بخشی از پاورپوینت
--- پاورپوینت شامل تصاویر میباشد ----
اسلاید 1 :
از اواخر قرن چهارم تا اوایل قرن هفتم هجری، سه سلسله ی ترک تبار در ایران حکومت کردند. به نمودار خط زمان توجه کنید و روی نمودار این سلسل هها و محدوده ی زمانی آنها را نشان دهید.
اسلاید 2 :
غزنویان
غزنویان دودمانی تر کتبار بودند که چون حکومت خود را از شهر غزنین (غزنه )آغاز کردند به این نام مشهور شدند. هنگامی که حکومت سامانیان به نهایت ضعف و ناتوانی رسید، محمود غزنوی که حاکم غزنه بود، خراسان را تصرف کرد. خلیفه ی عباسی نیز حکومت او را به رسمیت شناخت. سلطان محمود غزنوی به پشتوانه ی سپاه نیرومند خود در اغلب جن گها، پیروز یهایی به دست آورد و قلمرو غزنویان را تا رِی در مرکز ایران گسترش داد.
اسلاید 3 :
سلطان محمود غزنوی چندین بار به هندوستان لشکرکشی کرد و به همین سبب در تاریخ شهرت یافت. اگر چه این لشکرکش یها به بهانه ی رواج اسلام صورت می گرفت اما در اصل به طمع ثروت هنگفتی بود که در این کشور وجود داشت.
وی در این لشکرکشی ها مناطقی از هندوستان را تصرف نمود و معبد سومَنات را خراب کرد. او اسیران زیادی را با خود به سرزمینهای دیگر برد و ثرو تها و غنائم زیادی به دست آورد که بخشی را به خلیفه ی عباسی پیشکش کرد.
پس از سلطان محمود، پسرش سلطان مسعود حکومت را به دست گرفت. اگر چه، سلطان مسعود فرمانروایی بیباک و جسور بود اما تدبیر پدر را نداشت. او از سلجوقیان شکست خورد و مدتی بعد توسط سپاهیان شورشی خود به قتل رسید. قدرت و حکومت غزنویان بر نیروی نظامی استوار بود و آنها از محبوبیت و مقبولیتی که صفاریان و سامانیان و آل بویه در بین توده ی مردم داشتند، ب یبهره بودند.رابطه ی حکومت غزنویان با خلفای عباسی دوستانه بود و سلاطین غزنوی به ویژه سلطان محمود، خود را مطیع و تابع خلافت عباسی می دانستند.
اسلاید 4 :
سلجوقیان
دستیابی به قدرت: سلجوقیان نیز طایف های از ترکان بودند که پس از پذیرش اسلام به ماوراءالنهر مهاجرت کردند.
یکی از نوادگان سلجوق (جدّ سلجوقیان) به نام طُغِرل پس از شکست سلطان مسعود غزنوی، در نیشابور بر تخت نشست. او
پس از تسخیر مناطق مختلف ایران به بغداد رفت و نخست حکومت شیعه مذهب آل بویه را برانداخت و سپس خطری را که از
جانب خلافت فاطمی٭ مصر متوجه خلافت عباسی بود، از میان برداشت.
خلیفه ی عباسی نیز به دلیل این اقدامات طغرل، به او لقب
«سلطان رکن الدین » داد و حکومت او را بر ایران و عراق تأیید کرد.
اوج قدرت: آلب ارسلان، برادرزاده و جانشین طُغِرل بود و
توانست با راهنمایی خواجه نظام الملک وزیر، رقیبان داخلی را سرکوب
کند و بر قدرت و استحکام حکومت سلجوقی بیفزاید. آل ب ارسلان
همچنین به ارمنستان و گرجستان لشکرکشی کرد.
او در نبرد مَلازگِرد در سال 463 ق رومیان را شکست سختی داد
و امپراتور روم شرقی را به اسارت گرفت.
در نتیجه ی این پیروزی، بخش های وسیعی از آسیای صغیر٭ به
تصرف سپاهیان سلجوقی درآمد .
اسلاید 5 :
صحنۀ نبرد ملازگرد که توسط نقاش فرانسوی در قرن پانزدهممیلادی کشیده شده است.
اسلاید 6 :
ملکشاه، پسر آلب ارسلان، از دیگر پادشاهان مشهور سلجوقی بود. وی مناطقی از ماوراءالنهر و شام را فتح کرد وحکومت سلجوقیان در دوره یاو به اوج قدرت رسید. به طوری که در آن دوره، محدوده یجغرافیایی ایران با زمان ساسانیانبرابری میکرد و از ماوراء النهر در شرق تا دریای مدیترانه در غرب گسترش یافته بود.در آن زمان اصفهان که پایتخت سلجوقیان بود به شهری بزرگ و آباد تبدیل شد.تجزیه و فروپاشی: پس از مرگ ملکشاه، شاهزادگان و فرماندهان نظامی برای رسیدن به تاج و تخت به جان یکدیگرافتادند و این اختلافات تا سقوط سلجوقیان، ادامه پیدا کرد.
اسلاید 7 :
خوارزمشاهیان
خوارزم، ناحی های حاصلخیز و آباد در جنوب دریاچه یخوارزم (آرال) بود و از عهد باستان به شاهان آنجا، خوارزمشاهمیگفتند. خوارزمشاهیان، نخست دستنشانده یسلجوقیان بودند اما وقتی حکومت سلجوقی ضعیف شد، آنها از فرمانبریسرپیچی کردند و سرانجام یکی از فرمانروایان خوارزم آخرین سلطان سلجوقی را شکست داد و بر بخشهای زیادی از ایرانچیره شد.پایههای حکومت خوارزمشاهیان چندان محکم نبود زیرا از ی کسو، خلیفه یعباسی فرمانروایی آنها را به رسمیتنمیشناخت و از سوی دیگر، تسلطی بر فرمانروایان محلی نداشتند. در چنین شرایطی بود که چنگیزخان مغول به ایران هجومآورد و حکومت خوارزمشاهی نتوانست در برابر حمله یآنها ایستادگی کند و روزگار پررنجی برای ایرانیان آغاز گردید.
اسلاید 8 :
شروع درس 14
میراث فرهنگی ایران در عصر سلجوقی
در درس گذشته پی بردید که از میان سه سلسله ی تر کتبار که بر ایران حکومت کردند، سلجوقیان هم به سبب تأثیری که در تحولات ایران و سایر سرزمین های اسلامی داشتند و هم به سبب وسعت قلمرو، اهمیت بیشتری داشت.
تشکیلات حکومت
سلجوقیان تشکیلات اداری و حکومتی خود را براساس تشکیلاتی که از سامانیان و غزنویان به جای مانده بود، پایه گذاری کردند. البته تشکیلات آن دوره ها نیز برگرفته از نظام اداری و حکومتی ایران باستان بود و در هر دوره تغییراتی نیز در آن پدید می آمد.
اسلاید 9 :
سلاطین
در رأس حکومت سلجوقی، سلطان قرار داشت. در آن دوره، خلیفه ی عباسی بیشتر ریاست معنوی و دینی داشت و قدرت سیاسی و نظامی در اختیار سلاطین بود. سلاطین سعی می کردند برای مشروعیت بخشیدن به حکومت خود و جلب نظر مردم، خود را مطیع و پشتیبان دستگاه خلافت نشان دهند. اگرچه شاهان در امور مختلف با وزرا مشورت می کردند اما رأی و نظر آنها مافوق همه بود. در این دوره نیز سلاطین با ظلم و خودکامگی حکومت می کردند و منتقدان و مخالفان خود را به سختی مجازات می کردند. سلاطین زندگی پرتجملی داشتند وصاحب املاک و ثروت زیادی بودند. وزیران: از مه مترین مقام هایی که در عهد سلجوقیان وجود داشت، مقام وزارت بود. حکومت سلجوقی قدرت و عظمت خود را با سیاست و کفایت وزیران ایرانی به دست آورده بود. سلجوقیان، مردمانی گل هدار و بیابا نگرد بودند که با زور شمشیر، امور سیاسی و نظامی را در اختیار گرفتند، آنها از شهرنشینی و کشورداری بی خبر بودند و برای اداره ی قلمروِ پهناور خود ناگزیر شدند از وزیران ایرانی استفاده کنند.
«عمیدالملک کُندری » وزیر سلطان طغرل نقشی مؤثر در موفقیت های این سلطان داشت.
اسلاید 10 :
«خواجه نظام الملک » وزیر آلب ارسلان و ملکشاه نیز چنان قدرت و نفوذی داشت که کمتر کاری بدون صلاحدید ومشورت او انجام می گرفت.این وزیران، نقش مهمی در اداره ی حکومت سلجوقی داشتند و درنتیجه ی تدبیر و مدیریت آنها، اوضاع اقتصادی و فرهنگی بهتر شد و کشاورزی، بازرگانی، صنعت، هنر و معماری رشد زیادی کرد.یکی از وظایف مهم وزیران، تنظیم رابطه ی سلطان با خلیفه و دیگر فرمانروایان بود.
