تحقیق در مورد برق خودرو

بخشی از مقاله

برق خودرو
سيستم جرقه در اتومبيل هاي بنزيني شامل قطعات زير مي باشد :
1) باطري
2) كوئيل
3) دلكو ( 1- چكش برق 2- پلاتين 3- فيوز دلكو 4- درب دلكو 5- وايرها )
4) سوييچ
5) شمع

باطري
باطري يك انباره الكتريكي است كه نيروي الكتريكي درون آن ذخيره مي گردد تا در مواقع لزوم از آن بهره برداري شود .
يك باطري داراي يك پوسته كائوچويي يا ميكا است كه از اجزاء زير تشكيل شده است :
1) پوسته
2) صفحات مثبت و منفي
3) قطبين
4) شانه باطري
5) درب پوش
6) صفحات عايق

پوسته باطري از جنس كائوچو يا ميكامي باشد و بر حسب نياز نوع خودرو باطري 12 يا 24ولت در اندازه هاي متفاوت ساخته مي شود . باطري از لحاظ پوسته در دو نوع پرسي و قير فشرده ساخته مي شود كه نوع پرسي قابل تعمير نمي باشد ولي نوع قيري با آب كردن قير ، صفحات آن پديدار گشته و قابل تعمير و تعويض مي باشد .
در روي پوسته باطري علامتي مانند پليت plit – آمپر – ولت V - نوشته شده كه معناي
خاصي دارد .

پليت به تعداد صفحات مثبت و منفي ، آمپر به معني قدرت و توان باطري ولت به معناي نوع و ولتاژ باطري مي باشد : مانند 17 پليت ، 9 آمپر – 12 ولت .
باطري 17 پليت يعني داراي پ7 صفحه در هر خانه مي باشد كه 8 صفحه مثبت 9 صفحه منفي است . جنس صفحات مثبت از پراكسيد سرب ( ) اسفنجي فعال مي باشد كه در باطري هاي بزرگ به طريق الكترو شيميايي تهيه مي گردد . در اكثر باطري هاي اتومبيل اسكلت صفحات را به صورت شبكه اي از آلياژ سرب و آنتيموان مي سازند كه دوام اين شبكه را در مقابل خوردگي زياد مي كند .
داخل اين صفحات را از اكسيد سرب فعال شده پر مي كنند . شارژ اين صفحات به رنگ قهوه اي مي باشد .

صفحات منفي
اين صفحات كاملاً شبيه صفحات مثبت مي باشند با اين تفاوت كه ماده فعال شده آن سرب (pb ) اسفنجي است كه در حالت شارژ كامل به رنگ خاكستري در مي آيد .
صفحات عايق
جنس اين صفحات از قيبر ، ميكا ، پشم شيشه و يا لاستيك مخصوص است و بايد متخلخل باشد تا آب اسيد بتواند در آن نفوذ نمايد و علاوه بر اين نسبت به اسيد خورندگي نداشته باشد .

اين صفحات از يك طرف ديگر داراي خطوط برجسته اي هستند كه به هنگام چيدن اين صفحات بايد سمت برجستگي به طرف صفحه مثبت باشد تا ميدان فعالتي بهتري براي صفحات مثبت ايجاد نمايد . علاوه بر اين ذرات صفحات مثبت كه از آن جدا مي شود به سهولت به كف باطري ته نشين گردد تا از اتصال به ديگر صفحات جلوگيري گردد .
صفحات مثبت به يكديگر متصل و از قطب مثبت خارج مي گردد .
صفحات منفي به يكديگر متصل و از قطب منفي خارج مي گردد .
هر خانه باطري داراي 2 ولت برق مي باشد .

هرچه حجم باطري بزرگتر و تعداد صفحات ( پليت ) باطري بيشتر باشد ، تعداد آمپر خروجي بيشتر خواهد بود . چنانچه قطبين باطري فاقد علامت + P و N – بود هر قطب كه قطر آن كلفت تر باشد قطب مثبت و قطب لاغرتر قطب منفي خواهد بود .
باطري هاي در نوع خشك و تر وجود دارند
باطري هاي خشك قابل شارژ نيستند اما باطري هاي تر را مي توان مجدداً شارژ نمود .
محلول داخل باطري هاي تر الكتروليت مي باشد كه از نسبت حجمي 73% آب مقطر و 27% اسيد سولفوريك تشكيل مي شوند . بدين ترتيب چگالي الكتروليت در دماي 25 درجه حدود 1.285 خواهد بود .
غلظت مايع باطري نسبت به تغيير درجه حرارت هوا و نيز نسبت به ميزان شارژ و دشارژ بودن تغيير مي كند.

درپوش باطري
در روي هر خانه باطري يك درپوش كوچك قرار دارد كه براي ريختن محلول الكتروليت تعبيه شده است و در روي آن سوراخ كوچكي وجود دارد تا بخارات و گاز اسيد باطري از آن خارج شود . لذا بايد توجه كرد كه اين سوراخ ها بسته نشود ، در صورت مسدود شدن ، احتمال تركيدن باطري مي باشد .
اسيد سنج ، هيدرومتر ، ارئومتر
شامل يك استوانه شيشه اي است كه از يك سر آن به لوله باريك لاستيكي و انتهاي ديگر آن به يك گوي لاستيكي توخالي وصل است . داخل محفظه شيشه اي يك كپسول شناور قرار گرفته است تا غلظت مايع باطري را تعيين كند . ابتدا گوي لاستيكي را فشرد تا هواي آن خارج گردد سپس شلنگ مربوط به هيدرومتر را داخل خانه هاي باطري قرار داده و با فشردن گوي لاستيكي ، مايع به درون هيدرومتر ريخته مي شود .

كپسول مدرج داخل هيدرومتر
هرگاه دستگاه هيدرومتر در هنگام سنجش غلظت اسيد عدد 1.285 را نشان دهد دليل شارژ كامل باطري مي باشد . پس با نگاه كردن به وزنه شناور و اعداد مدرج روي محفظه هيدرومتر ، مي توان به موقعيت شارژ باطري پي برد .

غلظت نقطه انجماد
به درجه سانتي گراد 00/1
8-
160/1
17-
200/1
27-
22/1
35-
260/1
59-
300/1
70-

مطالب قابل توجه در مورد باطري

چنانچه براي مدتي استفاده نشود ، باطري خودبخود خالي مي شود و صفحات آن از بين مي رود اگر براي مدت طولاني از باطري استفاده نمي كنيد ، آن را بايد كاملاً از محلول تخليه كرده و با مواد جوش شيرين و آب مقطر شستشو داده و كاملاً خشك نموده در جاي خشك نگهداري كنيم مي توان براي مدت زيادي باطري را به صورت سالم ، در اين وضع نگه داشت .

نكات قابل توجه در عمر و دوام بيشتر باطري

1) باطري را بيش از زمان لازم زير دستگاه شارژ قرار ندهيم .
2) حتي الامكان از آمپر كم جهت شارژ استفاده شود .
3) از استارت زدن متوالي در مدت طولاني خودداري گردد .
4) سطح الكتروليت باطري از سطح صفحات حدود يك سانتيمتر بالاتر قرار گيرد .
5) غلظت مايع باطري دائماً كنترل گردد .

6) از سولفاته شدن بست هاي باطري جلوگيري شود . در صورت بروز چنين مسئله اي باطري را تميز كنيد .
7) اشياء فلزي و ابزار كار را روي باطري قرار ندهيد .
8) سوراخ هاي هواكش درب باطري را بازديد كنيد تا از باز بودن آن مطمئن شويد .
9) بست هاي باطري را هنگام بستن زياد سفت نكنيد ، همچنين سعي شود از دو بست استفاده شود .
10) براي باز كردن بست هاي باطري از وارد كردن ضربه به روي آن خودداري نماييد .
11) از اتصال قطبين باطري به يكديگر خودداري نماييد زيرا امكان دارد باطري بتركد .
12) در دادن باطري كمكي از اتصال موازي استفاده شود .

13) در مواقع جوشكاري برق بست هاي باطري را از بدنه خودرو جدا نماييد .
اتصالات باطري
در اتصالات باطري از دو نوع اتصال مي گردد :
1) اتصال موازي
2) اتصال سري
در اتصال موازي آمپر افزايش يافته و ولتاژ ثابت است .
اما در اتصال سري فقط ولتاژ افزايش مي يابد .
چنانچه در هنگام استارت زدن يكي از خانه هاي باطري جوش بيايد ، دليل خرابي آن خانه و احتمال اتصال در داخل صفحات آن مي باشد . چنانچه باطري قابل تعمير باشد مي شود صفحات باطري را تعويض نمود در غير اينصورت بايد باطري را تعويض نمود .

كويل

براي اينكه مخلوط سوخت و هوا درون محفظه سيلندر منفجر گردد ، بايد قوس الكتريكي قوي داشته باشيم كه با برق 12 ولت باطري اين امكان مهيا نمي باشد .
به همين منظور از دستگاه كويل كه برق 12 ولت باطري را به دوازده تا پانزده هزار ولت افزايش مي دهد استفاده مي كنيم .

كويل از يك پوسته و يك هسته مركزي و سيم پيچ هايي تشكيل شده كه به تفكيك قطعات كويل عبارتند از :
• مدار اوليه يا فشار ضعيف
1) مثبت باطري
2) آمپر متر
3) ورودي سوييچ ( با علامئم 30-1-SW-AM-B )
4) خروجي سوييچ ترمينال ( 15-2-IG )
5) ورودي كويل ( با علائم + SW-COIL-15- )

6) خروجي كويل از سيم پيچ اوليه به ترمينال ( با علائم 1-Dis-CB , - )
7) سيم پلاتين مثبت و فيوز دلكو
8) پلاتين ثابت و منفي و در نهايت به بدنه دلكو و باطري : به مدار اوليه پلاتينه هم مي گويند.
• مدار ثانويه يا فشار قوي كويل

1) ثانويه كويل از هسته مركزي به برجك دلكو
2) واير كويل فشار قوي به مركز ترمينال درب دلكو
3) فنر و ذغال و درب دلكو
4) چكش برق

5) فاصله هوايي بين چكش برق و ترمينال دلكو
6) ترمينال درب دلكو
7) واير شمع ها
8) الكترود مياني شمع
9) الكترود بدنه و سرشمع
10) سرديگر اين سيم پيچ ثانويه در كويل به مدار اوليه وصل است .

طرز كار كويل
با باز كردن سوييچ جريان از باطري به AM سوييچ و از AM به IG و از IG به مثبت يا ورودي كويل وارد مي شود و جريان از سيم پيچ اوليه هسته ، مركز را دور زده و از ترمينال (-) منفي كويل خارج و به فيوز دلكو و پلاتين مثبت وارد مي گردد . اين زماني است كه دهانه پلاتين مثبت و منفي به يكديگر وصل است .
پس از باز شدن دهانه پلاتين كه در اثر گردش ميل دلكو صورت مي گيرد ، جريان در سيم پيچ اوليه قطع گرديده و به سيم پيچ ثانويه وارد مي شود ( القاء مي شود ) . تعداد دور سيم پيچ اوليه 200 الي 300 دور با ضحامت 1ميلي متر و تعداد دور سيم پيچ ثانويه 15000 تا 25000 هزار دور با ضخامت 1/0 ميلي متر مي باشد .

بعد از وصل شدن دهانه پلاتين ، جريان دالخ كويل برقرار و پس از جدا شدن پلاتين مثبت و منفي از يكديگر القاء الكتريكي جريان به سيم پيچ ثانويه وارد و در اثر دور زياد سيم پيچ ثانويه ، ولتاژ زياد شده و هر يك ولت حدود 1000 برابر افزايش و به حدود 12000 ولت مي رسد كه برق قوي از برجك كويل خارج شده و توسط واير به برجك دلكو وارد مي شود و در اثر گردش چكش برق جريان به ترمينال هاي دلكو و توسط وايرها به سرشمع ها مي رسد و جرقه با قوس الكتريكي در محفظه احتراق توليد و موجب توليد و موجب انفجار سوخت و قدرت موتور مي گردد . لازم به توضيح است كه سيم پيچ ها با روكش چسب شارلاك عايق مي باشد و همچنين لايه هاي هسته مركزي كويل با ورقه هاي عايق مخصوص نسبت به يكديگر عايق شده اند .

با افزودن تعداد دور سيم پيچ ثانويه مي توان ولتاژ كويل را افزايش داد . ضمناً هسته كويل به صورت ورقه هاي لايه اي و عايقي مي باشد و اين كار به خاطر جلوگيري از گرم كردن هسته كويل مي باشد .
معايب كويل

كويل يك دستگاه توليد ولتاژ مي باشد كه در حين كار معايب زيادي پيدا مي كند . كويل در دو نوع خشك و تر وجود دارد كه نوع خشك يا قير فشرده پر مي شود كه دور سيم پيچ را احاطه مي كند و نوع تر با نوع روغن مخصوص كويل ، سرد مي گردد .
ممكن است كويل نيم سوز شده يا بسوزد كه به علت اتصال در سيم كش يا بازماندن بيش از اندازه سوييچ يا چسبيدن دهانه پلاتين و خال انداختن و يا خارج از ظرفيت بودن فيوز مي باشد .

تشخيص سوختن و سلامت كويل
ابتدا واير فشار قوي برجك درب دلكو درآورده و الكترود آن را به بدنه موتور نزديك مي كنيم . سپس استارت مي زنيم ، چنانچه جرقه قوي و آبير رنگ زده شود ، كويل سالم است اما اگر جرقه زرد و ضعيف باشد دليل نيم سوز بودن كويل است .
چنانچه كويل نيم سوز باشد با يك سره كردن سيم ورودي جريان به كويل ، جريان قوي برق مستقيماً وارد كويل شده و احتمالاً ماشين روشن مي گردد . در غير اينصورت كويل بايد تعويض گردد .

در بعضي از مواقع به علت تركيدن پوسته عايق ترمينال كويل ، احتمال فرار برق از ترمينال به برجك كويل زياد است ، كه مي توان با عايق كردن و يا چسب زدن اين عيب را كه بيشتر در شب و در تاريكي قابل رويت است ، برطرف نمود . يكي ديگر از دلايل سوختن كويل بالا رفتن حرارت و داغ كردن زياد است كه در اثر حرارت هوا و گرماي بيش از اندازه موتور مي باشد .

دلكو يا مقسم برق

قدرت توليد شده فشار قوي توسط كويل و ترمينال هاي درب دلكو تقسيم مي گردد تا به
سرشمع ها برسد .
دلكو از قطعات مختلفي تشكيل گرديده است كه در شكل به آنها اشاره شده است .
دلكو حركت خود را توسط كوبلينگ از ميل خروجي اول پمپ مي گيرد . در انتهاي كوبلينگ يك برجستگي وجود دارد كه در خارج از مركز واقع شده و در موقع نصب دلكو در جاي خود ، فقط به يك طريق جا مي رود .

درب دلكو
درب دلكو از كائوچو سخت ساخته مي شود كه روي آن در مركز و از قسمت بيروني ، محل ترمينال فشار قوي كويل ، و از قسمت داخل محل قرارگيري ذغال و فنر درب دلكو مي باشد .

به سرشمع ها برحسب ترتيب احتراق واير چيني شده است و از برجك كويل به برجك مركزي دلكو وصل و جريان به چكش برق منتقل مي گردد كه چكش برق در هنگام دور زدن با برخورد و نزديك شدن به ترمينال ها جرقه را منتقل مي كند .
در زمان ترك برداشتن درب دلكو ، جرقه به ترمينال هاي ديگر سرايت كرده و از ترمينال خود فر

ار مي كند و خودرو روشن نمي شود . در اين صورت بايد آن را تعويض نمود . درب دلكو توسط دو عدد بست فلزي يا پيچ به روي دلكو بسته مي شود .
از برجك مركزي درب دلكو توسط واير فشار قوي كويل جريان به سر فلزي چكش برق منتقل و از آنجا به سر ترمينال هاي درب دلكو تقسيم مي گردد .

چكش برق

چرق ورودي توسط ذغال از برجك دلكو به فلز روي چكش برق منتقل شده و با دور زدن و گردش چكش برق ، جريان برق فشار قوي به ترمينال هاي درب دلكو تقسيم مي گردد .
جنس چكش برق از كائوچو و از جنس درب دلكو مي باشد و در مقابل جريان الكتريكي عايق بوده و چنانچه ترك بردارد ، جريان را به بدنه ميل دلكو انتقال مي دهد ، كه باعث خاموش شدن موتور مي گردد .
علت تركيدن چكش برق ، عدم نصب صحيح ، فشار بي مورد و در بعضي از مواقع كار كردن زياد مي باشد .

جهت تشخيص سلامت چكش برق به طريق زير عمل مي نماييم :

ابتدا درب دلكو را برداشته و واير فشار قوي را از روي برجك درب دلكو درمي آوريم سپس الكترود آن را به سرچكش برق به قسمت فلزي نزديك كرده و استارت مي زنيم . چنانچه جرقه روي چكش برق زده شود دليل ترك داشتن چكش برق و رسيدن جرقه به ميل دلكو مي باشد كه بايد چكش برق را تعويض نمود . در غير اينصورت چكش برق سالم است . در موتورهاي مختلف چكش برق به فرمهاي گوناگون ساخته مي شود .

فيوز دلكو ، خازن ، فيوز پلاتين

فيوز يا خازن ، ( خازن ) ذخيره كننده نيروي الكتريكي مي باشد . هنگامي كه دهاه پلاتين بسته باشد جريان جهت شارژ كويل از خازن به سمت كويل هدايت مي شود و در زمان باز شدن دهانه پلاتين ، جرقه و جريان اضافه دهانه پلاتين را در خود ذخيره كرد و مانع از ذوب شدن دهانه پلاتين مي گردد .
فيوز در ظرفيت هاي مختلف ساخته شده و ظرفيت آن برحسب ميكروفاراد مي باشد در صورتي كه ظرفيت فيوز از حد لازمه كمتر يا بيشتر باشد باعث انتقال ذرات فلز پلاتين از قطب منفي به قطب مثبت پلاتين مي گردد .

در بعضي از مواقع به علت چسبيدن دهانه پلاتين در سيستم جرقه و فشار بيش از اندازه فيوز مي سوزد كه براي تشخيص سوختن و سلامت فيوز به روش زير عمل مي نماييم .
ابتدا فيوز را در روي يك خودرو روشن امتحان مي كنيم . واير يكي از شمع ها را به نوك سيم مثبت فيوز نزديك كرده و حدود 15 بار عمل جرقه را روي سيم مثبت فيوز مشاهده كرده سپس واير را در جاي خود قرار داد و سيم مثبت فيوز را به بدنه خودش نزديك مي كنيم اگر جرقه مشاهده كرديد فيوز سالم بوده و در غير اين صورت فيوز سوخته و بايد تعويض گردد .

دلايل سوختن فيوز دلكو

سوختن فيوز باعث خاموش شدن و به سختي روشن شدن يا هرگز روشن نشدن موتورمي شود و اگر موتور روشن شود گاز نمي خورد ، همه اينها دلايل سوختن فيوز مي باشد ، و براي آزمايش آن مي توان از روش چراغ تست نيز استفاده كرد و يا از برق 220 ولت شهري كه طريق آن در كتاب برق خودرو توضيح داده شده است .

پلاتين

جنس پلاتين از فلز پلاتين يا تنگستن است . پلاتين در حقيقت يك كليد قطع و وصل جريان كويل مي باشد . پلاتين روي يك صفحه متحرك به نام صفحه پلاتين ، صفحه پلاتين در روي يك صفحه به نام دلكو بسته شده است صفحه پلاتين حدود 30 چرخش روي صفحة دلكو دارد و درون دلكو روي صفحه دلكو مهار شده است .
پلاتين توسط يك پيچ روي صفحه پلاتين بسته مي شود و صفحه دلكو توسط 2 پيچ در درون دلكو نصب مي گردد .
1) صفحه دلكو
2) چهارپره ميل دلكو
3) صفحه پلاتين
4) پلاتين منفي
5) پلاتين مثبت
6) اهرم پلاتين مثبت
7) پيچ تنظيم پلاتين
8) كائوچويي پلاتين
9) فنر پلاتين مثبت

زاويه داول

به زاويه نشست پلاتين زاويه داول گويند به مقدار آن 60 درصد زاويه باز و بسته شدن پلاتين در يك سيلندر مي باشد DWELL . بطور مثال تعداد

زاويه داول در خودروهاي مختلف :
پيكان 4 سيلندر زاويه باز و بسته شدن پلاتين براي يك سيلندر 90 = 4 : 360 .
زاويه نشست پلاتين ( داول ) 54 = 60% * 90 .
و در موتورهاي شش سيلندر 60 6 : 360
زاويه داول شش سيلندر 36 = 60% * 60

* هرچه تعداد سيلندر بيشتر باشد زاويه داول آن كمتر خواهد بود . جهت افزايش زاويه داول در موتورهايي با سيلندر زياد از دو پلاتين در دلكو استفاده مي گردد .

خلاصي يا فيلتر دهانه پلاتين

براي تنظيم زاويه داول بايد خلاصي دهانه تنظيم باشد و سنجش اين خلاصي بوسيله آچار
تيغه اي يا فيلر اندازه گيري انجام مي گردد . كارخانه سازنده طي كاتالوگ ( دفترچه راهنما ) مقدار آن را مشخص مي كند .
هر پلاتين بعد ازمدتي كاركرد به علت خورده گي كائوچويي آن ، دهانه آن به يكديگر نزديك شده و باعث برهم خوردن فيلر دهانه و زاويه داول آن مي گردد كه موجب كم شدن قدرت و نقص در سيستم جرقه مي گردد

. به همين منظور هميشه بايد درب دلكو را باز نموده و دهانه پلاتين را از لحاظ تميز بودن و خال افتادن مورد بررسي قرار داده و دهانه آن را تنظيم نماييم .