بخشی از مقاله
برنامه ريزي خطي و تئوري محدوديتها
فهرست:
برنامه ريزي
مكانيزم برنامه ريزي
برنامه ريزي خطي چيست؟
اصول پيدايش برنامه ريزي خطي
JIT چگونه پيدا شد؟
مفاهيم و اصول تئوري محدوديتها
منابع:
.comwww.tadbir
www.andisheyeno.com
www.dekaret.com
برنامه ريزي
برنامه ريزي در فعاليتهاي ترويجي مهمترين و اصلي ترين وظيفه مدير بشمار مي رود. قصور در برنامه ريزي سبب مي شود كه فعاليتها بر حسب تصادف انجام شود و چنين فعاليتهايي مسلما در جهت اهداف مورد نظر نخواهد بود.
از آنجا كه برنامه ريزي راه و روشي براي هدايت منظم فعاليتهاي انساني براي اهداف و مقاصد مشخصي است و به تعبيري ديگر نقشه راه براي رسيدن به مقصود و جهت گيري منطقي براي انجام فعاليتهاست، از نظر منطقي لازم است از نيازها و انتظارات، شرايط و امكانات، منابع و تجهيزات و همچنين موانع و حدوديتها اطلاعات جامع و دقيق جمع آوري كنيم و براي تحقق اهداف مورد نظر مناسبترين و مؤثرترين راهبردها را پيش بيني و توصيه نماييم. بديهي است در فعاليتهاي ترويجي بهره گيري از همكاري و مشاركت فعالانه افرادي كه برنامه براي آنها طراحي و اجرا مي شود از عوامل عمده موفقيت است و اين امر نيز مستلزم بهره گيري از ضوابط علمي و شناخت صحيح مفهوم مشاركت است و ميزان اين مشاركت نيز بر حسب شرايط زمان، مكان، محتوا و مخاطبان متفاوت خواهد بود.
مكانيزم برنامه ريزي
از جهت مكانيزم برنامه ريزي دو رهيافت مطرح است. يكي برنامه ريزي خطي كه در آن متغيرهاي دخيل در نتايج حاصل از برنامه و نقش هر متغير معلوم بوده، بر مبناي داده هاي آماري معين يا قابل پيش بيني هستند و در عين حال قابل كنترل هم مي باشند. دومين رهيافت برنامه ريزي غير خطي است كه در آن متغيرهاي مزبور نقش مشخص و تعريف شده صريحي در پيامدهاي حاصل از اجراي برنامه ندارند يا لااقل در مرحله برنامه ريزي بوضوح قابل تشخيص نيستند.
برنامه ريزي خطي چيست؟
برنامه ريزي خطي پر استفاده ترين مدل بهينه سازي است.دامنه وسيع کاربرد اين مدل در انواع مختلف برنامه ريزي،زمانبندي،کنترل پروژه و مديريت ،تخصيص منابع،طراحي سيستم هاي صنعتي ،مسائل حمل و نقل ،تعميرات و نگهداري ،تئوري شبکه ها و بسياري از جنبه هاي ديگر تصميم گيري در صنايع،اقتصاد وامور نظامي ،ضرورت وجود روشهاي قوي کارا و قابل اعتماد براي حل اين مسائل را ايجاب مي کند.
امروزه در کليه رشته هاي علمي روشهاي مبتني بر مباني رياضي براي حل مسائل ارائه شده که برنامه ريزي خطي نيز از اين امر مستثني نيست.در سال 1947دکتر جرج دانتزيک توانست روش کارائي راکه بر مبناي جبر خطي استوار بود به منظور حل مسائل برنامه ريزي خطي ارائه دهد اين روش از اصل برخورد بردارها با يکديگر وايجاد فضاي برداري سرچشمه مي گيرد که به آن سيمپلکس مي گويند. در طي تقريبا"پنجاه سال گذشته روش سيمپلکس دانتزيک جهت حل مسائل برنامه ريزي خطي ( L) ابزار محاسباتي کارائي بوده است هر چند که اين روش موضوع تحقيقات جدي در طي سالهاي بسياري بوده است.
اما بعضي جنبه هاي اصلي رفتار و عملکرد آن هنوز هم بطورکامل شناخته نشده است .از آن تاريخ به بعد محققين وصاحبنظران تحقيق در عمليات پيرامون بهبود روش سيمپلکس مقالات و دستورالعملهاي متعددي را ارائه داده اند که عمدتا"بر پايه تجسس گوشه به گوشه روش سيمپلکس استوار است.در سالهاي اخير نيز روشهاي جديدي تحت عنوان روش خاشيان و کارمارکار ارائه شده است که برتري آنها به روش سيمپلکس هنوز به ثبوت نرسيده است. اخيرا"يک طرح جديد به جاي روش سيمپلکس توسط دکتر آريانژاد و مهندس هاشمي ارائه گرديده که به طور بنيادي با روش سيمپلکس متفاوت است به طوري که براي دستيابي به نقطه بهينه ،هيچ جستجوي نقطه به نقطه اي در پيش نمي گيرد.
بلکه در هرمرحله از تکرار بعد مسئله کاهش يافته و از همه مهمتر اينکه تعداد مراحل تکرار اين روش برابر تعداد متغيرهاي مسئله است. هدف اين مقاله تحقيقي است دردلايل استفاده ،مزايا و معايب روش سيمپلکس مي باشد که در نهايت منجر به ارائه يک سري تغييرات در روش سيمپلکس در جهت بهبود اين روش که برفضاي برداري محدب،ترکيبات خطي ،کسينوس هادي متغيرها ،مخروط سيمپلکس و ... استوار است.ضمن حفظ ظاهر جدول سيمپلکس به دليل اهميت فوق العاده آن در تفاسير و مفاهيم جبري و اقتصادي و...حداکثر تعداد مراحل سيمپلکس را در اثر تغييرات در انتخاب متغير هاي وارد شونده و خارج شونده به تعداد متغيرهادر حالتي که مسئله برنامه ريزي خطي به فرم}0>x و b = Ax/ cx= Max Z{ باشد مي رساند.
اصول پيدايش برنامه ريزي خطي در تئوري محدوديتها
در اواخر دهه 80 گلدرات فيزيكدان يهودي، روشي برپايه اهداف و رويه هاي كار كارخانجات ارائه داد كه فلسفه حاكم بر آن با نام تئوري محدوديتها (THEORY OF CONSTRAINTS=TOC) و راهكارهاي اجرايي آن به نام فناوري توليد بهينه، شهرت يافت.تئوري محدوديتها مبتني بر بهبود مستمر بوده و تمركز اصلي آن بر شناسايي محدوديتها و گلوگاههاي توليدي به منظور افزايش مستمر دستيافت كل كارخانجات است، اجراي موفق تئوري محدوديتها مستلز
