ، حفاظتي و كمكي :
در ساختمان پست بترتيب شامل اين بخش ها مي شوند :
1. اتاق فرمان شامل تابلوهاي فرمان و تابلوهاي آلارم
2. اتاق حفاظت كه كليه رله ها و تابلوهاي حفاظتي وجود دارد .
3. اتاق توزيع DC,AC .
4. اتاق ديزل اضطراري
5. كليدخانه 20 كيلوولت .
ممكن است ديزل ژنراتور در پست 63 كيلوولت نباشد ولي در پست 230KV وجود دارد .

تجهيزات پست
1- برقگير (LA) :
وسيله اي است كه در پست هاي فشارقوي در ابتداي خطوط و روي به پست و در طرفين ترانس قدرت نصب مي شود و كارش اين است كه اختلاف ولتاژهاي ناشي از رعد و برق و قطع و وصل هاي كليد قدرت را به زمين متصل مي كند تا ولتاژ زياد به تجهيزات صدمه اي وارد نكند و معمولاً داراي كنتوري مي باشد كه هر شش ماه يك بار كنتورهاي مربوط هر سه فاز مربوط به يك خط را با هم مقايسه مي كنيم تا ببينيم اگر فازهاي مختلف اختلاف زيادي با هم دارند بايد فوراً مراتب را گزارش دهيم .

انواع برقگير :
1. برقگير گلوله اي ( جرقه اي )
2. برقگير آرماتور ( سافي شكل ) بيشتر روي بوشينگ ترانس نصب مي شود .
3. برقگير لوله اي ( ميله اي )
4. برقگير مقاومتي

شكل يا دياگرام تك خطي برقگير به صورت نمايش داده مي شود و با LA كه مخفف Lightning Arester مي باشد .

2- ترانس ولتاژ :
ساختمان ترانس ولتاژ تشكيل شده است از سيم پيچ اوليه كه به فضارقوي وصل مي شود و سيم پيچ ثانويه و هسته آهني و مقداري مواد و كاغذهاي عايقي كه اين مجموعه داخل محفظه اصلي قرار دارند بعضي از ترانس هاي ولتاژ در داخل روغن قرار دارند و بعضي ديگر از عايقهاي خشك در ساختمان آنها استفاده شده است .
كارترانس اين است كه ولتاژهاي فشارقوي را به ولتاژ 100 و يا 110 ولت تبديل مي نمايد كه توسط كابل هاي فشار ضعيف از ترمينال ترانس ولتاژ به داخل اتاق فرمان و اتاق رله هدايت مي شوند كه براي منظورهاي زير استفاده مي شود :
1. استفاده از ولتاژ ضعيف شده (100 و يا 110 ولت ) براي واتمترها ، كنتورها ، مدارهاي اينترلاك ، مگاواتمترها ، مگاوارمترها و دستگاه هاي سنكرون .
2. از اين ولتاژ براي رله ي ديستانس ، رله هاي ولتاژي و رله هاي جهت دار استفاده مي شود .
ترانس ولتاژ هر خط خروجي يا ورودي ، باس بار و يا ترانس براي دستگاههاي اندازه گيري و حفاظت همان خط استفاده مي شود يعني هر بي خط و يا بي ترانس ، ترانس ولتاژهاي مخصوص به خود را دارند .
ولتاژ ثانويه ترانس ولتاژ كه به داخل اتاق فرمان هدايت مي شود ممكن است به هر دليلي مثلاً اتصالي از مدار خارج شود و آلارم در اتاق فرمان به عنوان قطع AC مي باشد و ما سريعاً بايد برويم و فيوز مربوطه را وصل كنيم البته در صورت قطع فيوز مدارات مربوط به ولت متر و مگاوارمتر و مگاواتمتر خط و يا بي ترانس نيز قطع مي گردند . ترانس هايي كه از خازن براي كاهش ولتاژ استفاده شده به نام C.V.T و در ترانس هايي كه از خازن استفاده نشده P.T يا V.T مي گويند.

P.T يا V.T

C.V.T

3
3
3
3
3

سكسيونر :
كليدي است كه براي قطع و وصل مدار در صورتي كه جريان از آن مدار عبور نكند به كار مي رود زيرا در مدار سكسيونر هيچ گونه خاموش كننده اي تعبيه نشده است و در اصل كليد نيست بلكه يك قطع كننده مكانيكي و يا وصل كننده ي مكانيكي مي باشد كه مي توان با آن در صورتي كه سكسيونر تحت ولتاژ است ولي تحت جريان نيست فرمان وصل داد .
انواع سكسيونر از نظر شكل :
1. سكسيونر افقي كه داراي 2 بازو مي باشد
2. سكسيونر افقي سه پايه كه پايه ي وسط وظيفه ي فرمان دادن را دارد .
3. سكسيونر عمودي
4. سكسيونرهاي پانتوگراف يا قيچي اي
علاوه بر قسمتهاي مكانيكي كه در سكسيونر تعبيه شده براي عمل قطع و وصل مثل :
1. كنتاكتهاي انگشتي و مچي
2. مقره
3. مكانيزم وارد كردن نيرو كه شامل گيربكس و اهرمهاي انتقال نيرو
4. سوئيچهاي كمكي كه كارشان اين است كه در صورت تغيير وضعيت سكسيونر از طريق كنتاكتهاي الكتريكي و توسط كابل به اتاق فرمان سيگنال را انتقال مي دهند و وضعيت قطع يا وصل را به ما نشان مي دهند .
5. قسمت اينترلاك براي اين منظور است كه اپراتور فرمان غلط ندهد مثلاً تا بريكر بسته است به سكسيونر سرخط نمي توان فرمان داد و در صورتي كه ما بخواهيم سكسيونر را قطع كنيم بايد بريكر قبلاً قطع و در اتاق فرمان نيز كليد مربوط به اينترلاك در حالتOn بيايد تا ما بتوانيم سكسيونر را باز كنيم بعد از اتمام كار و بستن بريكر و سكسيونر بايد كليد اينترلاك در حالت Off قرار گيرد و علامت اختصاري سكسيونر و Disconection Swich يا D.S مشخص مي شود .
و عدد 3 يا 0 از آخر مثلاً 6053 يا 6051

سكسيونر و اِرت :
اين سكسيونر شبيه سكسيونر سرخط يا باس بار مي باشد و كارش متفاوت است به اين صورت كه تا سكسيونر سرخط باز نباشد نمي توان سكسيونر اِرت را بست در بعضي از سكسيونرهاي اِرت اينترلاكي وجود دارد كه در صورت برقرار بودن خط نتوان سكسيونر اِرت را بست و داراي وضعيتي در اتاق فرمان مي باشد كه آيا سكسيونر وصل مي باشد يا نه كه با علامت مشخص مي شود و عدد 9 از آخر 6059

ترانس جريان ( C.T ) :
ترانس جريان:
ساختمان اين وسيله به اين صورت است كه داراي :
1. سيم پيچ اوليه
2. سيم پيچ ثانويه
3. هسته
4. كاذها و مواد عايقي
5. ترمينال ثانويه
6. محفظه ي بيروني ( در مورد ترانس جريان هايي كه در محيط باز نصب مي شوند محفظه ي بيروني به صورت مقره هاي بشقاب مانند است و در ترانس جريان هايي كه در محيط بسته نصب مي شوند محفظه ي بيروني بشكل ساده است .)
7. قسمتي كه سيم فشارقوي به آن متصل است كليه ي قسمتهاي داخلي ترانس جريان در داخل روغن قرار دارد البته در بعضي از نرانس هاي جريان در ساختمان آنها روغن استفاده نشده است و داراي عايق خشك مي باشند البته ترانس هايي كه داراي روغن عايق مي باشند داراي شيشه اي به عنوان روغن نما مي باشند