بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری روستایی در سالهای اخیر به عنوان عاملی مهم در تحول و توسعه ی نواحی روستایی مورد توجه قرار گرفته است. بسیاری از فعالیتهای اقتصادی روستایی طی دهه های اخیر دچار افول شدید شده و سطح درآمد و اشتغال در فعالیتهای کشاورزی سنتی، به ویژه درآمد سرانه روستائیان، تا کمتر از میزان متوسط درآمد سرانه ی کشور کاهش یافته است.
از سوی دیگر، افزایش نرخ بیکاری و در نتیجه خروج نسل جوان و افراد دارای تحصیلات بالاتر از اجتماعات روستایی، بافت و ساختار نواحی روستایی را به خطر انداخته است. بنابراین گردشگری، نه تنها به عنوان یک ابزار بالقوه برای تغییر این وضعیت، بلکه یکی از عناصر جدایی ناپذیر راهبرد توسعه ی روستایی شناخته شده است. به گونه ای که امروزه در بسیاری از نواحی روستایی، گردشگری از حالت انفعالی به عاملی پویا و موثر بر تغییرات و کنترل چشم انداز اجتماعات روستایی تبدیل شده است.
این مقاله ابتدا به مفاهیم توسعه پایدار و درآمدهای پایدار پرداخته، سپس صنعت گردشگری روستایی را به عنوان یکی از درآمدهای پایدار روستائیان و مدیریت روستایی معرفی و مشکلات و چالشهای پیش روی این صنعت پردرآمد را بررسی و به ارائه راهکارها و راهبردهای موثر در توسعه این صنعت پرداخته است.
- 1 مقدمه
گردشگری روستایی یکی ازانواع مختلف گردشگری است وشامل فعالیتها وگونه های مختلف گردشگری در محیط های روستایی وپیرامون آنها می باشد و نیز دربردارنده ارزش ها وآثار متفاوتی برای محیط زیست روستا اعم از طبیعی وانسانی است
گردشگری روستایی در معنای سنتی نوعی از فعالیت هایی است که درآمد اضافی را برای آنهایی که شغل اصلی مانند کشاورزی و صنعت دارند فراهم می آورد
در یک مفهوم کلی می توان گردشگری روستایی را فعالیت گردشگری در محیط روستا دانست یا در یک حوزه کاربردی وسیع تر، آن را فعالیت گردشگری در حوزه غیر شهری تلقی کرد که فعالیتهای انسانی در آن - اقتصاد وابسته به زمین - در بخش کشاورزی است.
بسیاری از صاحب نظران بر این باورند که گردشگری روستایی می تواند نقش بسیار مهمی در متنوع سازی اقتصاد روستایی، بهبود زیرسختارها وافزایش امکان جمعیت پذیری سکونتگاهها داشته باشد و در کنار سایر فعالیتهای روستایی، فرصتهای شغلی متعددی را ایجاد کند. با توجه به تمرکز زمانی فعالیتهای گردشگری روستاییاین، فعالیتها معمولاً به صورت عامل مولد شغل های موقت ولی در عین حال مطمئن تر از فعالیتهای سنتی کشاورزی با مدت طولانی است.
ویورا بر این عقیده است که گردشگری روستایی تنها به افزایش فرصتهای شغلی، افزایش درآمد مردم بومی، تنوع پایه های اقتصاد محلی وافزایش میزان مالیات مناطق روستایی منجر نمی شود، بلکه همچنین فرصتهایی برای پیشرفت اجتماع محل و بقای فرهنگ نیز ارائه می دهد
هدف اصلی این نوشتار بر جنبه توسعه گردشگری روستایی با رویکرد درآمدی پایدار تاکید دارد وبه دنبال پاسخ این سؤالات است:
-1 اثرات اقتصادی توسعه گردشگری روستایی بر درآمدهای پایدار روستایی چیست؟
-2 موانع و مشکلات پیش روی توسعه گردشگری روستایی چیست؟
-2 درآمدهای پایدار
آن دسته از درآمدها که دارای خصایص زیر باشند درآمدهای پایدار نامیده می شوند
-1 تداوم پذیری - دارای ثبات بوده وحداقل در کوتاه مدت دچار نوسانات شدید نشوند - .
-2 مطلوب بودن - کسب درآمد از آن محل، موجب ارتقاء رویکرد عدالت محوری شود وبه ساختارهای زیست محیطی، کالبدی اجتماعی واقتصادی لطمه نزند - .
-3 انعطاف پذیری - پایه درآمدی در طی زمان بزرگ شود و همپای باگسترش مخارج، گسترش یابد تا از مضیقه مالی اجتناب شود - .
به طور کلی آن دسته از اقلام درآمدی که تحت تأثیر قوانین و مقررات قرار گرفته واطمینانی در جهت وصول آنها درآینده وجود ندارد را می توان اقلام فاقد خصیصه پایداری دانست. متأسفانه این نوع درآمدها نه تنها مقطعی بوده و استمرار پذیر نمی باشد، بلکه در دراز مدت بدون شک به تهدیدی بزرگ برای شهر و شهروندان تبدیل می شوند
-3گردشگری روستایی
گردشگری روستایی یکی از شاخه های فرعی صنعت گردشگری است که عده ای آن را بخشی از بازار گردشگری وعده های دیگر سیاستی برای توسعه روستایی قلمداد می کنند. اکنون که روستائیان ما با مشکلاتی همچون بیکاری، بهره وری پایین کشاورزی، مهاجرت روز افزون به شهرها و حاشیه نشینی مواجه اند، توسعه گردشگری روستایی می تواند در جهت رفع این معضلات موثر باشد و چونان نوشدارویی باعث تجدید روستاها شود.
امروزه مردم با وجود ناامنی شغلی نسبت به گذشته سخت تر کار می کنند. اوقات فراغت فشرده تر شده و مردم چندین مسافرت کوتاه را به یک تعطیلات طولانی ترجیح می دهند. بنابراین مقاصد گردشگری را می خواهند که به راحتی و به سرعت قابل دسترسی باشد. این شرایط برای مقاصد نزدیک و قابل دسترسی بسیار سودمند بوده و باعث توسعه گردشگری روستایی شده است
گردشگری روستایی دارای مزایای بسیاری است و می تواند جزو گزینه های مناسب برای کسب درآمد واشتغال زایی و ایجاد تغییرات مثبت و منفی در درآمد روستایی در نظر گرفته شود. این موضوع نیازی محسوس برای توسعه و احیای اقتصاد روستایی است که علاوه بر گسترش گردشگری، باعث ورود روشهای امروزین کشاورزی در نواحی روستایی نیز می شود. گردشگری وتوسعه آن ابزاری ضروری برای برنامه ریزی توسعه و روستاها به شمار می آید.
گردشگری به شکوفایی اقتصاد روستایی وایجاد راهی برای عرضه تولیدات محلی و ایجاد ارزش افزوده بسیار کمک می کند
علاوه بر این گردشگری منبع بسیار مهمی برای اشتغال نیروی کار غیر ماهر، به ویژه زنان و مهاجران فقیر روستایی است این اشتغال می تواند در بخش های مرتبط با گردشگری نظیر صنعت وکشاورزی انجام شودبه. علت اینکه بخش گردشگری نسبتاً کاربر است، بنابراین سرمایه گذاری در آن می تواند اشتغال گسترده تری را فراهم سازد. از سوی دیگر، با توجه به اینکه گردشگری می تواند تعداد زیادی شغل برای زنان ونیروی کار غیر ماهر ایجاد کند، در نتیجه می تواند به توانمند سازی زنان وکاهش فقر کمک فراوان کند
همچنین گردشگری روستایی می تواند موجب تنوع فعالیتها وکاهش ریسکهای کشاورزی شود وفرصت های توسعه همه جانبه روستایی را فراهم آورد.
