بخشی از مقاله
بانکداري با تلفن همراه مزايا، چالش ها و راهکارها
چکيده
با عرضه تکنولوژي تلفن همراه انقلاب عظيمي در عرصه ارتباطات به وقوع پيوست . رشد روزافزون استفاده از تلفن همراه و نزديکي آن به زندگي مردم، بانکها را بر آن داشت تا از اين تکنولوژي در راستاي نيل به اهداف اقتصادي خود استفاده کنند. بانکداري با موبايل به علت افزايش روزافزون کاربران موبايل نسبت به کاربران اينترنت و همين طور به خاطر همراه فرد بودن و سهولت استفاده از موبايل نسبت به اتصال به اينترنت و امنيت نسبي بيشتر موبايل به اينترنت باعث شده که امروز بسياري از بانک هاي جهان در ارايه بخش بزرگي از خدمات خود از طريق تلفن همراه با هم رقابت داشته باشند. به علت مزاياي دو طرفه کاربر و بانک در استفاده از اين تکنولوژي، با جلب اعتماد کاربر توسط بانک و با بهبود زيرساخت هاي مخابرات و افزايش سرعت و امنيت ، اين فن آوري روز به روز گسترش و جايگاه واقعي خود را خواهد يافت .
واژگان کليدي
بانکداري با موبايل ، بانکداري الکترونيک، تجارت الکترونيک
٢-١- شاخه هاي بانکداري الکترونيکي
شاخه هاي گوناگون بانکداري الکترونيکي را مي توان در هفت مورد، به شرح ذيل ، خلاصه نمود:
بانکداري اينترنتي
بانکداري مبتني بر دستگاه هايATM١ بانکداري مبتني بر شعب الکترونيکي بانکداري مبتني بر پايانه هاي فروش POS٢ بانکداري مبتني بر تلفن ثابت
بانکداري همراه (بانکداري مبتني بر تلفن همراه و تکنولوژي هاي وابسته از قبيل SMS)
بانکداري مبتني بر دستگاههاي فکس [١]
٣- بانکداري باموبايل
بانکداري موبايل از سال ١٩٩٢ در اروپا مطرح و ارايه شد و در سال ١٩٩٩ با ورودWAPمورد استفاده قرار گرفت . در گذشته بکارگيري بانکداري اينترنتي با به وجود آوردن امکان دسترسي به بانک در هر زمان اثر زيادي در ارايه خدمات بانک به مشتريان داشته است . به طوري که مشتريان قادر بودند وضعيت حساب بانکي خود را بررسي کرده و مبادله هايي چون واريز وجه به حساب ديگر و پرداخت صورت حساب ها را به آساني و از خانه يا محل کار انجام دهند. محدوديت بزرگ اين مدل از بانکداري الکترونيکي در دسترسي به رايانه و اينترنت است . به همين دليل بانکداري موبايل به عنوان يک مدل ديگر از بانکداري الکترونيکي که نياز مشتري را تنها با داشتن گوشي تلفن همراه تأمينمي کند، مطرح گرديده است . از دلايل اساسي برتري اين روش در بانکداري نسبت به بانکداري اينترنتي عدم محدوديت مکاني (در محدوده که داراي پوشش مخابراتي است ) و بکارگيري حداقل امکانات در استفاده از آن است و دليل ديگر هم به رشد فراوان استفاده از تلفن همراه ميان کاربران بوده است . به اين ترتيب زمينه رشد و توسعه بانکداري موبايل در سامانه بانکي مهيا گرديده است و امروزه به عنوان يک مدل در بانکداري الکترونيکي مورد توجه قرار گرفته استبانکداري همراه يا MobileBanking که به آنM-Banking نيز مي گويند سيستمي است که در آن با استفاده از تلفن همراه مي توان عمليات بانکي وتراکنش هاي (Transaction) مد نظر را انجام داد.
اين سيستم ، با استفاده از اتصال اينترنتي تلفن همراه، يا با استفاده از نرمافزار ويژهاي که روي گوشي تلفن همراه نصب مي شود و يا با استفاده از سامانه SMS، قابل استفاده است . همانطور که در شکل ٢ ديده مي شود مشتري از طريق سرور مخابرات به سرورهاي بانک وصل شده و عمليات بانکي خود را انجام مي دهد [٢و٣و٤].
٥- مزاياي بانکداري با موبايل
مزاياي بانکداري با موبايل را مي توان از دو جنبه مشتريان و بانک ها مورد توجه قرار داد. از ديد مشتريان مي توان به صرفه - جويي در هزينه ها، صرفه جويي در زمان و عدم نياز به حضور و نبود محدوديت مکاني و زماني براي انجام عمليات بانکي نام برد.
از ديد بانک مي توان به ويژگي هايي چون ايجاد و افزايش شهرت بانکها در ارائه نوآوري، حفظ مشتريان عليرغم تغييرات مکاني بانکها، ايجاد فرصت براي جست وجوي مشتريان جديد در بازارهاي هدف، گسترش محدوده جغرافيايي فعاليت و برقراري شرايط رقابت و سرعت بيشتر در عمليات بانکي و . . . را نام برد [١و ٥].
٦- فن آوري مورد استفاده در بانکداري با موبايل
تا کنون انواع فن آوريهاي گوناگون براي پيادهسازي بانکداري همراه در کشورهاي مختلف دنيا به کار گرفته شده است که به بيان آنهامي پردازيم . در اين ميان دو سرويس پيام کوتاه SMS٣و WAP٤بيشترين کاربري را در سطح جهان داشته اند [٧].
SMS -1-6
طبق مطالعات به عمل آمده اين روش در حال حاضر بهترين روش و سريع ترين براي امر بانکداري با موبايل است و نقطه اتکاي اصلي اين روش سازگاري آن با کليه ي شبکه ها و در دسترس بودن آن بر روي تمام تلفن هاي همراه است . تنهامسئله که کارايي اين روش را زير سؤالمي برد حساس بودن آن است ، به اين ترتيب که اگر مثلاً در سايز کلمات ارسالي يا ديکته آن ها اشکالي وجود داشته باشد کل عمليات بانکي خراب مي شود. همانطور که خواهيم ديد اين مشکل در روش هاي ديگر حل مي شود.
USSD -2-6
در حقيقت اين روش شکل منو دار روش SMS مي باشد. اين روش را در مقايسه ها بهتر از SMS ارزيابي کرده اند و در اين روش يک منو به صورت متني در مقابل کاربر قرار مي گيرد و کاربر گزينه مورد نظر خود را انتخاب مي نمايد. درکل تنها تفاوت اين روش که باعثکامل تر شدن اين روشمي شود اين است که اين روش ديگر مشکل حساسيت را ندارد و بر پايه ي منو است که اشتباه انساني را پوشش مي دهد. در اين روش هم همانند روش قبل بانک موظف است براي موفقيت سيستم پايگاه داده اي خود را کاملاً تحت نظر و آماده به خدمت داشته باشد. از طرف ديگر سيستم مخابرات هم بايد کاملاً آماده باشد و اشتباهات سيستم را رفع کند. چون در اين سيستم هر اشتباهي از نظر خدمات رخ دهد مقصر مخابرات است و موظف است خسارت را جبران کند [٢و٦و٧].
6WAP -3-6
يک استاندارد بين المللي باز است که براي ارتباطات بي سيم استفاده مي شود و اصلي ترين کاربردش ايجاد امکان دسترسي به اينترنت از طريق موبايل است اين روش در مجموعه اي از پيچيدهترين روشها دسته بندي مي شود و به علت عدم سازگاري با عموم تلفن هاي همراه و عدم پشتيباني بسياري از شبکه ها بانکها در بسياري از کشورها از آن استفاده نمي کنند. در زير نماي کلي اين روشرا مشاهده مي کنيم .
٦-٤- برنامه هاي مبتني بر سيم کارت
اين روش جديدترين فناوري اين دسته از خدمات است اما به علت مسائل امنيتي و تغييراتي را که بايد شرکت هاي سازنده بر روي سيم کارتهاي خود بدهند هنوز بر سر کارايي و استفاده از آن به توافق نرسيدهاند.
JAVA.J2ME -5-6
آخرين فناوري اين دسته استفاده از زبانهاي برنامه نويسي است که در حال حاضر جاوا بيشترين اقبال را در دوستي با تلفن هاي همراه داشته است . اما اين روش هم مشکلاتي از قبيل به روزرساني و پيچيده بودن و عدم پشتيباني تمام تلفن هاي همراه را داراست .
٧- چالش هاي پيشروي بانکداري با موبايل
چالش هاي پيشروي بانکداري همراه را مي توان در پنج گروه زير دسته بندي کرد.
٧-١- قابليت عملکرد٧ در سيستم هاي گوناگون
يکي از چالش ها، تنوع بسيار زياد گوشي هاي تلفن همراه است . برخي از دستگاههاي تلفن همراه تن ها قابليت استفاده از خدماتSMS را دارند، برخي ديگر ازWAP نيز پشتيباني مي کنند و برخي منطبق با JME٨٢هستند که اينتنوع، يکپارچه سازي خدمات قابل ارائه بانکداري همراه را دشوار مي سازد.
٧-٢- قابليت اطمينان ٩
يکي ديگر از چالش ها، اطمينان از اين موضوع است که زيرساخت بانکداري با موبايل بتواند جوابگوي رشد سريع مشتريان اين نوع بانکداري باشد. همچنين ، به علت عدم وجود محدوديت مکاني براي مشتري، سيستم بانکداري همراه بايد بتواند درخواست هاي مشتريان را که از مکانهاي گوناگون جغرافيايي ارسال مي شود، دريافت و پردازش نموده و به موقع عمليات بانکي مد نظر را انجام دهد. اين مورد زماني نمود بيشتري دارد که مشتري در کشور ديگري باشد و به عنوان مثال با استفاده از سيستم رومينگ بين المللي (Roaming) بخواهد از خدمات سرويس SMSبانک خود در کشور متبوعش استفاده کند [٤].
٧-٣- امنيت
منابع معتبر، پيچيدهترين چالش بانکداري باتلفن همراه را انجام آن به صورت سيار و انتقال دادهها و اطلاعات به صورت بي سيم مي دانند. در ادامه راهکارهاي موجود براي يک ارتباط امن ذکر مي شوند:
