بخشی از مقاله
کلیات جامع در مورد شهید بهشتی
زندگینامه شهید بهشتی
( الف) سال شمار زندگی شهید بهشتی :
2 آبان 1307 تولد در محله لُنبان اصفهان در یک خانوادة روحانی (پدر: حجت الاسلام سید فضل الله حسینی بهشتی. مادر: معصومه بیگم خاتون آبادی. پدر بزرگ مادری: آیت الله العظمی میر محمد صادق خاتون آبادی) ؛ 1311 : آغاز تحصیل در سن چهار سالگی؛ 1314 : تحصیل در دبستان ثروت (اصفهان) ؛ 1317: تحصیل در دبیرستان سعدی (اصفهان) ؛ 1321: ترک تحصیل در دبیرستان (سال سوم) و آغاز تحصیل علوم حوزوی در مدرسه صدر (اصفهان) ؛ 1324: تحصیل
ادبیات عرب,، فقه و اصول ، منطق و دروس ابتدایی فلسفه (اصفهان) ؛ شهریور 1325: مهاجرت و اقامت در مدرسه حجتیه و استفاده از محضر اساتیدی چون آیت الله داماد، آیت الله اردکانی (قم) ؛ فروردین 1326: شروع درس در محضر امام خمینی، آیت الله حجت و آیت الله العظمی بروجردی (قم) ؛ رمضان 1326: آغاز سفرهای تبلیغی به دورترین روستاها همراه آقایان مرتضی مطهری و حسینعلی منتظری به توصیه آیت الله العظمی بروجردی ؛ 1327: مباحثه و آشنایی با آقایان محمد مفتح,، موسی شبیری زنجانی، موسی صدر، ناصر مکارم شیرازی، احمد آذری قمی، سید مهدی روحانی، علی مشکینی اردبیلی و عبدالرحیم ربانی
شیرازی ؛ 1328: شروع جلسات « گفتار ماه » و انتشار مقالات آن جلسهها در کتابهای « گفتار ماه» و « گفتار عاشورا»؛ 1329: شرکت در امتحان دیپلم ادبی و امتحان ورودی دانشکدة معقول و منقول ( الهیات و معارف اسلامی) دانشگاه تهران ؛1330: عزیمت به تهران و آموختن زبان انگلیسی (به طور فشرده) ؛ 29 / 4 / 1330: حضور در ستاد اعتصاب تلگرافخانة اصفهان، علیه صحبتهای قوام و سخنرانی که منجر به احضار در شهربانی شد ؛ 1330: بازگشت به قم و تدریس زبان انگلیسی در دبیرستانها و تکمیل تحصیلات و تدریس در حوزة علمیه قم؛ آشنایی با علامه سید محمد حسین طباطبایی و شرکت در جلسات بحث کتاب «
اصول فلسفه و روش رئالیسم» ؛ 1333: تأسیس دبیرستان « دین و دانش» در قم ؛ 1334: اخذ مدرک کارشناسی رشته معقول ( فلسفه و حکمت اسلامی) با عنوان پایان نامه « بساطت یا ترکب جسم» زیر نظر دکتر محمود شهابی و تصویب هیأت داوران با درجة عالی از دانشگاه تهران ؛ 1335: آغاز دورة دکتری در رشتة معقول؛ 1338: تهیه و تنظیم کتاب « نماز چیست؟» ؛ 1339: سازماندهی نحوه آموزش در حوزه علمیه قم با همکاری جمعی از فضلا و تشکیل کلاس زبان انگلیسی و مکالمه عربی روزمره و علوم طبیعی برای طلاب مستعد (مدرسه حقانی) ؛ 1339: تهیه و تنظیم مقالة « بانکداری و قوانین مالی اسلام» ، « مقاله عالم خلق و عالم امر در قرآن» و مقاله « یک قشر جدید در جامعه ما» ؛ شهریور 1340: اجرای آزمایشی طرح نوین آموزش در حوزه به همراه آقایان علی
مشکینی، عبدالرحیم ربانی شیرازی و همکاری آیت الله العظمی گلپایگانی؛ 1340: تهیه و تنظیم مقالههای « حکومت در اسلام» و « قانون علیت در علم و دین» در کنار سخنرانیهای مهم در جلسات ماهیانة انجمن اسلامی مهندسین ؛ خرداد 1341: زمینه سازی نهضت برای رهبری امام خمینی با ایجاد « کانون دانش آموزان قم» با همکاری آقای محمد مفتح ؛ 1342: پیشنهاد امام خمینی جهت اقامت در اصفهان به منظور سامان دادن به فعالیتهای مبارزاتی آن شهر و
عدم پذیرش ایشان به علت اهمیت شهر قم ؛ 1342: تشکیل هسته تحقیقاتی به منظور کار پژوهشی دربارة حکومت اسلامی و ایراد سخنرانیهای مهم از جمله سخنرانی در جشن مبعث دانشگاه تهران ؛ 1342: منع اقامت در قم به دستور ساواک و مهاجرت به تهران؛ عضویت در شورای روحانیت و فقاهت هیئتهای مؤتلفه اسلامی به توصیه امام خمینی همراه آقایان مرتضی مطهری، محی الدین انواری، و مهدی مولایی ؛ 1343: منتظر خدمت شدن از آموزش و پرورش بر اثر فشارهای ساواک و سخنرانی در جشن میلاد پیامبر(ص) در مدرسه چهارباغ که منجربه احضار در شهربانی اصفهان شد ؛ فروردین 1344: عزیمت به آلمان با
توصیه مراجع تقلید و ایجاد مرکز اسلامی هامبورگ ( آلمان ) ؛ 1345: ارسال و تنظیم گزارشاتی از مرکز اسلامی هامبورگ برای مبارزان داخلی همچون آقایان محمد علی رجائی ، مرتضی جزایری، مهندس مهدی بازرگان و مرجع مبارز آیت الله العظمی میلانی و ... ؛ 1347: تهیه و تنظیم کتاب « صدای اسلام در اروپا» به پنج زبان دنیا ؛ 1348: تهیه و تنظیم مقالههای « کدام مسلک» و « نقش ایمان در زندگی اسلام» ؛ تابستان 1348: سفر به عراق و دیدار و گفت وگو با امام
خمینی، آیت الله خوئی، آیت الله سید محمد باقر صدر و آیت الله حکیم ؛ 1348: سفر به کشورهای سوریه و لبنان و ترکیه و بازدید از فعالیتهای اسلامی و تجدید عهد با امام موسی صدر ؛ 1349: بازگشت به ایران و ممنوعیت خروج از کشور به دستور ساواک ؛ 1349: پرونده سازی ساواک به واسطه سخنرانیها و فعالیتها در آلمان به ویژه سخنرانی پیرامون « خداپرستی و قوانین عادلانه اسلام» ؛ 18 / 12 / 1349: اشتغال مجدد در آموزش و پرورش و کسب عنوان کارشناس ارشد
کتابهای علوم دینی در« سازمان کتابهای درسی ایران» ؛ 1350: تأسیس مرکز تحقیقات اسلامی با همکاری آقایان سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، محمدجواد باهنر و محمدرضا مهدوی کنی ؛ 1350: آغاز جلسات تفسیر قرآن و تحلیل مسائل سیاسی تحت پوشش هیأت « مکتب قرآن» ؛ 1351: تنظیم طرح ناتمام « ایدئولوژی اسلامی برای نسل جوان» با همکاری آقای مرتضی مطهری (به توصیه امام خمینی) ؛ 1351: تهیه و ارسال مقالة « حکم الجهاض و التعقیم فی
الشریعة الاسلامیة» جهت کنفرانس سازمان بهداشت جهانی در شهر رباط ( پایتخت کشور مراکش) در زمینة تنظیم خانواده از دیدگاه اسلام ؛ 1353: دفاع از پایان نامه دکتری تحت عنوان « مسائل ما بعدالطبیعه در قرآن »، با حضور هیأت داوران آقایان مرتضی مطهری، محمد مفتح، امیرحسین آریان پور و مصلح ( با درجة بسیار خوب) ؛ 1353 : تنظیم کتاب « خدا از دیدگاه قرآن» ؛ 25 / 8 / 1353: سخنرانیهای متعدد پیرامون مرجعیت ، رهبری ، امامت و امت که منجر به
انعکاس در گزارشات ساواک شد ؛ 1354: دستگیری و بازداشت چند روزه در کمیته مرکزی ضد خرابکاری (بر اساس گزارشهای ساواک از سخنرانیها) ؛ 16 / 1 / 1354: برقراری مجدد جلسات « مکتب قرآن» (بعد از بازداشت) ؛ 5 / 11 / 1355: ادامه فعالیتهای روشنگرانه علیه رژیم و صدور اعلامیه به مناسبت فوت آقای محمد همایون بنیان گذار حسینیه ارشاد و تبدیل مجلس مزبور به یک تجمع سیاسی اعتراض آمیز؛ 1356: برقراری جلسات بحث پیرامون « شناخت از دیدگاه قرآن» (در منزل) ؛ فروردین 1357: سفر به اروپا و آمریکا جهت هماهنگی بین حرکتهای سیاسی معتقد به رهبری امام خمینی ؛ 1357: پیریزی جامعه روحانیت
مبارز همراه با آقایان مرتضی مطهری ، محمد مفتح، محمد امامی کاشانی، ملکی ، سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، علی اصغر مروارید و … ؛ 1357: صدور اعلامیه در اعتراض به محاصره منزل امام خمینی در عراق ؛ 16 / 7 / 1357: ارسال نامه به رئیس جمهور فرانسه برای حفظ حرمت امام خمینی در مدت اقامت ایشان در آن کشور ؛ 30 / 7 / 1357: صدور اعلامیه همراه با آقایان محمد جواد باهنر، مرتضی مطهری، مهدی کروبی ومحمد رضا مهدویکنی و محکوم کردن فاجعه مسجد کرمان ؛ آبان 1357: سفر به پاریس جهت مذاکره و هماهنگی با امام خمینی، صدور فرمان امام خمینی برای تشکیل شورای انقلاب؛ 14 / 8 /
1357: صدور اعلامیه در اعتراض به حکومت نظامی و کشتار 13 آبان دانشگاه تهران همراه روحانیون از جمله آقایان مرتضی مطهری، محمد مفتح، محمد رضا مهدوی کنی ، سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، اکبر هاشمی رفسنجانی؛ 1357: حضور و سخنرانی در راهپیمایی عظیم عاشورا همزمان با اوج مبارزات مردم علیه رژیم ستمشاهی ؛ 4 / 11 / 1357: سخنرانی با عنوان « اسلام دین آزادی است» ؛ بهمن 1357: تشکیل شورای انقلاب به فرمان حضرت امام با همکاری آقایان مرتضی مطهری، محمد جواد باهنر، اکبر هاشمی رفسنجانی، سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، سید محمود طالقانی، سید علی خامنه ای ،
محمدرضامهدوی کنی، مهدی بازرگان، مصطفی کتیرایی، یدالله سحابی و احمد صدر سید حاج جوادی؛ 8 / 11 / 1357: تحصن همراه دیگر روحانیون در دانشگاه تهران به علت ممانعت از آمدن امام خمینی به کشور؛ 22 / 11 / 1357: پیروزی باشکوه انقلاب ملت مسلمان ایران ؛ 29 / 11 / 1357: اعلام موجودیت حزب جمهوری اسلامی به همراه آقایان سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، اکبر هاشمی رفسنجانی، سید علی خامنهای ، و محمد جواد باهنر ؛ 2 / 1 / 1358: سفر به کردستان همراه با آقایان داریوش فروهر، اکبر هاشمی رفسنجانی، احمد صدر حاج سید جوادی، ابولحسن بنی صدر، به سرپرستی آقای طالقانی برای
رسیدگی به تشنجات کردستان ؛ 9 / 3 / 1358: انتشار اولین شماره روزنامه جمهوری اسلامی ( ارگان حزب جمهوری اسلامی)؛ خرداد 1358: انتقاد از اعتراض و اعلام نظر آقای حسن نزیه درباره کمیته های انقلاب ؛26 / 3 / 1358: مصاحبه مطبوعاتی دفاع و توضیح دربارة مجلس خبرگان ؛ 30 / 4 / 1358: شرکت در ائتلاف بزرگ احزاب و سازمانها برای نمایندگی مجلس خبرگان ؛ 15/5/1358: اعلام نتایج قطعی مجلس خبرگان و تعلق 60% آراء مأخوذه (931 /538/ 1) از حوزه انتخابیه تهران برای دکتر بهشتی ؛ 19/5/1358: پاسخ به معترضان و منتقدان انتخابات مجلس به علت کسب آراء بالا توسط اعضاء حزب جمهوری اسلامی ؛ 4 / 12 / 1358: حکم امام به دکتر بهشتی مبنی بر مسئولیت دیوان عالی کشور ؛ 2 / 1 / 1359: سفر به مناطق جنگی غرب و جنوب کشور ؛ 29 / 3 / 1359:
اظهار نظر دکتر بهشتی درباره ماجرای نوار سخنرانی آقای حسن آیت ؛ مرداد 1359: سفر دکتر بهشتی به آذربایجان و سخنرانی در جمع ارتشیان به منظور ترغیب شرکت فعالانه آنها در جنگ ؛ مرداد 1359: سفر دکتر بهشتی به آمل و سخنرانی در جمع مردم ؛ 12 / 6 / 1359: سخنرانی درباره کابینه آقای رجایی و اشغال سفارت آمریکا ؛ 29 / 8 / 1359: سخنرانی دکتر بهشتی در راهپیمایی بزرگ تاسوعا (تهران) ؛ 4 / 9 / 1359: موضع گیری و اعلام نظر درباره « مکتب و تخصص» ؛ آذر 1359: تعیین هیأت سه نفره منتخب امام در مورد اصلاحات ارضی و واگذاری زمین ( آقایان حسینعلی منتظری، علی مشکینی، سید محمد
حسینی بهشتی) ؛ 16 /10/ 1359: سفر به مشهد و سخنرانی در پادگان ارتش ؛ 2 /10 / 1359: سخنرانی و اعلام نظر درباره لیبرالیسم و آزادی ؛ 16 / 11 / 1359: اظهار نظر درباره گروگانها و اسناد سفارت آمریکا ؛ 23/11/1359: سخنرانی در قم و اعلام مواضع ضد آمریکایی ؛ 25/11/1359: مصاحبه با روزنامه کیهان درباره تعدیل ثروتها، اسناد سفارت آمریکا و دادگاههای مدنی ؛ 30/11/1359: مصاحبه مطبوعاتی و اعلام نظر دربارة حمله به سخنرانیها و شخصیتها (بعد از
حمله به سخنرانی حجت الاسلام حسن لاهوتی در رشت) ؛ 7/12/1359: مصاحبه مطبوعاتی و اظهار نظر درباره سندهای مربوط به سفر آلمان، چماقداری و آزادی 3 گروگان انگلیسی ؛ 14/12/1359: سخنرانی در زمینه جنگ و اظهار نظر دربارة هیأت اعزامی به ایران برای آتش بس با عراق ؛ 21/12/1359: اظهار نظر و موضع گیری علیه وقایع دانشگاه و خروج عده ای از نمایندگان به عنوان اعتراض ؛ 28/12/1359: مصاحبه مطبوعاتی و اعلام نظر در خصوص مشکلات داخلی و
قضایای جنگ ؛ 827/1/1360: مصاحبه مطبوعاتی و بیان مسائل در رابطه جنگ و مسائل روز؛ 7/2/1360: بیانیة 10 ماده ای امام خمینی برای حل اختلاف سران کشور ؛ 17/2/1360: دیدار از جبهههای جنوب (اهواز) ؛ 31/2/1360: مصاحبه مطبوعاتی درباره تغییرات در قوه قضاییه و مسئله سرقت اسناد وزارت خارجه ؛ 6/3/1360: مصاحبه مطبوعاتی و توضیح درباره جو متشنج جامعه ؛ 14/3/1360: مصاحبه مطبوعاتی با شرکت خبرنگاران خارجی و داخلی و اظهار نظر درباره
هیأت حل اختلاف و گفته های رئیس جمهور ؛ 17/3/1360: دیدار از جبهههای جنوب و شرکت در سمینار جنگ و جهاد و سخنرانی در اهواز ؛ 21/3/1360: مصاحبه مطبوعاتی و موضع گیری دربارة اختیارات رئیس جمهور طبق قانون اساسی ؛ 30/3/1360: مصاحبه مطبوعاتی و طرح مسائل مربوط به تخلفات ابوالحسن بنی صدر ؛7/4/1360: انفجار بمب در دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی و شهادت آیت الله سید محمد حسینی بهشتی همراه 72 تن از یاران انقلاب .
( ب) آثار شهید بهشتی :
( ب-1) کتابها
آموزش مواضع (جلسه 3). تهران: انتشارات حزب جمهوری اسلامی، 1360؛ آموزش مواضع (جلسه 4). تهران: انتشارات حزب جمهوری اسلامی، 1360؛ آموزش مواضع (جلسه 6). تهران: انتشارات حزب جمهوری اسلامی، 1360؛ آموزش مواضع(جلسه 14). اصفهان: انتشارات حزب جمهوری ؛ از حزب چه میدانیم. تهران: حزب جمهوری اسلامی، بیتا؛ اقتصاد اسلامی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1374؛ اهمیت شیوة تعاون، تهران: انتشارت وزارت تعاون، 1374؛ بانکداری و
قوانین مالی اسلام، قم: انتشارات مکتب تشیع، 1342؛ باید و نبایدها، تهران: بقعه، 1379؛ بررسی و تحلیلی از جهاد، عدالت، لیبرالیسم، امامت، تهران: حزب جمهوری اسلامی،1361؛ بهداشت وتنظیم خانواده، تهران: بقعه، 1379؛ پنج گفتار، قم: انتشارات قم ، بی تا؛ التوحید فی القرآن . قسم الدراسات الاسلامیه: 1404؛ توکل از دیدگاه قرآن، قم: شفق، بی تا؛ حج در قرآن، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1374؛ حق و باطل، تهران: بقعه، 1378؛ خدا از دیدگاه قرآن،
تهران: بقعه، 1379؛ دکتر شریعتی جستجوگری در مسیر شدن، تهران: بقعه، 1378؛ ربا در اسلام، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1374؛ رسالت دانشگاه و دانشجو، قم: تشیع، بی تا؛ روش برداشت از قرآن، تهران: نشر سید جمال، بی تا؛ سرود یکتاپرستی، تهران: بقعه، 1379؛ سلسله درسهای اسلامی ـ مسأله مالکیت 1، تهران : نشر سید جمال ، بی تا ؛ سلسله درسهای اسلامی ـ شناخت ، تهران : نشر سید جمال؛ شناخت از دیدگاه فطرت ، تهران : بقعه ،1378؛
شناخت از دیدگاه قرآن، تهران: بقعه ، 1378؛ طرح لایحه قصاص، قم : ناصر، 1360؛ مبارزه پیروز، تهران: سهامی انتشار ، 1341؛ مبانی نظری قانونی اساسی ، تهران: بقعه، 1378؛ محیط پیدایش اسلام ،تهران: دفتر نشر فرهنگ ، 1354؛ مکتب و تخصص ، تهران: حزب ،1359؛ نقش آزادی در تربیت کودکان ، تهران: بقعه ، 1380؛ نقش تشکیلات در پیشبرد انقلاب اسلامی ایران ، تهران: ستاد برگزاری مراسم هفتم تیر ،1361؛ نماز چیست ؟ تهران: دفتر نشر فرهنگ، 1370؛ وظائف انجمنهای اسلامی دانشجویان در اروپا در برابر جوانان مسلمان، آلمان غربی، 1345؛ و ویژگیهای انقلاب اسلامی ایران ، دفتر نشر فرهنگ تهران، 1363.