بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
اطريفلات :
1- مفهوم اطريفل
2- شرح مفردات
3-اثر و خاصيت پايه و تراكيب آن
4- نكات مربوط به ساخت
5-معرفي نمونه ها
اسلاید 2 :
1- مفهوم اطريفل :
بدانكه اطريفل، معجون متخذه از سه ميوه است؛ يعني اهليلج و بليلج و آملج (قرابادين كبير)
اطريفلات، معاجين متخذه از هليلجات خمسه است.(محمود سنجري به نقل از قرابادين)
اطريفل معرب است از لغت هندي و واقع مي شود بر اهليلج و آملج و بليلج(سمرقندي به نقل از قرابادين)
اسلاید 3 :
شرح مفردات (بر اساس منابع گذشتگان ومنابع اخير) :
1- اهليلج (شرح مخزن الادويه) :
ماهيت و انواع : كابلي، زرد، چيني، سياه، جويي، زيره اي
طبيعت : بالجمله طبيعت مجموع آن در اول سرد و در دوم خشك
افعال و خواص و منافع : مسهل بلغم وسودا وصفراي مخلوط به اخلاط، مدر بول،مقوي حواس و ذهن و حفظ دماغ
ضرر و مصلح و شربت : مضر ثفل و حابس،مصلح آن عناب و سپستان و مصلح قبض كه لازم عصر آنهاست،روغن بادام و يا گاو تازه و قند و ترنجبين و يا شكر؛مقدار شربت از جرم آنها تا پنج درهم و در مطبوخات و نقوعات از هفت درم تا ده درم.
اسلاید 4 :
شرح منابع جديد :
ميوه هاي درختي از خانواده بادام هندي با اسم علمي Terminalia chebula به ارتفاع حدود 25 متر،برگ هاي بيضوي در انتهاي ساقه ها، گل ها به صورت سنبله
و با بوي ناپسند،ميوه گوشتدار آن بيضوي با رنگ زرد مايل به خاكستري كه در هند، نپال، سريلانكا وبرمه در جنگل هاي با ارتفاع 1000 متر از سطح دريا مي رويد.
تركيبات : گوشت اطراف دانه حاوي حدود 30% تانن،گليكوزيد هاي آنتراكينوني، گلوكز و سوربيتول، ساپونين و تركيبات پلي فنلي است.
اثرات فارماكولوژيك : پروكينتيك، ضد هليكوباكتر،ضد باكتري و قارچ،آنتي اكسيدان،كاهش دهنده چربي و كلسترول،محافظت قلبي،تنظيم ايمني
منع مصرف : بارداري، دهيدراتاسيون، لاغري مفرط
اسلاید 5 :
2- بليلج (شرح مخزن الادويه):
طبيعت: در آخر اول سرد ودر آخر دوم خشك
افعال و خواص: ملطف و قابض و مقوي معده و اشتها و بالخاصيت مسهل سودا و بالطبع مسهل صفرا
ضرر و مصلح و شربت : مضر ثفل،مصلح آن عسل و شكر،شربت آن تا سه درهم.
منابع اخير : ميوه درختي با اسم علمي Terminaliabellerica به ارتفاع حدود 40 متر،برگهاي بيضوي در انتهاي شاخه ها، گلها با بوي زننده، ميوه شفت تقريبا كروي به رنگ خاكستري قهوهاي با هسته پنج وجهي و سخت
تركيبات : ميوه خشك شده حدود 20% تانن دارد. ليپيدها، ساپونين ها، گليكوزيدها و كربوهيدراتهاي گوناگوني نيز در آن هست.
اثرات فارماكولوژيك : جلوگيري از كبد چرب، خلط آور، محرك ترشح صفرا
اسلاید 6 :
3- آملج (شرح مخزن الادويه) :
طبيعت : در دوم سرد و در اول سوم،خشك
افعال و خواص و منافع : قابض و مانع ريختن مواد به معده و امعا و حافظ اخلاط از تعفن و مخرج سودا از بدن و موجب تقويت قلب و ذهن است.
ضرر، مصلح و شربت : مضر سپرز و مصلح آن عسل و سنبل؛ مولد قولنج و مصلح آن روغن بادام شيرين. مقدار شربت از جرم آن از سه درهم تا پنج درهم و در مطبوخ تا ده درهم.
منابع اخير : ميوه درختي است با اسم علمي Phyllanthusemblica كه درختچه اي كوچك است. ميوه اش گوشت دار كه در موقع رسيدن براق و به رنگ سبز مايل به زرد است و 6 شيار واضح دارد.
تركيبات : ميوه خشك حدود 10-12% تانن دارد. كربو هيدراتها، فلاونوئيد كوئرستين و ماليك اسيد از ديگر تركيبات شاخص آن هستند.
اثرات فارماكولوژيك : آنتي اكسيدان، كاهنده چربي خون و ضد تصلب شرائين، ضد باكتري و قارچ، محافظت قلبي و كبدي، افزايش حافظه با كاهش فعاليت كولين استراز مركزي
اسلاید 7 :
3- اثر و خاصيت پايه و تراكيب آن :
خاصيت اطريفل تقويت اعضاي عصبي و دباغت آلات غذا از فضلات مجتمعه در آن و تركيب كرده شده از اين سه ميوه به سبب مشاركت آنها در منفعت و تقويت بعض آنها مر بعض ديگر را(قرابادين كبير)
بايد دانست كه از اطريفلات گاهي اراده كرده مي شود تقويت و گاهي اراده كرده مي شود از آن تنقيه (كه بايد مفرده ديگري به آن اضافه شود) و گاهي اراده كرده مي شود منع سيلان خون از بواسير( مفرده حابس خون مثل كهربا و مرواريد به آن اضافه مي شود.) و ...
بايد اوزان موادي كه اضافه مي كنيم،كمتر از اوزان هليلجات باشد وقتي كه بوده باشد براي ادرار بول و تليين طبيعت {پايه اطريفل موجب ادرار بول و تليين طبيعت است.}(قرابادين)
بر حسب مورد استفاده اطريفل، ادويه، اضافه شده كه در تعداد ومقدار متناسب با سوء مزاج است؛ مثلا از براي جرب،اقتصار كرده مي شود بر سه ميوه اول و داخل كرده مي شود در آن سنا و شاهتره. نزد حاجت به منع بخار از سر داخل كرده مي شود در اطريفل صغير، گشنيز خشك و نزد احتياج به استفراغ سودا تركيب كرده شود به غاريقون و بسفايج و تربد و افتيمون و اسطوخودوس.
اسلاید 8 :
4- نكات مربوط به ساخت :
سزاوار آنست كه داخل كرده شود عسل در اطريفلات دو چند مجموع ادويه، وقتي اراده كرده شود از آنها، تمام و كمال افعال آنها.(قرابادين)
{در ساخت اطريفل مورد استفاده در سيلان خون}: هليله و آمله را در روغن بريان نموده تا شكسته شود قوت اسهال آنها و بگردد عصر آنها مبدل به قبض(فرق عصر و قبض؟) ونيزحفظ نمايد دهن قوت آنها را تا برسد به مواضع بعيده. (قرابادين)
جالينوس گفته كه ادويه اطريفلات و جوارشات را بسيار نرم نبايد كوبيد تا اينكه سطح معده را به سبب طول مقام خود در آن خشن گرداند و زود منحدر نگردد. (قرابادين)
اسلاید 9 :
4- نكات مربوط به ساخت :
وقتي كه اجزا را بعد كوبيدن به روغن گاو تازه يا به روغن بادام شيرين تازه چرب نمايند، سورت يبوست آنها {عصر} شكسته مي شود و اصلاح مي يابند؛ به سبب اينكه يبوست مفرط اجزا مضر است به قوت هاضمه هر گاه كه تجاوز كند از حد تقويت مرآلات غذا را و از اين جهت است كه ادمان نوشيدن اطريفلات مورث هزال است.(قرابادين)
{احراق هليله براي كاهش شدت قبض آن}: از براي ذرورات در امراض عين و قطع خون بواسير: بگيرند هليله را ودر خمير گرفته، بر روي خزف در تنور نهند تا سوخته شود؛پس از تنور در آورده، خمير را جدا كرده، هليله محرق را سوده، استعمال نمايند.(مخزن الادويه)
آمله شير پرورده سردي و خشكي كمتري دارد.
اسلاید 10 :
5- معرفي نمونه ها :
اطريفل صغير : ( و به قول صاحب قرابادين اصل همه اطريفلات)
هليلجات خمسه؛ اجزا متساوي، كوفته، بيخته؛ به روغن گاو يا به روغن بادام شيرين چرب نموده، با سه وزن ادويه عسل بسرشند. (تحفه)
جهت استرخاي معده و بواسير و قوت دماغ نافع است. (تحفه)
(چرا سه وزن؟)
- كاهش اثر دارويي و لطيف تر شدن دارو
- پوشاندن بدي و بشاعت طعم
اطريفل گشنيزي : اجزاي او اجزاي اطريفل صغير است به عينه و گشنيز خشك مثل نصف اجزا. جهت منع بخارات از دماغ و ريختن سوداي سوخته به معده و تقويت حواس نافع است.(تحفه)