بخشی از مقاله
چکیده
در این مقاله کوشش شده است ضمن تعریف و ضرورت وجودی شورایاران در مدیریت، که حلقه واسط بین مردم و منتخبین مردم درشورای شهرهستند و برای شناخت کمبودها ونارسایی ها در محلات، بستر و بازویی مناسب تر و بهتر از شورایاری های محلات وجود ندارد، زیرا به دلیل ارتباط تنگاتنگ ونزدیک بامردم محله و اشراف آنها بر مسائل و مشکلات می توانند با بررسی نیازهای موجود، بهترین پیشنهادها و راه حل ها را جهت برنامه ریزی و رفع مشکلات به شورای شهر منتقل کنند، و همچنین عملکرد آنها را که یکی از وظایف مهم مدیریت منابع انسانی است و خود دارای ابعاد و مفاهیم مختلفی می باشد، که یکی از این مفاهیم در واقع همان بهرهوری و به سخن دیگر مجموع اثر بخشی و کارایی میباشد، را علاوه بر شفافیت، که نقطه مقابل پنهان کاری در تصمیم گیری است. را در نظام مدیریت محلات شهری که جزیی از شاخص های حکمروایی خوب شهری می باشند، با توجه به معیارهای مطلوب شهری در ایران در محلات 13 گانه منطقه 12 مورد بررسی قرار گرفته شده است.
روش تحقیق نیز به صورت توصیفی- تحلیلی می باشد. در گردآوری داده ها از شیوه های کتابخانه ای و میدانی، و در تحلیل آنها از آزمون های آماری توصیفی و استنباطی - آزمون هایT ، Pearson, - tukey استفاده شده است. روایی شاخص ها به کمک روایی صوری و پایایی آنها از طریق آلفای کرونباخ به دست آمده است. نتایج نشان می دهد که شفافیت با میانگین - 2,069 - و اثربخشی با میانگین - - 1/825 از وضعیت نا مطلوبی برخوردار است. در واقع شفافیت در تصمیم گیری و در ارائه عملکرد و صداقت مدیران در دادن اطلاعات مربوط به محله به ساکنین در وضعیت خوبی قرار ندارد. و آنچنان که انتظار میرود مدیران محلی - شورایاران - موفق عمل نکرده اند.
-1 مقدمه
علیرغم پیشینه طولانی شهرنشینی و وجود الگوهای سنتی اداره مشارکتی محله های شهری در ایران، پیروی از الگوهای متمرکز برنامه ریزی و مدیریت شهری در دوره معاصر، امکان دخالت و مشارکت شهروندان در اداره امور شهر را به آنها نداده است. این در حالی است که روزبه روز بر پیچیدگی مسائل شهری و تنوع نیازهای شهرنشینان افزوده شده؛ در چنین شرایطی نظام مدیریت شهری به منظور کاستن از آثار زیان بار گسترش شهرنشینی و همچنین برای مقابله با دشواری های اداره شهرها، در جستجوی راه هایی برای تسهیل اداره امور شهرها بوده که یکی از این راه ها، استفاده از مشارکت های مردمی و بهره گیری ازمدیریت محله می باشد .[1] و می توان ضرورت وجودی شورایاری در بافت فرسوده تاریخی منطقه 12 تهران، را به وضوح دید.
انجمن شورایاری، انجمنی غیردولتی، غیرمتمرکز، غیرسیاسی، داوطلبانه و مشارکتی و از جهت اقتصادی خود گردان می باشد. شورایاری ها نهادهای غیر دولتی و غیر سیاسی و داوطلبانه مردمی و محله ای هستند که به منظور ایجاد بستری برای شکل گیری ارتباط و تعامل سازنده و فراگیر بین ساکنین محدوده های محلی با یکدیگر از یکسو و با تشکل ها و نهادهای مردمی از سوی دیگر ی اند در صورت برقراری مطلوب این ارتباط و تعامل ضلع سومی نیز تشکیل خواهد شد که آن ارتباط با نهادها و به وجود می دستگاه های دولتی یا فرامحله ای است و به زبان ساده تر شورایاری ها منتخبین مردم جهت اداره بهتر محلات و رابط بین مردم و مسئولین - شورای شهر، شهرداری و سایر دستگاه های اجرایی - در انعکاس مشکلات وارائه دهندگان راهکارها برای هر چه بهتر اداره کردن محله به شمار می روند.
منطقه دوازده را می توان در یک نگاه کلی تهران قدیم تلقی کرد. از این رو محلات آن نیز هر کدام گوشه ای از تاریخ این شهر را بیان می کنند. بسیاری از اماکن تاریخی آن، نهادهای اداری، سیاسی، کاخ ها، مساجد، میدان گاه ها و یادمان های گذشته ی این شهر هستند. با توجه به به موارد ذکر شده می توان منطقه 12 را در گروه بافت های دارای میراث تاریخی و فرهنگی جای داد. که با توجه به پیشینه آن اکثر آثار تاریخی آن در معرض نابودی قرار دارند.
لذا ضروری است با توجه به معیارهای مطلوب شهری در شهرهای ایران - حکمروایی خوب - دو شاخص شفافیت و اثر بخشی و کارایی که از اصول حکمروایی خوب نیز می باشند که،شفافیت، نقطه مقابل پنهان کاری در تصمیم گیری است و اثر بخشی، که این معیار بر استفاده مناسب از منابع موجود برای تامین نیازهای شهروندان است به بررسی پرداخت. بر این اساس مهم ترین اهدافی که این پژوهش در راستای دسیابی به آنها تلاش می کند عبارتند از: بررسی وضعیت اثر بخشی و کارایی و شفافیت در بین مدیران محلی در محله های قدیمی شهر تهران، تدوین راه چاره های جهت بالا بردن شفافیت و کارایی بین مدیران و ساکنین محلات.
با توجه به این مشکلات، سعی شده ضرورت وجودی شورایاران و برسی شفافیت و اثر بخشی که لازمه حکمروایی خوب شهری نیز می باشد در نظام مدیریت محلات بررسی شده. در این راستا، مهم ترین فرضیات پژوهش عبارتند از :
· بین عملکرد شورایاری ها و شفافیت و اثر بخشی - کارایی درامور محله های شهری، رابطه معناداری وجود دارد.
· وضعیت شفافیت و اثر بخشی - کارایی در سطح محله های منطقه 12 تهران از وضعیت نامطلوبی برخوردار است.
-2 پبشینه پژوهش:
داود کاظمی در مقاله تحلیل پایداری محله های کلان شهر تهران با تاکید بر عملکرد شورا یاری ها - نمونه موردی: محله های اوین،درکه ولنجک در سال - 1388، در این مقاله ضمن بازشناسی مفهوم شورایاری و تبیین جایگاه آن در نظام مشارکتی مدیریت شهری و مدیریت محله، رسالت و اهداف کارکردی شورایاری ها نیز پرداخته خواهد شد و در ادامه به بررسی چالش های کارکردی این نهاد و علل آن پرداخته می گردد و و برای دستیابی به این هدف،اطلاعات حاصل از مطالعات اسنادی و میدانی با استفاده از روش سلسله مراتبی - AHP - و روش آماری استنباطی - تحلیل F و - LSD مورد برسی قرارگرفته است.
حسین کلانتری خلیل آباد و نجلا درخشانی در سال - - 1393، در مقاله راهبردهای پایداری کالبدی - اجتماعی در محلات تاریخی مطالعه موردی؛ محله عودلاجان تهران به بررسی چالش های کارکردی این نهاد و علل آن پرداخته می گردد و در خاتمه به تبیین راهکارهای کلی جهت تقویت جایگاه این نهاد و به تبع آن رفع چالش کارکردی آن که منجر به تحولات شگرف مدیریت شهری در زمینه مدیریت محله محور می گردد، اشاره خواهد شد.
همچنین محمدرضا پیرنیا و سیده مریم مهدویه - - 1393، در مقاله ای با عنوان - نقش شورایاری ها در مدیریت محلات شهر یزد - این گونه بیان می کنند که محله ها در شکل دهی و سازماندهی امور شهری جایگاه ویژه ای داشته اند. روش تحقیق نیز با توجه به نظری بودن موضوع پژوهش، به صورت اسنادی - مطالعات کتابخانه ای - می باشد. ابتدا اهمیت و لزوم به کارگیری شورایاری ها در محلات شهر یزد بررسی و سپس نقاط ضعف و قوت تشکیل شورایاری ها در محلات را بر شمارد.
مژده غلامیان و سعید میرریاحی در مقاله خود - احیا و ساماندهی بافت های با ارزش تاریخی نمونه موردی - پل تاریخی شاپوری خرم آباد - اینگونه بیان می کنند که هویت، مجموعه ای از صفات و مشخصاتی است که باعث تشخص یک فرد یا اجتماع از افراد و جوامع دیگر می گردد. در فرآیند تحقیق، از روش های توصیفی B تحلیلی، مشاهده میدانی، به تحلیل امکانات، پتانسیل ها و موانع موجود - در جدول - سوات پرداخته شده است. در نهایت نتایج بدست آمده از بررسی بخش های مختلف به آزمون گزارده شده و نتیجه حاصله از طریق ارائه راهکار نهایی نمود عینی پیدا کرده است
-3 مبانی نظری:
شورایاری ها به عنوان بخشی از هیأت های امنای محلات تعریف شده اند[3] شورایاری ها در ایران مشابه همان نهادی هستند که در سایر کشورها، شورای محله یا شورای اجتماع محلی نامیده می شوند. این شوراها نماینده منتخب مردم برای ارتباط با مدیریت شهری هستند و با توجه به وظایفی که برای آنها در محدوده محله تعریف شده است، در بسیاری از خدماتی که مدیران شهری در محلات انجام می دهند، سهیم هستند[4] به عبارت دیگر شورایاری ها یک نهاد مردمی هستند که عملاًنقش نظارتی درمحلات ومناطق رادارند وانگیزه تشکیل آنها بسترسازی مشارکت مردم دراداره امورشهرو پل ارتباطی مردم با شوراها، شهرداری ها و سایرنهادهای دولتی هستند. و هدف کلی از طرح چنین مسئله ای در نظام مدیریت شهری را می توان خلا جدی مشارکت شهروندان و تمرکززدایی از ساختار و فرآیند مدیریت شهری دانست
شورایاری ها همانند هر نهاد دیگری دارای ساختار سازمانی می باشد. ساختار سازمانی شورایاری ها توسط شورای اسلامی تهیه، تدوین و مورد تصویب قرار می گیرد . ساختار سازمانی شورایاری ها بنا به تصمیم اعضای شورای اسلامی و اقتضای شهر تعیین می گردد و دارای ارکان متفاوتی می باشد. شورا یاری ها دارای اساسنامه، آیین نامه های اجرایی، انضباطی و داخلی می باشند که توسط شورای اسلامی شهر تهیه و مورد تصویب قرار می گیرد. به عنوان مثال ممکن است شورای اسلامی شهر تصمیم بگیرد در سال های ابتدایی شروع به کار شورایاری ها این شورا از شورا بودجه دریافت نماید و پس از رشد کافی به صورت خود گردان اداره شود
