بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به جستجوی مردم برای یک مقصد جدید و بکر برای گذران اوقات فراغت و استراحت، استان اردبیل یکی از بهترین مقاصد توریستی می باشد که ترکیبی از زیبایی های طبیعت و فرهنگ و تمدن غنی را دارا می باشد و این استان را به یک منطقه مستعد برای توسعه گردشگری طبیعت - اکوتوریسم - تبدیل کرده است.
تلفیق شایسته جاذبه های طبیعی با دیدنیهای فرهنگی،تاریخی این استان این امکان را فراهم می آورد تا امر توسعه طبیعت گردی در این منطقه با توجه خاصی به بحث پایداری صورت گیرد. در این تحقیق، استعدادهای گردشگری و طبیعت گردی پایدار این استان با شیوه بررسی SWOT مورد بررسی قرار گرفته است تا از این طریق نقاط عمده قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها در منطقه مشخص گردند بلکه بتوان در آینده نزدیک سیاستهای توسعه طبیعت گردی پایدار را در این استان تدوین و اجرانمود.
1. مقدمه
در دنیای صنعتی کنونی در ایران که مردم به مشاغل پراسترس مشغول می باشند، نیاز آنها به استراحت و گردش در طبیعت موجب افزایش توجه آنها به پدیده »طبیعت گردی« گردیده است. در پی جستجوی آنها برای مقصدی جهت برآوردن نیازهای روحیشان، استان اردبیل یکی از استانهای ایران است که در شمال غربی این کشور در منطقه آذربایجان واقع شدهاست. استان اردبیل یکی از مناطق گردشگری در ایران است. یکی از ویژگیهای این استان آب و هوای مطبوع و خنک این منطقه در فصلهای بهار و تابستان است. وجود گردنه حیران،جنگل های فندقلو ، پل معلق مشگین شهر،وجود کوه سبلان،دشت مغان و مجتمعهای آبگرم ،سردابه و سرعین در 22 کیلومتری غرب شهر اردبیل یکی از مشهورترین مناطق گردشگری استان اردبیل است که در فصلهای گرم -به خصوص تابستان- میزبان دهها هزار نفر گردشگر از اقصینقاط ایران و کشورهای خارجی است.
سرعین بیشترین تعداد هتل و هتل آپارتمانها ار با جمعیت نسبتاً کم ساکن در خود در مقایسه با سایر مناطق گردشگری ایران دارد.کوهنوردی، شکار، اسکی و انواع مختلف ورزش های آبی به همراه آب و هوای مطبوع این استان را از دیگر استانهای ایران مجزا نموده است به طوریکه این استان را به بازاری برای فعالیت های طبیعت گردی تبدیل نموده است. علاوه بر این، وجود مراتع و دشت های وسیع با پوشش گیاهی و جانوری متنوع هر محقق و گیاهشناس خارجی را به حیرت واداشته است.علاوه بر این، با تجزیه و تحلیل ارزش افزوده در بخشهای اقتصادی مختلف در این استان، مشخص می گردد که این ارزش در بخش کشاورزی 24/1%، در بخش صنعت 23/6% و در بخش خدمات 52/3% تولید ناخالصGNP ملی بوده است. رقم بالای بخش خدمات نشانگر استعداد خدمات و تجهیزات برای بخش گردشگری در این منطقه می باشد.
در این تحقیق، موقعیت کنونی طبیعت گردی پایدار در استان اردبیل بر اساس روش بررسی SWOT برآورد می شود . لذا این تحقیق فرصتی را برای سیاست گذران ایجاد می نماید تا استراتژیهایی را در جهت توسعه طبیعت گردی پایدار در استان به کار بندند.
.2 توریسم طبیعت پایه و طبیعت گردی
به نظر منطقی می رسد که خط مجزایی بین گردشگران طبیعت پایه و طبیعت گردانی قائل شویم که از منطقه بازدید می کنند. بنابراین مرور منابع را با بیان تفاوتهای بین این دونوع گردشگری آغاز می کنیم.
مطابق با گفته ONeil - 2003 - و [ 2] Filipiak - 2002 - گردشگران طبیعت پایه طبقه گسترده ای متشکل از مسافران به مکانهای بکر برای تجربه و لذت از طبیعت را تشکیل می دهند. طبیعت گردان یک زیر طبقه از این گروه وسیع را تشکیل می دهند و در واقع شامل کسانی هستند که سفر مسئولانه به مناطق طبیعی می کنند و باعث حفاظت از محیط زیست و حفظ رفاه مردم محلی می شوند. [ 2]ONeil - 2003 - ادعا می کند که مهمترین تفاوت بین این دو گروه می تواند در همین یک کلمه خلاصه شود »پایداری.
« طبیعت گردها، پایداری را جزئ لاینفک تجربیات خود قرار می دهند. حال آنکه گردشگران طبیعت پایه ممکن است به محیط زیست حساس باشند، اما فاقد تمرکز در پایداری می باشند. تعاریف زیادی از واژه »پایداری« وجود دارد. اغلب تعاریف و توضیحات شامل ویژگی هایی از قبیل حفاظت طولانی مدت از منابع طبیعی، حداقل تاثیرات منفی زیست محیطی، منافع اقتصادی کافی برای جوامع محلی، تولید بهینه با حداقل بازده منفی، [ 2 ] - Jordan by page, et al ., 2008, in: Filipiak, 2003 - عمده اصول پایداری است که طبیعت گردی را از اشکال دیگر گردشگری طبیعت پایه متمایز می سازد.
در بررسی استان اردبیل، روی طبیعت گردی پایدار تمرکز می شود برای اینکه این گروه منافع بیشتری دارند تا خسارت. این تحقیق روی طبیعت گردانی تمرکز دارد که واقعا از ترکیب جاذبه های طبیعی با بکر بودن فرهنگ و آداب عشایری در این استان آگاه می باشند. ورود طبیعت گردان مسئول به منطقه هدف این بررسی را برآورده خواهد ساخت که موجب اجرای برنامه های توسعه آینده با یک شیوه مناسب هم به نفع جوامع محلی و هم حفاظت طولانی مدت از منابع طبیعی خواهد شد.
.3 تعریف طبیعت گردی
نویسندگان زیادی کوشش کرده اند که پدیده طبیعت گردی را تعریف کنند و سعی کرده اند تا آنرا از انواع دیگر گردشگری تشخیص دهند. مرور همه اینها بسیار پیچیده و کاری تکراری است. برای انجام یک مرور کلی روی دامنه وسیعی از دیدگاه ها، نگرشها و تعاریف طبیعت گردی، اولویت بر این است که به تعاریف و عناصر این مفهوم مراجعه شود که توسط [3 ] Wearing & Neil - 199 - ارائه شده است . مطابق با گفته آنها طبیعت گردی شامل 4 فاکتور اساسی می باشد اول، حرکت یا سفر از یک منطقه به منطقه دیگر می باشد. این سفر باید به مناطق نسبتا بکر یا مناطق حفاظت شده طبیعی محدود شود
