دانلود مقاله افشای تطبیقی صورتهای مالی در ایران

بخشی از مقاله

افشای تطبیقی صورتهای مالی در ایران
با کشورهای در حال توسعه

چكيده 1
مقدمه 3
فصل اول: كليات تحقیق
1-1 مقدمه 6
2-1 تاريخچه مطالعاتي 6

3-1 بیان مسئله 7
4-1 چهارچوب نظري 7
5-1 فرضيات تحقيق 8
6-1 اهداف تحقيق 8
7-1 اهميت تحقیق 9
8-1 حدود مطالعاتی 10
1-8-1 قلمرو مكاني تحقيق 10
2-8-1 قلمرو زماني تحقيق 10
3-8-1 قلمرو موضوعی 10
9-1 تعاريف عملياتي واژگان و اصطلاحات 11
فصل دوم: مروری بر ادبيات تحقيق
1-2 مقدمه 13
2-2 شفافيت صورتهاي مالي 14

3-2- تعريف افشاء 16
4-2 چگونه اطلاعات مالی باید افشاء شود؟ 17
5-2 اهداف گزارش گری مالی 18
6-2 گزارشگری مالی 19
7-2 خصوصیات کیفی مرتبط با ارائه اطلاعات 20

1-7-2 قابل فهم بودن 20
2-7-2 قابل مقایسه بودن 21
8-2 افشای مالی 21
9-2 اهداف افشا در گزارشگری مالی 22
10-2 میزان اطلاعاتی که باید افشا شود 23
11-2 تأثیر اطلاعات و تغییرها بر خط مشی افشا برای استفاده کنندگان 25
12-2 مفاهیم افشاگری مالی 26
13-2 استفاده کنندگان صورتهای مالی 27
14-2 تاریخچه مراجع حرفه ای حسابداری در فرآیند تدوین استانداردها: 28
15-2 کمیسیون بورس اوراق بهادار 31
16-2 کمیته حسابداری 32
17-2 هیئت اصول حسابداری 32
18-2 هیئت استانداردهای حسابداری مالی 33
19-2 مراحل مختلف تدوین استانداردها توسط FASB 34
20-2 تاریخچه مراجع حرفه ای و فرآیند تدوین استانداردهای حسابداری در ایران 34
21-2 مروری بر فرآیند تدوین استانداردهای حسابداری در ایران 36
22-2 در حال حاضر فرآیند تدوین استانداردهای حسابداری به شرح زیر است: 37
23-2 تحقیق های پیشین 39
1-23-2 تحقیقات خارجی 39
1-1-23-2 سینگ وی و دسای 39
2-1-23-2 کوک 41
3-1-23-2 والاس و همکاران 43
2-23- 2 تحقیقات اخیر در فرانسه 45
3-23-2 تحقیقات داخلی 53
1-3-23-2 ملکیان (1376) 53
2-3-23-2 نوری فرد (1377) 56
فصل سوم: روش‌ اجرای تحقیق

1-3 مقدمه 60
2-3 روش تحقیق از نظرهد ف 61
3-3 روش گردآوری اطلاعات 62
4-3 روش نمونه گیری وتعیین حجم نمونه 62
1-4-3 جامعه آماری 62
2-4-3 نمونه آماری 63
3-4-3 تعيين حجم نمونه 64
5-3 فرضیه های تحقیق 65

1-5-3 فرضيه اصلي 66
2-5-3 فرضيه هاي فرعي 66
6-3 مدل تحلیلی تحقیق 67
7-3 متغيرهاي تحقيق 67
8-3 شيوه اندازه گيري متغيرهاي تحقيق 67
9-3 روش گردآوری اطلاعات وابزار گردآوری 68
1-9-3 ابزار گردآوری اطلاعات 68
2-9-3 روش گردآوری اطلاعات 68
10-3 روش تجزیه وتحلیل اطلاعات 69
11-3 اعتبار تحقیق 70
12-3 روایی آزمون 70
13-3 اعتبار درونی وبرونی پژوهش 70
14-3 روشهای آزمون فرضیه 71
1-14-3 آزمون مقایسه میانگین تک نمونه ای 71
2-14-3 آزمون فریدمن 72
3-14-3 آزمون مقایسه میانگین دو گروه مستقل 73
4-14-3 آزمون ویلکاکسون 74
5-14-3 آزمون نرمالیتی کلموگروف – اسمیرنوف 75
فصل چهارم: تجزيه و تحليل داده‌ها

1-4 مقدمه‏ 77
2-4 بررسي توصيفي داده هاي تحقيق 78
3-4 بررسي استنباطی داده ها 80
1-3-4 بررسي نرمال بودن توزيع متغيرهاي تحقيق 80
4-4 آزمون فرضيه هاي تحقيق 81
1-4-4 آزمون فرضيه اول 81
2-4-4 آزمون فرضيه دوم 82
3-4-4 آزمون فرضيه سوم 83

4-4-4 آزمون فرضيه چهارم 84
5-4-4 آزمون فرضيه پنجم 85
6-4-4 آزمون فرضيه ششم 86
7-4-4 آزمون فرضيه اصلي 87
فصل پنجم: نتيجه‌گيري و پيشنهادات
1-5 مقدمه 91
2-5 – نتیجه گیری 91
1-2-5- نتیجه گیری بر اساس فرضیه اصلی 91
2-2-5- نتیجه گیری بر اساس فرضیه فرعی اول 92
3-2-5- نتیجه گیری بر اساس فرضیه فرعي دوم 92
4-2-5- نتیجه گیری بر اساس فرضیه فرعي سوم 92
5-2-5- نتیجه گیری بر اساس فرضیه فرعی چهارم 93
6-2-5- نتیجه گیری بر اساس فرضیه فرعی پنجم 93
7-2-5- نتیجه گیری براساس فرضیه فرعي ششم 93
3-5- نتیجه گیری کلی 94

4-5- پیشنهادات مبتنی بر فرضیات پژوهش 95
5-5- پیشنهادات کاربردی 95
6-5- پیشنهادات جهت تحقیقات آتی 96
7-5- محدودیت های تحقیق 96
پیوست ها
منابع و ماخذ
منابع فارسي 106
منابع لاتین 108

جدول 1-2: وبنگاههای انتخاب شده از بین ده بنگاه بزرگ هر کشور 47
جدول2-2: اقلام افشا در حاکمیت شرکتی که توسط ISAR پیشنهاد شده توسط بورس اوراق بهادار 49
جدول1-3 چک لیست مواردافشا 69
جدول 1-4 : توزيع فراواني موارد شفاف سازي درصورتهاي مالي شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه 78
جدول 2 -4: نتايج آزمون کولموگروف – اسميرنف جهت بررسي نرمال بودن متغير مجموع نمرات محاسبه شده جهت موارد شفاف سازي در صورتهاي مالي براي شرکتهاي ايرانی و در حال توسعه 80

جدول 3 -4: نتايج آزمون من ويتني براي بررسي تفاوت ميانگين نظرات بين ميزان افشاي اهداف شركت در شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه 81
جدول 4-4 : نتايج آزمون من ويتني براي بررسي تفاوت ميانگين نظرات بين ميزان افشاي برآوردهاي مهم حسابداري در شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه 82
جدول 5 -4: نتايج آزمون من ويتني براي بررسي تفاوت ميانگين نظرات بين ميزان افشاي نتايج عملياتي و مالي در صورتهاي مالي در شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه 83
جدول 6-4 : نتايج آزمون من ويتني براي بررسي تفاوت ميانگين نظرات بين

ميزان افشاي ماهيت ، نوع و چگونگي معاملات با اشخاص وابسته در شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه 84
جدول 7-4 : نتايج آزمون من ويتني براي بررسي تفاوت ميانگين نظرات بين ميزان افشاي فرآيند تصميم گيري جهت تصويب معاملات با اشخاص وابسته در شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه 85
جدول 8-4 : نتايج آزمون من ويتني براي بررسي تفاوت ميانگين نظرات بين ميزان افشاي آثارتصميم گيريهاي جايگزين (بودجه بندي سرمايه اي) در شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه 86
جدول -9-4 : نتايج آزمون من ويتني براي بررسي تفاوت ميانگين نظرات بين ميزان شفاف سازي درصورتهاي مالي در شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه 87
جدول 10-4 : نتايج جمع بندی آزمون من ويتني براي بررسي تفاوت ميانگين نظرات بين موارد شفاف سازي درصورتهاي مالي در شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه 88
جدول 1-5 خلاصه نتایج 94

نمودار 1-2 الزامات افشا پیشنهاد شده توسط استاندارد های بین المللی گزارشگری حسابداری 53
نمودار 1-3 مدل تحليلي تحقيق 67
نمودار 1-4 توزيع فراواني موارد شفاف سازي درصورتهاي مالي شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه 79

نمودار 2-4 نتايج جمع بندی آزمون من ويتني براي بررسي تفاوت ميانگين نظرات بين موارد شفاف سازي درصورتهاي مالي در شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه 89

چكيده:
امروزه توسعه اقتصادي بر ‍‍‍‍‍‍پايه دسترسي به منابع مالي براي سرمايه گذاري استوار

ميباشد .اين در حاليست كه تصميم گروههاي مختلف در خصوص سر مايه گذاري به نوبه خود به وجود يك سيستم اطلاعاتي مناسب بستگي دارد.استاندارد هاي حسابداري ايران كمك شاياني در افشاي اطلاعات براي تصميم گيريهاي صحيح و آگاهانه گروههاي مختلف بخصوص سرمايه گذاران دارند. به هر حال ، اطلاعاتي كه براي سرمايه گذاران وسايرين با اهميت است ،بايد به نحو مطلوب افشا گردد تا تصميم گيري انان مفيد واقع شود. فرضيه اين تحقيق به صورت زير ميباشد: : بين موارد شفاف سازی درصورتهاي مالي شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه رابطه معناداري وجود دارد.
در اين تحقيق موارد شفاف سازي(متغير مستقل) كه شامل:( اهداف شركت ، برآوردهاي حسابداري در صورتهاي مالي ، نتايج عملياتي و مالي درصورتهاي مالي ، ماهيت ، نوع و چگونگي معاملات اشخاص وابسته ، فرآيند تصميم گيري جهت تصويب معاملات با اشخاص وابسته ،بودجه بندي سرمايه اي ) در صورتهاي مالي شركتهاي ايراني ميباشد . از لحاظ دسته بندي تحقيقات بر حسب نحوه گرد آوري داده ها (طرح تحقيق) ميتوان اين تحقيق را توصيفي دانست كه از نوع پيمايشي بوده و به توصيف ویژگيهاي جامعه آماري شامل ماهيت شرايط ،رابطه و چگونگي ارتباط بين آنها مي پردازد. گردآوري اطلاعات در اين تحقيق به روش ميداني و كتابخانه اي صورت مي گيرد. ادبيات و پيشينه تحقيق كه موضوع فصل دوم اين تحقيق ميباشد از طريق مطالعات كتابخانه اي جمع آوري ميگردد.در تحرير ادبيات تحقيق از كتابها،پايان نامه ها،مجلات داخلي وخارجي مرتبط با مو ضوع تحقيق استفاده مي شود.همچنين به منظور گرد اوري اطلاعات از جامعه آماري (شركتهاي عضو سازمان بورس اوراق بهادار تهران)از طريق مطالعات ميداني عمل ميگردد.
تحليل هاي آماري شامل آمار توصيفي و آمار استنباطي ميباشد. در سطح توصيفي با استفاده از نمودارهاي آماري وآماره هاي خلاصه مانند من ويتني،انحراف معيار ،كمترين وبيشترين به توصيف دموگرافيك جامعه پژوهش پرداخته ايم. درسطح استنباطي با استفاده از روشهاي آماري (آزمون كولموگروف-اسميرنوف، كروسكال واليس،كاي دو،آزمون نشانه با نمونه اي دو تاييها) تجزيه وتحليل متغيرهاي تحقيق در راستاي رد يا قبول فرضيه ها انجام شده است.و تحقیقات نشان می دهد که میزان افشای شفاف سازی که شامل (اهداف شرکت ، برآوردهای مهم حسابداری ، نتایج مالی و عملیاتی ، ماهیت ،نوع و چگونگی معاملات با اشخاص وابسته ، فرآیند تصمیم گیری جهت تصویب معاملات با اشخاص وابسته ، بودجه بندی سرمایه ای ) است از اهمیت یکسانی در شرکتهای ایرانی و شرکتهای کشورهای در حال توسعه برخوردار است و تقریبا به طور یکسانی در صورتهای مالی شرکتهای ایرانی و شرکتهای کشورهای در حال توسعه افشا می شود .
واژگان كليدي: افشا ،صورتهاي مالي،ساختار مالي، گزارشگري مالي 
مقدمه:
در بين كليه نهادهاي موجود در يك كشور ، نهاد اقتصاد از اهميت و جايگاه ويژه اي برخوردار

است. اين نهاد علاوه بر اينكه بر ساير نهادهاي موجود مانند نهادهاي سياسي ، اجتماعي و فرهنگي تاثيرات فراواني مي گذارد ، تاثيرات بسيار نيز از آنها مي پذيرد. به همين جهت پويايي اقتصاد به شكوفايي ساير نهادها و در مجموع شكوفايي و رشد كليت يك جامعه خواهد انجاميد. در اين راستا پر واضح است كه براي شكوفايي هر نهاد اقتصادي بايد زير مجموعه هاي درگير بااين نهاد ، نقش خويش را در زنجيره به هم پيوسته آن به خوبي ايفا نمايند. از زير مجموعه هاي بسيار مهم اقتصاد ، بازار سرمايه است.در اين بازارها كه پس انداز كنندگان ، وجوه مازاد نياز خود را در

اختيار نيازمندان و استفاده كنندگان وجوه قرار مي دهند ، نقدينگي لازم جهت تداوم فعاليت هاي واحدهاي اقتصادي فراهم مي ايند. بديهي است هر چه اين بازارها از كارايي بالاتري برخوردار

باشند، انتقال وجوه بهتر صورت گرفته ، توان فعاليت واحدهاي اقتصادي بيشتر شده ودر نتيجه اقتصاد به تدريج شكوفا مي گردد. در اين اقتصاد سالم ودر بين بازارهاي سرمايه، بورس اوراق بهادار از اهميت بسزايي برخوردار است. دراين بازار ، سرمايه واحدهاي اقتصادي به صورت سهم ويا اوراق بهادار مورد معامله واقع شده وگردش وجوه با مكانيزم هاي از پيش تعيين شده صورت مي گيرد.
بورس اوراق بهادار چنان چه بتواند جايگاه مطلوب خويش را در اقتصاد يك كشور به دست آورد و نقش خود را به خوبي ايفا نمايد بي شك رشد و شكوفايي اقتصاد را تسريع نموده است. در شرايط كنوني اقتصاد ايران توجه به بورس اوراق بهادار اجتناب ناپذير بوده و تمامي نهادها و كساني كه در چرخه فعاليتهاي بورس اوراق بهادار داراي وظيفه اند بايد نقش خود را به خوبي ايفا كنند تا به بستر مناسبي براي رسيدن به رشد مناسب اقتصادي و انتقال از يك اقتصاد سنتي به اقتصاد مدرن دست يابيم.در بين بازنگران بورس ، سرمايه گذاران اعم از مردم عادي يا حرفه اي،مهمترين جايگاه را دارا ميباشند.سرمايه گذاران بايد با اطلا عات كامل و صحيح در اين بازار گام بگذارند و بدانند كه چه نقش مهمي را در كارايي و پويايي اين بازار بازي مي كنند.بي شك در گرو همين اگاهي خواهد بود كه سرمايه گذاران در كنار ساير عوامل موثر بر بازار خواهند توانست گامهايي بسيار مهم و

جدي در راستاي بهبود وضعيت اقتصادي كشور بر دارند. مهمترين ابزار آگاهي در اين بازار، اطلاعاعتماد در درستي ارائه اطلاعات و رعايت قوانين تعيين شده در تهيه صورتهاي مالي مي باشد. اطلاعات مالي هنگامي قابل اتكا است كه آثار مالي معاملات و ساير رويدادها با رعايت قوانين و استانداردهاي مربوطه به گونه اي بي طرفانه اندازه گيري شده و نتايج اندازه گيري ها و گزارشات مالي قابل تاييد مجدد باشد. ضمنا تئوري كارگزاري بيانگرتضادمنافع بين توليدكنندگان اطلاعات و استفاده كنندگان آن است . اين تضاد منافع موجب انگيزه لازم براي توليد كننده اطلاعات در جهت بهينه نمودن منافع خويش است كه زيان استفاده كنندگان آن را در بر دارد.در نتيجه استفاده كنندگان از اطلاعات مالي هنگامي مي توانند به آن اعتماد داشته باشندكه شخص مستقل نسبت به ميزان اعتماد اطلاعات و رعايت قوانين از جمله استانداردهاي حسابداري و يا قوانين تدوين شده توسط (هیئت استاندارد های حسابذاری مالی) ويا قوانين (استاندارد های بین المللی گزارشگری حسابداری ) نظر حرفه اي ارائه كند.

فصل اول
كليات تحقیق

1-1 مقدمه
همچنين هدف سرمايه گذاران از استفاده از اطلاعات مالي در بورس کمک به افزايش بازده (بدست آوردن مبالغي اضافه بر سرمايه گذاري اوليه) آنها مي باشد، از طريق سرمايه گذاري در واحدهاي اقتصادي و بررسی اطلاعات صورتهای مالی این واحد ها،می ثوان به هدف فوق دست یافت.
به نظر مي رسدكه بهترين منبع اطلاعاتي تعيين بازده يك واحد اقتصادي صورتهاي مالي ارائه شده توسط واحد اقتصادي همراه با اظهار نظرحسابرس مستقل مي باشدتا استفاده كنندگان بتوانند با اطمينان كامل نسبت به صورتهاي مالي ارائه شده تصميمات مورد نظر را اتخاذ نمايند. در اين راستا تحقيق حاضر به دنبال بررسي معناداري بين موارد افشاي شفاف سازي در صورتهاي مالي شركتهاي ايراني و مقايسه نتايج، با نتايج تحقيقات مشابه در كشورهاي در حال توسعه مي باش

د.

2-1 تاريخچه مطالعاتي
اين موضوع قبلا توسط يك موسسه حسابداري در پاكستان بررسي شده و به اين نتيجه رسيده كه بيشتر قوانين در افشاي صورتهاي مالي در جامعه آماری مورد بررسی رعايت مي گردد.

در سال 2009 تحقيقاتي به صورت مشابه نیز در فرانسه صورت گرفت اين موضوع در 12 كشوردر حال توسعه نیز بررسی شده وقوانين ISAR در صورتهاي مالي اين 12 كشور مقايسه گردید. دراين تحقيق نيز نتايج قبلي مبني براينكه بيشتر اين قوانين در صورتهاي مالي اين كشورهارعايت مي شود حاصل گشت همچنین پایان نامه ای توسط رضا ارزیتون وبا راهنمایی دکتر محمد عرب مازار با عنوان بررسی رابطه ویژگیهای ساختار مالی و عملکردی شرکتها با سطح افشاي اطلاعات در صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار درسال 1388 انجام شد و به نتایج ذ يل دست یافت:
- بین ویژگیهای ساختار مالی و عملکردی شرکتها و افشا کافی در صورتهای مالی رابطه معنادار وجود دارد.
- بین ویژگیهای عملکردی شرکتها و افشا کافی در صورتهای مالی رابطه معنادار وجود دارد.

3-1 بیان مسئله
در اين تحقيق از استانداردهاي بين المللي گزارشگري حسابداري ISAR استفاده شده كه در52گروه،5بعد افشا رادر نظرگرفته است. در تحقيق حاضر سعي مي كنيم يكي ازاين 5 دسته را با عنوان شفاف سازي كه توسط ISAR پيشنهاد شده درشركتهاي عضوبورس اوراق بها دار تهران بررسي نما ييم وسپس نتايج بدست آمده در ايران را با نتايج حاصله از تحقيقاتي كه اخيرا برروي شركتهاي كشورهاي درحال توسعه صورت گرفته مقايسه نماييم.شايان توجه است كه اين تحقيق به كيفيت افشا وانچه واقعا در شركتها افشا مي شود تمركزي ندارد. اين تحقيق بدنبال پاسخگویی به این سوالات است :1 -آيا بين ميزان افشاي اهداف شركت در شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه رابطه معناداري وجود دارد؟ 2 - آيا بين ميزان افشاي برآوردهاي مهم حسابداري در صورتهاي مالي شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه رابطه معناداري وجود دارد؟
3 - آيا بين ميزان افشاي نتايج عملياتي ومالي در صورتهاي مالي شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه رابطه معناداري وجود دارد؟4- آيا بين ميزان افشاي ماهيت ، نوع و

چگونگي معاملات با اشخاص وابسته درشركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه رابطه معناداري وجود دارد؟5- آيا بين ميزان افشاي فرآيند تصميم گيري جهت تصويب معاملات با اشخاص وابسته در شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه رابطه معناداري وجود دارد؟ 6- آيا بين ميزان افشاي آثارتصميم گيريهاي جايگزين(بودجه بندي سرمايه اي) در شركتهاي ايراني باشركتهاي كشورهاي درحال توسعه رابطه معناداري وجودارد؟

4-1 چهارچوب نظري
درباب اين موضوع تحقيق مشابهي در ايران صورت نگرفته اما به صورت مشابه درسال 2009 تحقيقاتي در فرانسه صورت گرفته است واين موضوع در 24 كشوردر حال توسعه نيز با عنوان غير مشابه قوانين ISAR را در صورتهاي مالي اين 24 كشور بررسي و مقايسه نموده است.در اين تحقيقات بررسي شده به اين نتيجه دست يافتند كه بيشتر اين قوانين در صورتهاي مالي اين كشورهارعايت مي شود .
همچنين اين موضوع در سال 2007 توسط يكي از كارشناسان يك موسسه حسابداري چارتراز پاكستان صورت گرفت و به اين نتيجه رسيدند كه بيشتر اين قوانين درصورتهاي مالي مربوطه رعايت مي گردد.
این تحقیق به پشتوانه مطالعات مشابه قبلی ،موارد افشا در صورتهای مالی شرکتهای ایرانی را با کشورهای در حال توسعه مقایسه کرده و در این بررسی ابعاد مختلف افشا را که در مدل تحلیلی زیر آمده است،مد نظر قرر میدهد.

5-1 فرضيات تحقيق
فرضيه اصلي : بين موارد شفاف سازی درصورتهاي مالي شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه رابطه معناداري وجود دارد.
فرضيه هاي فرعي :
1- بين ميزان افشاي اهداف شركت در شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه رابطه معناداري وجود دارد.
2- بين ميزان افشاي برآوردهاي مهم حسابداري در صورتهاي مالي شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه رابطه معناداري وجود دارد.

3- بين ميزان افشاي نتايج عملياتي ومالي در صورتهاي مالي شركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه رابطه معناداري وجود دارد.
4- بين ميزان افشاي ماهيت ، نوع و چگونگي معاملات با اشخاص وابسته درشركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه رابطه معناداري وجود دارد.
5- بين ميزان افشاي فرآيند تصميم گيري جهت تصويب معاملات با اشخاص وابسته در ش

ركتهاي ايراني با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه رابطه معناداري وجود دارد.
6- بين ميزان افشاي آثارتصميم گيريهاي جايگزين(بودجه بندي سرمايه اي) در شركتهاي ايراني باشركتهاي كشورهاي درحال توسعه رابطه معناداري وجودارد.

6-1 اهداف تحقيق
هدف از تحقيق ، بررسي معناداري بين مواردافشاي شفاف سازي در صورتهاي مالي شركتهاي ايراني با شركتهاي مشابه در كشورهاي در حال توسعه مي باشد . اين تحقيق از طريق بررسي موردي صورتهاي مالي شركتهاي ايراني عضو بورس اوراق بهادارو جهت بررسي اينكه آيا قوانين ISAR در صورتهاي مالي شركتهاي ايراني رعايت مي شود يا خير و نهايتا ارائه پيشنهاد جهت رعايت بهترقوانين(در صورت عدم رعايت قوانين) در صورتهاي مالي صورت گرفته است.
انگيزه انتخاب موضوع علاقه شخصي و همچنين كمك به عموم سرمايه گذاران جهت استفاده بهينه از اطلاعات مالي در تصميم گيري هاي مربوط به مبادله سهام در بورس مي باشد.
در اين تحقيق علاوه بر هدف اصلي بررسي متغيرهاي فرعي در صورتهاي مالي شركتهاي ايراني شامل،افشاي شفاف سازي در مواردي شامل اهداف شركت ، برآوردهاي حسابداري در صورتهاي مالي ، نتايج عملياتي و مالي درصورتهاي مالي ، ماهيت ، نوع و چگونگي معاملات اشخاص وابسته ، فرآيند تصميم گيري جهت تصويب معاملات با اشخاص وابسته ، قواعد و مقررات حاكم بر معاملات غير مترقبه ، موارد مسئوليتهاي هيئت مديره در ارتباطات شركت ، نيز به عنوان متغيرهاي مستقل در مقايسه با شركتهاي كشورهاي در حال توسعه مقا یسه شده است.
مهم ترين اهداف تحقيق حاضر تعيين ميزان شفافيت در صورتهاي مالي شركتهاي ايراني در مقا يسه با شركتهاي كشورهاي درحال توسعه ميباشد. همچنين با بررسي متغيرهاي تحقيق درصورتهاي مالي شركتهاي عضو بورس اوراق بهادار تهران ، ميزان رعايت اين متغيرها در شركتهاي ايراني وسپس مقايسه نتايج با نتايج حاصله در كشورهاي در حال توسعه جهت ايجاد روشي مناسب براي همسوكردن منافع مديران و ساير ذينفعان در جهت تهيه صورتهاي مالي همسوبا قوانينISAR از ديگر اهداف اين تحقيق مي باشد.
در صورتي كه بين متغيرهاي مستقل و وابسته رابطه معنادار وجودداشته باشدبه اين نتيجه مي رسيم كه ايران نيزهمگام با كشورهاي در حال توسعه صورتهاي مالي خود را براساس استانداردهاي بين المللي تهيه مي كندو صورتهاي مالي از شفافيت لازم برخوردارهستند ولي در صورتي كه رابطه معنادار بين متغيرها وجود نداشته باشد بايد به دنبال راهكاري براي ايجاد شفافيت در صورتهاي مالي شركتها و الزام آنها به رعايت قوانين بين المللي باشيم.

7-1 اهميت تحقیق

در برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي كشور مقرر گرديده بودكه درچارچوب هدفهاي توسعه كشور با اتخاذ سياستهاي پولي – مالي و تنظيم مقررات ،نسبت به بكارگيري منابع سرمايه اي بخش خصوصي اقدام شود و همزمان با اين اقدامات بورس اوراق بهادار ايران تجديد فعاليت نمود.اين تجديد فعاليت مستلزم حضور فعا ل شركتهاي سهامي عام بوده همه ساله با افزايش تعداد شركتهاي پذيرفته شده در بورس، فرآيند نظارت برآنهاابعاد بيشتري را در

بر مي گرفت.بخشي از اين نظارت گزارشگري شركتها را شامل مي شود. بديهي است در جهت افزايش اعتماد سرمايه گذاران گزارشهاي منتشره ميبايست كليه ابعاد ضروري را افشا نمايند.تحقيق حاضر از اين جهت اهميت دارد كه چگونگي افشا در صورتهاي مالي را در بورس تهران با شركتهاي مشابه در ساير كشورهاي در حا ل توسعه مقايسه مي نمايد.

8-1 حدود مطالعاتی
1-8-1 قلمرو مكاني تحقيق
با توجه به ماهيت تحقيق قلمرو مكاني مي بايست از جامعيت مناسبي برخوردار باشد بنابراين مبناي انتخاب قلمرو مكاني تحت پوشش قرار دادن تمامي شركتهاي يك جامعه مشخص و معتبر بوده است به اين منظور شركتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به عنوان قلمرو تحقيق انتخاب گرديده است.

2-8-1 قلمرو زماني تحقيق

قلمرو زماني تحقيق سال 1388را شامل ميشود و اطلاعات جامعه اماري در سال مورد نظر مورد تجزيه و تحليل قرار ميگيرد.

3-8-1 قلمرو موضوعی

محوراصلی این تحقیق ارتباط چند متغییر( اهداف شرکت،برآوردهای حسابداری در صورتهای مالی،نتایج عملیاتی ومالی در صورتهای مالی،ماهیت،نوع وچگونگی معاملات با اشخاص وابسته،آثار تصميم گيريهاي جايگزين)در صورتهای مالی شرکتهای ایرانی باشرکتهای کشورهای در حال توسعه می باشد.

9-1 تعاريف عملياتي واژگان و اصطلاحات
گزارشگري مالي : ارائه اطلاعات مالي در مورد وضعيت مالي ، نتايج عملكرد و گردش وجوه نقد واحد تجاري در طي يك دوره حسابداري به اشخاص ذينفع مي با شد.
ساختار مالي : مجموعه اي از ابزارهاي مالي ، بازارها و نهادهاي مالي فعال در يك اقتصادساختار مالي گفته مي شود .
صورتهاي مالي : گزارشهايي كه وضعيت مالي و نتايج حاصل از عمليات يك واحد تجاري را در خلال يك دوره زماني مشخص ارائه نمايند صورتهاي مالي اساسي شامل: ترازنامه ، صورت سود و زيان جامع و صورت جريانهاي نقدي است

فصل دوم
مروری بر ادبيات تحقيق
 

1-2 مقدمه
اطلاع رساني و شفاف سازي در بازار سرمايه،تمامي نهادهاي فعال دراين بازار وبه طورمشخص بورسها،واسطه هاي مالي وناشران اوراق بهادار را در بر مي گيرد، هر چند شايد بيشترين توجه دو حساسيت معطوف به اطلاعات عملكرد ناشران باشد،ليكن شفافيت عملكردبورس ها و واسطه ههاي مالي نيز از اهميت در خوري برخوردارند.
بورس ها ملزمند تا اطلاعاتي همچون آمار مربوط به داد و ستد اوراق بهادار شامل قيمت

ها و حجم داد و ستد را به صورت روزانه در اختيارعلاقه مندان قرار دهند و فهرست اوراق پذيرفته شده ونهادهاي معاملاتي را منتشر سازند. واسطه هاي مالي نيز ملزم هستند به در اختيار قراردادن اطلاعاتي همچون حساب مشتريان ، كفايت سرمايه و عملكرد ادواري خودبا نهادهايي همچون كانونها و بورسها هستند.
ناشران اوراق بهادار موظف هستند تا مطابق قوانين ومقررات بورسهاي محل پذيرش ، اطلاعات عملكرد خود را به صورت ادواري منتشر سازند و در مورد لزوم به افشاي سريع اطلاعات

مهم مبادرت ورزند.عكس العمل درمواجهه با شايعه ها نيزاز ديگراقدامهاي موثر ناشران است كه دربازارهاي سرمايه پيشرو جامه عمل مي پوشد.
مقام ناظر در بازار سرمايه به روندنشر اطلاعات و اخبار نظارتي فراگير و مداوم دارد و باتوجه به قوانين ومقررات به تنبيه متخلفان مي پردازد. مجازات بستگي به نوع نهادو اهميت ،اطلاعات گسترده اي از تذكر تا لغوفعاليت را در بردارد.
قانون جديد بازار اوراق بهادار ايران نيز توجه قابل ملاحظه اي به شفافيت و اطلاع رساني در بازار مزبور داشته وبرخلاف سلف خود،بازار اوليه را نيز از اين مهم مستثني نگذاشته است.به هر روي تدوين مقررات مربوط به اطلاع رساني در چهارچوب قانون بازار اوراق بهادار و توسعه نرم افزاري و سخت افزاري ساز كار وكار هاي نظارتي از الزام هاي بهينه سازي رونداطلاع رساني در بازار سرمايه ايران به شمار مي رود كه در چهارچوب ساختار جديد بازار اوراق بهادار امكان تحقق و بروز بيشتري يافته اند (صالح آبادي ،1386، 1)1.

2-2 شفافيت صورتهاي مالي
شفافيت واژه اي است كه اخيرا" مورد استفاده قرار مي گيرد . شفافيت در مباحث مختلف تعابير متفاوتي مي تواند داشته باشد، اما در مباحث مالي منظور از شفافيت ،كيفيت اطلاعات مالي است. اطلاعات مالي شركتها در صورتهاي مالي آنها نشان داده مي شود و منظور از شفاف سا

زي ، توزيع گزارشهاي مالي با كيفيت مناسب مي باشد. اما چيزي كه در اينجا اهميت بسيار بالايي دارد ابن است كه كيفيت صورتهاي مالي از اطلاعات درون آنها نا شي مي گردد(احمدپور ،1386 ،10 )1.

تجربه هاو تحقيق هاي انجام شده در كشورهاي مختلف نشان مي دهد كه واحدهاي تجاري اغلب بدون فشارهاي قانوني و يا الزام هاي حرفه اي تمايلي به افزايش ميزان افشاي اطلاعات مالي نشان نمي دهند. به همين دليل در بسياري از كشورها ، نهادهاي نظارتي بر معاملات بورس اوراق بهادار با اعمال مقررات خاص شركتها را ملزم به بهبود كيفيت وافزايش كميت در افشا كميت در

افشا اطلاعات مالي نموده است. بيشتر از سه هدف براي افشا در گزارشهاي ما لي نام برده مي شود.: ارزيابي عملكرد واحداقتصادي ، ارزيابي در مورد نحوه بهره برداري از منابع و پيش بيني روندسود آوري براي سالهاي آتي .لازم به ذكر است كه يكي از دلايل اصلي حذف شركتها از تابلو بورس ، عدم رعايت سياست افشاي اطلاعات توسط آن شركتهاست. بر طبق آيين نامه افشاي اطلاعات شركتهاي پذيرفته شده در بورس ، شركت مكلف است اطلاعات زير را مطابق ضوابط تعيين شده در آيين نامه به بورس اعلام و به عموم افشا نمايد.
الف) گزارشهاو صورتهاي مالي سالانه ، ميان دوره اي و فصلي.
ب)تاريخ تشكيل و تصميم هاي اتخاذ شده در مجامع عمومي عادي و فوقالعاده.
پ)اطلاعات مربوط به دارندگان اطلاعات نهائي.
همچنين شركتها مكلف به افشاي فوري اطلاعات مهم زير به سازمان بورس است:
الف) رويدادهاي موثر بر فعاليت ، وضعيت مالي و نتايج عملكرد ناشر
ب) تصميم ها و شرايط موثر بر ساختار سرمايه و تامين منابع مالي ناشر
ج) تغيير در ساختار مالكيت ناشر
د)ساير اطلاعات مهم موثر بر قيمت اوراق بهادار ناشر وتصميم سرمايه گذاران.
به طور كلي پس از فرآيند عرضه اوليه و پذيرش در بورس ، اطلاعاتي كه ناشران اوراق بهادار بايد افشا كنند به صورت زيراست:
الف)گزارشهاي ادواري اطلاعات مالي : اين گزارشات بطور معمول ، از نظر اطلاعات مالي ، نحوه حسابرسي آنها ، نوع استانداردهاي حسابرسي به كار گرفته شده در ارائه گزارشها و تواتر ارائه گزارشها (بطور معمول فصلي يا شش ماه) كنترل مي شوند.

ب) افشاي اطلاعات مهم : دومين دسته از اطلاعاتي كه بايد توسط ناشران عرضه شود ، افشاي اطلاعات مربوط به تغييرهاي عمده در حوادث موثر بر قيمت است و معمولا بورسهاي اوراق بهادار بر نحوه اين نوع افشاي اطلاعات نظارت دارند .

به عنوان مثال ، بورس اوراق بهادار تورنتو نخستين قانون گذاري در كاناداست كه چنين شروطي براي افشاي اطلاعات در بازار دسته دوم در نظر گرفته است.
ج) ساير موارد : بر اساس تجربه ساير بورسها شروط افشاي اطلاعات به هنگام پذيرش در بورس توضيح يا تاييد شايعه ها يا گزارشها ، واكنش در برابر معاملات غير متعارف و تعهد شركت پذيرفته شده مبني بر ارائه اطلاعيه در مورد تعداد گزارشهاي ميان دوره اي، زمان انتشار بولتون صورتهاي مالي و گزارشات ميان دوره اي دادوستد در يك بورس ديگر ، سرمايه سهمي ثبت شده و تعدادسهام اطلاعات مربوط به محاسبه شاخص و... مي توانند دراين گروه جاي گيرند .
برخي بورس ها به منظور ايجاد بازاري فعال ، مطلوب و منظم از طريق ارائه اطلاعات دقيق ، كافي وبه هنگام توسط شركتهاي پذيرفته شده ، اصولي را در مورد افشاي اطلاعات به صورت زير اعلام مي كنند:
• افشاي فوري اطلاعات مهم به عموم
• افشاي كامل اطلاعات
• توضيح يا تاييد شايعه ها وگزارشها
• پاسخ به فعاليت نامعمول
• جلوگيري از انجام معاملات بر اساس اطلاعات نهايي
• منع افشاي اطلاعات غير ضروري به منظور تبليغ
واسطه هاي مالي بازار اعم از كارگزاران و معامله گران نيز ملزم به ارائه گزارشهاي ادواري و بعضا موردي به مقام ناظر بازار هستند. گزارش صورتهاي مالي سالانه حسابرسي شده و ارائه صورت حساب عمليات بورس مورد تاييد حسابرسان معتمد از جمله اطلاعاتي است كه توسط وا

سطه هاي مالي به مقام ناظر باهدف نظارت بر فعاليت آنهاتسليم مي شود .اطلاعات مربوط به نگهداري حساب مشتريان به صورت جداگانه كه مويد عدم استفاده سوء از منابع مالي در اختيار كارگزاران خواهد بود ، همچنين اطلاعات مربوط به كفايت سرمايه واسطه هاي مالي از جمله مواردي هستند كه مورد توجه مقام ناظر قرار مي گيرند.

3-2- تعريف افشاء

افشاء در لغت به معني آشكار كردن اطلاعات به مفهوم وسيع كلمه است و طبق فرهنگ لغت كلهر افشاء عبارت است از نمايش واضح يك واقعيت يا يك وضعيت در ترازنامه و يا صورت هاي مالي ديگر و يادداشت هاي همراه آنها و يا در گزارش حسابرسي (كلهر، 1975، ص 176) .
افشاء در حسابداري واژه اي فراگير بود و تقريباً تمامي فرآيند گزارشگري مالي را در بر مي گيرد. در واقع در حسابداري اين مفهوم بيشتر محدود به آشكار نمودن اطلاعات مالي درباره يك واحد انتفاعي در قالب گزارش هاي مالي و معمولاً ساليانه مي باشد.
انجمن حسابداري آمريكا2 افشاء را چنين تعريف مي كند:
« جريان اطلاعات از قلمرو خاص به قلمرو عام » (انجمن حسابداري آمريكا، 1977، ص 19) . واژه افشاء در حسابداری یکی از اصول اساسی است و به عنوان اصل افشاء شناخته می شود. که کلیه فعالیت های با اهمیت و مربوط درباره رویدادها و فعالیت های مالی واحد تجاری به ویژه شرکت های سهامی عام را در بر می گیرد. اصل مزبور ایجاب می کند که صورت های مالی به گونه ای تهیه و ارائه شود که از لحاظ هدفهای گزارشگری مالی بر ارائه اطلاعات کافی و مفهوم در صورت های مالی تأکید
کرده و خواستار افشاء اطلاعات مربوط در صورت های مزبور به گونه ای است که از یک طرف، امکان اتخاذ تصمیمات آگاهانه را برای استفاده کنندگان صورت های مالی فراهم کند و

از طرف دیگر، باعث گمراهی آنان نشود.
در خصوص افشاء پرسش های زیادی مطرح است که مواد آن به شرح ذیل می باشد:
1- اطلاعات مالی برای چه اشخاصی افشاء شود؟
2- هدف از افشای مالی چیست؟

3- چه میزان از اطلاعات لازم است افشاء شود؟
4- چگونه اطلاعات مالی باید افشاء شود؟
5- خصوصیات کیفی مرتبط با ارائه اطلاعات چگونه باید باشد؟

4-2 چگونه اطلاعات مالی باید افشاء شود؟
در گزارشگری مالی، اطلاعات را می توان به گونه های مختلف افشاء کرد که انتخاب تبدیل راه، به ماهیت و اهمیت نسبی اطلاعات در هر مورد بستگی دارد. بر اساس الزامات SEC تمامی شرکت های سهامی عام ملزم به تکمیل گزارشات مشخص تحت سیستم افشاء یکپارچه SEC به صورت فرم های زیر می باشد:
فرم 1 – S : شرکت ها این فرم را هنگام تأسیس تکمیل می کنند.
فرم K – 10: شرکت ها این فرم را به عنوان گزارش سالیانه بعد از اولین سال فعالیت به SEC می دهند که شامل موارد ذیل می باشد:
- به روز رسانی اطلاعاتی که از ساختار اولیه ثبت شده شرکت متفاوت باشد.
- یک وضعیت کامل از صورت های مالی شرکت.
- یک توصیف از وضعیت فعالیت شرکت و هر گونه تغییری که احتمالاً افتاده است.
- اطلاعاتی درباره دعاوی حقوقی شرکت.
- تجربه و تحلیل مدیریت دوباره وضعیت مالی و نتایج عملکرد شرکت.
- مصوبات ارائه شده به مالکین در پایان هر سه ماه.
- اطلاعات درباره تغییر حسابرس یا عدم توافق با حسابرس شرکت.
- پیشینه تجاری همه اعضای هیئت مدیره، مدیران اجرایی و پرسنل کنترلی شرکت.
- پاداش مدیریت.
وثائق مربوط به مالکان و مدیریت ذینفع در شرکت. (براون لی، 2001، ص 17-16) .
فرم Q – 10: شرکت ها این فرم را به عنوان گزارش فصلی در پایان هر سه ماه تکمیل می کنند ولی در پایان سه ماهه آخر نیازی به تکمیل این فرم نمی باشد.

فرم K – 8: شرکت ها این فرم را هنگام وقوع یک رویداد با اهمیت تکمیل می کنند که شامل موارد ذیل می باشد:
- تغییر در حسابرسی شرکت.
- تغییر در کنترل های شرکت.

- تنظیم گزارش در صورت ورشکستگی شرکت.
- تحصیل یا واگذاری یک مبلغ عمده از دارایی های شرکت که در جریان عملیات عادی شرکت مرسوم نباشد.
- تغییر در سال مالی شرکت.
ساخته است، اطلاعات زیر را مطابق ضوابط تعیین شده، به بورس اعلام و به عموم افشاء نماید: (بورس اوراق بهادار تهران، 1383، ص 108) .
الف) گزارش ها و صورت های مالی سالانه، میان دوره ای و فصلی.
ب) تاریخ تشکیل و تصمیمات اتخاذ شده در مجامع عمومی عادی و فوق العاده.
ج) اطلاعات مهم مربوط به شرکت:
- رویدادهای موثر بر وضعیت فعالیت شرکت.
- تصمیمات و شرایط موثر بر ساختار سرمایه و تأمین منابع شرکت.
- سایر اطلاعات مهم موثر بر قیمت اوراق بهادار شرکت و تصمیم های سرمایه گذاران.
- اطلاعات مربوط به دارندگان اطلاعات نهایی شرکت.
در گزارشگری مالی، اطلاعات را می توان به گونه ای مختلف افشاء کرد که انتخاب بهترین راه، به ماهیت و اهمیت نسبی اطلاعات در هر مورد بستگی دارد. راههای متداول و مرسوم برای افشای اطلاعات مالی را می توان به شرح زیر طبقه بندی کرد:
- شکل و ترتیب صورت های مالی اساسی
- اصطلاحات و ارائه جزئیات
- گزارش حسابرس مستقل
- گزارش هیئت مدیره (هندریکسن، 1993، ص 871) .

5-2 اهداف گزارش گری مالی

طبق نظر هیأت استانداردهای حسابداری مالی یکی از اهداف گزارشگری مالی فراهم ساختن اطلاعاتی پیرامون وضعیت مالی، عملکرد و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری است. هدف دیگر گزارشگری مالی، پاسخگویی مدیران به سرمایه گذاران و مالکان است تا معلوم شود که آیا مدیران بابت منابعی که به صورت امانت به آنان سپرده شده کوتاهی کرده اند یا خیر.
همچنین طبق نظر هیأت استانداردهای حسابداری مالی ، گزارشگری مالی منحصر به تهیه و ارائه صورتهای مالی نیست بلکه سایر طرق ارائه و تغییر اطلاعات را که به طور مستقیم یا غیر مستقیم با اطلاعات مالی ارتباط دارد را نیز در بر می گیرد و صورتهای مالی شامل: ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت گردش وجوه نقد و همچنین یادداشتها و جداول تکمیلی است که هریک از این صورت ها به تنهایی نمی تواند کلیه اطلاعات لازم برای تصمیم گیری را فراهم سازد، بلکه به صورت ساز و کاری اطلاعات لازم را در اختیار استفاده کنندگان قرار می دهد، چون هریک جوانب متفاوتی از معامله ها را منعکس می کند. اگرچه هر کدام اطلاعاتی را فراهم می کنند که با بقیه متفاوت است اما هیچ کدام از آنها به تنهایی در خدمت تنها یک مقصود قرار ندارند (بورس اوراق بهادار تهران، 1383، ص 6)1 .

6-2 گزارشگری مالی
استانداردهای گزارشگری را باید بعد از تدوین استانداردهای حسابداری مورد بحث قرار داد. زیرا تا زمانی که استانداردهای حسابداری تدوین نشده باشد و موسسات هریک روش خاص حسابداری خود را اعمال کنند نمی توان از استانداردهای گزارش گری سخنی به میان آورد. پس ابتدا باید استانداردهای حسابداری وجود داشته باشند تا عملیات حسابداری موسسه ها بر اساس این استانداردها انجام شده و یک نوع یکنواختی بین اطلاعات حسابداری وجود داشته باشد تا بتوان استانداردهای گزارشگری را نیز تهیه کرد. یکی از ویژگی های کیفی صورتهای مالی قابلیت مقایسه این صورتهاست که اولین مرحله برای تهیه صورتهای مالی قابل مقایسه، تدوین استانداردهای حسابداری یکنواخت و مرحله بعد تدوین استانداردهای گز

ارشگری یکنواخت است تا اطلاعات حسابداری که ویژگی یکنواختی دارند به صورت منظم نیز گزارش شوند. بنابراین برای رسیدن به صورت های مالی با قابلیت مقایسه، باید هم استانداردهای حسابداری و هم استانداردهای گزارشگری یکنواختی را تدوین کرد به طوری که وجود استانداردها برای سازماندهی اطلاعات، استفاده کنندگان را در د

ستیابی موثر به اطلاعات و تصمیم گیری سریع یاری رساند و اگر شرکت ها بخواهند عملکرد:
گزارشگری مالی باید اطلاعاتی فراهم نماید که برای سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل و بستانکاران و سایر استفاده کنندگان و سرمایه گذاری های منطقی، اعطای اعتبار و تصمیم های مشابه سودمند باشد. اطلاعات باید برای کسانی که درک معقو

لی از امور تجاری و فعالیتهای اقتصادی دارند و یا خواستار مطالعه اطلاعات با سعی و کوشش معقول هستند، قابل فهم باشد.
اهداف گزارشگری مالی را می توان جهت فراهم کردن ا

طلاعات لازم برای ارزیابی وضعیت مالی و وضعيت اقتصادی بنگاه گزارشگر، ارزیابی عملکرد و توان سود آوری، ارزیابی چگونگی تأمین مالی و مصرف وجوه نقد با ارزیابی چگونگی ایفای مسئولیت مباشرت مدیریت و انجام تکلیف قانونی و فراهم آوردن اطلاعات مکمل برای درک بهتر اطلاعات مالی ارائه شده و پیش بینی وضعیت آتی بیان کرد. استفاده کنندگان از گزارشهای مالی عبارتند از:
- سرمایه گذاران بالفعل
- سرمایه گذاران بالقوه
- اعطا کنندگان وام، اعتبار و سایر تسهیلات مالی
- فروشندگان کالا و خدمات
- مشتریان
- مدیریت
- کارکنان
- دولت
- جامعه (بورس اوراق بهادار، مقامات قانونی و قضایی، مشاوران مالی و مجلات حسابداری، مدیریت و اقتصادی)
هر چقدر کیفیت گزارشهای مالی افزایش یابد و از استانداردها و ضوابط معتبر در تهیه و حسابرسی گزارشها استفاده شود، اعتماد استفاده کنندگان اطلاعات افزایش و ریسک اطلاعات کاهش خواهد یافت و بر قیمت سهام تأثیر مثبت خواهد داشت (احمد پور، 1386، 13)1.

7-2 خصوصیات کیفی مرتبط با ارائه اطلاعات
از مهمترین ویژگی های کیفی مرتبط با ارائه اطلاعات م

ی توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1-7-2 قابل فهم بودن
برای اینکه ارائه اطلاعات مالی قابل فهم باشد لازم است که اقلام به نحوی مناسب در یکدیگر ادغام و طبقه بندی شود. در ضمن، توان استفاده کنندگا

ن از صورتهای مالی باید در حد آگاهی معقولی در مورد فعالیت های تجاری و اقتصادی و نحوه حسابداری باشد.
2-7-2 قابل مقایسه بودن
صورتهای مالی یک شرکت باید با صورتهای مالی سالهای قبل و همچنین صورتهای مالی واحدهای تجاری مشابه خود قابل مقایسه باشد. برای اینکه رعایت ثبات رویه در بکار بردن روشهای حسابداری و همچنین افشای مناسب رویه های حسابداری در ارقام مقایسه ای مورد نیاز می باشد.

8-2 افشای مالی
افشا اطلاعات عبارت است از تجزیه و تحلیل مدیریت، یادداشتهای توضیحی و صورت های مکمل، مفهوم عمومی تر افشا توزیع و ارائه اطلاعات است. حسابداران تمایل دارند از مفهوم محدودتری استفاده کنند و افشای اطلاعات مالی در مورد یک شرکت را گزارشگری مالی سالانه این شرکتها می دانند. مسائلی که در مورد عرضه اطلاعات در ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت گردش وجوه نقد بیان می شوند، مطابق دستورالعمل های ارائه شده، قابل شناسایی و اندازه گیری مقدار اطلاعاتی که باید افشا شود به مهارت استفاده کنندگان بستگی دارد. سه مفهومی که از افشا برداشت می شود عبارت است از افشای کافی، منصفانه و کامل. اصطلاح افشاء کافی بیشتر از بقیه مورد استفاده قرار می گیرد که به حداقل مقدار افشاء، اشاره دارد و با هدف گمراه کننده نبودن صورتهای مالی مطابقت می کند. افشای منصفانه با هدف اخلاقی برخورد مساوی با همه استفاده کنندگان بالقوه در ارتباط با افشای اطلاعات مالی اشاره و افشای کامل به ارائه کلیه اطلاعات مربوط اشاره دارد (احمدپور، 1386، 12)1.
بحث افشا در گزارشگری مالی، یکی از مباحث اصلی حسابداری است که بر کلیه جوانب گزارشگری مالی تأثیر دارد و بر اساس آن باید کلیه واقعیت های با اهمیت و مربوط درباره رویدادها و فعالیتهای مالی در گزارش تهیه شده توسط واحد تجاری، به نحوی افشا گردد که اولاً امکان اتخاذ تصمیمهای آگاهانه را برای استفاده کنندگان از صورتهای مالی فر

اهم نماید و ثانیاً باعث گمراهی آنان نشود. افشا در گزارشهای مالی مستلزم ارائه اطلاعاتی است که بیانگر بازدهی سرمایه موسسه و عملیات آن باشد. اطلاعات مزبور باید دربرگیرنده چنان اطلاعاتی باشد که قابلیت برآورد سود سهام سالهای آینده و همچنین روند تغییرها و بازگشت سرمایه را برای استفاده کنندگان امکان پذیر سازد. موارد افش

اء مبنایی جهت تجزیه و تحلیل وقایع مالی و تغییری است که توسط سرمایه گذاران صورت می گیرد.

به هر حال سرمایه گذاران برای انتخاب سهام و سرمایه گذاری به اطلاعات مناسبی در ارتباط با ترکیب های سرمایه گذاریها و سهام جهت ارزیابی ریسک شرکتهای تجاری، نیازمند هستند. بستانکاران و نهادهای دولتی عموماً قدرت فراهم کردن اطلاعات اضافی مورد نیاز خود را دارند.
در رابطه با افشای اطلاعات سوال هایی مطرح می باشد که اهم آنها به شرح زیر است:
• اطلاعات برای چه کسانی افشا گردد؟
• هدف از افشای اطلاعات چیست؟
• چه میزان از اطلاعات بایستی افشا شود؟
علاوه بر سوال های مزبور این سوال ما که چگونه و چه موقع اطلاعات مالی باید افشا گردد نیز حائز اهمیت می باشد زیرا افشا اطلاعات به موقع مربوط مانع بی خبری از وقایع مهم و موجب اعتماد بیشتر استفاده کنندگان از گزارشهای مالی می گردد.
صورتهای مالی اساساً برای صاحبان سهام، سایر سرمایه گذران، اعتبار دهندگان و سایر بستانکاران تهیه و ارائه می شود اما کارکنان، مشتریان، ارگان های دولتی و سایرین نیز به خوبی از گزارش های سالانه و یادداشتهای توضیحی آن استفاده برده و جزء استفاده کنندگان از

صورتهای مالی قرار می گیرند.
تصمیم های سرمایه گذاران بیشتر در ارتباط با خرید، فروش یا نگهداری سهام می باشد و تصمیم گیریهای اعتبار دهندگان اساساً به افزایش مدت و میزان اعتبار اعطایی به واحد تجاری مربوط می گردد. تصمیم های سهامداران معمولاً به استخدام، استمرار و یا انفصال مدیریت و همچنین تأئید یا عدم تأئید سیاستهای آنها در زمینه تغییرهاي و عمده ایجاد شده مربوط می شود. هدف از ارائه اطلاعات به کارکنان، مشتریان و سایرین به طور مشخص فرموله نشده است اما با وجود این اغلب فرض شده که اطلاعات مفید برای سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان برای د یگران نیز مفید می باشد (عسگری، 1386، 280- 279)1.