بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی تأثیر تئوریهای برنامهریزی درسی بر اثربخشی برنامههای درسی بود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ طرح تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعهآماری پژوهش را کلیه مدیران آموزشی شهرستان فارسان به تعداد 100 نفر تشکیل میدادند. از این تعداد 80 مدیر بر اساس فرمول کوکران انتخاب شدند. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه سنجش آشنایی با تئوریهای برنامهریزی درسی و پرسشنامه سنجش کیفیت برنامهریزی درسی استفاده شد. برای تحلیل دادهها از آزمون همبستگی پیرسون به کمک نرمافزار spss استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که آشنایی مدیران آموزشی با تئوریهای برنامهریزی درسی بر اثربخشی و کیفیت برنامههای درسی مدارس تأثیر دارد.
-1 مقدمه
گودلد1، ایزنر - 1994 - 2 در مجموع برنامه درسی را در برگیرنده تصمیم در خصوص چهارعنصر، هدفها، محتوا، روش و ارزشیابی قلمداد می کنند - میرزابیگی، . - 1380 به نظر می رسد بسیاری از فعالیتهای برنامه درسی تابعی از آموزش مدرسه ای است، یعنی یک برنامه درسی برای یک مدرسه تهیه می شود و فراگردهای برنامه ریزی و اجرای آن، در محیط مدرسه انجام می شود بنابراین نظریه برنامه درسی، نظریه ای فرعی از نظریه آموزش و پرورش است. تمام نظریه ها ، بین رشته ای هستند. زیرا با کاربرد و فراگردهای مشترک و همچنین کمک گرفتن از نظریه های دیگر تکامل می یابند - سیلور، . - 1378 متاتئوری یک تئوری است در باره تئوریهای مختلف با زبان تکنیکی و حرفه ای جدید و خاصی که طراحی ها و برنامه ریزی ها را به نظم نوین کشانیده و ابعاد علمی و هنری تئوریها را ترسیم نموده اند. برنامهریزی درسی عبارت است از مجموعهای از تصمیمهای از پیش گرفته شده و مسیر شناخته شدهای که یادگیرندگان براساس تشخیص برنامهریزان باید طی کنند، تکیه دارد. برخی تصمیم گیریها درباره یک عنصر، نتایج یادگیری و برخی دیگر محتوا را در حوزه کار برنامهریزان درسی بحساب آوردهاند. کلاین نه عنصر را که عبارتند از: هدفها، محتوا، فعالیتهای یادگیری، روشهای تدریس، مواد منابع یادگیری، ارزشیابی، زمان فضا و گروه بندی، را به عنوان عناصر تشکیل دهنده برنامه درسی معرفی کردهاند - مهرمحمدی، . - 1384 گیل مکاچین - 1995 - تئوری برنامه درسی را مجموعه در هم تنیدهای از تجزیه و تحلیلها، تفسیرها و یافته ها دربارهی پدیده های برنامه درسی تعریف میکند بزعم وی پدیدههای برنامه درسی شامل موضوعاتی نظیر برنامه درسی، منابع برنامه درسی مورد استفاده و قوانین آن میباشد . واضح است آشنایی با تئوریها و متاتئوریهای برنامهریزی درسی میتواند در بهبود کیفیت برنامه درسی موثر واقع شود - مالکی، . - 1394
-2 ادبیات و پیشینه تحقیق
عباس زاده - 1371 - در پژوهشی با عنوان بررسی میزان آشنایی معلمان استان مازندران با مواد آموزشی و کاربرد آن در آموزش خاطرنشان ساخته است که اکثریت معلمان در مورد اهداف آموزشی اطلاع چندانی ندارند و از مهارتهای لازم برای به کارگیری وسایل و فناوری آموزشی برخوردار نیستند و 95 درصد معلمان با شیوه های علمی ارزشیابی آموزشی آشنایی ندارند و از نتایج کاربرد آن در تدریس بیاطلاع هستند آبیار - 1385 - در پژوهشی با مطالعه عوامل مؤثر بر کارایی معلمان در تدریس از دیدگاه مدیران و دبیران مدارس ایلام به این نتیجه دست یافته است که بین عواملی چون آموزش ضمن خدمت، رضایت شغلی، میزان تحصیلات، محیط مناسب کار، خدمات رفاهی، روشهای مناسب تدریس و ارزشیابی و کارایی معلمان رابطه معنادار وجود دارد به این معنی که این عوامل بر کارایی معلمان تأثیر مثبت داشته است هانگن - 1996 - در پژوهشی با مطالعه توانمندیها و محدودیتهای معلمان برای مشارکت در برنامهریزی درسی مدارس ابتدایی کره، کارآمدی برنامه درسی را منوط به مشارکت افراد و گروههای متخصص و توجه به نظرات معلمان و مدارس بهعنوان مشارکتکنندگان در فرایند تهیه برنامه درسی نه فقط همکاران مجری برنامه دانسته و بر افزایش آگاهی معلمان و دیگر عوامل مدرسه در زمینه برنامهریزی درسی تأکید کرده است ویدوویچ 1999 - - 1996 پژوهشی با موضوع نیازهای رشدی کارکنان با همکاری دانشگاه کورتین استرالیا و دانشگاه ایالت رنج فری آفریقای جنوبی انجام داده که بر اجرای خط مشی کیفیت به منظور بهبود کیفیت آموزش تأکید کرده است و رویکرد برنامههای درسی را وابسته به موقعیت مکانی و زمانی و معیارهای مراکز آموزشی و دانشگاهها در جوامع مختلف دانست - مالکی، . - 1394
-3 اهداف و فرضیات
هدف از این پژوهش بررسی تأثیر تئوریهای برنامهریزی درسی بر اثربخشی برنامههای درسی بود. بر این اساس، فرضیه پژوهش عبارت بود از اینکه، آیا میزان آشنایی مدیران آموزش با تئوریهای برنامهریزی درسی بر اثربخشی برنامهدرسی تأثیر دارد.
-4 روش شناسی تحقیق
پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از لحاظ طرح تحقیق از نوع همبستگی-توصیفی بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه مدیران آموزش ابتدایی شهر فارسان به تعداد 100 نفر تشکیل میدادند. از این تعداد، 80 نفر بر اساس فرمول کوکران انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون آماری پیرسون استفاده شد. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش عبارت بود از:
.1 پرسشنامه سنجش آشنایی با تئوری های برنامه ریزی درسی: این پرسشنامه دارای 4 مولفه مبانی فلسفی برنامه ریزی درسی، مبانی روان شناختی برنامه ریزی درسی، مبانی جامعه شناختی برنامه ریزی درسی، اصول یادگیری و جمعاً 19 سوال و در طیف لیکرت 5 درجه ای از 1 تا 5 تنظیم شده است. پرسشنامه دارای روایی
صوری بوده و پایایی آن برای مؤلفههای آن به ترتیب 0/84، 0/86، 0/82 و 0/84 ذکر شده است.
.2 پرسشنامه سنجش کیفیت برنامه ریزی درسی: این پرسشنامه دارای 10 مؤلفه منطق، اهداف، محتوا، راهبردهای یادگیری، فعالیت های یادگیری، مواد و وسایل، ارزشیابی، گروه بندی، زمان و فضا و در طیف 6 درجه ای از 1 تا 6 تنشیم شده است. پرسشنامه دارای روایی صوری بوده و پایایی آن برای مؤلفههای آن به ترتیب 0/88، 0/84، 0/82، 0/80، 0/88، 0/82، 0/80، 0/84، 0/84 و 0/82 ذکر شده است.
-5 یافته های تحقیق
برای بررسی نرمال بودن متغیرها از آزمون کلموگروف-اسمیرنف استفاده شد.
جدول شماره .1 آزمون کلموگروف-اسمیرنف برای نرمال بودن متغیره
میزان آشنایی مدیران آموزشی باتئوری ها کیفیت برنامه ریزی ومتاتئوری های برنامه ریزی درسی درسی
کلموگروف اسمیرنف با توجه به مقادیرمعنی داری 0/23 - ، 0/63 - که از 0/05 بیشتر هستند در نتیجه فرض نرمال بودن پذیرفته می شود.
جدول شماره.2 شاخص های توصیفی میزان آشنایی مدیران آموزشی باتئوری ها ومتاتئوری های در جدول بالا میانگین وانحراف استاندارد ابعاد میزان آشنایی مدیران آموزشی باتئوری ها ومتاتئوری های برنامه ریزی درسی آورده شده است که میانگین و انحراف استاندارد به ترتیب برای مبانی فلسفی برنامه ریزی 10/36 و 2/64، مبانی روانشناختی برنامه ریزی درسی 11/72 و 2/38، مبانی جامعه شناختی برنامه ریزی درسی 10/25 و 2/75 و اصول یادگیری 11/26 و 2/74 می باشد همچنین میانگین و انحراف استاندارد میزان آشنایی مدیران آموزشی باتئوری ها و متاتئوری های برنامه ریزی درسی 2/57 و 98334/12 میباشد
