بررسی رابطه تغییر در حسابداری و اصلاح اشتباهات با پیشرفت شرکت های خصوصی

بخشی از مقاله

چكيده:
حسابداري يك سيستم اطلاعاتي است كه با فراهم كردن اطلاعات لازم كمك مي كند تا سرمايه گذارها، اعتبار دهندگان، مديران و دولت در مورد مسائل اقتصادي بهتر بتوانند تصميم بگيرند.
برای آنکه صورت های مالی یک واحد تجاری با صورت های سال های قبل آن و همچنین با صورت های مالی سایر واحدهای تجاری مشابه قابل مقایسه باشد، لازم است در تهیه صورت های مزبور اصل یکنواختی یا ثبات رویه رعایت شود.
مفهوم «ثبات رویه » شخصیت حسابداری را ملزوم می کند تا هنگامی که روشی را برای انجام یک رویداد مالی انتخاب میکند ، برای کلیه رویداد های مشابه و دوره های مالی بعد نیز آن روش را بکار برد. امروزه مدیریت بدلایل مختلفی ممکن است که دست به انجام تغییرات حسابداری بزند که بعضی از آنها بدین قرارند :1- پیروی از الزامات قانونی ( مثلاً هنگامی که درخواست وام از موسسات تامین مالی میدهد ) 2- تمایل مدیریت به هموار سازی سود 3- حفظ روند سودهی موسسه از سقوط در دوره های که شرکت با مشکلات روبروست 4- کاهش هزینه های نمایندگی5- اشتباهی که سود خالص دوره های گذشته را به میزان قابل توجهی تغییر دهد وروند سود واحد تجاری را مخدوش کند.
تغییر در روش حسابدای یعنی تغییر از یک روش پذیرفته شده حسابداری به روش پذیرفته شده دیگر. در نتیجه تغییر از یک روش پذیرفته نشده به یک روش پذیرفته شده، تغییر در روش حسابداری نیست بلکه اصلاح اشتباه محسوب می شود و همچنین تغییر از یک روش پذیرفته شده به یک روش پذیرفته نشده اشتباه محسوب می شود.
هدف این تحقیق بررسی رابطه تغییر در حسابداری و اصلاح اشتباهات با پیشرفت شرکت های خصوصی است.
یافته های حاصل از آزمونهای تجربی دراین تحقیق نشان داد که تغییرات حسابداری(تغییر در رویه حسابداری،تغییر در برآورد و تغییر درشخصیت حسابداری واحد گزارشگر) با پیشرفت شرکتهای خصوصی رابطه معنی داری دارد و بالارفتن این تغییرات می تواند باعث پیشرفت شرکت های خصوصی گردد. در خصوص اصلاح اشتباهات دوره های قبل با پیشرفت این شرکتها نیز رابطه ی
 
مقدمه:
حسابداري يك سيستم اطلاعاتي است كه با فراهم كردن اطلاعات لازم كمك مي كند تا سرمايه گذارها، اعتبار دهندگان، مديران و دولت نسبت به مسائل اقتصادي بهتر بتوانند تصميم بگيرند. براي مثال اگر شخصي بخواهد در شركتي سرمايه گذاري كند، تمايل دارد كه وضعيت مالي آن شركت و يا نتايج عمليات آن شركت را در طي سالهاي قبل بداند. موضوعاتي كه بصورت گزارش هاي مالي توسط حسابداران تهيه مي شود. حسابداري به منظور جوابگويي به نيازهاي انسان بوجود آمده است به همين دليل با گذشت زمان و به موازات گسترش فعاليتهاي اقتصادي و افزايش پيچيدگي آن، هدفها و روشهاي حسابداري براي جوابگويي به نيازهاي اطلاعاتي، توسعه يافته است چرا كه اشخاص، شركتها و دولت براي تصميم گيري در مورد توزيع مناسب منابع مالي نياز به اطلاعاتي قابل اتكا دارند كه اين اطلاعات را به ياري حسابداري مي‌توان بدست آورد. از سوي ديگر انجام سرمايه گذاري يكي از مواد ضروري و اساسي در فرايند رشد و توسعه اقتصادي كشور است و سرمايه گذاران نيز از بعد عرضه سرمايه، تا حد امكان سعي دارند منابع مالي خود را به سوئي سوق دهند كه كمترين ريسك و بيشترين بازده را داشته باشد. يعني بدنبال برآورد ريسك سرمايه گذاري خواهند بود. اين در حالي است كه يكي از مباني اساسي براي محاسبه ريسك بازار شركتها، استفاده از اطلاعات توليد شده توسط سيستم حسابداري است (مهدوی، 1386،55).
یکی از عوامل مهمی که موجب مفیدتر شدن اطلاعات مالی می شود، ویژگی قابلیت مقایسه آنها با یکدیگر است. فراهم آوردن شرایطی که بتوان اطلاعات مالی دوره های مختلف یک واحد تجاری را با یکدیگر مقایسه کرد، باعث می شود تا استفاده کنندگان صورت های مالی بتوانند نقاط ضعف و قوت و وضعیت مالی واحد تجاری را به طور نسبی ارزیابی کنند. ایجاد شرایط لازم برای قابل مقایسه ساختن اطلاعات مالی واحدهای تجاری مختلف به مراتب مشکل تر از فراهم آوردن شرایط ضروری برای قابل مقایسه ساختن اطلاعات مالی دوره های مختلف یک واحد تجاری است. زیرا واحدهای تجاری مختلف برای گزارشگری وضعیت هایی با ماهیت مشابه ممکن است از اصول و روش های متفاوت حسابداری استفاده کنند. از این رو استفاده کنندگان صورت های مالی باید از سایر روش های حسابداری که می تواند مورد استفاده قرار گیرد نیز مطلع باشند تا بتوانند تعدیلات لازم را برای قابل مقایسه ساختن صورت های مالی واحدهای تجاری مختلف انجام دهند. برای آنکه صورت های مالی یک واحد تجاری با صورت های سال های قبل آن و همچنین با صورت های مالی سایر واحدهای تجاری مشابه قابل مقایسه باشد، لازم است در تهیه صورت های مزبور اصل یکنواختی یا ثبات رویه رعایت شود. به دلیل وجود مفهوم رعایت یکنواختی، تغییر در روش های حسابداری معمولا به آسانی صورت نمی گیرد (برزگری، 1375،49).
اما یکی از موضوعات فراروی تهیه کنندگان این است که اگر در دوره فعالیت موسسه یا شرکت و بر اثر گذشت زمان اطلاعات جدیدی بدست آید که مدیریت شرکت ناگزیر شود روش حسابداری خود که برای دارائی ، بدهیها ، درآمد ، هزینه ویا سایر حسابهای موسسه وشرکت استفاده می نموده را تغییر دهد یا متوجه شود که در محاسبات خویش اشتباه نموده ویا حتی با بدست آمدن اطلاعات جدیدناگزیر شود برآوردهای صورت گرفته که در حسابهای خویش اعمال نموده را اصلاح نماید، در این صورت جهت حفظ ویژگی قابلیت مقایسه و کمک به استفاده کنندگان باید این کار را انجام دهد.

فصل اول
كليات تحقیق

1-1 مقدمه
در این فصل پس از بیان مسئله تحقیق ,تاریخچه موضوع تحقیق را مورد بررسی قرارمی دهیم. همچنین اهداف تحقیق را در قالب اهداف علمی و کاربردی بیان می کنیم .چارچوب نظری تحقیق که بنیان اصلی طرح سوال در موضوع تحقیق بوده است در این فصل آورده شده و در ادامه به فرضیه های تحقیق و تعاریف واژه ها اصطلاحات نیز اشاره شده است

2-1- تاریخچه مطالعاتی
تحقیقات داخلی انجام شده در این زمینه بسیار اندک می باشد. برزگری و همکاران (1375) تغییرات حسابداری و اصلاح اشتباهات دوره های قبل در شرکتهای موفق در مقابل شرکتهای ناموفق را مورد مطالعه قرار دادند. یافته های حاصل از آزمونهای تجربی در این تحقیق نشان داد که شرکتهای ناموفق ( شرکتهای که بازده سرمایه گذار کمتری نسبت به میانگین بازده کل شرکتها دارند ) بعنوان یک ابزار جهت افزایش سود دوره جاری از تغییرات حسابداری استفاده می نمایند ولی یافته های فوق ارتباط اصلاح اشتباهات دوره های قبل را با موفقیت یا عدم موفقیت شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار مورد تائید قرار نداد .
تغيير حسابرس مستقل و شفافيت اطلاعاتي شرکتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بولو قاسم,مهام كيهان,گودرزي اسماعيل
حسابرسان مستقل همواره يکي از ارکان بازار سرمايه به شمار مي روند. با توجه به اهميت نقش آنها در اين بازار، تغييرات منظم آنها به عنوان يکي از راهکارهاي اساسي افزايش شفافيت اطلاعاتي توسط نهادهاي نظارتي و مقررات گذاران بازارهاي سرمايه مدنظر قرار گرفته است. اين مهم در ايران نيز بر اساس دستورالعمل موسسات حسابرسي معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار (مصوب 8/5/1386 شوراي عالي بورس و اوراق بهادار) الزام شده است. بر اين اساس، اين تحقيق در پي آن است تا تاثير تغيير حسابرس مستقل بر شفافيت اطلاعاتي شرکتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را بين سالهاي 1384 تا 1387 بررسي كند. در اين راستا تاثير تغيير حسابرس مستقل بر رتبه شفافيت اطلاعاتي شرکتها و تعديلات سنواتي مورد آزمون قرار گرفته است. نتايج تحقيق نشان مي دهد که تغيير حسابرس مستقل بر شفافيت اطلاعاتي شرکتها تاثيري ندارد.
كليد واژه: شفافيت اطلاعات، تغيير حسابرس، رتبه شفافيت اطلاعاتي، تعديلات سنواتي
بررسي تاثير چرخش موسسات حسابرسي بر کيفيت گزارش حسابرسي شرکت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران حساس يگانه يحيي,جعفري ولي اله
در اين تحقيق تاثير چرخش موسسات حسابرسي بر کيفيت گزارش حسابرسي شرکت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد مطالعه قرار گرفته است. در واقع اين تحقيق پاسخي به اين پرسش است که، "چرخش موسسات حسابرسي چه تاثيري بر کيفيت حسابرسي شرکت هاي پذيرفته شده در بورس تهران دارد ؟". منظور از چرخش موسسات حسابرسي جابجايي و تعويض حسابرسان در دوره هاي زماني حداکثر چهار ساله و کيفيت حسابرسي نيز حاصل جمع شايستگي (توانايي کشف اشتباهات) و استقلال حسابرسان (انگيزه گزارش موارد کشف شده) مي باشد. تحقيق حاضر از نوع توصيفي بوده و اطلاعات مورد نياز نيز از گزارش هاي مالي جمع آوري شده است. در راستاي انجام اين تحقيق اطلاعات مالي مربوط به شرکت هايي از بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسي قرار گرفت که چرخش موسسات حسابرسي را تجربه کرده اند. نتايج حاصل از تجزيه و تحليل اطلاعات جمع آوري شده و آزمون فرضيه تحقيق نشان مي دهد که چرخش موسسات حسابرسي موجب افزايش کيفيت حسابرسي نمي شود.
كليد واژه: چرخش موسسات حسابرسي، کيفيت حسابرسي، اصلاح اشتباهات سنواتي

آشتون (1976) و دیکمان و همکاران (1982)بر روی تغییرات حسابداری و روش ثبت آنها مطالعاتی انجام دادند. آنها نتیجه گرفتند که کاربران و تصمیم گیرندگان اغلب درهنگامیکه باید تغییراتی را اعمال کنند، عناصر و رفتارهای گذشته را منعکس می کنند.
سون (1977) در تحقیقی تحت عنوان تغییرات اختیاری و غیر اختیاری حسابداری و عکس العمل های متفاوت بازار با استفاده از دو گروه از شرکت ها که از نظر ریسک مشابه هم بودند ولی یک گروه دارای تغییر حسابداری و گروه دیگر بدون تغییر حسابداری بود با استفاده از آزمون فیشر به این نتیجه رسید که هم تغییرات اختیاری و هم تغییرات غیر اختیاری حسابداری که منجر به افزایش سود خالص می گردند بر روی بازار سهام تأثیر می گذارند.
آشبا و فیرفیلد (2004) تغییرات در سیاست های حسابداری، خطاها و برآوردها را مورد مطالعه قرار دادند و به طور شفاف دریافتند که بین سیاست های تغییرات حسابداری و تصحیح خطاها با موفقیت شرکت رابطه معنی دار وجود دارد.
لیندا و بورگر (2006) اثر روش های ثبت تغییرات حسابداری را روی تصمیمات کاربران در ایالات متحده، آلمان و استرالیا بررسی کردند. آنها بیان کردند که قبلا در ایالات متحده بیشتر تغییرات حسابداری با استفاده از روش اثر تجمعی ثبت می شد. در مقابل، استانداردهای بین المللی حسابداری، این تغییرات حسابداری را به تدریج با استفاده از تنظیم سهم سهامداران در سال تغییر ثبت می کنند. یافته های این مطالعه آشکار کرد که روش بکار گرفته شده دارای اثر معنی دار روی تصمیمات کاربران حسابداری بوده است.
آندریو و همکاران (2007) به بررسی تصمیمات مادی و مهم و تصحیح خطاهای حسابداری پرداختند. آنها نقش ملاحظات مادی استخراج شده از منابع معتبر و فاکتورهای خارجی را در توجیه روش تصحیح اشتباهات انتخاب شده مورد آزمایش قرار دادند. آنها دریافتند که ملاحظات کمی و کیفی مهم مادی گفته شده در منابع مهم سهم عمده ای در تصمیمات تصحیح اشتباهات شرکت ها دارد.

3-1- بیان مسأله
سیستم حسابداری، یک سیستم اطلاعاتی است که هدف آن فراهم آوردن اطلاعات مفید برای طیفی گسترده از استفاده کنندگان اطلاعات مالی است تا بتواند آنان را در اتخاذ تصمیمات آگاهانه یاری رساند، برای اینکه اطلاعات مالی تهیه شده بتواند برای استفاده کنندگان مفید واقع گردد باید دارای مجموعه ای از ویژگی های کیفی متوازن با یکدیگر باشد تا بهترین بازتاب را از عملیات واحد تجاری داشته باشد. میزان توازن ویژگی های کیفی برای اطلاعات مختلف، بسته به نوع استفاده کنندگان، نوع و موقعیت گزارشگری مالی متفاوت است. ابهام موجود در محیط اقتصادی، عدم امکان قطعی پیش بینی آینده وتغییرات ایجاد شده در محیط اقتصادی، انجام تغییرات حسابداری را توجیه می کند تغییرات حسابداری شامل 3 مورد است 1) تغییر دراصول و روشهای حسابداری( تغییر در رویه حسابداری 2) تغییر در برآوردهای حسابداری3) تغییر در شخصیت حسابداری واحد گزارشگر.(شباهنگ، 1381،44-42)
مفهوم «ثبات رویه » شخصیت حسابداری را ملزوم می کند تا هنگامی که روشی را برای انجام یک رویداد مالی انتخاب میکند ، برای کلیه رویداد های مشابه و دوره های مالی بعد نیز آن روش را بکار برد . مگر اینکه دلایل قابل قبولی برای تغییر آن ، وجود داشته باشد. امروزه مدیریت بدلایل مختلفی ممکن است که دست به انجام تغییرات حسابداری بزند که بعضی از آنها بدین قرارند : 1- پیروی از الزامات قانونی ( مثلاً هنگامی که درخواست وام از موسسات تامین مالی میدهد ) 2- تمایل مدیریت به هموار سازی سود 3- حفظ روند سودهی موسسه از سقوط در دوره های که شرکت با مشکلات روبروست 4- و به منظور کاهش هزینه های نمایندگی . همچنین اشتباهی که سود خالص دوره های گذشته را به میزان قابل توجهی تغییر دهد ، روند سود واحد تجاری را مخدوش می کند و این نوع اختلال در روند سود می تواند تصمیمات اشخاصی را که به منظور سرمایه گذاری ، بر صورتهای مالی واحد تجاری اتکاء می کنند را تحت تاثیر قرار دهد (استانداردهای حسابداری، 1385،101).
از لحاظ نظری زمانیکه یک روش حسابداری مورد پذیرش قرار گرفت و بکار گرفته شد نباید تغییری در این روش ایجاد کرد مگر اینکه روش جدید نسبت به روش قبلی برتری داشته باشد و یا مراجع حرفه ای ذیصلاح یا استاندارد جدیدی بکارگیری روش جدید را الزامی کرده باشد تغییر در روش حسابدای یعنی تغییر از یک روش پذیرفته شده حسابداری به روش پذیرفته شده دیگر. در نتیجه تغییر از یک روش پذیرفته نشده به یک روش پذیرفته شده، تغییر در روش حسابداری نیست بلکه اصلاح اشتباه محسوب می شود و همچنین تغییر از یک روش پذیرفته شده به یک روش پذیرفته نشده اشتباه محسوب می شود.
ممكن است در دوره جاري اشتباهاتي مربوط به صورتهاي مالي يك يا چند دوره مالي گذشته كشف گردد. اين اشتباهات مي تواند ازجمله ، ناشي از موارد زير باشد:
الف . اشتباهات رياضي
ب . اشتباه در بكارگيري رويه هاي حسابداري
ج . تعبير نادرست يا ناديده گرفتن واقعيتهاي موجود در زمان تهيه صورتهاي مالي
د . تغيير از يك رويه غير استاندارد حسابداري به يك رويه استاندارد حسابداري ، و
ه . موارد تقلب.
اصلاح اين اشتباهات در صورتي كه با اهميت نباشد، در سود يا زيان خالص دوره جاري منظور مي گردد.
در مواردي ممكن است صورتهاي مالي منتشر شده يك يا چند دوره قبل شامل اشتباهات با اهميتي باشد كه تصوير مطلوب را مخدوش و در نتيجه قابليت اتكاي صورتهاي مالي مزبور را كاهش دهد . اصلاح چنين اشتباهاتي نبايد از طريق منظور كردن آن در سود و زيان سال جاري انجام گيرد، بلكه بايد با ارائه مجدد ارقام صورتهاي مالي سال (هاي ) قبل به چنين منظوري دست يافت . درنتيجه ، مانده افتتاحيه سود (زيان ) انباشته نيز بدين ترتيب تعديل خواهد شد . تعديلات سنواتي ناشي از اصلاح اشتباهات همچنين به عنوان آخرين قلم در صورت سود و زيان جامع منعكس مي شود (برزگری و همکاران ، 1375،66).
به دلیل اهمیت موضوع و اینکه تاکنون تحقیق جامعی در این زمینه صورت نگرفته است، هدف این تحقیق بررسی رابطه تغییر در حسابداری و اصلاح اشتباهات با پیشرفت شرکت های خصوصی قرار گرفته است.

4-1چارچوب نظری تحقیق :
با توجه به فرضیات و مدل مفهومی تحقیق سعی شده است رابطه تغییر در حسابداری و اصلاح اشتباهات با پیشرفت شرکت های خصوصی ، مورد بررسی و کنکاش قرار گیرد. بطور کلی چهار چوب نظری تحقیق عبارتند از:
- ارایه مقدمه و بیان اهمیت موضوع و فواید انجام تحقیق
- بیان اهداف تحقیق
- بیان مساًله
- ارائه فرضیات ,مفاهیم ,متغیرهای کلیدی و تعاریف آن
- بررسی منابع موجود و تحقیقات گذشته در قالب متون مربوط
- انتخاب روش تحقیق مناسب
- توزیع پرسشنامه
- گردآوری اطلاعات
- تجزیه داده ها
- تحلیل و نتیجه گیری

5-1- اهداف تحقیق
1- یافتن رابطه بین تغییرات حسابداری و پیشرفت شرکت های خصوصی
2- پیدا کردن رابطه بین اصلاح اشتباهات دوره های قبلی با پیشرفت شرکت های خصوصی
3- مقایسه میزان تغییرات حسابداری و اصلاح اشتباهات در شرکت های با پیشرفت کم و زیاد خصوصی
6-1- فرضیات تحقیق
1- بین تغییرات حسابداری و پیشرفت شرکت های خصوصی رابطه معنی دار وجود دارد.
2- رابطه معنی داری بین اصلاح اشتباهات دوره های قبل و پیشرفت شرکت های خصوصی وجود دارد.
3- تغییرات حسابداری در شرکت های با سابقه کمتر، بیشتر می باشد.
4- مقدار اصلاح اشتباهات در شرکت های با سابقه کمتر، بیشتر صورت می گیرد.

7-1 حدود مطالعاتی
قلمرو زماني تحقيق از سال 1389لغايت 1390 ميباشد يعني از اول فروردين 1389 تا‌ آخر اسفند 1390 مي باشد. قلمرو مكاني تحقيق شركتهاي پذيرفته شده در شرکت های خصوصی شهرستان اراک می باشد

8-1- تعریف مفاهیم و واژگان اختصاصی تحقیق
حسابداری مالی: گونه‌اي از حسابداري كه اطلاعات مالي را در قالب ترازنامه‌ها و صورت‌هاي سود و زيان براي استفاده داخلي سازمان و هم‌چنين براي گزارش‌دهي به سهامداران و ناظران دولتي جمع‌اوري، تحليل و ارائه مي‌كنند.
تغییرات حسابداری: از آنجایی که شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه و در نهایت نیازهای استفاده کنندگان از گزارش های مالی همواره در حال تغییر می باشد، لذا لازم است جهت انطباق هر چه بیشتر واحد تجاری با شرایط جدید تغییراتی نیز در اصول و روش های حسابداری انجام گردد. تغییرات حسابداری شامل 3 مورد است 1) تغییر دراصول و روشهای حسابداری( تغییر در رویه حسابداری2) تغییر در برآوردهای حسابداری 3) تغییر در شخصیت حسابداری واحد گزارشگر. (شباهنگ، 1381،48).
اصلاح اشتباهات: ممكن‌ است‌ در دوره‌¬ي جاري‌ اشتباهاتي‌ مربوط‌ به‌ صورت¬هاي‌ مالي‌ يك‌ يا چند دوره‌ مالي‌ گذشته‌ كشف‌ گردد. اين‌ اشتباهات‌ مي‌تواند ازجمله‌، ناشي از موارد زير باشد:
الف‌. اشتباهات‌ رياضي‌، ب. اشتباه‌ در بكارگيري‌ رويه‌هاي‌ حسابداري‌، ج‌. تعبير نادرست‌ يا ناديده‌ گرفتن‌ واقعيت¬هاي‌ موجود در زمان‌ تهيه‌ صورتهاي‌ مالي‌، د. تغيير از يك‌ رويه‌ غير استاندارد حسابداري‌ به‌ يك‌ رويه‌ استاندارد حسابداري‌، و ﻫ. موارد تقلب‌.

تعديلات سنواتي: به معني تعديل سود انباشته ابتداي دوره و تجديد نظر اقلام مقايسه اي صورت هاي مالي شركت هاست كه در استاندارد حسابداري شماره 66 گزارش عملكرد مالي و استاندارد بين المللي حسابداري شماره 88 تعريف شده است. تعديلات سنواتي، به صورت تاثيرات مالي «با اهميت» ناشي از «اصلاح اشتباهات اساسي/ با اهميت» يا ناشي از تغيير در رويه حسابداري تعريف شده است كه نهايتا اقلام مقايسه اي مربوط نيز پس از تجديدنظر ارايه مي شود. در اين استانداردها قيد شده كه تغييرات در برآوردهاي حسابداري، تاثيرات اقلامي كه صرفا «سنواتي» بوده ولي در تعريف فوق الذكر گنجانده نمي شوند و همچنين تخصيص سود بايد به عنوان بخشي از اقلام درآمد (هزينه) سال جاري منعكس شود (مشیر فاطمی، 1386،55)

فصل دوم
مروری بر ادبيات تحقيق
 

1-2 مقدمه
حسابداري يك سيستم است كه در آن فرايند جمع آوري، طبقه بندی، ثبت، خلاصه كردن اطلاعات و تهيه گزارش هاي مالي و صورتهاي حسابداري در شكل ها و مدل هاي خاص انجام مي‌گيرد تا افراد ذينفع درون سازماني مثل مديران و يا برون سازماني مثل بانكها، دولت و ... بتوانند از اين اطلاعات استفاده كنند. حسابداري به عنوان يك نظام پردازش اطلاعات، داده‌هاي خام مالي را دريافت نموده آنها را به نظم در مي‌آورد. محصول نهايي نظام حسابداري گزارش ها و صورت هاي مالي است كه مبناي تصميم گيري اشخاص ذينفع (مديران، سرمايه گذاران، دولت و ... ) قرار مي‌گيرد (بولو، 1389،132).

2-2- انواع حسابداری
مهمترين شاخه هاي حسابداري عبارتند از حسابداري صنعتي، حسابداري مالي، حسابرسي، حسابداري دولتي و حسابداري مديريت.
حسابداري صنعتي: اين حسابداري كه بتدريج و پس از انقلاب صنعتي روي داد در جهت نياز به دانستن بهاي تمام شده محصولات توليدي بود. در اين نوع از حسابداري هدف اصلي سيستم دانستن بهاي تمام شده يك واحد از نظر تمامي عوامل هزينه مي‌باشد. همزمان و همراه با تكامل ابزارها و شيوه هاي توليد، در سده هاي بعد، روشها و شيوه‌هاي هزينه‌يابي پيشرفته‌اي ابداع و بكار گرفته شد كه هزينه عمليات را بدرستي شناسايي نمايد. حسابداري صنعتي امروزه ثمره اين فرايند شتاب آميز تكاملي است که اصولا"همان هدف اندازه گيري و گزارش بهاي تمام شده محصولات، خدمات و فعاليت‌ها را دنبال مي‌كند.

حسابداري مالي: اين نوع از حسابداري را مي توان حسابداري گزارش نيز ناميد. زيرا هدف اصلي در اين نوع از حسابداري، تهيه صورتهاي مالي اساسي مي‌باشد كه مورد نياز استفاده كنندگان از اين صورتهاي مالي است. شايد بتوان گفت كه دليل اصلي پيدايش اين نوع حسابداري، اصل تفكيك شخصيت مي‌باشد. اين اصل امكان مشاركت صاحبان سرمايه اي را كه به تجارت نمي پرداختند ممكن ساخت و به اين شكل باعث رشد و توسعه بنگاه هاي تجاري شد. اين نوع از مشاركت باعث پيدايش سهام و بازار بورس شد. البته دليل اصلي ايجاد بازار بورس را مي توان، افزايش شمار شركتهاي سهامي دانست. يكي ديگر از موضوعات اصلي كه در اين دوران تأثير اساسي بر رشته حسابداري گذاشت برقراري ماليات بر درآمد بود. اين نوع از ماليات كه در اغلب كشورهاي صنعتي اروپا وسيله اي براي تأمين عدالت اقتصادي است از اوايل قرن نوزدهم ايجاد و به تدريج جزئي از نظام مالياتي كشورها شد. تعيين ماليات بر درآمد مستلزم شناخت دقيق سود خالص بود و لازمه اين شناخت نگهداري حسابها و دفاتر منظم و تهيه صورتهاي مالي كه ميزان سود را به درستي نشان دهد. به اين ترتيب دولتها به صورت يكي از اصلي ترين استفاده كنندگان از صورتهاي مالي مؤسسات درآمدند.

ديگر استفاده كنندگان از اين صورت‌هاي مالي عبارتند از بانكها، اعتبار دهندگان، بستانكاران بلند مدت و كوتاه مدت، فروشندگان، مشتريان، كاركنان، سرمايه‌گذاران بالقوه، كارگزاران بازار سرمايه، جامعه و مديريت مؤسسه.
حسابداري دولتي: انديشه كنترل عمومي بر هزينه هاي دولت از اواخر قرن نوزدهم ميلادي به بعد پديد آمد و دولتهاي برخي از كشور هاي اروپايي مكلف شدند كه درآمدها و هزينه هاي سالانه خود را پيش بيني و به تصويب مجلس نمايندگان برسانند و بدين ترتيب، تنظيم و تدوين بودجه دولت متداول گرديد پيدايش و رواج سيستم بودجه، سيستم حسابداري متناسبي را طلب مي كرد كه اين جريان به پيدايش حسابداري دولتي به صورت رشته‌اي متمايز انجاميد.
حسابداري مديريت: در اواخر قرن نوزدهم مديريت علمي به عنوان رشته‌اي خاص توسط فردريك تيلور مطرح گرديد. مديريت علمي بطور بسيار خلاصه، روش برخورد منظم و منطقي با مسائل سازمان‌ها به منظور يافتن مناسب‌ترين راه براي انجام هر كار است و بر كسب اطلاع دقيق و كامل از آنچه مي‌گذرد و نتايجي كه بر اثر هرگونه تغيير حاصل مي‌شود تأكيد دارد. اين نوع از مديريت نياز زيادي به اطلاعاتي از قبيل بهاي تمام شده محصولات و خدمات، مقدار توليد، هزينه اجزاء مختلف توليد، قيمت فروش محصولات و خدمات و ظرفيت منابع مختلف نظير ظرفيت توليدي ماشين آلات و تجزيه و تحليل اين اطلاعات داشت. اين جريان، نياز به اطلاعات و بخصوص اطلاعات مالي را فزوني بخشيد. افزايش استفاده مديران از اطلاعات مالي موجب شد كه روشهاي هزينه يابي توليدات، خدمات و فعاليتها بهبود و توسعه يابد و اطلاعات مفصل تري از جنبه هاي مختلف مالي فعاليت‌ها فراهم آيد. بدين ترتيب، حسابداري مديريت به عنوان رشته‌اي خاص در اوايل قرن حاضر شكل گرفت.
حسابداري منابع انساني:يكي از مباحث جديد در دانش حسابداري،نگرش نوين به منابع انساني به عنوان يكي از موثرترين عوامل مولد در ايجاد درآمد موسسات است. در اين مبحث، ارزش اقتصادي منابع انساني به مثابه دارايي با اهميت موسسه تلقي و امكان ارايه آن در صورت‌هاي مالي مطرح مي گردد (شباهنگ، 1381،47).

3-2- حسابداري در ايران
حسابداري در ايران امروز، با تعريف ها، مفاهيم و بازتاب عملكرد گسترده‌اش، جايگاه مناسبي در نظام مالي و اقتصادي يافته است. بازتاب اين امر را مي توان در توجه خاص مديران به حسابداري و استفاده از اطلاعات مالي در تصميم‌گيريها و سياست‌گذاري‌هاي استراتژيك موسسه‌ها و شركت‌هاي تحت نظارتشان مشاهده كرد. در سطح كلان نيز شاهد اعتماد و اتكاي نظام مالي كشور به رسيدگي‌هاي حسابرسان، بررسي اسناد و مدارك فعاليت‌هاي مالي به وسيله آنان و قضاوت نهايي ايشان هستيم كه در قالب گزارش حسابرسي منتشر مي شود.
نخستين انتشارات مستقيم به حسابداري و حسابرسي در ايران بخشنامه 13/11/1314 مي‌باشد كه براي بار اول از اصطلاحاتي از قبيل بيلان ( ترازنامه ) – بدهكار و بستانكار صحبت مي شد كه خود مقدمه‌اي برقوانين مالياتي سالهاي بعد بود.

همچنين در سال 1322 قانون ماليات بر در آمد تدوين شد. با وجود اينكه اين قانون هرگز به مورد اجرا گذاشته نشد ولي اصطلاحاتي از قبيل هزينه و درآمد در آن به كار رفته بود. حسابداري به روش جديد در ايران بيشتر به مؤسسات خارجي كه در ايران مشغول به كار بودند، موسوم شد. اين مؤسسات عبارت بودند از شركت سابق نفت – بانك شاهي و ساير مؤسسات و بانكهاي خارجي. سپس نیز در بانك ملي ايران و ساير بانكهاي ايران رواج يافت.
انجمن حسابداران خبره كه در سال 1353 بوجود آمده بود، در آذرماه 1350 لايحه تأسيس شركتهاي سهامي حسابرسي به تصويب كميسيون هاي مجلسين رسيد. اين شركت در حال حاضر عمليات حسابرسي كليات مؤسسات دولتي مستقل و نيمه مستقل (سازمان هاي دولتي به غير از وزارت خانه ها و شركتها ) مؤسساتي كه از دولت كمك مالي دريافت مي‌كنند را عهده‌دار مي‌باشد (درباری، 1380،27).

4-2- ويژگي هاي كيفي اطلاعات حسابداري براي استفاده كنندگان برون سازماني
اطلاعات حسابداري كه به تصميم گيرندگان برون سازماني ارايه مي‌شود در قالب گزارش‌ها و صورت‌هاي مالي است كه شامل صورتحساب سود و زيان، ترازنامه و صورت جريان وجوه نقد است كه به علت نقش نداشتن استفاده‌كنندگان در تهيه اين گزارش‌ها، مجامع دولتي و موسسات علمي و حرفه‌اي حسابداري، واحدهاي گزارشگر را به رعايت اصول و استانداردها موظف مي كنند تا استفاده كنندگان با اعتماد كامل، اين نوع اطلاعات و گزارش‌ها را براي تصميم گيري مورد استفاده قرار دهند. همچنين اين گزارش‌ها و اطلاعات بايد از ويژگي‌هاي كيفي خاصي برخوردار باشند تا براي تصميم‌گيري، مفيد و قابل استفاده باشند

5-2- ويژگي هاي كيفي اطلاعات حسابداري براي استفاده كنندگان درون سازماني

مربوط بودن: مربوط بودن يكي از ويژگي‌هاي مهم اطلاعات حسابداري است. كليه اطلاعاتي را كه در تصميم گيري نسبت به يك مساله موثر واقع شود، اطلاعات مربوط مي‌نامند. بنابراين، مربوط بودن را مي‌توان در قالب تأثير اطلاعات حسابداري بر تصميم‌هاي استفاده كنندگان در مورد ارزيابي نتايج رويدادهاي گذشته و پيش بيني آثار رويدادهاي فعلي يا آتي و يا اصلاح انتظارات آنان بيان كرد. اگر چه اين ويژگي در تهيه گزارش‌هاي برون سازماني و درون سازماني اهميت زيادي دارد، اما اهميت آن در بررسي‌هاي درون سازماني بيشتر است.
به موقع بودن: به موقع بودن یعنی این كه اطلاعات حسابداري در زمان مناسب در دسترس استفاده كنندگان قرار گيرد زيرا بسياري از انواع اطلاعات به ويژه اطلاعات مالي، با گذشت زمان به سرعت ارزش و فايده خود را از دست مي‌دهند. ويژگي به‌ موقع بودن اطلاعات، در مورد گزارش‌هاي درون سازماني به مراتب از اهميت بيشتري برخوردار است زيرا اين‌گونه اطلاعات، اغلب براي كنترل و اعمال نظارت بر عمليات روزانه به كار مي‌رود.

اهميت: اهميت به اين مفهوم به كار مي‌رود كه اطلاعات حسابداري بايد به صورت خلاصه از انبوه اطلاعات، استخراج و ارايه گردد به نحوي كه براي استفاده كنندگان معنا داشته باشد. اگر اطلاعات بيش از حد متعارف ارايه شود اطلاعات مرتبط با تصميم گيري، در ميان انبوه اطلاعات گم خواهد شد و استفاده كنندگان نخواهد توانست تصميم گيري صحيحي انجام دهند. به عبارت ديگر همان گونه كه اطلاعات كم موجب مي گردد كه پيش‌بيني و تصميم‌گيري صحيحي انجام نگردد اطلاعات با جزييات زياد و غير مهم نيز، تصميم‌گيري را مشكل خواهد كرد. بنابراين اهميت محدوديت گزينش اطلاعات قابل افشا را ايجاد مي‌كند.
قابل مقايسه بودن: قابل مقايسه بودن به اين معناست كه اطلاعات تهيه شده در يك شركت يا شركت‌هاي متفاوت بر اساس اصول، روش‌هاي حسابداري، طبقه‌بندي، نحوه افشاي حقايق و چارچوب مشابه ارايه شود تا خصوصيات مشابه آنها، مقايسه آنها را امكان‌پذير سازد.
صحيح بودن: صحيح بودن به معناي ارايه واقعيت‌ها در قالب كميت‌هاي قابل اندازه گيري با دقت كافي است. براي اين‌كار لازم است حسابداران بدانند چه چيزي را اندازه‌گيري مي كنند كه نشان‌‌دهنده موضوع مورد سنجش و اندازه گيري است (مهدوی، 1386،100).

6-2- اهمیت حسابداری در اقتصاد ایران
هدف کلی گزارشگری مالی، فراهم آوردن اطلاعاتی است که آثار مالی معامله ها، رویدادهای مالی موثر بر وضعیت مالی، نتایج عملیات و جریان های نقدی یک واحد اقتصادی را بیان کند و از این راه در قدم اولیه، مدیران، سرمایه گذاران، اعطا کنندگان، تسهیلات مالی و سایر استفاده کنندگان را در قضاوت و تصمیم گیری نسبت به امور یک واحد تجاری یاری دهد و سپس در سطح کلان تر دولت را برای برنامه ریزی ها و پیشبرد اهداف رشد و توسعه اقتصادی یاری دهد.
در سیستم اقتصادی امروز دنیا، تهیه و گزارش اطلاعات درست مالی و سایر اطلاعات اقتصادی به مراکز تصمیم گیری دارای اهمیت بسیاری است. حسابداری به عنوان بخشی از نظام اطلاعاتی، نقش بارزی را در تصمیم گیری های مربوط به توسعه اقتصادی ایفا می کند. بنابر این کارهای موفقیت آمیز برنامه های توسعه به اطلاعات مربوط و قابل اعتمادی نیاز دارد که بتواند پشتوانه تصمیم های برنامه های مربوط در این خصوص است.

به نظر می رسد در کشورهای در حال توسعه (از جمله ایران) بدون اینکه به اهمیت واقعی حسابداری و نقش آن در توسعه اقتصادی توجه شود، اطلاعات و به تبع آن حسابداری را عاملی کم تاثیر دانسته و یا اینکه این تصور وجود دارد که حسابداری در فرآیند توسعه به تدریج و به خودی خود نظم لازم را می یابد در حالیکه نمی توان این واقعیت را کتمان کرد که در این کشورها استقرار سیستم های مناسب مالی و حسابداری در سطح حسابداری خرد و کلان می توان بخشی از زیر ساخت لازم برای رسیدن به اهداف توسعه اقتصادی فراهم کرد و دارای اهمیت ویژه ای است.

در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، توجه به حسابداری فعلی و مرسوم با وجود سودمندی نسبی هنوز در همان محدوده اولیه ثبت و تنظیم حساب های مالی یک واحد اقتصادی، باقی مانده و جایگاه واقعی خویش را در امر ارایه اطلاعات مناسب و به موقع جهت برنامه ریزی های کلان اقتصادی پیدا نکرده است. باید عنوان کرد که اداره امور فعالیت های اقتصادی جامعه نیاز به برنامه ریزی دقیق داشته و انجام این مهم نیز نیاز به اطلاعات مطلوب دارد. در این راستا باید ابتدا سیاست ها و استراتژی های توسعه اقتصادی را تعیین و سپس بر مبنای منابع موجود بهترین راه رسیدن به این اهداف را با دسترسی به این اطلاعات دقیق مشخص کرده و سپس با توجه به این موضوع که حسابداری به عنوان یک سیستم اطلاعاتی می تواند بخش اعظمی از اطلاعات مورد نیاز را تهیه کند و به آن توجه جدی کند. زیرا تهیه و ارایه اطلاعات مالی مناسب به جامعه کمک خواهد کرد تا منابع اقتصادی خود را به کار آمدترین شکل اختصاص دهد.

هدف این است که منابع محدود سرمایه به تولید کالاها و خدماتی اختصاص داده شود که بیشترین تقاضا برای آن وجود دارد زیرا سیستم های پیچیده اقتصادی امروز، این موضوع را اثبات کرده اند که منابع اقتصادی به آن گروه از واحدهای سازمانی اختصاص داده می شود که معیارهای حسابداری نشان داده، توانایی استفاده از منابع بیشتر را با کسب نتیجه بهتری دارند. از طرف دیگر، حسابداری و گزارشگری مالی مناسب، ریخت و پاش ها و کارآیی ضعیف یا نبود کارآیی را پنهان می سازد، در نتیجه مانع از تخصیص مناسب منابع اقتصادی می شود، از این رو در این مقاله سعی می شود که نارسایی ها، موانع و مشکل های موجود در حسابداری کشور که باعث شده نقش حسابداری و گزارشگری مالی در جریان رشد و توسعه اقتصادی کمرنگ شود، مورد بررسی قرار گیرد.

در کشورهای در حال توسعه، توجه به حسابداری باید به عنوان عامل توسعه، بخشی از زیر بنای لازم برای رسیدن به اهداف توسعه اقتصادی تلقی شود. بدون توجه به این عامل این کشورها برای رسیدن به توسعه اقتصادی بهای سنگینی را خواهند پرداخت.
توسعه اقتصادی به طور معمول پیامدهای مثبتی با خود به همراه می آورد، از جمله این پیام ها، افزایش سطح زندگی افراد جامعه، ترویج نظارت بین المللی، ایجاد ارتباط اقتصادی میان کشورهای مختلف و افزایش ظرفیت تولیدی کشورهایی که دارای برتری نسبی است.

از طرف دیگر، نبود منابع طبیعی، موجود نبودن نیروی انسانی متخصص مورد نیاز مانند مدیران، کارگران ماهر، نبود ثبات سیاسی وجود بازار انحصاری و نظام های مالی اطلاعاتی غیر قابل اطمینان از جمله عواملی است که سبب از هم پاشیدگی وضع اقتصادی و یا توقف توسعه اقتصادی می شود. پیشبرد برنامه های رشد و توسعه اقتصادی کشور از اهمیت به سزایی برخوردار است. برای بهره برداری درست از سرمایه گذاری های عظیم صورت گرفته در بخش های مختلف اقتصادی وتسریع در آهنگ رشد و توسعه، تهیه اطلاعات مناسب، درست و به موقع بسیار دارای اهمیت است که استقرار سیستم های حسابداری مناسب می تواند، بخش اعظمی از این اطلاعات، به ویژه اطلاعات مالی، را تهیه و ارایه کند: اما حسابداری فعلی کشور با وجود سودمندی نسبی، با نارسائی ها، موانع و مشکل های عدیده ای رو به رو بوده که باعث شده نقش آن در جریان رشد و توسعه کشور کمرنگ شود، نارسائی های آشکار و نهانی که بخشی از آن در زیر ارایه می شود.

7-2- تغییر در حسابداری:
از آنجایی که شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه و در نهایت نیازهای استفاده کنندگان از گزارش های مالی همواره در حال تغییر می باشد، لذا لازم است جهت انطباق هر چه بیشتر واحد تجاری با شرایط جدید تغییراتی نیز در اصول و روش های حسابداری انجام گردد. تغییرات حسابداری شامل 3 مورد است 1) تغییر دراصول و روشهای حسابداری( تغییر در رویه حسابداری) 2) تغییر در برآوردهای حسابداری 3) تغییر در شخصیت حسابداری واحد گزارشگر. (شباهنگ، 1381،58)

1-7-2- تغییر دراصول و روشهای حسابداری( تغییر در رویه حسابداری)
يكي‌ از خصوصيات‌ كيفي‌ صورتهاي‌ مالي‌ قابل‌ مقايسه‌ بودن‌ آن‌ مي‌باشد. براي‌ نيل‌ به‌ اين‌ خصوصيت‌، ثبات‌ رويه‌ در نحوه‌ عمل‌ حسابداري‌ طي‌ هر دوره‌ مالي‌ و نيز از يك‌ دوره‌ مالي‌ به‌ دوره‌ مالي‌ بعد ضروري‌ است‌. از اينرو، نبايد در رويه‌هاي‌ حسابداري‌ تغييري‌ صورت‌ گيرد مگر اينكه‌ به‌ علت‌ رجحان‌ رويه‌ جديد بر رويه‌ پيشين‌، از نظر ارائـه‌ مطلوب‌تر صورتهاي‌ مالي‌ واحد تجاري‌، تغيير در رويه‌ حسابداري‌ قابل‌ توجيه‌ باشد يا اينكه‌ تغيير به موجب‌ قوانين‌ آمره‌ يا استانداردهاي‌ حسابداري‌ جديد، الزامي‌ شود. يكي‌ از مشخصات‌ تغيير در رويه‌ حسابداري‌ اين‌ است‌ كه‌ اين‌ تغيير، حاصل‌ گزينش‌ بين‌ دو يا چند روش‌ حسابداري‌ است‌. چنانچه‌ معامله‌ يا رويدادهايي‌ كه‌ از نظر ماهيت‌ با معاملات‌ و رويدادهاي‌ قبلي‌ به روشني‌ متفاوت‌ است‌، لزوم‌ اتخاذ يك‌ روش‌ جديد يا تعديل‌ روش‌ موجود را ايجاب‌ كند، اين‌ اتخاذ يا تعديل‌ روش‌ تغيير رويه‌ حسابداري‌ محسوب‌ نمي‌شود.
در حسابداری به جهت تبعیت از مفهوم رعایت یکنواختی، امکان تغییر در روش حسابداری بکار گرفته شده فقط وقتی می تواند قابل توجیه باشد که روش جدید حسابداری دارای مزایا و ارجحیت های قابل اثباتی نسبت به روش قبلی باشد. تغییرات متداول در اصول و روش های پذیرفته حسابداری به شرح زیر می باشد:
- تغییر در روش ارزشیابی موجودی ها مانند تغییر از روش FIFO به روش LIFO
- تغییر در روش محاسبه استهلاک مثل تغییر از روش نزولی به روش خط مستقیم

- تغییر در روش حسابداری قراردادهای بلندمدت پیمانکاری مثل تغییر از روش درصد پیشرفت کار به کار تکمیل شده.
تغییر در اصول روش های حسابداری اغلب به واسطه محاسبه اثر انباشته تغییر و انعکاس آن در صورتحساب سود و زیان دوره، شناسایی می شود. اثر انباشته تغییر در اصول و روش های حسابداری از طریق تسری روش جدید به دوره های قبل و مقایسه نتایج حاصله با نتایج بدست آمده از بکارگیری روش قدیمی در کلیه دوره های مربوط، محاسبه می شود.
در چنین شرایطی، نیاز به تهیه و ارائه مجدد صورت های مالی مقایسه ای دوره های قبل با فرض بکارگیری روش جدید در دوره های مذبور نیست.، چون این احتمال وجود دارد که تنظیم و ارائه مجدد صورت های مالی موجب کاهش اعتماد عمومی نسبت به آن گردد. با این وجود برخی از تغییرات حسابداری به دلیل آثار با اهمیتی که بر نتایج عملیات واحد تجاری دارد، نظیر تغییر از روش "اولین صادره از آخرین وارده" به روش های دیگر مستلزم تنظیم و ارائه مجدد صورت های مالی مقایسه ای دوره های قبل بوده و اثر انباشته تغییر به جای انعکاس در صورتحساب سود و زیان، در صورت سود (زیان) انباشته گزارش می شود.

چنانچه‌ در رويه‌ حسابداري‌ تغييري‌ صورت‌ گيرد، ارقام‌ مربوط‌ به‌ سال‌ جاري‌، برمبناي‌ رويه‌ جديد منعكس‌ و ارقام‌ مقايسه‌اي‌ سنوات‌ قبل‌ نيز برمبناي‌ رويه‌ جديد ارائـه‌ مجدد مي‌شود. در اين‌ حالت‌، تعديلات‌ انباشته‌ مربوط‌ به‌ سنوات‌ قبل‌، به‌ جهت‌ اينكه‌ هيچ گونه‌ ارتباطي‌ با نتايج‌ عملكرد سال‌ جاري‌ نداشته‌ است‌، نبايد در تعيين‌ سود يا زيان‌ سال‌ جاري‌ دخالت‌ داده‌ شود. تعديلات‌ مزبور بايد از طريق‌ ارائـه‌ مجدد ارقام‌ سالهاي‌ قبل‌ به حساب‌ گرفته‌ شود، درنتيجه‌، مانده‌ سود (زيان‌) انباشته‌ ابتداي‌ دوره‌ نيز بدين‌ ترتيب‌ تعديل‌ خواهد شد. درصورت‌ تهيه‌ خلاصه‌ چندين‌ ساله‌ وضعيت‌ مالي‌ و عملكرد مالي‌، جهت‌ حصول‌ اطمينان‌ از اينكه‌ ارقام‌ مربوط‌ به‌ سنوات‌ قبل‌ برمبناي‌ يكنواخت‌ نشان‌ داده‌ مي‌شود، ارقام‌ مزبـور معمولاً ارائـه‌ مجدد خواهد شد. اگر به‌ دليل‌ عملي‌ نبودن‌، ارقام‌ خلاصه‌هاي‌ چندين‌ ساله‌، جهت‌ انعكاس‌ تغيير در رويه‌ حسابداري‌، ارائـه‌ مجدد نشود، موضوع‌ افشا مي‌گردد. همچنين‌ در صورت‌ ارائـه‌ مجدد، سالهايي‌ را كه‌ مورد تجديد نظر واقع‌ شده‌ است‌، بايد مشخص‌ كرد. تعديلات‌ انباشته‌ ناشي از تغيير در رويه‌هاي‌ حسابداري‌، همچنين‌ به عنوان‌ آخرين‌ قلم‌ در صورت‌ سود و زيان‌ جامع‌ منعكس‌ مي‌شود تا اثر اين‌ تعديلات‌ براي‌ استفاده‌كنندگان‌ مشخص‌ گردد (جامعی، 1388،50).

2-7-2- تغییر در برآوردهای حسابداری
تغییر در برآوردهای حسابداری ممکن است در مواردی که رویدادهای جدید واقع می شود و اطلاعات مفیدتر و بهتری در ارتباط با نتیجه احتمالی رویدادهای آتی در دسترس قرار می گیرد، ضرورت یابد. در حسابداری اصولا استفاده از برآورد مثل برآورد میزان مطالبات مشکوک الوصول، تعیین ارزش اسقات و عمر مفید دارایی و انجام برآوردهای دیگر اجتناب ناپذیر می باشد.

تغییر در برآورد حسابداری از طریق تنظیم و ارائه مجدد صورت های مالی سال های قبل انجام نشده و اصولا اثر تغییر در برآوردهای حسابداری فقط به سال تغییر و یا دوره تغییر و دوره های آتی محدود می شود.
آثار تغيير در براوردهاي‌ حسابداري‌ بايد در تعيين‌ سود يا زيان‌ خالص‌ دوره‌اي‌ منظور شود كه‌ در آن‌، تغيير صورت‌ گرفته‌ است‌. بديهي‌ است‌ چنانچه‌ تغيير مزبور بر دوره‌هاي‌ بعدي‌ نيز اثر گذارد، آثار چنين‌ تغييري‌ بايد در تعيين‌ سود يا زيان‌ خالص‌ دوره‌هاي‌ بعدي‌ منظور شود.

با توجه‌ به‌ ابهامات‌ موجود در محيط‌ اقتصادي‌، انجام‌ براوردهاي‌ حسابداري‌ و تجديدنظر در آنها براي‌ تهيه‌ صورتهاي‌ مالي‌ امري‌ اجتناب‌ناپذير است‌. پيش‌ بيني‌ رويدادهاي‌ آتي‌ و براورد اثرات‌ آنها مستلزم‌ اعمال‌ قضاوت‌ و تجديد نظر در اين‌ براوردها به‌ هنگام‌ وقوع‌ رويدادهاي‌ جديد، حصول‌ تجربه‌ بيشتر يا دستيابي‌ به‌ اطلاعات‌ اضافي‌ است‌. از آنجا كه‌ تغيير در براورد، حاصل‌ اطلاعات‌ جديد يا تحولات‌ تازه‌ است‌ نبايد با تجديد نظر در ارقام‌ سالهاي‌ قبل‌ به‌ آن‌ تأثير قهقرايي‌ داد. اين‌ اقلام‌ بايد در صورت‌ سود و زيان‌ سالي‌ كه‌ نسبت‌ به‌ آنها شناخت‌ صورت‌ مي‌گيرد منعكس‌ و آثار آن‌ در صورت‌ با اهميت‌ بودن‌ تشريح‌ شود. در عين حال‌، گاه‌ تشخيص‌ بين‌ تغيير در رويه‌ حسابداري‌ و تغيير در براورد حسابداري‌ ممكن‌ است‌ بسيار مشكل‌ باشد. در چنين‌ حالتي‌، تغيير مورد نظر بايد به عنوان‌ تغيير در براورد حسابداري‌ تلقي‌ و به‌ گونه‌ مناسبي‌ افشا شود.

تغيير در براورد حسابداري‌ ممكن‌ است‌ تنها بر دوره‌ جاري‌ تأثير داشته‌ باشد يا اينكه‌ دوره‌ جاري‌ و دوره‌هاي‌ آتي‌ را توأماً تحت‌ تأثير قرار دهد. براي‌ مثال‌ تغيير در براورد مبلغ‌ هزينه‌ مطالبات‌ مشكوك‌الوصول‌ فوراً شناسايي‌ مي‌شود و تنها بر دوره‌ جاري‌ تأثير مي‌گذارد، ليكن‌ تغيير در عمر مفيد براوردي‌ يك‌ دارايي‌ بر هزينه‌ استهلاك‌ دوره‌ جاري‌ و هريك از دوره‌هاي‌ آتي‌ باقيمانده‌ از عمر مفيد دارايي‌ تأثير دارد. اثر تغيير مرتبط‌ با دوره‌ جاري‌ در هر دو حالت‌ به عنوان‌ درآمد يا هزينه‌ دوره‌ جاري‌ و اثر تغيير در دوره‌هاي‌ آتي‌، در صورت‌ وجود، در همان‌ دوره‌ها شناسايي‌ مي‌شود.
براي‌ قابل‌ مقايسه‌ بودن‌ صورتهاي‌ مالي‌ دوره‌هاي‌ مختلف‌، اثر تغيير در براورد حسابداري‌ كه‌ قبلاً در محاسبه‌ سود يا زيان‌ حاصل از فعاليتهاي‌ عادي‌ منظور شده‌ است‌، تحت‌ عنوان‌ همان‌ قلم‌ درآمد و هزينه‌ منعكس‌ مي‌گردد. هرگاه‌ درآمد يا هزينه‌ مزبور قبلاً به عنوان‌ يك‌ قلم‌ غيرمترقبه‌ تلقي‌ شده‌ باشد، اثر تغيير در براورد آن‌ نيز بايد به‌ صورت‌ يك‌ قلم‌ غيرمترقبه‌ گزارش‌ شود.
ماهيت‌ و مبلغ‌ تغيير در براورد حسابداري‌ كه‌ داراي‌ اثر با اهميتي‌ در دوره‌ جاري‌ است‌ يا انتظار مي‌رود اثر با اهميتي‌ در دوره‌هاي‌ بعد داشته‌ باشد، بايد افشا گردد. در صورتي‌ كه‌ تعيين‌ مبلغ‌ تغيير عملي‌ نباشد، موضوع‌ بايد در يادداشتهاي‌ توضيحي‌ افشا شود (رفیعی، 1387،41).

3-7-2- تغییر در شخصیت حسابداری واحد گزارشگر
اگر در صورت های مالی تهیه شده در دوره جاری از لحاظ شخصیت حسابداری با صورت های مالی ارائه شده در دوره های قبل ماهیتا تفاوتی وجود داشته باشد، تنظیم و ارائه مجدد صورت های مالی سنوات قبل ضرورت خواهد داشت. نمونه بارز این نوع تغییر، ترکیب دو واحد تجاری به روش اتحاد منافع می باشد که در آن صورت های مالی دوره جاری بدون افشای معایب صورت های مالی مقایسه ای دوره های قبل، قابل مقایسه نخواهد بود (مالمیر، 1388،88).

8-2- اجزای عملکرد مالی
كليه‌ درآمدها و هزينه‌هاي‌ شناسايي‌ شده‌ بايد در صورت‌ سود و زيان‌ يا صورت‌ سود و زيان‌ جامع‌ منعكس‌ شود. درآمدها و هزينه‌ها تنها در مواردي‌ درصورت‌ سود و زيان‌ دوره‌ انعكاس‌ نمي‌يابد كه‌ به موجب‌ استانداردهاي‌ حسابداري‌ مستقيماً به‌ حقوق‌ صاحبان‌ سرمايه‌ منظور مي‌شود.

بخشهاي‌ متعدد فعاليتهاي‌ واحد تجاري‌ داراي‌ ويژگيهاي‌ بارزي‌ است‌ كه‌ از نظر ثبات‌، مخاطره‌ و قابليت‌ پيش‌بيني‌ باهم‌ متفاوت‌ است‌ و اين‌ امر افشاي‌ جداگانه‌ اجزاي‌ تشكيل‌دهنده‌ عملكرد مالي‌ را در صورت‌ سود و زيان‌ و صورت‌ سود و زيان‌ جامع‌ ايجاب‌ مي‌كند. افشاي‌ جداگانه‌ اين‌ اجزا با هدف‌ تسهيل‌ درك‌ عملكرد مالي‌ يك‌ دوره‌ و كمك‌ به‌ استفاده‌كنندگان‌ صورتهاي‌ مالي‌ به‌منظور تصميم‌گيري‌ در مورد ميزان‌ اتكا به‌ نتايج‌ دوره‌هاي‌ قبل‌ جهت‌ ارزيابي‌ نتايج‌ بالقوه‌ دوره‌هاي‌ آتي‌ صورت‌ مي‌گيرد. بنابراين‌ افشاي‌ جداگانه‌ اجزاي‌ مذكور، صرف‌نظر از ماهيت در صورتي‌ ضرورت‌ دارد كه‌ براي‌ ارزيابي‌ بعضي‌ از جنبه‌هاي‌ عملكرد مالي‌ حائز اهميت‌ باشد (فدایی، 1388،68).

9-2- صورت های گزارش عملکرد مالی
صورتهای مالی، محصول نهایی فرایند حسابداری مالی به شمار می‌رود. صورت سود و زیان به عنوان مبنایی برای تصمیم های سرمایه‌گذاری و سایر تصمیم ها محسوب می‌شود. اندازه‌گیری سود دوره مالی و وضعیت مالی یک واحد تجاری همیشه یکی از چالشهای پیش‌روی تدوین کنندگان استانداردهای حسابداری و دلمشغولی اصلی استفاده¬کنندگان اطلا‌عات حسابداری بوده است.

1-9-2- صورت حساب سود و زیان
صورت حساب سود و زیان همانطور كه از نامش پیداست جهت تعیین سود یا زیان ویژه واحد مالی تهیه میشه و شامل خلاصه ای از درآمدها و هزینه های برای یك دوره زمانی معین می باشد.
این صورت حساب معمولا به دو طریق تهیه می شود :
1- تك مرحله ای
2- دو مرحله ای
صورت حساب سود و زیان به روش تك مرحله ای :
در این روش ابتدا كلیه درآمد ها یكجا و در ادامه كلیه هزینه ها در زیر آنها آورده می شود و در نهایت از تفاضل آنها به سود یا زیان قبل از كسر مالیات می رسیم كه با كسر مالیات (در صورتی كه موسسه سود داشته باشد) به سود یا زیان بعد از كسر مالیات یا همان سود یا زیان ویژه خواهیم رسید .
صورت حساب سود و زیان به روش دو مرحله ای :

در این روش ابتدا درآمدهای عملیاتی آورده شده در ادامه هزینه های عملیاتی ذكر می گردد كه از تفاضل این دو به سود یا زیان عملیاتی می رسیم در مرحله بعد درآمدهای غیر عملیاتی و هزینه های غیر عملیاتی آورده می شود كه از تفاضل این مرحله و مرحله قبل به سود و زیان قبل از كسر مالیات می رسیم كه با كسر مالیات به سود و زیان بعد از كسر مالیات یا همان سود و زیان ویژه خواهیم رسید.
به صورت حساب سود و زیان صورت حساب درآمد یا صورت حساب عملیات نیز گفته میشود مهمترین بخش صورت حساب سود و زیان قسمت پایانی آن یعنی سود یا زیان ویژه است كه نتیجه فعالیت یك واحد تجاری را نشان می دهد كه آیا واحد تجاری در طول دوره مالی فعالیتش سود آور بوده است و یا خیر.