بخشی از مقاله
چکیده:
در پژوهشهای تجربی، رفتار هزینه حسابرسی مستقل با استفاده از متغیرهایی همچون، اندازه صاحبکار، پیچیدگی فعالیت صاحبکار، ریسک صاحبکار، وجود حسابرس داخلی، اندازه موسسه حسابرسی و نوع صنعت، تبیین گردیده و از این الگو به مدل هزینه حسابرسی یادشده است هدف این تحقیق بررسی تأثیر شاخص های حسابرسی بر چسبندگی هزینه حسابرسی و حق الزحمه غیرمنتظره حسابرسی در شرکت ها طی سالهای 1388تا 1394 در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.
از تجزیه تحلیل رگرسیونی چند متغیره جهت آزمون فرضیه ها بهره گرفته شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است بین شاخص های حسابرسی - اندازه موسسه حسابرسی،دوره تصدی،واحد حسابرسی داخلی وتخصص موسسه حسابرسی - با چسبندگی هزینه های حسابرسی رابطه معناداری وجود دارد.اما بین شاخص های حسابرسی و حق الزحمه غیر عادی حسابرسی رابطه یافت نشد.
.1 مقدمه
تخصص صنعت حسابرس، استراتژی تمایز بین مؤسسات حسابرسی محسوب میشود که به مؤسسات حسابرسی امکان میدهد تا خودشان را از رقبای خود در انجام تقاضای مشتریان خود متمایز سازند و مؤسسات حسابرسی را قادر میسازد تا در ویژگیهایی غیر از قیمت، با رقبای خود به رقابت پردازند. استانداردهای حسابرسی حرفهای بر اهمیت درک محیط تجاری 315 تحت - ISA - مشتریان، تأکید کردهاند. به عنوان مثال استاندارد بینالمللی حسابرسی عنوان »شناسایی و ارزیابی ریسک تحریفات بااهمیت از طریق شناخت واحد تجاری و محیط آن« حسابرسان را به درک و شناخت صنعتی که واحد تجاری در آن فعالیت میکند، ملزم کرده است
مؤسسات حسابرسی بزرگتر - دارای نام تجاری - حسن شهرت بالایی دارند و این حسن شهرت اعتبار حسابرس را بالا میبرد و اعتبار حسابرس اطلاعاتی را از توانایی نظارت حسابرس و از این رو توانایی حسابرس برای تأثیرگذاردن بر کیفیت اطلاعات بدست میدهد. در بیشتر تحقیقاتی انجام شده در ایران سازمان حسابرسی به عنوان مؤسسه حسابرسی بزرگ و مابقی مؤسسات حسابرسی معتمد بورس به عنوان موسسات کوچک در نظر گرفته شده است.
حسابرسان با گذشت زمان شناخت بهتری از فعالیتهای صاحبکار بدست آورده و تجربه بیشتری کسب میکنند و به این ترتیب تواناییشان در مورد مناسب بودن یا نبودن رویههای حسابداری و گزارشگری افزایش مییابد. بنابراین، رابطهی طولانی مدت حسابرس و صاحبکار میتواند کیفیت حسابرسی را بهبود بخشد از سوی دیگر هزینههای حسابرسی، چه برای حسابرس و چه برای صاحبکار، افزایش خواهد یافت. به بیان دیگر، با افزایش تداوم انتخاب حسابرس، این هزینهها حذف میشود. در نتیجه حق الزحمهی حسابرسی کاهش پیدا میکند .
دیآنجلو - 1981 - 1 معتقد است مؤسسات حسابرسی بزرگتر، خدمات حسابرسی با کیفیت بیشتری ارائه میکنند، زیرا علاقهمند هستند شهرت بهتری در بازار کار به دست آورند و به دلیل این که تعداد مشتریان آنان زیاد است، نگران از دست دادن آنها نیستند
تصور بر این است که چنین مؤسساتی به دلیل دسترسی به منابع و امکانات بیشتر برای آموزش حسابرسان خود و انجام آزمونهای مختلف، خدمات حسابرسی را با کیفیت بیشتری ارایه میکنند [.3]با افزایش اندازهی مؤسسهی حسابرسی، هزینههای نمایندگی و هزینهی سرمایه صاحبکار کاهش مییابد. زمانیکه صاحبکار با یکی از مؤسسات بزرگ قرارداد میبندد، این عمل صاحبکار منعکس کنندهی اهمیت کیفیت حسابرسی و از سوی دیگر، کاهش هزینهی نمایندگی است
.از سویی، با افزایش کیفیت حسابرسی تضادهای داخلی صاحبکار نیز کاهش پیدا میکند و میتواند دیدگاه سرمایهگذاران را نسبت به شرکت بهبود بخشد. در این شرایط حقالزحمهی مؤسسه حسابرسی نیز افزایش مییابد
نتایج پژوهشهای انجام شده نشان میدهد که هزینه حسابرسی مستقل از عوامل متعددی تأثیر میپذیرد اما تغییرات هزینه حسابرسی مستقل به طور کامل با تغییر در عوامل مؤثر بر هزینه حسابرسی مستقل تبیین نمیشود. به بیان سادهتر، میزان افزایش در هزینه حسابرسی، هنگام انتظار افزایش در هزینه، بیشتر از میزان کاهش در هزینه حسابرسی، هنگام انتظار کاهش در هزینه است که در ادبیات حسابداری از این موضوع به عنوان چسبندگی هزینه حسابرسی یاد میشود
لذا پژوهش حاضر در پی دستیابی به پرسش اساسی پژوهش به شرح زیر میباشد که بدین گونه مطرح است که، آیا شاخصهای حسابرسی بر چسبندگی هزینه حسابرسی و حقالزحمه غیرمنتظره حسابرسی در شرکتها تأثیر دارد؟
. 2 مبانی نظری و مروری بر مطالعات گذشته
در ادبیات حرفه ای کیفیت حسابرسی در رابطه با میزان رعایت استاندارد های حسابرسی مربوطه تعریف میشود. در مقابل پژوهشگران حسابداری ابعادی چندگانه برای کیفیت حسابرسی قائلند و این ابعاد اغلب به تعاریفی که ظاهری متفاوت دارند منجر میشود عمومیترین تعریفها از کیفیت حسابرسی عناصر زیر را در بر میگیرد:
احتمال وجود اشتباهات عمده در صورتهای مالی که حسابرس بتواند آنها را کشف و گزارش کند. احتمال این که حسابرس برای صورتهای مالی حاوی اشتباهات با اهمیت گزارش مشروط صادر نکند.
سنجه ای برای توان حسابرس در کاهش اشتباهات و تحریفات جانبدارانه و بهبود کیفیت داده های حسابداری دقت اطلاعاتی که حسابرس درباره آنها گزارش صادر کرده است.
تعاریف مذکور درجات متفاوتی از ابعاد شایستگی و استقلال حسابرسان در انجام حسابرسی - استقلال واقعی - و همچنین چگونگی درک استفاده کنندگان از استقلال آنها را در بر میگیرند
اگر چه کیفیت درک شده حسابرسی میتواند با کیفیت واقعی حسابرسی مرتبط باشد اما لزوماً یکسان نیست. بنابراین، حسن شهرت و مراقبت حرفه ای برای حفظ ویژگیهای واقعی کیفیت حسابرسی و کیفیت درک شده استفاده میشود. به علاوه، باید در نظر داشت که مراقبت حرفه ای حسابرس کیفیت اطلاعات صورتهای مالی را تحت تأثیر قرار میدهد در حالی که حسن شهرت حسابرس چگونگی درک ذینفعان از اطلاعات مذکور را متأثرمیسازد.
اندازه حسابرس
با توجه به تعاریف مختلف ارائه شده در بخش کیفیت حسابرسی ملاحظه می شود که تعاریف مذکور درجات متفاوتی از ابعاد شایستگی و استقلال در انجام حسابرسی - استقلال واقعی - و همچنین چگونگی درک استفاده کنندگان از استقلال آنها را در بر می گیرند. اگر چه کیفیت درک شده حسابرسی می تواند با کیفیت واقعی حسابرسی مرتبط باشد، اما لزوماً یکسان نیست. بنابراین، از حسن شهرت و مراقبت حرفه ای برای حفظ ویژگی های واقعی کیفیت حسابرسی و کیفیت درک شده استفاده می شود. پس می توان گفت حسن شهرت حسابرس چگونگی درک ذی نفعان از اطلاعات مذکور را متأثر می سازد و حسن شهرت حسابرس به درک بازار از شایستگی و بی طرفی - استقلال ظاهری - حسابرس مرتبط می شود.
این امر توانایی حسابرس برای افزایش اعتبار صورت های مالی - حتی در صورت فقدان اطلاعات با کیفیت - را نمایش می دهد. در تعدادی از مطالعات اولیه، این توافق وجود دارد که کیفیت حسابرسی، تابع اندازه موسسه حسابرسی است و نشان میدهد که یک شرکت حسابرس بزرگتر از ظرفیت بیشتری برای اندازه گیری کیفیت حسابرسی برخوردار است .
دیآنجلو - 1981 - معتقد است که مؤسسات حسابرسی بزرگتر، خدمات حسابرسی با کیفیت بالاتر ارایه میکنند، زیرا علاقهمند هستند که شهرت بهتری در بازار کار به دست آورند و به دلیل اینکه تعداد مشتریان آنان زیاد است، نگران از دست دادن مشتریان خود نیستند. تصور بر این است که چنین مؤسساتی به دلیل دسترسی به
منابع و امکانات بیشتر برای آموزش حسابرسان خود و انجام آزمونهای مختلف، خدمات حسابرسی را با کیفیت بالاتری ارایه میکنند .
در واقع از دیدگاه حسابرسان، اندازه حسابرسی یکی از ویژگی هایی است که بر کیفیت حسابرسی اثر دارد. دی آنجلو معتقد است که مؤسسات حسابرسی بزرگتر، خدمات حسابرسی با کیفیت بالاتر ارئه می کنند، زیرا علاقه مند هستند که شهرت بهتری در بازار کار به دست آورند و از آنجا که تعداد مشتریان شان زیاد است نگران از دست دادن آن ها نمی باشند. تصور بر این است که چنین مؤسساتی به دلیل لسترسی به منافع و امکانات بیشتر برای آموزش حسابرسان خود و انجام آزمون های مختلف، خذمات حسابرسی را با کیفیت بالاتری ارائه می کنند
تخصص گرایی در صنعت
نظریه های اقتصادی بیانگر آن است که حرفه حسابرسی با یافتن راه های جدیدی برای تمایز قائل شدن بین خدمات خاص در موسسه های حسابرسی به بلوغ و پیشرفت رسیده است. یکی از این ابزارها تخصص گرایی در خاص است. هوگان و جتر - 1999 - دریافتند که موسسه های حسابرسی دارای نام تجاری تلاش هایی را برای افزایش سطح تخصص شان انجام می دهند. آنها سعی می کنند تا بر روی مقررات صنعت و ویژگی های صنعتی که ریسک دعوی حقوقی نسبتا کم، رشد سریع، با صاحبکاران نسبتا بزرگی دارند متمرکز گردند. واژه تخصص اغلب معادل کیفیت فرض می شود. انتظار می رود که متخصصین در مقام مقایسه با غیر متخصصین کیفیت بالاتر و خدمات بیشتری را به همراه حسابرسی عرضه نمایند .
تحقیقات اخیر بیانگر آن است که بین نوع صنعت مورد تخصص حسابرس و کیفیت گزارش حسابرسی رابطه مثبتی وجود دارد. به عبارت دیگر حسابرسانی که در صنعت مورد نظر تخصص دارند به دلیل داشتن توانایی بیشتر در شناسایی و برخورد با مشکلات ویژه آن صنعت می توانند حسابرسی را با کیفیت بالاتری انجام دهند. به علاوه، هر قدر مؤسسه حسابرسی تجربه بیشتری در صنعت خاصی کسب نمایید، به دلیل ایجاد شهرت مثبت، علاقه بیشتری به ارائه خدمات حسابرسی با کیفیت برتر پیدا می کند
دوره تصدی حسابرس
دوره تصدی حسابرس یکی از معیارهای اندازه گیری کیفیت حسابرسی است که به تعداد سال های متوالی که موسسات حسابرسی یک صاحبکار را مورد رسیدگی و حسابرسی قرار می دهد، اطلاق می شود
