بخشی از مقاله
حسابرسی وجوه نقد وبانک
وجوه نقد معمولا شامل وجوه نقد نزد بانکها و وجوه نزد صندوق و تنخواه گردانها می باشد
اهداف رسیدگی به وجوه نقد وبانک :
1- کلیه ی وجوه نقد منعکس در صورتهای مالی در تاریخ ترازنامه موجود بوده است.(هدف اثبات وجوه )
2- مالکیت واحد مورد رسیدگی برکلیه ی وجوه نقد به استناد اسناد ومدارک موجود ؟ بوده (هدف اثبات مالکیت)
3- ارزش وجوه نقد متعلق به شرکت در تاریخ ترازنامه متکی به اسناد ومدارک مثبته و برطبق استانداردهای حسابداری منعکس گردیده باشد .(هدف ارزشیابی و کامل بودن)
4- مبالغ مندرج در ترازنامه به نحو صحیح و طبقه بندی و افشاء شده است .(هدف اثبات افشاء وارائه)
نکته : حسابرسان در رسیدگی به حساب موجودی نقد وبانک و همچنین در سایردارایی ها می بایست توجه داشته باشند که نمی بایست دارایی ها بیش از واقع در حسابها و صورتهای مالی نشان داده شود و از آنجایی که ؟ ذاتی موجودی نقد بانک بیشتراز سایر دارایی ها می باشد لذا از حساسیت خاصی در رسیدگی ها برخوردار است.
حسابرسان برای رسیدن به اهداف فوق الذکر حساب موجودی نقد وبانک را می بایست طبق برنامه ی حسابرسی موجودی نقد وبانک به مرحله ی اجرا در آورند تا ادعاهای مدیریت به شرح فوق را اثبات نمایند.
آزمونهای محتوای نقد وبانک به شرح ذیل است:
1- صورت ریز مانده های وجوه نقد را دریافت و با دفتر کل مطابقت دهید .(هدف اثبات صحت محاسبات ریاضی)
2- درخواست تاییدیه ی بانک را به منظور اثبات وجوه نقد به بانکها ارسال کنید(هدف اثبات وجود ومالکیت)
3- صورت مغایرت بانکی را به تاریخ ترازنامه برای هر یک از حسابهای بانکی دریافت و ازصحت تهیه صورت مغایرت اطمینان حاصل نمایید. وماندهای موجود در صورت مغایریت رابا دفاتر وصورتحساب بانک مطابقت دهید.حسابرسان می بایست جزئیات صورت مغایرت بانکی را رسیدگی نمایند تا از درستی تهیه آن مطمئن شوند .رسیدگی به صورت مغایرت بانکی شامل اثبات درستی محاسبات ریضای ،ردیابی مانده ها به صورت حسابهای بانکی و حسابهای بانک در دفاتر شرکت وپی جویی اقلام مغایرات (اقلام باز) می باشد. رسیدگی به صورت مغایرت بانکی توسط حسابرسی از اهمیت خاصی برخوردار است چرا که کسری وجه نقد می تواند با حذف یک چک صادره ارائه نشده به بانک (چکهای معوق) یابا ارتکاب یک اشتباه عمدی در جمعهای صورتهای مغایرت بانکی مخفی نگه داشته شود. مانده ی صورت حساب بانک با دریافت تاییده از بانک تایید می شود چون ممکن است صورت حساب استفاده شده در صورت مغایرت بانکی ، آخرین صورت حساب همان سال بانک نباشد.
4- صورت حساب مقطعی بانک که شامل عملیات چند روزکاری پس از تاریخ ترازنامه می باشد از بانک دریافت کنیم.
صورت حساب مقطعی بانک:
صورت حسابی که مقدار معینی روزکاری پس از پایان سال مالی شرکت را در بر میگرد از این صورت حساب برای اثبات مغایرت بانکی صحت مغایرت بانکی وردیابی اقلام باز صورت مغایرت بانکی در سال مالی بعد استفاده می شود .صورت حساب مقطعی حسابرسان را قادر می سازد که چکهای معوق و وجوه بین راهی را رد صورت مغایرت به دقت رسیدگی کنند. صورت حساب مقطعی بانک این اطمینان را به حسابرس می دهد که وجوه نقد منعکس در ترازنامه حذف یک یا چند چک ارائه نشده به بانک ،بیش از واقع نشان داده نشده است .
5- وجوه نقد نزد صندوق شرکت و تنخواه گردانها را در مقطع پایان سال شمارش کنید( هدف اثبات وجود ومالکیت)
6- انقطاع زمانی دریافتها و پرداختهای نقدی را کنترل کنید (هدف اثبات کامل بودن) انعکاس صحیح وضعیت وجوه نقد در ترازنامه مستلزم انقطاع زمانی (cut off) وپرداختهای نقدی در پایان سال است. وجوه نقد مندرج در ترازنامه می بایست تمام دریافتهای آ»رین روز سال منعکس نماسند وهیچگونه دریافتی بعد از سال را در برنگیرد چنانچه حسابرسان بتوانند درآخرین روز سال مالی در محل شرکت حضور یابند با شمارش وجوه نقد می توانند انقطاع عملیات نقدی صاحبکار را اثبات نمایند. همچنین جهت انجام عملیات انقطاع زمانی موجود ی نق وبانک می بایست آخرین چکهای صادره را درپایان سال یادداشت نمایند تا بتوانند چکهای صادر شده ی بعدی را به عنوان پرداختهای سالد مالی بعد محسوب نمایند تا جزء پرداختهای سال جاری محسوب نگردد.آزمون انقطاع زمانی آزمودنی است که حسابرس به منظور حصول اطمینان از این موضوع که کلیه ی رویدادهای واقع شده طی دوره های مالی در همان دوره های مالی به ثبت رسیده اند انجام می شود.
7- کلیه ی نقل وانتقالات حسابهای بانکی را برای هفته ی آخر سال مورد رسیدگی و هفته ی اول سال بعد ردیابی کنید.
8- هر گونه چک با مبلغ غیر عادی در وجوه اشخاص وابسته را پی جویی نمایید. اینگونه چکها می بایست مورد بررسی قرار گیرد که اولا دارای مجوز لازم بوده و به درستی در دفاتر ثبت شده اند وثانیا به صورت کافی در صورتهای مالی افشا شده اند.
9- ازچگونگی ارائه وکفایت افشاء وجوه نقد در صورتهای مالی براساس استانداردهای حسابداری اطمینان حاصل کنید.
وجوه نقد مندرج در ترازنامه می بایست تنها وجوهی را شامل گردد که برای عملیات جاری شرکت در دسترس باشد و بتوان در هر لحظه از استفاده نمود لذا وجوه محدودیت دار مثل حساب بانکی که فعلا بسته شده است. را که شرکت نمی تواند استفاده نماید می بایست تحت سرفصل سایر دارایی ها طبقه بندی نمایند.
10- کنترل شود که مانده های حسابهای ارزی برمبنای صحیح تسعیر ارز گریده و سود وزیان حاصل از تسعیر ارز در حسابها شناسایی شده باشد.
11- کنترل شود که تضمین کافی و مناسب از تنخواه گردانها و صندوقدار شرکت اخذ گردیده باشد.
12- بررسی شود که ایجاد تنخواه براساس مجوز بوده و سقف تنخواه رعایت شده و در پایان سال نیز مانده ی تنخواه تسویه وبه حسابهای بانکی واریز شده باشد.
نکته : هدف حسابرسان در حسابرسی نهایی اثبات ادعاهای مدیریت در ره یک از سرفصل های ترازنامه و سود وزیان می باشد. از آنجایی که استانداردهای حسابداری و هدفهای خاص هر یک از سرفصلا ممکن است با یکدیگر متفاوت باشند لذا برنامه های حسابرسی اثبات ادعاهای مدیریت در هر یک از سر فصل ها در عمده ی موارد یکسان بوده و در برخی موارد به دلیل استانداردهای حسابداری و هدفهای خاص آن سر فصل متفاوت خواهد بود .
مراحل حسابرسی
1- کسب شناخت کافی از ساختار کنترل داخلی شرکت
2- برآورد اولیه ی احتمال خطر کنترل وطراحی آزمونهای اضافی (رعایت روشها یا کنترل ها)
3- انجام آزمونهای اضافی در رعایت روش ها یا کنترل ها
4- برآورد مجدد احتمال خطر کنترل (ثانویه)وطراحی آزمونهای محتوا
5- انجام آزمونهای محتوا
6- صدور گزارش حسابرس
چهار مرحله اول بحث ارزیابی ساختار کنترلهای داخلی شرکت است که در حسابرسی فنی مد نظر قرار می گیرد ودو مورد بحث حسابرسی نهایی واثباتی است آنجا که ما به دنبال اثبات 5 ادعای مدیریت هستیم در دو مورد آخر است و اینجاست کهگزارش حسابرسی 4نوع است .
مقبول – مشهود –عدم اظهاروآزمونهای cutخیلی مهم است.
حسابهای دریافتنی و معاملات فروش
اهداف رسیدگی برحسابهاواسناده دریافتنی :
1- کلیه مطالبات به استناد ومدارک مثبته کافی محرز بوده و مانده ها پایان دوره بیانگر مطالبات واقعی ثبت شده می باشد.
2- کلیه مطالبات متعلق به واحد مورد رسیدگی بوده و به نحو مناسب در صورتهای ملالی طبقه بندی وافشاء گردیده.
3- ارزش مطالبات براساس استاندارد های حسابداری برمبنای خالص ارزش بازیافتنی در ترازنامه ارائه شده باشد.
4- سیستم کنترل داخلی فروش وحسابهای دریافتنی از کفایت لازم برخوردار می باشد.
5- فروش ودرآمدها به نحو صحیح تفکیک ثبت وطبقه بندی شده باشد .
نکته : ازآنجایی که معمولا حسابهای دریافتنی تجاری طرف مقابل حساب فروش می باشد در حسابرسی نهایی هر دو حساب یکجا وتوسط یک حسابرس مورد بررسی قرار گیرد.برنامه رسیدگی حسابهای دریافتنی ومعاملات فروش (اجرای آزمونهای محتوا)
1- جدول سنی به همکاران را همراه با صورت ریز حسابهای دریافتنی از صاحبکار دریافت و با دفاتر کل و معین مطابقت دهید .جدول سنی عمر به همکاران وبرآورد زیانها احتمالی ومطالبات مشکوک الوصول را نشان دهید.
2- اسناد دریافتنی موجود نزد شرکت را بازرسی ومشاهده نمائیم و نسبت اسناد نزد دیگران تایید ارسال شود.
3- نسبت به حسابهای دریافتنی تایید ارسال و پاسخ آنها را دریافت نمائیم ارسال تایید بصورت مستقیم جهت بدهکاران به عنوان موثر ترین نوع شواهد جهت اثبات وجود مالکیت حسابها واسناد دریافتنی می باشند در خواست تایید توسط حسابرسان وصدور مجوز توسط مدیریت یعین پاسخ دادن به همکاران به اطلاعات در خواستی توسط حسابرسان صورت می گیرد وتایید توسط حسابرسان ارسال وپاسخ تاییدیه به صورت مستقیم برای حسابرس ارسال وپاسخ تاییدیه صورت مستقیم برای حسابرس ارسال می شود در خواست تایید به دو صورت ذیل انجام می شود:
1- تاییدیه مثبت : در این تاییدیه از بدهکاران درخواست می وشد به همکاران با موافقت یا عدم موافقت خود را در رابطه با تاییدیه اعلام نمایند.
2- تاییدیه منفی: در این تاییدیه بدهکاران می بایست تنها در صورت عدم تایید مانده های بدهی مثبت شده ی آنان پاسخ تاییده را ارسال نمایند در صورت قبول مانده نیازی به ارسال پاسخ نمی باشد.
تاییدیه مثبت نسبت به تاییدیه منفی از قابلیت اتکا و قابلیت اطمینان بیشتری برخوردار می باشد چرا که در صورت دریافت نکردن پاسخ تاییدیه ها حسابرسان می توانند نسبت به ضرورت پیجویی بیشتر هوشیار باشند و علت عدم دریافت پاسخ را بررسی نمایند در حالی که در تاییدیه ی منفی دریافت نکردن پاسخ به معنی تایید طلب تلقی می شود. در حالی دریافت نکردن پاسخ تاییدیه ممکن است ناشی از عدم رسیدن تاییدیه به بدهکارام ویا ناشی از سهل انگاری آنها در پاسخ دادن به تاییدیه باشد لذا این عوامل باعث می وشد که حسابرسان به این نوع تاییده اتکای کاثفی ننمایند . استفاده از تاییدیه ی مثبت را در مواردی که حسابهای دریافتنی استفاده و از تاییده ی مثبت ،در مواردی که با مانده های اندک تشکیل شده باشد یه به دلایلی احتمال می رود که مقدار زیادی از سحابها دارای مانده های اختلاف مادی باشد ویا احتمال سوء استفاده وجود دارد مناسب است موقعی که خط کنترل یا خطر ذاتی در سطح بالایی برآورد می شود استفاده از تاییدیه مثبت بهتر خواهد بود زیرا عدم دری افت پاسخ بابت درخواستهای تاییدیه منفی می تواند به دلایلی غیر از تایید مانده ی مثبت شده ی بدهی باشد . در مواردی که از تاییدیه مثبت استفاده میشود حسابرس معمولا برای بدهکاران که طی دوره تعیین شده پاسخ ندهند درخواست دوم وسوم را ارسال می نمایند. هزینه ی ارسال تاییدیه مثبت از هزینه ی درخواست تاییدیه ی منفی بیشتر است از این می توان در تاییدیه منفی با تعداد بیشتری از مشتریان مکاتبه نمود.
4- آزمون انقطاع زمانی حساب فروش: حسابرسان جهت حصول اطمینان از ثبت تمامی فروش ها درحسابهای همان سال فروشهای مثبت شده در چند روز قبل وبعد از تاریخ ترازنامه را با نسخه ای از فاکتورهای فروش و مدارک حمل آنها مقایسه می نمایند. گاهی برای حساب آرایی صورتهای مالی فروشهای واهی در پایان سال در دفاتر ثبت می وشد این کالاها ممکن است بدون اطلاع مشتریان حمل شود ویا اصلا حمل نشود و در حسابها ثبت گردد ولی در سال مالی بعد برگشت داده شود حسابرسان برای پیشگیری از این گونه دستکاری ها می بایست تمام برگشت از فروشهای عمده پس از تاریخ ترازنامه که برسحباها دریافتنی سال مورد رسیدگی اثر می گذارد بدقت بررسی نمایند در این گونه موارد ثبتهای اصلاحی برای تصحیح رقم فروش سال مورد رسیدگی از طرف حسابرسان پیشنهاد می گردد. همچنین ارسال تاییده می تواند چنین فروشهای واهی را که به طرفیت حسابهای دریافتنی ثبت شده اند آشکار سازند.
5- روشهای تحلیلی را برای حسابهای دریافتنی ،فروشها واسناد دریافتنی ودرآ د بهره اجرا کنید :حسابرسان با محاسبه ی نسبت سود ناخالص دروه ی وصول مطالبات نسبت ذخیره م م به حسابها دریافتنی وسایر نسبتها وروابط مالی به منطقی بودن حسابهای دریافتنی فروش اسناد دریافتنی ودرآمد بهره در سال مورد رسیدگی پی می برند.
6- درآمد بهره ی اسناد دریافتنی وبهره های دریافتنی را به صورت مستقل محاسبه نمایید.
7- با توجه به دریافتها وفروش اعتباری شرکت وقدمت مانده های مندرج در جدول سنی بدهکاران کلیت ذخیره ی مطالبات مشکوک الوصول را مورد مطالعه قرار دهید.
8- حسابهای دریافتنی گردآورنده شده را تعیین کنید وزا کفایت افشای آ اطمینان حاصل کند.
9- از نحوه ی ارائه ی وچگونگی افشاء حسابهای دریافتنی فروش ودرآمد در صورتهای مالی اطمینان حاصل نمایید.
10-درستی سیستم حسابداری صاحبکار را برای معاملاتی به فروش وحسابهای دریافتنی منجرد می شود بررسی کنید.
11- حسابهای دریافتنی را در سال مالی بعد مورد رسیدگی قرار داده و از وصول به موقع این گونه مطالبات مطئن شوید (پیگیری حسابهای دریافتنی در سال مالی بعد)
12- صحت محاسبات فاکتور فروش وحواله ی انبار را با توجه به لیست قیمتها یا سایر مدارک مشابه کنترل نماییم.
13- صحت ثبت مبالغ فاکتورهای فروش در حسابها ی بدهکاران وفروش وهمچنین صحت ثبت مقادیر کالای فروخته شده راد ر کارت انبار وکارت حسابداری انبار کنترل کنید.
14- کالاهای برگشتی وتخفیفات اعطایی به مشتریان را بررسی کرده و از صحت آنها اطمینان حاصل نمایید.
اهداف حسابرسی موجودی کالا وبهای تمام شده ی کالای فروش رفته
