بخشی از مقاله
چکیده :
مفهوم اقتصاد سبز به معنای اقتصاد پایدار یا دوستدار محیط زیست است. در اقتصاد سبز مهـم تـرین هـدف کـاهش آلـودگی بـه ویـژه گازهای گلخانه ای است به همین سبب اقتصاد سبز را اقتصاد کم کربن نیز می نامند. هدف اقتصاد سبز افزایش رفاه انسان هـا و ایجـاد برابری اجتماعی میان آن هاست به شرط آن که خطرات زیست محیطی و کمبودهای اکولوژیکی بـه نحـو فزاینـده ای کـاهش یابـد. در اقتصاد سبز، هدف تولید فرآورده ها و فرآیندهایی است که با طبیعت سازگار باشند که به آن ها محصولات سـبز گفتـه مـی شـود. لـذا اقتصاد سبز یک مولفه بسیار مهم در رسیدن به توسعه پایدار زیست محیطی محسوب می شود.
برای رسیدن به توسعه پایدار، همکاری های بین المللی مهم ترین راه محسوب می شود. معضلات محـیط زیسـت و خلاهـای موجـود و تخریب اکوسیستم فراتر از محدوه و قلمرو یک کشور است. لذا تلاش بین المللی کشورها و تشکیل کنفرانس ریـو 20+ نقـش خطیـری در رسیدن به یک اجماع فرامرزی داشته است. اصول اعلامیه ریو20+ اصولی هستند که کشورها را در رسیدن به توسعه پایـدار هـدایت می کند.
رسیدن به این اهداف والا نیازمند عمل گرایی است. صرف وجود قوانین و مقررات بدون قدرت اجرایـی مشـکلی را حـل نخواهـد کـرد. حمایت از پژوهش های ملی و اختصاص یارانه های علمی به این پژوهش ها، وجود نهادهای نظارت کننده بر اجرای قـوانین، اختصـاص بودجه های مناسب برای کاهش کربن، جلوگیری از تغییرات آب و هوا، حفظ تنوع زیستی، استفاده از انرژی هـای پایـدار و مهـم تـر از همه حفظ منابع آبی و جلوگیری از آلودگی آب ها و استفاده از فناوری های نوین در تصفیه پساب های صـنعتی، راه کارهـایی هسـتند که می توان با تکیه بر آن ها محیط زیستی سبز را در جهان مستقر کرد.
کلید واژه ها: اقتصاد سبز، توسعه پایدار، کنفرانس ریو20+، محیط زیست، قوانین و مقررات.
1
الف- اقتصاد سبز و توسعه پایدار -1مفهوم اقتصاد سبز
اقتصاد سبز به معنای اقتصاد پایدار یا اقتصاد دوستدار محیط زیست است.( محتشمی، (1391 اصطلاح اقتصاد سبز برای اولین بار توسط یک اقتصاد دان به نام پال یی یرس در سال 1989 در کتابی به نام طرح اولیه برای اقتصاد سبز مطرح شد. اقتصاد سنتی مبتنی بر رشد و توسعه اقتصادی است اما در اقتصاد سبز هدف توسعه پایدار زیست محیطی خواهد بود. برنامه محیط زیست ملل متحد تعریفی از این مفهوم ارائه داده است بدین صورت که اقتصاد» سبز اقتصادی است که در وضعیت رفاه انسانیِ پیشرفته و برابری اجتماعی حاصل می شود در عین حال که خطرات زیست محیطی و کمبودهای اکولوژیکی را کاهش می دهد. رشد اقتصادی بر دو رویکرد مبتنی است.
(1 بهبود شرایط اقتصادی نباید توسط نگرانی های زیست محیطی محدود شود و مشکلات زیست محیطی باید کاملا کنار گذلشته شود.
(2 توسعه اقتصادی پایدار باید با حفظ و بهبود کیفیت محیط زیست همراه باشد. یقینا دیدگاه دوم درست است زیرا نادیده گرفتن مشکلات زیست محیطی، پایداری اقتصاد را در دراز مدت تهدید می کند پایداری زیست محیطی فرآیندی است که فعل و انفعالات محیط زیستی را با ایده و نگرش حفظ محیط زیست بر مبنای رفتار ایده ال تنظیم می کند. پایداری در استفاده از محیط زیست اقتضا می کند که بشر به میزانی از منابع طبیعی استفاده کند که این منابع به صورت طبیعی جایگزین شوند. افزایش بهره مندی از منابع و کاهش ضایعات، هدف اصلی مدیریت منابع طبیعی پایدار می باشد.
-2اقتصاد سبز در سند ریو20+
مساله اقتصاد سبز در پرتو توسعه پایدار اصل مهم و بنیادین کشورها در کنفرانس ریو20+می باشد. توسعه پایدار، مدیریت و نگه داری منابع طبیعی و جهت بخشی به تحولات فناوری و ساختار اداری است به طوری که تامین مداوم نیازهای بشری و رضایت مندی نسل حاضر و نسل های آینده را تضمین کند. چنین توسعه پایداری در بخش های کشاورزی، جنگلداری و شیلات با حفاظت زمین، آب و ذخایر ژنتیکی گیاهی جانوری همراه است، تخریب زیست محیطی به همراه ندارد، از فناوری مناسب استفاده می کند، از نظر اقتصادی بالنده و پایدار و از نظر اجتماعی مورد قبول است (شهاب الدین، .(1391 توسعه پایدار پاسخگویی نیازهای حال حاضر بدون به خطر انداختن توانائی های نسل بعد است و متاسفانه این مفهوم در حد یک مفهوم انتزاعی باقی مانده. در خصوص استفاده از انرزی های پایدار متاسفانه قوانین و مقررات از بخش خصوصی یک کشور به کشور دیگر متفاوت و هیچ تعهد جهانی برای تامین انرزی های پایدار وجود ندارد و این به عهده حاکمیت های ملی گذاشته شده است. متاسفانه بسیاری از کشورها با استناد به اصل 3اعلامیه ریو حاضر به تغییر الگو های مصرفی و تولیدی خویش نیستند و بسیاری از کشورهای در حال توسعه تخریب آشکار محیط زیست و اکوسیستم را برای خود حق توسعه می دانند.
-3 ابعاد توسعه پایدار
توسعه پایدار دارای چهار بعد اساسی است و تحقق آن منوط به همکاری دولت، بخش خصوصی و نهادهای مدنی می باشد.
بعد اجتماعی: رابطه انسان با انسان های دیگر، اعتلای رفاه افراد، بهبود دسترسی به سلامت و بهداشت وخدمات آموزشی، توسعه فرهنگ های مختلف و برابری وفقرزدایی عنایت دارد.
بعد اقتصادی: با متغیرهای اقتصادی مرتبط است که در آن رفاه فرد و جامعه باید از طریق استفاده بهینه و کارای منابع طبیعی و هم چنین توزیع عادلانه منابع حاصله تا حداکثر ممکن ارتقا یابد.
بعد زیست محیطی: با حفاظت و تقویت پایه منابع فیزیکی و بیولوژیکی و اکوسیستم مرتبط است و رابطه انسان با طبیعت را تبیین می کند.
3
بعد سیاسی: قوانین، سیاست ها، برنامه ریزی ها، بودجه ها، نهادسازی، تنوع و تکثرگرایی، احترام به حقوق شهروندی و مشارکت مردم در تصمیم گیری ها توجه دارد.
