بخشی از مقاله
كانون تربيت با كارايكشا شوروي
حول قوانين و مقررات مربوط به اطفال بزهكار در كشور شوروي (روسيه سابق ) تقريبا\" نظير تحولات مربوط در كشورهاي مترقي جهان بوده و به طور كلي مجازات اطفال بزهكار در ادوار مختلف خفيف تر از كيفر بزرگسالان در قوانين پيش بيني مي شد. طبق قانون 1742 شكنجه بدني و شلاق زدن و مجازات اعدام در مورد اطفال كمتر از 17 سال ممنوع گرديد .
در سال 1765 كاترين دوم با صدور فرماني اطفال كمتر از10 سال تمام را غير مسئول اعلام و در صورت ارتكاب هر جرمي به ولي يا سرپرست و يا كارفرمايش سپرده مي شود و اطفال 10 تا 14 سال تمام را از مجازات با اعمال شاقه معاف نمود. تخفيف مجازات با اعمال شاقه در مورد اطفال بزهكار كمتر از 17 سال تمام در فرمان اجباري اعلام شد .
طبق قانون 1864 دادرسي اطفال بزهكار از 10 سال تمام تا 17 سال تمام به دادگاههاي بخش محول گرديد و نگهداري اطفال محكوم به حبس ، دارلتاديب پيش بيني شد. قانون مذكور عملا\" از 1909 اجرا گرديد .
طبق قانون 14 ژوئيه 1918 كه با اقتباس از قوانين دادرسي اطفال بزهكار در كشورهاي مترقي (آمريكا - انگلستان - فرانسه - بلژيك و غيره ) تدوين شده بود دادرسي اطفال بزهكار و در حالت خطرناك تا سن 14 سال تمام به كميسيون خاص اطفال محول گرديد و اطفال مذكور از مجازات معاف شدند .
در سال 1919 اطفال تا 14 سال تمام غير مسئول اعلام شدند.
در 30 آوريل 1921 اولين (كانون تربيت با كار ) در مسكو تاسيس شد در اولين قانون جزاي شوروي كه در سال 1922 به تصويب رسيد سن كبر كيفري از 17 سال تمام به 16 سال تمام تقليل يافت در صورت محكوميت ، دادرسان مخير بودند كه مجازات اطفال از 14 سال تا 16 سال تمام را تا يك دوم مجازات پيش بيني شده در قانون مذكور تخفيف دهند .
در سال 1929 كميته مركزي حزب كمونيست پيشنهاد نمود كه كميسيون خاصي مركب از نمايندگان : وزارت دادگستري - وزارت آموزش و پرورش - سنديكاي كارگران - يك نفر مددكار اجتماعي - يك نفر پزشك به جرائم ارتكابي اطفال تا 16 سال تمام رسيدگي نموده و روشهاي اصلاحي يا تربيتي يا درماني اتخاذ نمايد .
در سال 1935 قوانين مربوط به اطفال مورد تجديد نظر قرار گرفت 0 سن اطفال غير مسئول از 14
سال تمام به 12 سال تمام تقليل يافت و براي اطفال بيش از 12 سال تمام تا 16 سال تمام كه مرتكب جرائم : سرقت - ضرب و جرح - قتل مي شدند مجازات تعيين گرديد .
در سال 1940 به تعداد جرائم فوق الذكر ، جرائم خرابكاري راه هاي ارتباطي و بي انضباطي نيز افزوده گرديد .
در سال 1943 براي پيش گيري از بزهكاري اطفال و ارتكاب بزه به طور دسته جمعي ( تشكيل باند ) موسسات مختلف و تربيتي با كار در اكثر جمهوري هاي شوروي تاسيس شد اطفال يتيم - ترك شده - بي سرپرست - بي مسكن - بي انضباط و سارقين اشياء كم ارزش در موسسات مذكور نگهداري شدند
در 19 ژوئن 1943 دادگاه اطفال به رياست دادرس متخصص اطفال با دستياري متخصص علوم تربيتي و مربي اخلاقي براي دادرسي اطفال بزهكار و در حالت خطرناك (تا 16 سال تمام ) در شهرهاي بزرگ اكثر جمهوري هاي شوروي داير شد .
طبق قانون جزاي اتحاد جماهير شوروي ( مصوب 25 دسامبر 1958) -اطفال تا 14 سال تمام غير مسئول و در صورت ارتكاب جرائم مختلف ، روش هاي اصلاحي يا تربيتي يادرماني در مورد آنان بايستي اجرا شود .
اطفال 14 سال تا 16 سال تمام در صورت ارتكاب جرائم مهم (قتل - ضرب و جرح عمدي - نقض عضو - هتك ناموس - حمله مسلحانه - سرقت - ايجاد ضرر و زيان عمدي به اموال اجتماع و دولت يا ملت شوروي - اعمال عمدي كه منجر به خرابكاري يا حادثه شود(سابوتاژ) هر عملي كه منجر به خارج شدن راه آهن از خط ( ريل ) گرددمسئول بوده و بايستي مجازات شوند. اطفالي كه به اتهام ارتكاب جرائم مذكور محكوم به حبس گردند و هم چنين جوانان از 16 سال تا 18 سال تمام كه محكوم به كيفر سالب آزادي مي شوند (در كانون تربيت با كار ) نگهداري مي شوند .
از جمله اين كانون ها كانون تربيت با كارايشا است كه مورد بازديد قرار گرفت .
اين كانون در 60 كيلومتري شهر مسكو واقع شده و تعدادجوانان مقيم در آن در روز بازديد به شرح زير بود :
سن تعداد
بين 16 سال تا 17 سال 120 نفر
بين 17 سال تا 18 سال 210 نفر
جمع 330 نفر
نوع جرائم ارتكابي به شرح زير اعلام گرديد :
- نظم عمومي
- سرقت
- عمل منافي عفت
- متفرقه
مدت محكوميت آنان به قرار ذيل بود :
تعداد مدت محكوميت
106 نفر 3سال حبس در كانون تربيت با كار
160 نفر از3 سال تا 5 سال حبس تربيت باكار
64 نفر از 5 سال تا10سال حبس تربيت با كار
1- محل و طرز ساختمان كانون
كانون در محوطه اي به مساحت 10 هكتار كه داراي درختان ميوه (سيب و گلابي و آلو )بي شمار است تاسيس شده است .
دور كانون با دو ديوار خيلي بلند متداخل به فاصله 100 متر از هم محصور است. پس از عبور از در آهني ديوار اول بايستي براي ورود به محوطه اصلي كانون از اطاق دراز خيلي كوچك كم عرض كه در دو طرف آن مامورين ميليس صف كشيده اند عبور كرد .
كادر اداري در ساختمان نسبتا\" قديمي قرار گرفته در طبقه اول اين ساختمان ادارات : حسابداري - دبيرخانه و غيره كانون مستقر است و در طبقه دوم اطاق رئيس كانون و معاونين او - اطاق شورا و منشي ها و ماشين نويس ها قرار دارد .
كارگاه ها در ساختمان هائي كه داراي درهاي آهنين و باوسايل استحفاظي كامل است بنا شده در داخل كارگاه ها نيز هر گروهي با سيم توري از ساير گروه ها مجزا شده است خوابگاه ها و سالن ناهارخوري و كلاسهاي آموزش علمي و حرفه اي و سالنهاي مطالعه و تفريح در داخل محوطه كانون با ديوار بلندي محصور است و براي ورود به محوطه مذكور از تمام جوانان با دقت كامل بازرسي بدني به عمل مي آيد. خوابگاه ها گروهي ( 25 نفري ) و تختخوابها دو طبقه وآهني است .
2 - سازمان كانون
اداره كانونهاي تربيت با كار به عهده ميليس با نظارت مستقيم وزارت كشور هر جمهوري است. كانون ايكشا داراي سازمانهاي به شرح زير مي باشد :
الف : سازمان اداري : سازمان اداري كانون عبارتند از :
رئيس : كه مسئول حسن اداره كانون بوده و داراي درجه سرهنگي است. رئيس كانون در موقع بازديد 26 سال سابقه خدمت در كانون تربيت با كارايكشا داشت و دوره هاي مختلف آموزش ضمن خدمت را كه براي تمام افراد كادر كانون اجباري است گذرانده بود .
معاون : مسئول قسمت ابسرواسيون مي باشد.
سر نگهبانان : ( سر نگهبان انتظامي - سر نگهبان كار ) نگهبان گروه ها : در هر گروه (25 نفري ) 2 نفر افسر مسئول نظم گروه مي باشند .
نگهبانان انتظامي :
ب - كادر فني و تربيتي و بهداشتي به شرح زير بوده :
- مربي اخلاقي 15 نفر
- مربي حرفه اي براي هر گروه 1 نفر 15 نفر
- مربي تربيت بدني 14 نفر
- مدد كار اجتماعي 10 نفر
- روانشناس 2 نفر
- روانپزشك 2 نفر
- پزشك 4 نفر
كانون تربيت با كار ايكشا داراي شوراهاي مختلفي به شرح زير است :
1 - شوراي گروه : شوراي گروه با حضور سرپرست گروه (افسر مسئول نظم گروه - سه نفر از نگهبانان - پزشك - مربي جرفه اي (سرپرست كار ) - مربي اخلاقي با حضور نماينده گروه ها هر هفته يك مرتبه تشكيل و وضع جوانان گروه را مورد بررسي قرار داده و در مورد رفتار و كار آنان اظهار نظر مي نمايد .
2 - شوراي اجتماعي : شوراي اجتماعي از نمايندگان هر گروه ( جوانان محكوم ) هر هفته يك مرتبه تشكيل جلسه داده جهت تهيه و توزيع كتابهاي مختلف بين اعضاء گروه ها و تنظيم برنامه هاي هنري اقدام مي كند .
3 - شوراي كانون : شوراي كانون به رياست رئيس كانون و با شركت نمايندگان گروه ها و نماينده شوراي اجتماعي و معاون و سرپرستان حرفه اي و مربيان اخلاقي و سه نفر از نگهبانان منتخب هر هفته تشكيل و نسبت به پيشبرد برنامه هاي اصلاحي و تربيتي تصميمات لازم را اتخاذ و پيشنهادات رسيده از هر گروه را مبني بر تشويق يا تنبيه افراد گروه مورد بررسي قرار مي دهد تصميمات متخذه در صورت موافقت رئيس كانون به مورد اجرا گذارده مي شود.
انتخابات براي عضويت در شوراها هر دو ماه يك مرتبه انجام مي گيرد هر گروه با راي مخفي نماينده خود را انتخاب مي نمايد.
3 - طرز پذيرش محكوميت
كانون تربيت با كارايكشا فقط روزهاي چهارشنبه هر هفته تازه واردين را مي پذيرد و جوانان محكوم قبل از اعزام به كانون مذكور در قسمت يا بند خاصي از بازداشتگاه ها نگهداري مي شوند
به محض ورود به كانون ، موي سر تازه وارد از ته تراشيده مي شود پس از تحويل لوازم و البسه شخصي و استحمام ، محكوم به انيفورم كانون (ژاكت و شلوار سرمه اي - پوتين و كلاه و كت ضخيم و جوراب سياه رنگ ) ملبس و به قسمت ابسرواسيون كه در ساختمان كاملا\" مجزا از ساير ساختمانهاست اعزام مي شود.
در قسمت ابسر واسيون محكومين به طور انفرادي (سلولي ) نگهداري مي شوند .
پزشك - روانپزشك - روانشناس - راهنماي حرفه اي با آزمايشات مختلف پرونده شناسائي شخصيت محكوم را كه از دادگاه صادر كننده حكم محكوميت به قسمت ابسر واسيون ارسال شده تكميل مي نمايند .
معاون كانون مسئول قسمت ابسر واسيون بوده و نظارت مستقيم در تكميل پرونده شناسائي شخصيت محكوم دارد .
مدت ابسر واسيون حراكثر 20 روز است.
در مدت ابسر واسيون ، در جلسه اي با حضور معاون كانون - پزشك - سرنگهبان انتظامي - مربي اخلاقي ، مقررات كانون به اطلاع محكومين تازه وارد مي رسد .
مربيان اخلاقي نيز سعي مي كنند كه اعتماد جوانان محكوم را جلب نموده و به آنان تفهيم نمايند كه هدف از اجراي روش هاي خاص ، اجراي مجازات نيست بلكه اصلاح و تربيت و آماده نمودن آنان براي بازگشت به زندگي عادي اجتماعي است .
در مدت ابسر واسيون مربي حرفه اي نيز محكوم تازه وارد را به مقررات كار آشنا مي كند .
در آخرين روز ابسرواسيون ، رئيس كانون به مدت حد اقل يك ساعت و نيم در دفتر خود با تازه وارد گفتگو نموده و ضمن توضيح مقررات كانون ، هدف از اجراي روشهاي مختلف را توجيه مي نمايد
پس از اتمام مدت ابسر اسيون مربيان اخلاقي ، با توجه به پرونده شناسائي شخصيت محكوم ، گروه او را تعيين مي نمايند .
گروه ها دو نوع هستند :
- گروه اطفال قابل تربيت
- گروه اطفال سر سخت
تعداد هر گروه 25 نفر است يكي از جوانان گروه سرپرستي گروه را بر عهده دارد .
پس از اشتغال به كار ، مربي اخلاقي گروه به مدت يك ماه محكوم تازه وارد را تحت مراقبت دقيق قرار داده و وضع او را به شوراي كانون گزارش مي دهد .
4 - برنامه روزانه
برنامه روزانه به شرح زير اجرا ميشود :
- ساعت 6 و 20 دقيقه صبح بيدار باش - 5 دقيقه آماده باش براي ورزش - 15 دقيقه ورزش - 20 دقيقه براي مرتب و تميز نمودن خوابگاه و اصلاح صورت .
- از ساعت 7 و 45 دقيقه صرف صبحانه 0
- از ساعت 8 تا 13 كار در كارگاه و يا شركت در كلاس هاي آموزشي .
- از ساعت 13 يك دوم صرف ناهار در دودسته شروع مي شود دسته اول كساني هستند كه در كارگاه كار مي كنند. دسته دوم كساني كه در كلاسهاي آموزشي شركت دارند .
از ساعت 14 تا 19 شركت در كلاسهاي آموزشي و يا برنامه هاي هنري براي كساني كه صبح در كارگاه ها كار مي كنند و كار در كارگاه ها براي كساني كه صبح ها به تحصيل اشتغال دارند .
- ساعت 19 صرف شام
- ساعت 22 و ربع سكوت و خاموشي 0
نظافت خوابگاه ها و تمام محوطه كانون با خود محكومين است.
5 - روش كانون
روش كانون ، تربيت با كار است. هدف از اجراي اين روش ، تربيت كارگر متخصص مي باشد 0 برنامه هاي كانون تحت نظم و انضباط خاص نظامي اجرا مي شود و پس از گذراندن دوره كار آموزي به محكومين مزد كارگر عادي پرداخت مي گردد كه يك سوم آن به حساب بانكي آنان واريز و دو سوم آ; به كانون تعلق دارد .
هرگاه محكومي از ميزانتعيين شده كمتر كار كند به همان نسبت از مزد او كسر مي گردد در صورتي كه كارهاي محوله را با دقت انجام دهد تا يك دهم مزدش پاداش حسن كار دريافت مي دارد. در ضمن اجراي روش تربيت با كار ، برنامه هاي آموزش علمي و حرفه اي و هم چنين برنامه هاي خاص تقويت حس ملي و ميهني دقيقا\" اجرا مي گردد .
براي عادت دادن جوانان به زندگي اجتماعي و آشنائي آنان به قوانين و مقررات ، حقوق كيفري جزا و علوم سياسي جزو برنامه دروس تدريس مي شود. اكثر مربيان ازبانوان هستند .
شخصيتهاي علمي و سياسي از كانون بازديد و باي اعتلاي سطح دانش آنان سخنراني مي نمايند .
براي پر كردن اوقات فراغت ، گروه هاي ورزشي ( تنيس - واليبال - ژيمناستيك - دو - شنا ) و گروه هاي هنري تحت مراقبت و هدايت مربيان تربيت بدني و هنري تشكيل شده و شركت در گروه هاي ورزشي اجباري است .
6 - رابطه محكومين با خارج از كانون
الف - ملاقات - در شوروي پس از محكوميت اطفال و جوانان در اكثر موارد از والدين آنان سلب حضانت مي شود .
جواناني كه در گروه جوانان سر سخت پذيرفته مي شوند حق ملاقات ندارند .
محكوميني كه در گروه قابل تربيت پذيرفته شده اند هر سه ماه يك مرتبه حق ملاقات با بستگان خود را دارند .
مدت ملاقات 4 ساعت است كه با حضور نگهبان در اطاق مخصوص ملاقات انجام مي گيرد .
هرگاه رفتار و كار محكوم رضايت بخش باشد اجازه ملاقت بيشتر داده مي شود .
پدر و مادر - خواهر و برادر - عمه و خاله - دائي و عمو حق ملاقات دارند. روز ملاقات ، روزهاي يك شنبه اول هر ماه است .
هرگاه بستگان يا والدين محكوم از ملاقات با وي خودداري نمايند مربي اخلاقي و مددكاران اجتماعي با آنان مصاحبه والزاما\" وادار به ملاقات مي نمايند .
ب : مكاتبه - مكاتبه محكومين با دوستان و كسان خود نامحدود است نامه هاي ارسالي و وارده دقيقا\" بازرسي مي شود .
7 - تشويق و تنبيه
محكوميني كه كار و رفتارشان در كانون رضايت بخش باشد به عضويت در شوراها انتخاب مي شوند و اسامي آنان در تابلوهاي خاص ثشويق كه در فاصله كارگاه ها و قسمت ناهار خوري نصب شده اعلام مي گردد و در اجراي روشها به آنان ارفاق مي شود. پس از گذراندن يك سوم محكوميت با استفاده از آزادي مشروط از كانون آزاد و روش آزادي با مراقبت در مورد آنان اجرا مي شود .
محكوميني كه طرز كار و رفتارشان رضايت بخش نباشد حق شركت در سالن تفريح و برنامه هاي هنري را ندارند در صورت تخلف از مقررات ، بازداشت انفرادي مي شوند و غذاي آنان منحصر به نان و آب مي گردد.
8 - آماده نمودن محكومين براي بازگشت به زندگي
عادي و اجتماعي
اجازه خروج از كانون قبل از اتمام مدت محكوميت در قوانين كيفري شوروي پيش بيني نشده است .
هرگاه طرز و رفتار محكومي رضايت بخش باشد و يك سوم مدت محكوميت را گذرانده باشد در اجراي روش نسبت به او ارفاق ميشود و يا اينكه از آزادي مشروط استفاده مي كند. كساني كه با استفاده از آزادي مشروط از كانون مرخص مي شوند تحت مراقبت قرار مي گيرند.
دو ماه مانده به اتمام مجازات ، سر محكوم از ته تراشيده نمي شود. موي سر محكوم طبق معمول اصلاح مي گردد.
مسئولين از اجراي روش تدريجي نهايت رضايت را داشتند. تعداد كساني كه تكرار جرم داشتند از 3 درصد تجاوز نمي كرد .
نویسنده : دكتر تاج زمان دانش
