بخشی از پاورپوینت
--- پاورپوینت شامل تصاویر میباشد ----
اسلاید 1 :
تقسيمات اقليمي در ايران
اساساً اقليم در بسياري از مناطق دنيا بوسيله عرض جغرافيائي و ارتفاع از سطح دريا مشخص مي شود. ايران با قرار گرفتن بين 25 تا 40درجه عرض جغرافيايي شمالي در منطقه گرم قرار گرفته است و از نظر ارتفاع نيز فلاتي است مرتفع كه مجموعه سطوحي از آنكه ارتفاعشان از سطح دريا كمتر است 475 متر است درصد بسيار كمي از سطح كل كشور را تشكيل مي دهند.
با وجود آنكه ايران داراي دو حوزه بزرگ آبي، درياي خزر و خليج فاري، مي باشد اما به دليل وجود و نحوه قرار گيري رشته كوههاي البرز و زاگرس اثرات اين دو حوزه محدود به نواحي بسيار نزديك به آنها بوده و به ندرت مشاهده گرديده است كه اين حوزه ها اثري در تعديل درجه حرارت هواي قسمت هاي داخلي داشته باشند.
در مورد تقسيمات اقليمي در ايران، دانشمندان ايراني مبناي كار خود را براساس روش كوپن قرار داده اند. البته، به دليل كمبود اطلاعات درباره شرايط آب و هواي ايران و به دليل موقعيت استثنائي كشور. استخراج اين تقسيمات براي ايران در پاره اي از موارد با واقعيت متفاوت است. اما، همان طور كه مهندس عدل در بررسي مطالعات كوپن مي نويسد: «منظور از تعيين تقسيمات اقليمي مشخص ساختن نقاطي است كه از حيث آب و هوا اگر هم كاملا با هم تطابق ندارند لااقل تا حدي شباهت داشته باشند.»
اسلاید 2 :
ترديد نيست كه در كشوري كوهستاني مانند ايران دو نقطه هيچوقت باد هم شباهت كامل اقليمي ندارند. معذالك براي اينكه پايه اي براي تعيين مناطق اقليمي كشور وجود داشته باشد بهترين طريقه همان اصولي است كه كوپن معين كرده است و بايد به ناچار از آن پيروي نمود، منتها بايد تغييراتي در آن داده شود تا منظور حقيقي تامين گردد و مناطقي كه داراي آب و هواي مشابهي هستند تحت يك فرمول معين قرار گيرند و معرفي شوند.
بنابراين مي توان تقسيمات چهارگانه اقليم ايران را كه توسط دكتر حسن گنجي پيشنهاد شده است مورد استفاده قرار داد. نامبرده تقسيم بندي كوپن را با مختصر تغييراتي و با توجه به عوارض جغرافيايي كشور، به شرح ذيل پذيرفته است.
.1اقليم معتدل و مرطوب (سواحل جنوبي درياي خزر)
.2اقليم سرد (كوهستانهاي غربي)
.3اقليم گرم و خشك (فلات مركزي)
.4 اقليم گرم و مرطوب (سواحل جنوبي ايران)
اسلاید 3 :
اقليم معتدل و مرطوب (سواحل درياي خزر)
سواحل بحر خزر با اعتدال هوا و بارندگي و فراوان جزو مناطق معتدل محسوب مي گردند. منطقه فوق كه به صورت نواري بين رشته كوههاي البرز و درياي خزر محصور شده از جلگه هاي پستي تشكيل مي شود كه هر چه به طرف شرق پيشروي مي كند از رطوبت و اعتدال هواي آن كاسته مي گردد. در حقيقت رشته كوههاي البرز جلگه هاي پست خزر را از فلات مركزي جدا ساخته و حد فاصل دو آب و هواي متضاد مي باشد. از ويژگيهاي اين اقليم رطوبت زياد هوا و اعتدال درجه حرارت آن است. دماي هوا در روزهاي تابستان معمولا بين 25 و 30 درجه سانتي گراد و در شبها بين 20 تا 23 درجه سانتيگراد بوده و در زمستان معمولا بالاي صفر است.
بارندگي در اين منطقه بسيار زياد و در تابستان به شكل رگبار است. شهرهاي رشت، بندر انزلي، بابلسر وگرگان در اين منطقه قرار دارند.
اسلاید 4 :
اقليم سرد (كوهستانهاي غربي)
كوهستانهاي غربي كه دامنه هاي غربي رشته كوههاي مركزي ايران را شامل مي شود، با توجه به اينكه در اين منطقه متوسط دماي هوا در گرمترين سال ماه بيش از 10 و متوسط حداقل دماي هوا در سردترين ماه كمتر از 3 درجه سانتي گراد است، جزو مناطق سردسير محسوب مي گردند. سلسله كوههاي غربي چون سدي مانع نفوذ هواي مرطوب مديترانه به داخل فلات ايران شده و رطوبت هوا را در دامنه هاي خود نگه مي دارند. از ويژگيهاي اين اقليم گرماي شديد دره ها در تابستان و اعتدال آنها در فصل زمستان است. مقدار و شدت تابش آفتاب در تابستان اين منطقه زياد و در زمستان بسيار كم است. زمستانها طولاني، سرد و سخت بوده و در چندين ماه از سال زمين پوشيده از يخ است. در سراسر اين منطقه از آذربايجان تا فارس زمستانها به شدت سرد بوده و سرما از اوائل آذر ماه شروع شده و كم و بيش تا اواخر فروردين ماه ادامه مي يابد. مقدار بارندگي در تابستان كم و در زمستان زياد و اكثرا به صورت برف است. برفهاي پياپي اكثر قلل را پوشانده و در ارتفاعات بيش از 3000 متر همواره برف دائمي وجود دارد. به طور كلي در اين منطقه، بهاري كوتاه زمستان و تابستان را از هم جدا مي سازد. شهرهاي تبريز، اروميه، سنندج وهمدان در اين اقليم قرار دارند.
اسلاید 5 :
اقليم گرم وخشك (فلات مركزي)
در اين اقليم كه اكثر مناطق نيمه استوايي را شامل مي شود در اثر وزش بادهاي مهاجر كه از جنوب غرب و شمال غرب به طرف استوا در حركت هستند، هوا بسيار خشك است. اين بادها بيشتر رطوبت خود را هنگام عبور از روي قاره هاي بزرگ از دست مي دهند. علاوه بر اين در مناطق نيمه استوايي كه جزو مناطق با فشار هواي زياد هستند، هوا به دليل حركت از قسمتهاي بالايي آتمسفر به پائين گرم و خشك مي شود. توجه به خشكي هوا در اين مناطق كه با ويژگيهاي ديگر همراه است از نظر تامين آسايش انسان و در نتيجه طراحي ساختمان اهميت فراواني دارد.
تابش مستقيم آفتاب در اين مناطق شديد بوده و 700 تا800 كيلو كالري در ساعت در متر مربع
( (K.Cal/ h/ mدر سطوح افقي انرژي توليد مي نمايد. حتي اين شدت با افزوده شدن اشعه منعكس شده از سطوح لم يزرع زمين افزايش مي يابد. آسمان اين مناطق در بيشتر اوقات سال بدون ابر است اما مه و طوفان گرد و خاك معمولا در بعد از ظهرها در اثر گرم شدن و حركت لايه هاي هواي نزديك به زمين پديد مي آيد.
اسلاید 6 :
رطوبت كم و نبودن ابر درآسمان باعث مي شود كه دامنه تغييرات دماي هوا در اين مناطق بسيار زياد شود. در تابستان تابش افتاب سطح زمين را در روز تا 70 درجه سانتيگراد گرم مي كند، در حاليكه در شب دماي سطح زمين به سرعت كاهش يافته و به 15 درجه سانتيگراد يا پائين تر مي رسد. البته نوسان دماي هوا كمتر از اين است اما در هر حال ميزان تغييرات آن به 20 درجه سانتي گراد مي رسد. دماي هوا در روزهاي گرم تابستان به 40 تا 50 درجه سانتيگراد و در شبها به 25 تا 15 درجه سانتيگراد مي رسد.
در فلات مركزي كه بزرگترين منطقه ايران است و اطراف آن را ناهمواريهاي مرتفعي محصور نموده، صرفنظر از حاشيه متصل به ارتفاعات و بعضي حوضه هاي مستقل داخلي آب و هواي گرم و خشك حكمفرماست كه از مشخصات آن زمستانهاي سخت و سرد و تابستانهاي گرم و خشك است. با توجه به وضع پراكندگي عوارض جغرافيايي در فلات مركزي مي توان دو منطقه متمايز آب و هوايي نيمه بياباني و بياباني در آن تشخيص داد.
l
اسلاید 7 :
فرم كالبدي ساختمان
فرم كالبدي يك ساختمان مناسب، بايد پاسخگوي نيازها و ضوابط ياد شده باشد. در رابطه با جلوگيري از تاثير هواي گرم در فضاهاي داخلي ساختمان (اولويت اول در ضوابط طراحي)، ساختماني با پلان مربع و فرمي نزديك به مكعب مناسبتر است چون نسبت سطح به حجم چنين ساختماني به حداقل مي رسد و در نتيجه سطح كمتري در معرض شرايط خارجي قرار مي گيرد. اما در رابطه با اولويت يعني به حداقل رساندن تاثير تابش آفتاب بر سطوح خارجي ساختمان، ساختمان هر جه فرمي كشيده تر، يعني نماهاي غربي و شرقي كوچكتري داشته باشد، مناسبتر است.
بام ساختمان، در تابستان بيشترين مقدار انرژي خورشيدي را در اين اقليم كسب مي كند، بنابراين كاهش سطح بام (استفاده از ساختمانهاي چند طبقه) منجر به كاهش انرژي تابشي تابيده شده به بام در ساختمان خواهد شد. اما ساختمانهاي چند طبقه داراي ديوارهاي بلندتري هستند و عملا ايجاد سايه بر روي سطح ديوارهاي خارجي آنها مشكلتر است. در ساختمانهاي يك طبقه يا دو طبقه، جلو آمدگي بام و سقف طبقه اول، امكان ايجاد سايه بر روي ديوارهاي خارجي را فراهم مي سازد. بنابراين، فرم مناسب بايد در مجموع، سطح مشرف به آفتاب كمتري داشته باشد، فرم نهايي در اين رابطه را مي توان با توجه به امكانات طرح و نحوه پاسخگويي به اين نياز انتخاب نمود.
اسلاید 8 :
دراقليم گرم و مرطوب ، كار آيي مصالح ساختمان سنگين، در تعديل شرايط حرارتي فضاهاي داخلي ساختمان بيش از كار آيي تهويه طبيعي است. بنابراين، ايجاد جريان دائمي هوا در فضاهاي داخلي ضرورت ندارد. در نتيجه، فرمهاي فشرده و متراكم مناسبتر از فرمهاي باز و گسترده هستند. لازم به ياد آوري است كه در ظهرها و بعد از ظهرهاي پنج ماه از سال (در گرمترين مواقع ماههاي مه، ژوئن، ژوئيه، سپتامبر و اوت - اواسط اردبيهشت تا اواسط شهريور) چون هوا بسيار گرم است بايد از ورود آن به ساختمان جلوگيري نمود. در ضمن در شبهايي كه هوا خوب است مي توان از فضاهاي خارجي ساختمان (پشت بام يا حياط) استفاده كرد، بدين ترتيب ميزان نياز به كوران از 17 در صد مواقع سال به 8 در صد كاهش خواهد يافت.
عامل ديگري كه در تعيين فرم ساختمان در اين اقليم تاثير مي گذارد، كنترل بادهاي غبار آلود است. از اين نظر، ساختمانهايي كه داراي حياط هستند، مناسبترين فرم شناخته شده اند.
ساختمانهاي فشرده و درون گراي موجود در بافت قديمي كه داراي فضاهايي يكطرفه و مشرف به حياطهاي داخلي واقع در سايه اند، مناسبترين فرم ساختمان در رابطه با شرايط اقليمي اين شهر را دارند.
اسلاید 9 :
بافت مجموعه مسكوني
ضرورت ايجاد جريان دايمي هوا در فضاهاي داخلي ساختمان مهمترين واقع در يك مجموعه را تحت تاثير قرار مي دهد. هرچه هوا مناسبتر و نياز به ايجاد كوران در فضاهاي داخلي بيشتر باشد، ايجاد بافتي گسترده تر ضرورت بيشتري مي يابد. اما در اقليم گرم و مرطوب هوا در بسياري از مواقع سال گرم و در بعضي مواقع سال كمي شرجي است، از طرف ديگر، ايجاد جريان دايمي هوا در فضاهاي داخلي ساختمان ضرورتي ندارد. بنابراين، بافت مجموعه هاي مسكوني در اين شهر مي تواند كاملا فشرده باشد و نيازي به ايجاد فاصله مناسب بين ساختمانها در ارتباط با بادهاي محلي نيست.
هر چه تعداد و مساحت ديوارهاي مشترك بين ساختمانهاي مجاور هم بيشتر باشد، بهتر است. در صورتي كه ساختمانها در نماهاي شرقي و غربي با هم مشترك باشند، سطح مشرف به شديدترين تابش آفتاب تابستان در اين ساختمانها كمتر خواهد شد. چسبندگي ساختمانها به يكديگر كل سطح خارجي ساختمانها را كاهش خواهد داد و اين فشردگي زمان تاخير كلي مجموعه را نيز افزايش مي دهد. نزديكي ساختمانها به يكديگر باعث افزايش ميزان سايه متقابلي خواهد شد كه اين ساختمانها بر يكديگر ايجاد مي كنند.
اسلاید 10 :
الگوي اشغال زمين
منظور از الگوي اشغال زمين، نحوه قرار گرفتن ساختمان در قطعه زمين مربوط به آن است. فرم كالبدي ساختمانها و الگوي اشغال زمين، توام با يكديگر، بافت مجموعه مسكوني را به وجود مي آورند. در اين قسمت، الگوهاي معمول و مترادف اشغال زمين، صرفا از نظر اقليمي مورد بررسي قرار مي گيرد. هدف از اين بررسي، مطالعه معايب و محاسني است كه هر يك از اين الگوها در ارتباط با نيازهاي حرارتي و ضوابط كلي طراحي دارند.
اين نحوه قرار گيري ساختمانها در هشت الگو گنجانده شده كه به تفضيل در باره هر كدام در صفحات بعدي توضيح خواهيم داد.
