بخشی از مقاله
خلاصه
امروزه آموزش و توانمندی نیروی انسانی یکی از ارکان مهم بقای سازمانی و کسب مزیتهای رقابتی سازمان محسوب میشود. چرا که باید نیروی انسانی با روند تغییرات محیط اطراف تغییر کرده و در مقابل این تغییرات از خود انعطاف نشان دهد. در واقع رمز بقای سازمانها در دنیای متغیر و پویا توجه و تأکید بر نیروی انسانی کارآمد میباشد. هدف از این تحقیق نیز بررسی تأثیر آموزشهای ضمن خدمت بر میزان بهرهوری و رضایت شغلی کارکنان دانشگاه شهید بهشتی میباشد. این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی بوده و نمونه آماری آن شامل 100 نفر از کارکنان دانشگاه شهید بهشتی بود که به روش نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شدهاند. جامعه آماری در این تحقیق کلیه کارکنان دانشگاه شهید بهشتی میباشد که دورههای آموزشی ICDL را طی کردهاند. ابزار گردآوری دادهها نیز پرسشنامه محقق ساختهای بود که روایی آن توسط متخصصین مربوطه تأیید شد و پایایی آن با استفاده از تحلیل ضریب آلفای کرونباخ %82 به دست آمده است. نتایج این تحقیق نشان داد که آموزشهای ضمن خدمت تأثیر معناداری بر بهرهوری و رضایت شغلی کارکنان دانشگاه شهید بهشتی دارد. به عبارت دیگر آموزشهای ضمن خدمت بر میزان بهرهوری و رضایت شغلی کارکنان تأثیر دارد.
-1 مقدمه:
منابع انسانی، ارزشمندترین سرمایه و دارایی هر سازمان در مقایسه با ماشین آلات، مواد و حتی پول میباشد. هیچ کدام از اینها بدون نیروی کار به دست نمیآید. آموزش، توسعه نظاممند دانش، مهارتها و نگرشها است که همه کارکنان سازمان برای انجام کار یا وظیفه خود باید به قدر کافی آنها را کسب کنند. همچنین اثربخشی و موفقیت سازمان متکی به افرادی است که در درون سازمان مشغول به کار هستند، به همین دلیل کارکنان سازمان باید توانایی انجام وظایف و همکاریهای مناسب با سایر کارکنان برای موفقیت اهداف سازمانی را داشته باشند و همین امر نیازمند کسب دانش و مهارتهای مرتبط با شغل افراد است آموزش در ابعاد جسمانی،اجتماعی ، عقلانی و روانی نه تنها در تسهیل سطح بهرهوری بلکه برای توسعه کارکنان در هر سازمانی ضروری است. هر فردی نیازمند کسب توانایی برای انجام اثربخش و کارایی وظایف خود میباشد - همان منبع ، ص. - 1 توسعه فرایند آموزش راه حل مشکلات متنوع موجود و در بعضی از شرایط پیشبینی کننده مشکلات عملکردی کارکنان بوده است. به علاوه وکسیلی و لاتمن - - 2002 استدلال میکنند که آموزش و توسعه میتواند سطح خود آگاهی افراد را بهبود بخشیده و مهارتها یا انگیزش افراد در کار را افزایش دهد. هر اندازه که فعالیتهای سازمانی دانش-محورتر میشوند، آموزش و توسعه نیز نقش پررنگتری در پاسخگویی هم به نیازهای یادگیری افراد و هم ضرورتهای راهبردی سازمان ایفا می-کند موفقیت و کامیابی آینده یک سازمان وابسته به نیروی کار ماهر و با دانش و تجربه میباشد. این همان نکتهایی است که میگوید چرا آموزش ابزاری اثربخش و اساسی در دستیابی موفقیت آمیز به اهداف و غایات سازمان است. آموزش نه تنها باعث افزایش ابتکارات و نوآوری افراد میشود، بلکه این شانس را به آنها میدهد که شغل خود را به صورت عملی یاد گرفته و به طرز شایستهای آن را انجام دهند تا از این طریق بهرهوری افزایش یابد - ندیم 5، 2010، ص . - 2 بهرهوری به طور کلی به عنوان سنجش مقدار برونداد تولید شده از طریق درونداد واحد تعریف می شود - لینا6، 2010، ص. - 2 هدف از بهرهوری به حداکثر رساندن استفاده از منابع، نیروی انسانی، تسهیلات و غیره به طریق علمی و یا کاهش هزینههای تولید و گسترش بازارها و افزایش اشتغال و بهبود معیارهای زندگی میباشد. بهبود بهرهوری به همه سازمانها مربوط میشود و بهرهوری در اکثر سازمانها تابعی است از منابع تکنولوژی، سرمایه و نیروی انسانی - میرسپاسی، . - 1370 در حقیقت میتوان اینگونه بیان داشت که بهرهوری، یکی از نتایج مثبتی است که حاصل آموزش افراد سازمانی میباشد و باعث بهبود عملکرد افراد، انگیزههای کاری و مسئولیتپذیری و.... آنان میشود در دنیای معاصر، بیش از هر زمان دیگر، بقا و دوام سازمانها در گرو تعادل بین روشهای اجرای کار در سازمان با تغییر و تحولات و نوآوری-های فراسازمانی است. این بیان، به ویژه در صنایع و سازمانهای تجاری معنا و مصداق بارزی مییابد. زیرا استفاده نکردن از فناوری جدید در سازمان به معنای از دست دادن بازار کار و مشتریان و در نتیجه اضمحلال و نابودی سازمان است. در این میان شاید از جمله مسائلی که اکثر صاحبنظران مدیریت و برنامهریزی آموزشی در خصوص آن توافق دارند، نهفته بودن کلید اصلی این تعادل در استفاده از سازوکار مؤثر آموزش ضمن خدمت کارکنان است. اهمیت و ضرورت این تعادل و همسویی و نیز درک ضرورت آموزش کارکنان و نقش آن در بهبود عملکرد و دستیابی به اهداف، منجر به آن شده است که امروزه کمتر سازمان یا نهادی را بتوان یافت که دارای بخش ویژهای تحت عنوان " آموزش ضمن خدمت" نباشد و در آن برنامهریزی آموزش کارکنان به یکی از دلمشغولیهای مهم مدیریت تبدیل نشده باشد
مروری بر پیشینه تحقیقات داخلی در این زمینه نتایج جالبی را به دست آورده است:
صالح نیا و همکاران - 1389 - در تحقیقی با عنوان بررسی رابطه حمایت اجتماعی ادراک شده در محیط کار با سلامت روانی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه اصفهان به این نتیجه رسیدند که بین جو سازمانی و سلامت عمومی کارکنان رابطه معناداری وجود دارد و حمایت اجتماعی در بعد رفتار مدیران نقش مهمتری از حمایت اجتماعی از سوی همکاران دارد. احمدپور - - 1388 در تحقیقی با عنوان بررسی رابطه بین استرس شغلی و سلامت روانی در بین کارکنان شرکت پتروشیمی بندر امام به این نتیجه رسید که بین استرس شغلی و سلامت روانی کارکنان، رابطه منفی معناداری وجود دارد. دانایی و عابدی - 1389 - در تحقیقی با عنوان نقش آموزشهای ضمن خدمت در افزایش بهرهوری نیروی انسانی شهرداری مشهد، به این نتیجه رسیدند که بین عملکرد و بهرهوری کارکنان آموزش دیده و آموزش ندیده تفاوت معناداری وجود دارد. کارشناسان این سازمان معتقدند آموزشهای تخصصی بر بهرهوری کارکنان تأثیر دارد.
مرور پیشینه تحقیقات خارجی در این زمینه نیز جالب توجه است:
جهانگیر و همکاران - - 2012 در تحقیقی با عنوان آموزش ضمن خدمت، عاملی کمککننده بر اثرگذاری عملکرد معلمان این نتیجه را به دست آورد که تغییرات معناداری در درک و برداشت آموزشگیرندگان در قبل و بعد از برنامههای آموزش ضمن خدمت به وجود آمده است. ندیم - 2010 - در تحقیقی با عنوان نقش آموزش در تعیین رفتار گروهی کارکنان در توجه به بهرهوری کارکنان: توسعه و پیشنهاد یک مدل مفهومی، ارتباط بین متغیرهای کلیدی رفتارگروهی مثل تعهد کارکنان، انگیزش و رضایت شغلی با بهرهوری سازمانی به کمک آموزش را مورد آزمون قرار داد که نتایج نشان دهنده همبستگی مثبت بین اثربخشی گروهی رفتار و بهرهوری بود.
آگاتا - 2009 - 7 تحقیقی با عنوان ارائه آموزش ضمن خدمت برای معلمان ریاضی و علوم در بستوانا انجام دادند که یافتهها نشان میداد نگرانی معلمان بیشتر شامل: فقدان اثر برنامههای آموزش حین خدمت بر نظام آموزشی و نظم نداشتن فعالیتهای پیگیرانه برای حمایت از کارگاههای آموزشی که مهارتهای کافی و مورد نیاز برای معلمان را فراهم میکند، بود.
-2اهداف پژوهش:
هدف اصلی این پژوهش، بررسی تأثیر دورههای آموزش ضمن خدمت بر بهرهوری و میزان رضایت شغلی کارکنان دانشگاه شهید بهشتی میباشد.
اهداف جزیی:
بررسی تأثیر دورههای آموزش ضمن خدمت بر بهرهوری کارکنان.
بررسی تأثیر دورههای آموزش ضمن خدمت بر میزان رضایت شغلی کارکنان.
-3تعریف مفهومی متغیرها:
-1 آموزش ضمن خدمت: آموزش ضمن خدمت از لحاظ سازمانی به آن نوع آموزشی اطلاق میشود که عموماً پس از استخدام فرد در سازمان صورت میپذیرد.
-2 بهرهوری: منظور از بهرهوری، به حداکثر رساندن استفاده از منابع، نیروی انسانی، تسهیلات و ... به طریق علمی برای کاهش هزینههای تولید و گسترش بازارها و افزایش اشتغال و بهبود معیارهای زندگی میباشد
-3 رضایت شغلی: رضایت شغلی، نگرش مثبت فرد نسبت به شغل است. به عبارت دیگر، رضایت شغلی یعنی نگرش یا احساسی خوب یا مثبت نسبت به شغل فرد
-4تعریف عملیاتی متغیرها:
آموزشهای ضمن خدمت: منظور از آموزشهای ضمن خدمت در این تحقیق دورههای آموزش ICDL میباشد که در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شده است.
بهره وری: منظور از بهرهوری در این تحقیق این است که به چه میزان کارکنان در انجام صحیح وظایف محوله به خوبی عمل میکنند، و تا چه میزان از انجام کارهای نامربوط به وظایف خود اجتناب میکنند. همچنین آیا تغییری در سطح آگاهی و انگیزش کارکنان دانشگاه به وجود آمده است یا نه؟
رضایت شغلی: منظور از رضایت شغلی در این تحقیق این است که کارکنان دانشگاه شهید بهشتی به چه میزان شغل خود را دوست دارند و با علاقه انجام وظیفه مینمایند؟
-5روششناسی تحقیق:
در این تحقیق به منظور پاسخگویی به سؤالات، از روش همبستگی استفاده شده است. و ابزار اندازهگیری نیز پرسشنامه میباشد.
جامعه: کلیه کارکنان دانشگاه شهید بهشتی که در دورههای آموزشی ICDL شرکت کردهاند.
نمونه: 100 نفر از کارکنان دانشکدههای مختلف دانشگاه.
روش نمونه گیری: روش نمونهگیری مورد استفاده در این تحقیق، روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای میباشد.
