بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش تعیین اثر دورة تصدي حسابرس و انداه موسسات حسابرسی بر کیفیت حسابرسی با در نظر گرفتن نقطه زمانی بازگشت کیفیت حسابرسی می باشد. به منظور آزمون فرضیههاي پژوهش از مدل لی بروکس و همکاران - 2012 - ، نمونه اي مشتمل بر 110 شرکت از بین شرکتهاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهاي 1391 -1382 انتخاب گردید.
نتایج ضمنی این پژوهش حاکی از غیرخطی بودن ارتباط بین دوره تصدي حسابرس و کیفیت حسابرسی می باشد. بدین صورت که تا محدوده اي از دوره ي تصدي حسابرس - غالب شدن اثر آموزشی - این تأثیر مثبت و افزاینده کیفیت حسابرسی می باشد، سپس به دلیل - غالب شدن اثر تعهدي - به صورت نزولی و کاهنده ي کیفیت حسابرسی می باشد.
همچنین نتایج پژوهش بیانگر تأثیر مثبت و مستقیم اندازه مؤسسه حسابرسی بر کیفیت حسابرسی می باشد.نهایتا یافته هاي پژوهش بیانگر اینست که در موسسات بزرگ به طور میانگین تقریبا سه سال دوره تصدي حسابرس داراي تأثیر افزاینده بر کیفیت حسابرسی و بعد از آن، دوره تصدي حسابرس و کیفیت حسابرسی رابطه معکوس پیدا می کنند، اما براي سایر موسسات این دوره دو سال می باشد.
مقدمه
مطالعات دوره تصدي حسابرس به بررسی این امر میپردازند که آیا مدت طولانی رابطه حسابرس و صاحب کار بر کیفیت حسابرسی تأثیر دارد یا خیر. علت و محرك این تحقیقات نیز دعوت به تغییر اجباري یا اختیاري حسابرس می باشد. استدلالی که در جهت تغییر حسابرس عنوان میشود این است که دورة تصدي بلند مدت استقلال حسابرس را خدشهدار میکند. استدلال مخالف نیز این است که حسابرسان از انگیزههاي اقتصادي قوي براي حفظ استقلال برخوردارند و مکانیزم هاي داخلی از قبیل چرخش پرسنل براي حفظ استقلال و تردید حرفه اي حسابرسان کافی می باشد
همچنین استدلال می شود که دورة تصدي بلند مدت تر باعث آشنایی بیشتر حسابرس با عملیات تجاري و مسائل گزارشگري حسابرس میشود و بدین گونه کیفیت حسابرسی افزایش مییابد
مایرز و همکاران - 2003 - در مطالعه خود به نتیجهاي مبنی بر نقصان یافتن کیفیت حسابرسی به وسیله دوره ي تصدي طولانی حسابرس دست نیافتند. همچنین شواهد ضعیفی از کیفیت بالاي اقلام تعهدي در ارتباط با افزایش دورة تصدي را مشاهده کردند - اقلام تعهدي غیرعادي کوچکتر بوده و اقلام تعهدي از توان پیش بینی بالاتري برخوردار بودند - .
سولومون و همکاران - 1999 - 2 استدلال میکنند که دوره تصدي بلند مدت حسابرس میتواند باعث کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین صاحب کار و حسابرس و به بهبود کیفیت حسابرسی منجر شود. کیم و همکاران - 2006 - 3 دریافتند که بانک ها نرخ بهره وام کمتري براي استقراض کنندگانی که دورة تصدي حسابرسی بیشتري داشته اند، نسبت به آن هایی که دوره ي تصدي کوتاه مدت تري داشته اند، را در نظر گرفته اند؛ که این شواهد نشان میدهد بانک ها دورة تصدي طولانی تر را با کیفیت حسابرسی بالاتر مرتبط میدانند
اثر تعهدي در سال هاي آخر دوره ي تصدي حسابرس براي مؤسسات حسابرسی بزرگ نسبت به مؤسسات حسابرسی کوچک، کم تر است. ترکیب اثر آموزشی بالاتر و اثر تعهدي پایین تر مرتبط با حسابرسان بزرگ نسبت به حسابرسان کوچک منجر می شود انتظار داشته باشیم، سرعت افزایش کیفیت حسابرسی و سرعت کاهش کیفیت حسابرسی براي واحد هاي تجاري حسابرسی شده توسط مؤسسات حسابرسی بزرگ نسبت به واحد هاي تجاري حسابرسی شده توسط مؤسسات حسابرسی کوچک، به ترتیب بالاتر و پایین تر باشد و نقطه ي بازگشت کیفیت حسابرسی براي واحد هاي تجاري حسابرسی شده توسط مؤسسات حسابرسی بزرگ نسبت به واحد هاي تجاري حسابرسی شده توسط مؤسسات حسابرسی کوچک، طولانی تر باشد
مبانی نظري و پیشینه پژوهش
پژوهش هاي خارجی
دیویس و همکاران - 2000 - با بررسی رابطه ي بین مدت تصدي حسابرس و قدر مطلق اقلام تعهدي اختیاري و همچنین قدر مطلق خطاي پیش بینی تحلیل گران، نشان دادند که احتمال مدیریت سود در سال هاي اولیه همکاري حسابرس و همچنین پس از آن که مدت رابطه بین حسابرس و صاحب کار افزایش زیادي یافت، بیشتر است. برخی تحقیقات نیز اندازة بازار خدمات حسابرسی و وجود صاحب کاران بزرگ را در رابطه با مدت تصدي حسابرس مورد بررسی قرار داده اند.
باربادیلو و اگولار - 2002 - در بررسی اثرات دوره ي تصدي حسابرس بر پدیده گزارش فروشی - فروش اظهارنظر - مشاهده کردند میانگین طول قرارداد حسابرسی در شرکت هایی که در آن ها گزارش فروشی مشاهده شده کمتر است. آن ها دریافتند که هرچه دوره ي تصدي کوتاه تر است، حسابرسان بیشتر سعی دارند به منظور بازیافت سرمایه گذاري خود که صرف شناخت صاحب کار کرده اند، از هرگونه عدم توافق با صاحب کار امتناع نمایند. بنابراین درسال هاي اولیه شروع به کار، استقلال آن ها کمتر است.
دانشگاه بوچونی - 2004 - 4 به بررسی تأثیر چرخش مؤسسات حسابرسی بر کیفیت حسابرسی پرداخت. تحقیق فوق که هم از طریق اطلاعات تجربی و هم از طریق جمع آوري پرسش نامه و انجام مصاحبه صورت گرفت، نشان می دهد که کیفیت حسابرسی در سال هاي اولیه پس از چرخش کاهش می یابد.
چانتائو و همکاران - 2007 - 5 در پژوهش خود به تحلیل شناخت - درك - بازار سهام از کیفیت حسابرسی میان تعدادي از مؤسسات حسابرسی کوچک در بازار حسابرسی چین پرداختند. این پژوهشگران دریافتند که رابطه مثبت بین اندازه ي مؤسسه حسابرسی و درك سرمایه گذار از کیفیت سودآوري وجود دارد. نتایج این پژوهش نشان داد که اندازه هاي مختلف مؤسسات حسابرسی بر کیفیت حسابرسی تأثیرگذار است.
کمران و همکاران - 2008 - 6 در کشور ایتالیا نشان دادند که با گذشت زمان و افزایش مدت تصدي حسابرس، کیفیت حسابرسی - اندازه گیري شده به وسیله ي مدیریت سود - افزایش می یابد. ایشان همچنین به این نتیجه رسیدند که در محیطی با تغییر اجباري حسابرسان، تغییر اختیاري ایشان بر کیفیت حسابرسی تأثیر مثبت گذارده، ولی تغییر اجباري حسابرسان، تأثیر منفی بر کیفیت حسابرسی داشته است.
فرانسیس و همکاران - 2011 - در مطالعه خود از 40 کشور به نتایج مشابهی دست یافتند. آن ها به این نتیجه رسیدند که کیفیت سود صاحب کاران مؤسسات حسابرسی بزرگ در کشورهایی که سهم از بازار این مؤسسات بیشتر است - رقابت از سوي سایر مؤسسات کمتر است - ، بهتر می باشد. اما آن ها دریافتند که با افزایش تمرکز توسط یک مؤسسه حسابرسی بزرگ - یعنی وقتی که یک نواختی سهم از بازار میان مؤسسات حسابرسی بزرگ بر هم می خورد - ، کیفیت سود کاهش می یابد. به عبارت دیگر، به نتیجه قطعی در خصوص نقش ساختار صنعت بر کیفیت حسابرسی دست نیافتند.
لی بروکس و همکاران - 2012 - ، در پژوهشی با عنوان دوره ي تصدي حسابرس و کیفیت حسابرسی دریافتند که که کیفیت حسابرسی با دوره ي تصدي حسابرس در سال هاي اولیه به دلیل غالب شدن اثر آموزشی - یادگیري - افزایش خواهد یافت و با دوره ي تصدي حسابرس در سال هاي آخر به دلیل غالب شدن اثر تعهدي - تضمینی، تعهد به صاحب کار - کاهش می یابد. علاوه بر آن دریافتند که تأثیر منفی دوره ي تصدي طولانی حسابرس بر کیفیت حسابرسی منتج از حسابرسان کوچک، حسابرسان غیر متخصص و حسابرسان با درجه اهمیت پایین صاحب کار، با تبیین اثر تعهدي سازگار است.
پژوهش هاي داخلی
حامیان تغییر حسابرس از جمله رجبی - 1385 - باور دارند در صورت تغییر اجباري، حسابرسان در موقعیتی قرار می گیرند که قادر خواهند بود در مقابل فشارها و خواسته هاي مدیران مقاومت کرده و قضاوت بی طرفانه تري را اعمال نمایند. حضور طولانی مدت حسابرس در کنار یک صاحب کار، موجب ایجاد تمایلاتی براي حفظ و رعایت نقطه نظرات مدیریت صاحب کار می شود، وضعیتی که استقلال و بی طرفی او را مخدوش می کند.
