بخشی از مقاله
واژه هاي کلیدي : سیستمهاي بانکداري مبتنی بر تلفن همراه ، ارزیابی سیستمهاي اطلاعاتی ، مدل دلون و مک لین ، اصلاح الگوي مصرف
چکیده
سیستمهاي بانکداري مبتنی بر تلفن همراه در کشور داراي پتانسیل خوبی در جهت توسعه شهروند الکترونیک و اصلاح الگوي مصرف می باشند و می توانند اثر بخشی خوبی در سطوح فرد، سازمان و جامعه داشته باشند. براي سنجش اثر بخشی(موفقیت) این سیستمها در زمینه اصلاح الگوي مصرف از مدل معروف دلون و مک لین استفاده کردیم با توجه به این که این مدل خصوصیت عمومی براي تمام سیستمهاي اطلاعاتی دارد لذا در این مقاله با درنظر گرفتن مقتضیات
محیطی، نوع سیستمها، ادبیات تحقیق موجود و با استفاده از نظرات اساتید، مدیران و محققین امر ، مدل دلون و مک لین را براي سیستمهاي بانکداري مبتنی بر تلفن همراه بومی سازي نموده وجهت اطمینان ازمورد پذیرش بودن آن، تحقیق میدانی در بانکهاي استان خوزستان انجام گردیده که نتایج تحقیق حاکی از مورد قبول واقع بودن مدل یشنهادي درسطح معنادارمی باشد.
مقدمه
رشد و گسترش روز افزون و سریع فناوري اطلاعات ، جهش عظیمی را در تمام ابعاد مختلف زندگی انسانها و عملکرد و کارایی سازمانها بوجود آورده است .این فناوري روش هاي کارکرد و نگرش افراد ، سازمانها و دولتها را متحول کرده و باعث ایحاد صنایع نوین ، مشاغل جدید و خلاقیت در امور گردیده است. ظهور پدیده هایی همچون کسب وکار الکترونیک، تجارت الکترونیک وبانکداري الکترونیک از نتایج عمده نفوذ و گسترش فناوري اطلاعات در تمام ابعاد منجمله بعد اقتصادي می باشد. یکی از ابزارهاي ضروري براي تحقق
æ گسترش تجارت الکترونیک ،وجود سیستمهاي بانکداري الکترونیکی می باشد که همگام با سیستم هاي جهانی مالی و پولی عمل و فعالیتهاي مربوط به تجارت الکترونیک را تسهیل می کند. براي توسعه تجارت الکترونیک در کشور، ورود به بازارهاي جهانی وعضویت در سازمانهایی نظیر سازمان تجارت جهانی ، داشتن نظام بانکی کارآمد از الزامات اساسی
æ مهم به شمار می آید بنابراین استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات در جهت ایجاد و توسعه بانکداري الکترونیک در نظام بانکی کشور حائز اهمیت است. به همین دلیل استفاده ازسیستمهاي الکترونیکی در موسسات مالی و اعتباري جهان به سرعت رو به گسترش بوده وتعداد استفاده کنندگان از
خدمات بانکداري الکترونیکی روز به روز در حال افزایش هستند. [1]
یکی ازمواردمهم وکم هزینه سیستمهاي بانکداري الکترونیکی ، بانکداري مبتنی بر تلفن همراه می باشد که می تواند تاثیر مهمی بر کاهش هزینه ها و اصلاح الگوي مصرف در تمامی جنبه هاي فردي ، سازمانی و اجتماعی داشته باشد که در این مقاله به ارائه مدل در زمینه ارزیابی اثربخشی این سیستمها از منظر اصلاح الگوي مصرف پرداخته می شود. ابتدا لازم است شناخت و تعریفی از بانکداري الکترونیکی با تمرکز بر
سیستمهاي مبتنی بر تلفن همراه داشته باشیم تا بتوانیم اثرات آن را مورد بحث و بررسی قرار دهیم .
ادبیات تحقیق :
بانکداري الکترونیکی( E-banking) 1
گسترش روز افزون علم و تکنولوژي که امروزه به وضوح شاهد آن هستیم و با توجه به گسترش دنیاي ارتباطات تمام سازمان ها به ویژه موسسات مالی اقتصادي و بانک ها به دنبال ارائه ي هر چه بیشتر و بهتر خدمات به مشتریان خود می باشند تا از این طریق بتوانند از ابزارهاي تولیدي حداکثر استفاده را نموده و ضمن رعایت اصل بی بدیل حفظ حقوق مشتري بتوانند گوي سبقت را از رقباي خود بربایند و با بهره گیري از فناوري هایی که ساخته دست بشر است این امکان را به مشتریان و در حداقل زمان و بدون حضور فیزیکی در یک مکان خاص به تجارت بپردازند . همچنین با استفاده از فناوري هاي شناخته شده ، این امکان براي مدیران و برنامه ریزان یک سیستم وجود دارد تا با صرف هزینه هاي کمتر به حداکثر نتیجه ي مطلوب دسترسی پیدا کنند و بتوانند کارها یی را که به صورت سخت افزاري توسط عده اي افراد که به عنوان کارمند و شاغل در موسسه مالی مشغول به انجام وظیفه هستند توسط سیستم هاي الکترونیکی انجام بدهند یکی ازاین سیستم ها بانکداري الکترونیک می باشند که به تعریف آنها می پردازیم.[2]
بانکداري الکترونیکی عبارت است از استفاده از فناوري هاي پیشرفته نرم افزاري و سخت افزاري مبتنی بر شبکه و مخابرات براي تبادل منابع و اطلاعات مالی به صورت الکترونیکی که می تواند باعث حذف نیاز به صورت فیزیکی مشتري در شعب بانک شود [ 3]و[4]
1 Electronic Banking
سرعت پیشرفت فناوري اطلاعات و ارتباطات(ICT)2
موجب تغییرات عمیقی در شکل پول , سیستم ها و روش هاي انتقال منابع مالی شده است و موجب به وجود آمدن مفاهیم جدیدي با عنوان پول الکترونیکی(E-money)3 و
نیزانتقال الکترونیکی پول شده است . این مفاهیم باعث به وجود آمدن نوع جدید بانکداري به نام بانکداري الکترونیکی شده است.[5]
بانکداري الکترونیکی عبارت است از استفاده از کامپیوتر و صنعت مخابرات براي تبادل پول و ارز[6]
بانک الکترونیکی نوع خاصی از بانک است که جهت ارائه سرویس به مشتریان از یک محیط الکترونیکی مانند اینترنت استفاده می کند.[7]
بانکداري الکترونیکی نه تنها به معناي دسترسی 24 ساعته به پول از طریق ماشین هاي خودپرداز ATM4، امکان سپرده گذاري مستقیم و صدور دستور پرداخت چک می باشد بلکه معنایی فراتر را در برگرفته است و آن عبارت است از استفاده از کامپیوتر و تکنولوژي اطلاعات به جاي عملیات کاغذي معمولی بانکی، که گاهی اوقات به جاي E- banking به آن
Electronic Fund Transfer5 نیز می گویند.[8]
بانکداري الکترونیکی عبارت است از فراهم آوردن امکاناتی براي کارکنان در جهت افزایش سرعت و کارآیی آنها در ارائه خدمات بانکی در محل شعبه و همچنین فرآیندهاي بین شعبه اي و بین بانکی درسراسر کشور و حتی در اقصی نقاط جهان و ارائه امکانات سخت افزاري و نرم افزاري به مشتریان که بااستفاده از آنها بتوانند بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک، در هر ساعت از شبانه روز ازطریق کانال هاي ارتباطی ایمن و با اطمینان، عملیات بانکی دلخواه خود را انجام دهند
.[4]
2 Information & Communication Technology 3 Electronic Money 4 Automatic Teller Machine
انتقال وجوه الکترونيکی 5
انواع مختلف بانکداري الکترونیک عبارتند از:
بانکداري اینترنتی
بانکداري مبتنی بر تلفن همراه
بانکداري تلفنی بانکداري مبتنی بر نمابر
بانکداري مبتنی بر دستگاههاي خود پرداز بانکداري مبتنی بر پایانه هاي فروش بانکداري مبتنی بر شعبه هاي الکترونیکی
باتوجه به اینکه موضوع و بحث مقاله در زمینه سیستمهاي مبتنی بر تلفن همراه می باشد در زیر به لزوم و ضرورت استفاده از این سیستمها پرداخته می شود .
بانکداري مبتنی برتلفن همراه
مشکل اساسی در بحث شهروند الکترونیک در کشور ما، دسترسی به خط ارتباطی اینترنت با سرعت مناسب است. در بسیاري از کاربردها،خصوصاً کاربردهایی که کاربر نیاز به دریافت یا ارسال حجم عظیمی از ارتباط دارد به دلیل کند بودن خطوط ارتباطی در دسترس عموم، یاکلاً امکان برقراري ارتباط مقدور نیست، یا آنقدر این ارتباط زمان بر و هزینه بر میشود که کاربر روش هاي سنتی را ترجیح می دهد. عدم آشنایی عموم مردمخصوصاً کسانی که بیشتر در جامعه فعالیت دارند با کامپیوتر و عدم دسترسی ایشان در زمان هاي ضروري به کامپیوتر و اینترنت در توسعه شهروند الکترونیک مزید بر علت شده است.
سوال بزرگ آن است که بهترین ابزار براي پیاده سازي شهروند الکترونیک در کشور کدامف است و آیا رایانه هاي شخصی، تنها و بهترین ابزار تحقق شهروند الکترونیکهستند؟ از زمان اختراع اولین رایانه تا رایانه هاي امروزي، تغییرات شگرفی در طراحی، حجم، قیمت و کارایی رایانه ها، بهخصوص رایانههاي شخصی اتفاق افتاده است. روز به روز
رایانه ها وسیله هاي پرقدرت تر و ارزانتري می شوند. نکته جالب در این خصوص، ورود سایر وسایل الکترونیکی خصوصاً گوشی هاي تلفن همراه با کارکرد هاي مشابه به این حوزه است.
