بخشی از مقاله
انسجام اسلامی عزت جهان اسلام را احیا می کند
کارشناسان و مسئولان کشور طی گفتگوهایی در رابطه با نقش اتحاد ملی و انسجام اسلامی در عزت و اقتدار ایران اسلامی و جهان اسلام، نامگذاری امسال از سوی مقام معظم رهبری را بسیار به موقع دانسته و تأکید کردند که تحقق واقعی وحدت ملی و انسجام اسلامی به ایجاد عزت و اقتدار و همچنین احیای آن در ایران و جهان اسلام منتهی می شود.
دکتر محمد علی آذرشب، استاد دانشگاه تهران و رئیس مرکز مطالعات فرهنگی ایران و عرب در گفتگو با خبرنگار مهر درباره آثار و پیامهای اتحاد ملی و انسجام اسلامی در عزت و اقتدار اظهار داشت: وحدت همواره باعث عزت می شود.
وی افزود: وحدت در شرایطی صورت می گیرد که جامعه زنده باشد و عدم تحقق این موضوع به عدم وجود ارتباط ارگانیک میان اعضای جامعه بر می گردد. این ارتباط زمانی به وجود می آید که حیات و زندگانی در جامعه جریان داشته باشد و چنین جامعه ای مصداق حدیث پیامبر می شود که می فرماید اگر عضوی در یک بدن به درد آید سایر اعضا با آن همدردی می کنند. این حدیث پیامبر بوده که سعدی شاعر فقید آن را به نظم در آورده است.
دکتر آذرشب ارتباط ارگانیک میان اعضای جامعه و زنده بودن آن را عامل تحقق وحدت دانست که در نتیجه آن عزت و کرامت در آن محسوس خواهد بود. وی استدلال کرد: حیات جامعه اسلامی در وحدت است و وحدت باعث عزت و سربلندی جامعه خواهد بود. اگر پراکندگی ایجاد شود حالت وازدگی، ناامیدی و احساس ذلت در جامعه به وجود خواهد آمد. در نتیجه ارتباط وحدت و عزت یک جامعه کاملا نمایان خواهد شد.
این استاد دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه انسجام اسلامی کلمه بسیار زیبایی است و معنای هماهنگی، همدلی و همگامی است، یادآور شد: می توان ارکستر موسیقی را تصور کرد که هر کدام ساز خاص خود را می نوازند اما زمانی که همه آنها با هماهنگی و همگامی یک قطعه موسیقی را می نوازند، نوای زیبایی به گوش می رسد. بدین معنا که اختلاف ذوقها و سلیقه ها باید وجود داشته باشد اما نباید باعث درگیری شود بلکه باید انسجام را به وجود آورد .
وی گفـت: عده ای مسلمانان را به بدبین بودن متهم می کنند اما توطئه در میان جهان اسلام وجود داشته و مشهود و نمایان است، طرح مسئله انسجام اسلامی به موقع به جا بوده و می تواند باعث بازگرداندن عزت به جهان اسلام شود. چرا که این پراکندگی ها افول در احساس عزت جهان اسلام را موجب شده است .
همبستگی درونی ضرورتی برای دستیابی به عزت و اقتدار است
حجت الاسلام محمد رضا اعرافی رئیس مرکز جهانی علوم اسلامی اظهار داشت: در تعاریفی که برای عزت و اقتدار آمده معمولا بحث انسجام ، اتحاد ملی و همبستگی قومی و نژادی کشورهای مختلف مورد توجه قرار گرفته است. یک کشور زمانی می تواند به عزت و اقتدار دست یابد که از همبستگی درونی برخوردار باشد.
رئیس مرکز جهانی علوم اسلامی با اشاره به اینکه این همبستگی و اتحاد ملی در کشور ما از اهمیت خاصی برخوردار است، تصریح کرد: کشور پنهاور و پرجمیعت ایران دارای تنوع قومی، نژادی و مذهبی گسترده است که مجموعه آنها به علاوه قومیتها و زبانها و مناطق مختلف برای یک کشور امتیاز محسوب می شود. زمانی این تنوع و سرمایه های مختلف ما موجب عزت و اقتدار و عظمت یک کشور می شود که ارتباط آنها چون نخی که دانه های تسبیح را به یکدیگر متصل می کند محکم باشد و این مجموعه در خدمت سیستم و نظام واحد قرار گیرد.
وی همچنین با اشاره به اهمیت انسجام اسلامی برای امت مسلمان گفت: ایران پس از انقلاب اسلامی فعالیتهای خود را به صورت پوشیده انجام نمی دهد، بلکه برای جهان پیامی دارد و این پیام همبستگی برون مرزی با امت اسلامی و انسجام اسلامی است که منشأ دسترسی به اهداف و پیشرفت آرمانهای ایران اسلامی تلقی می شود.
اساس اقتدار ملت ایران و جهان اسلام وحدت و انسجام اسلامی است
آیت الله محمد علی تسخیری دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی درباره پیامدهای اتحاد ملی و انسجام اسلامی در عزت و اقتداری ملی اظهار داشت: اگر بتوانیم با ایده های جمهوری اسلامی را در جهان اسلام جای داده و آن را تقویت کنیم وحدت و انسجامی را در جهان اسلام به وجود آوریم به طور طبیعی اقتدار اسلامی ما قوی تر می شود و این امر می تواند اثرات مثبتی در اتحاد ملی ما داشته باشد.
وی افزود: جای دادن این ایده ها باعث می شود که ملت ایران بیش از پیش احساس کند رسالت جهانی داشته و باید در راه تحقق این رسالت فداکاری و کوشش بیشتر انجام دهد و پشت سر رهبر قوی، محکم و استوار خود حرکت کند. اساس اقتدار ما اتحاد است. اگر ملت ما رسالت جهانی خود را از یک طرف انجام دهد و شرایط دشمن را درک کند، می تواند مسئله وحدت و اتحاد را تقویت کند و به سوی اهداف خود حرکت کند.
دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی یادآور شد: یکی از راه های اقتدار امت اسلامی مسئله انسجام اسلامی است ، اما جهان اسلام باید احساس کند که دشمن میان مسلمانان هیچ تمایزی قائل نیست و همه آنها در راه شکست اسلام حرکت می کنند. این احساس همه مسلمانان را وادار خواهد کرد که متحد، قوی و آگاه شوند و با موضعگیری استراتژیک واحد در مقابل چالشهای بزرگ حرکت کنند.
اتحاد و انسجام راهکاری اساسی برای احیای اقتدار جهان اسلام است
آیت الله سید احمد خاتمی عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه موقت تهران گفت: آثار بدیهی اتحاد ملی و انسجام اسلامی اقتدار جهان اسلام و اقتدار ایران اسلامی است. جهان اسلام قدرتی بزرگ است که متأسفانه با پراکندگی هایی که دشمنان ایجاد کرده اند این قدرت تضعیف شده، اما دشمن به این مقدار نیز قانع نیست بلکه می خواهد به کلی مردم مسلمان و مجموعه جهان اسلام را متلاشی کند بنابراین مسئله وحدت ملی و انسجام اسلامی در حقیقت گامی برای بازگرداندن اقتدار از دست رفته جهان اسلام محسوب می شود.
آیت الله خاتمی تصریح کرد: یک دولت جعلی بی اساس چون صهیونیست با جمعیت حدود 2 میلیون تلاش می کند به علت پراکندگی جهان اسلام، به این دین آسمانی با داشتن جمعیتی حدود یک میلیارد و نیم مسلمان ضربه بزنند و خود را برای وارد کردن ضربه های کاری به اسلام مصمم می دانند، گرچه تاکنون ناموفق بوده اند.
امام جمعه موقف تهران تأکید کرد: اگر جهان اسلام و دولتهای اسلامی به راستی مسلمان بودند و به قرآن عمل می کردند امروز خبری از رژیم جعلی و غاصب صهیونیستی نبود. بر این اساس انسجام اسلامی و اقتدار جهان اسلام و همچنین وحدت ملی پاسخگوی همه توطئه هایی است که دشمنان علیه ایران اسلامی دارند. انسجام اسلامی به معنای آن است که جهان اسلام بر مشترکات خود تأکید کنند که این امر آنها را در مقابل دشمنانی قرار می دهد که اساس اسلام را مورد هدف قرار داده اند. مسلمانان باید با تکیه بر مشترکات که تعداد آنها قابل توجه است و پرهیز از تشنج، جنجال در مسائل مورد اختلاف است انسجام اسلامی را گسترش دهند.
آیت الله سید احمد خاتمی تصریح کرد: معنای انسجام اسلامی دست برداشتن از ایده حق خود نیست بلکه معنای آن تأکید بر مشترکات و مبارزه با دشمنانی است که اساس اسلام را مورد هدف قرار داده اند.
تحقق اتحاد ملی و انسجام اسلامی اقتدار مسلمانان را تقویت می کند
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: نمود بیرونی تحقق اتحاد ملی و انسجام اسلامی افزایش عزت و اقتدار ملی و نمایش این افزایش محسوب شده و ابعاد جهانی قدرت اسلام و مسلمانان را آشکارتر کند.
منیره نوبخت عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی یادآور شد: در هر شرایط در کشور یا در میان امت اسلامی یک میزان خاص عزت و اقتدار وجود دارد، اما نمود بیرونی اتحاد و انسجام می تواند بستر مناسبی برای نمایش و تقویت آن باشد . در شرایط فعلی تأکید مقام معظم رهبری بر این دو موضوع مهم اتحاد ملی و انسجام اسلامی به علت موقعیت خاص ایران در سطح بین المللی و منطقه صورت گرفته است که البته پس از پیروزی و استقرار نظام جمهوری اسلامی کشور ایران به نوعی و به دلایلی در سطح بین المللی مطرح بوده، اما در حال حاضر این وضعیت شکل خاصی دارد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: اگر در سطح داخلی کشور بتوانیم پیوندهای اقشار مختلف جامعه را تقویت کنیم، هماهنگی و همراهی آنها بیشتر می شود و این امر می تواند تأثیر مستقیمی در نمایش عزت و اقتدار ملی در سطح بین المللی داشته باشد.: به هر میزانی که در درون جامعه از وحدت و انسجام برخوردار باشیم در سطح بین الملل مسئولین نظام به پشتوانه آن می توانند حضور مقتدری داشته باشند.
رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان تصریح کرد: تعریف انسجام برای بیرون از مرزهای ایران اسلامی همفکری و هماهنگی و همگامی مسلمانان جهان را به دنبال خواهد داشت که حتی با وجود مرزهای تعریف شده می توانند با همفکری، هماهنگی و همکاری انسجام بیشتری داشته باشند . روشن است که مشکلات امروز جهان اسلام، با توجه ویژه به انسجام مسلمانان از بین رفته و ابعاد جهانی اسلام نیز آشکارتر می شود.
تحقق انسجام اسلامی عزت و اقتدار مسلمانان جهان را در پی دارد
حجت الاسلام محمد حسن اختری دبیر کل مجمع جهانی اهل بیت (ع) در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با آثار و پیامهایی که حفظ وحدت ملی و انسجام اسلامی می تواند برای مسلمانان به همراه داشته باشد، گفت: وحدت ملی که خود به خود قدرت ملی و یکپارچگی کشور ایران را شکل داده، باعث هماهنگی و همکاری در انجام مأموریتها و مسئولیتهای داخلی و خارجی کشور خواهد شد.
اختری تأکید کرد: در چنین شرایطی فرصتها و استعدادها به جای آن که در زمینه نفی یکدیگر و یا گروه ها و مجموعه ها صرف شود، در خدمت پیشرفت و توانمندی کشور به کار می رود .
وی وحدت ملی را یکی از ارکان اساسی خردمندی جامعه و ملت توصیف کرد و با اشاره به آیه 46 سوره انفال گفت: خداوند در قرآن فرموده است "ولا تنازعوا فتشلوا و تذهب ریحکم؛ نزاع نکنید، تا سست نشوید، و قدرت شما از میان نرود." اختلاف همواره نیروها را هدر می دهد. فرصتها را از انسان گرفته و باعث می شود نیروها به مقابله با یکدیگر برخواسته و از اهداف اساسی و تلاش برای پیشرفت و ترقی باز بمانند.
دبیر کل مجمع جهانی اهل بیت تصریح کرد: از آنجا که دنیای اسلام جمعیت بزرگ یک میلیارد و نیمی جهان را در برگرفته و کشورهای متعددی در این مجموعه قرار گرفته اند با داشتن امکانات و توانمندی و ثروتهای زیرزمینی و خدادادی از قدرتی بزرگ و عظیم در دنیای امروز به حساب می آیند، به طوری که مسلمانان یک چهارم جامعه بشری را به خود اختصاص داده اند . این یکپارچگی ملتهای مسلمان و کشورهای اسلامی می تواند به وجود آورنده قدرتمندی جامعه اسلامی باشد و قطب اسلامی را تشکیل دهد، از سوی دیگر می توان از آن به عنوان قطبی غنی و سرشار از ذخائر و امکانات خدادادی یاد کرد.
وی گفت: امت مسلمان دارای اندیشمندان و فرهیختگان بزرگی است که در صورت متحد شدن می توانند بزرگترین معضلات علمی و فن آوری ها را از بین برده و به مدارج بزرگ و قله های علم، هنر، فن و تکنیک دست یابند. انسجام جامعه اسلامی برای یکایک کشورهای اسلامی عضو این مجموعه پتانسیلی برای قدرت است. بنابراین بدیهی است انسجام اسلامی اقتدار ملی را نیز به دنبال خواهد داشت. یک منظومه متحد دارای قدرتی بزرگ و سرشار خواهد بود و هر کدام از اعضای این منظومه از این قدرت بهرمند شده و خود نیز قدرتمند می شود.
وحدت قرآنی عاملی برای دستیابی مسلمانان به عزت و اقتدار است
فاطمه آلیا عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی درباره آثار و پیامدهای اتحاد ملی و انسجام اسلامی در اقتدر و عزت ملی اظهار داشت: عمل به وحدتی که در قرآن مورد تأکید قرار گرفته تضمین کننده اقتدار و عزت خواهد بود.
وی با اشاره به انسجام مسلمانان جهان که به عزت منتهی می شود گفت: مقصود از انسجام معنای لفظی آن نیست؛ بلکه باید به معنای عملی آن توجه کرد. اگر مسلمانان با یکدیگر منسجم باشند در موارد ضروری و همچنین در برابر توطئه دشمنان هماهنگ عمل کرده و در واقع به صورت منظومه منظمی تبدیل می شوند که باعث می شود برنامه ریزیهای دشمنان با عدم موفقیت رو به رو شود.
آلیا با تبیین معنای حقیقی امت اسلامی گفت: در واقع امت اسلامی تعبیر درست مسلمانان انسجام یافته است که در هر کجای دنیا زندگی می کنند برای خود مرزی نمی شناسند و مرزهای جغرافیایی نمی تواند آنها را از یکدیگر جدا کند، چرا که آنها زیر چنگ انسجام قرار داشته و یک پیکره واحد هستند. اتخاذ موضعگیرهای هماهنگ و ایجاد مانع در برنامه ریزیهای دشمنان نشانه عزت و اقتدار اسلام است. اقتدار به معنای نشان دادن قدرت در عمل است وقتی جمعیت جهان اسلام به عنوان یک امت واحده در مقابل توطئه های دشمن بایستند خود از مصادیق عزت است.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی یادآور شد: وهابیت و سایر فرقه های تحریف شده ای که به نام اسلام تشکیل شده در میان جامعه اسلام هستند و خود را به عنوان مسلمان معرفی می کنند، زمانی فتوایی مبنی بر تخریب اماکن مذهبی شیعیان صادر می کنند از آن سوی دنیا در آمریکا فرد دیگری در تکمیل این اظهارات خواستار تخریب مکه و مدینه می شود. دو حرم شریفی که مسلمانان به نحوی به آن اعتقاد دارند که در بحث انسجام اسلامی خدا، پیامبر و قبله مشترک مسلمانان بیش از سایر موارد بر آن تمرکز می کنند. اگر مسلمانان با هوشیاری و بیداری این دو موضعگیری را ارتباط داده، آن تحیل کنند و به نتیجگیری واحد دست پیدا کنند، تحقق عزت مسلمین حاصل خواهد شد.
نماینده شهر تهران در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: وحدت همواره عزت آفرین بوده است. پیروزی به دنبال وحدت شکل می گیرد چرا که تمام قدرت در مرکزیتی مجتمع می شود. اما پیروزی معنوی وحدت همان عزت و اقتدار است. در قرآن آمده دست خدا با جماعتها است. هر جا مسلمانان متحد شوند قدرت الهی نیز آنها را یاری کرده تا به پیروزی برسند . اگر مسلمانان متحد شوند قدرت معنوی آنها براساس اظهارات آنها بیست برابر خواهد شد.
شعار بایسته وحدت اسلامی و تقریب مذاهب، در ساحت عمل ، به ناسازگاری‌هایی برخورده است . نبود تعریف مشخص و رسمی از وحدت اسلامی ،افراط و تفریط در وحدت ،ناهمگونی گروه‌های متعصب و کارشکنی دشمنان ، از جمله عوامل به چالش کشیده شدن این مبحث مهم است . از این رو مرور چند نکته ضروری به نظر می رسد:
1. هدف منادیان وحدت اسلامی چیست ؟
حضرت امام خمینی «ره» یکی از بزرگترین اندیشمندان جهان اسلام بودند که به وحدت اسلامی می اندیشیدند. حضرت ایشان هم در عرصه نظر و بیان بر این امر تکیه داشتند و هم در عمل بر زمینه‌های وحدت آفرین اهتمام می ورزیدند. اعلام هفته وحدت از دوازدهم تا هفدهم ربیع الاول از جمله این اقدامات است.
امام راحل «ره» در وصیت‌نامه سیاسی الهی خویش می نویسند: « علمای اعلام و خطبای محترم کشورهای اسلامی دولتها را دعوت کنند که از وابستگی به قدرتهای بزرگ خارجی خود را رها کنند و با ملت خود تفاهم کنند؛ در این صورت پیروزی را در آغوش خواهند کشید. و نیز ملتها را دعوت به وحدت کنند؛ و از نژادپرستی که مخالف دستور اسلام است بپرهیزند؛ و با برادران ایمانی خود در هر کشوری و با هر نژادی که هستند دست برادری دهند که اسلام بزرگ آنان را برادر خوانده. و اگر این برادری ایمانی با همت دولتها و ملتها و با تأیید خداوند متعال روزی تحقق یابد، خواهید دید که بزرگترین قدرت جهان را مسلمین تشکیل می‌دهند. به امید روزی که با خواست پروردگار عالم این برادری و برابری حاصل شود.»
همچنین رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اندیشمندان و علمای کشورهای اسلامی شرکت کننده در نوزدهمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی با اشاره به موج بیداری اسلامی و احیای هویت اسلامی تصریح می کنند: « علما، اندیشمندان و روشنفکران وهمچنین رهبران سیاسی بالاخلاص کشورهای اسلامی بایدازاین فرصت استثنایی استفاده ودنیای اسلام را متوجه قدرت توده‌های میلیونی مسلمانان کنند. این کشورها با تکیه بر این قدرت عظیم مردمی، ضمن ایستادگی در مقابل فشارها و تهدیدهای دشمنان، مسیر ترقی و پیشرفت علمی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی را بپیمایند. »
ایشان به بیماری خطرناک تفرقه و اختلاف که با طراحی دشمنان مسلمانان در حال تزریق به پیکره امت اسلامی است اشاره کردند و می افزایند: « در مقابل چنین توطئه‌ای نباید فقط به شعار وحدت اسلامی بسنده کرد بلکه باید با اقدامات عملی زمینه وحدت بیش از پیش را در جهان اسلام به وجود آورد. »
حضرت آیت الله خامنه‌ای، مشکلات و مصائب دهها ساله دنیای اسلام از جمله مسئله فلسطین و همچنین مسئله عراق را ناشی از وجود اختلاف میان مسلمانان دانسته و خاطرنشان می کنند: « باید با تهیه منشور عملی وحدت که به تایید همه روشنفکران، علما و نخبگان سیاسی دلسوز دنیای اسلام رسیده باشد، زمینه عملی وحدت را فراهم کرد. »
2. مراد از وحدت چیست ؟
گروهی باشعار وحدت چنان بر طبل بی‌عاری می‌نوازند که گویا هیچ اختلاف مذهبی نبوده و حق و باطلی وجود ندارد. توگویی قرن‌ها اختلاف بر سر هیچ و پوچ بوده و کار عاقلانه آن است که دست برادری دهیم و از پافشاری بر اعتقاداتمان ، دست برداریم. عده‌ای نیز با تمسک به رفتار عناصر تندرو طرف مقابل ، تکرار داستان‌های تلخ گذشته و تاکید بر مناسبت‌های درون‌مذهبی و فرقه‌ای ، شعار وحدت را به سخره گرفته و آن را بازی سیاسی می‌دانند.
همین کنش‌های متناقض ، دیگران را به داوری بدی در باره ما رسانده و منافقانه بودن وحدت‌گرایی را به ذهن‌های بی‌طرف یا مغرض می‌نمایاند. براستی مراد از وحدت چیست و کدام هدف را نشانه رفته است . اگر قرار است با وحدت ، به اتحاد رسیده و در برابر دشمن مشترک بایستیم ، تکلیف اختلاف ها چه می‌شود؟ آیا وحدت به معنای کوتاه آمدن از عقاید مذهبی است و یا تایید اعتقادات طرف مقابل؟
با توجه به هدف یاد شده ، می‌توان گفت ، مراد از وحدت ، کنار هم قرار گرفتن در یک سنگر است . این همسنگری هیچ‌گاه به معنای تسلیم اعتقادی نیست . اگر هموطنان ارمنی برای دفاع از میهن به جنگ می‌روند یا از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای دفاع می کنند بدین معنا نیست که مسلمان شده‌اند . یا هموطنان آذری دست از زبان خود برداشته‌اند یا هموطنان عرب، نژاد خود را فراموش کرده‌اند!
پس وحدت ، گردآمدن و حرکت زیر یک علم مشترک است نه رها کردن پرچم ها . مقام معظم رهبری در این باره با تاکید بر بر اینکه اختلافات عقیدتی و مذهبی مربوط به مباحث علمی و فقهی است و نباید در واقعیات زندگی و سیاسی بین مسلمانان تاثیر بگذارد می‌فرمایند: « امروز امت اسلامی در مسائل مهم خود تحت فشار آمریکا و همفکرانش قراردارد و تنها راه رهایی از این فشار و رسیدن به وحدت عملی، تمسک جمعی مسلمانان به ریسمان الهی و اعلام انزجار از رژیم ایالات متحده آمریکا به عنوان طاغوت اعظم است. »
وحدت یعنی مسلمانان را دعوت کنیم که به جای نشانه رفتن به قلب ما ، از جبهه مقابل خارج شده و در یک سنگر به ما بپیوندد تا باهم، سینه دشمن را هدف قرار دهیم.
3. راهکار وحدت چیست ؟
یکی از مهمترین راه های وحدت، پافشاری بر عقاید است ! اصولا با کسانی که به هر بهانه از عقاید خود پشیمان شده و نسبت به آن سست باشند نمی توان اعلام برادری کرد . برای این مهم لازم است علمای قوم ، منشور متفق القولی از عقاید مذهبی خود منتشر کنند تا هم تکلیف پیروان مشخص باشد و هم کسانی که قرار است دست اخوت بدهند . ما باید به آن ها حق بدهیم که از جانب ما مطمئن باشند ، همان طور که ما هم این انتظار را داریم . در همین راستا ، صداقت و بیان صریح اعتقادات، به نزدیک شدن و محکم شدن اتحاد کمک شایانی می‌کند.
راهکار بعدی ، پیرایش خرافات و دلبستگی‌های بی پایه و اساس از ساحت مذهب است . خرافه زدایی نقش بسیار مهمی در سلامت مذهب و بالا بردن ظرفیت تعامل آن دارد. تعصب روی مظاهر غلط که ذات دین و مذهب نیستند و از اوهام و خواب‌ها و رسوم محلی سرچشمه گرفته‌اند ، با جریحه دار کردن چهره دین و دین داران، راه را نیز بر هرگونه اتحاد و مسالمت می بندد. کاری که مجرای نان آوری عده‌ای بی‌سواد فرصت طلب است.
همچنین مرز بندی بین افکار و عقاید دانشمندان هر تیره با رفتار عوامانه و جاهلانه، تاثیر به سزایی در وحدت گرایی دارد . اندیشمندان ، هیچ گاه نباید به بهانه رفتار نسنجیده عوام ، از کار هدایت مردم و نیز تفکر تقریبی و وحدت‌ساز ، غافل شوند.
4. تکلیف گروه شیعه در برابر گروه سنی در راستای وحدت ، چیست؟
شیعه همواره نسبت به سنیان در اقلیت بوده و ضمن تحمل پیامدهای ناخواسته اقلیت بودن ، گرفتار بغض حاکمان و مفتیان درباری بوده است . قدرتمداران، از تفکر عدالت خواهی شیعه و مفتیان درباری از اندیشه ناب و دست نخورده علمی شیعه در هراس بوده و هستند . گناه شیعه در درجه اول اعتقاد به ولایت و امامت است و در درجه دوم دریافت بیان وتفسیر قرآن و احکام شرع مقدس با بهترین و سالم‌ترین طریق یعنی اهل بیت عصمت و طهارت از وجود شریف پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله .
اکنون باید دید در مسیر وحدت ، تکلیف این عقاید چه می‌شود؟ حضرت امام خمینی «ره» در وصیت نامه خود با صراحت تمام بر این میراث گران بها تاکید می‌کنند : « اکنون ببینیم چه گذشته است بر کتاب خدا، این ودیعة الهی و ماترک پیامبر اسلام ـ صلی‌الله علیه و آله و سلم ـ مسائل أسف‌انگیزی که باید برای آن خون گریه کرد، پس از شهادت حضرت علی(ع) شروع شد.
خودخواهان و طاغوتیان، قرآن کریم را وسیله‌ای کردند برای حکومت‌های ضد قرآنی؛ و مفسران حقیقی قرآن و آشنایان به حقایق را که سراسر قرآن را از پیامبر اکرم ـ صلی‌الله علیه و آله و سلم ـ دریافت کرده بودند و ندای اِنّی تارکٌ فیکُمُ الثقلان در گوششان بود با بهانه‌های مختلف و توطئه‌های از پیش تهیه شده، آنان را عقب زده و با قرآن، در حقیقت قرآن را ـ که برای بشریت تا ورود به حوض بزرگترین دستور زندگانی مادی و معنوی بود و است ـ از صحنه خارج کردند؛ و بر حکومت عدل الهی ـ که یکی از آرمانهای این کتاب مقدس بوده و هست ـ خط بطلان کشیدند و انحراف از دین خدا و کتاب و سنت الهی را پایه‌گذاری کردند، تا کار به جایی رسید که قلم از شرح آن شرمسار است. و هرچه این بنیان کج به جلو آمد کجی‌ها و انحراف‌ها افزون شد تا آنجا که قرآن کریم را که برای رشد جهانیان و نقطة جمع همة مسلمانان بلکه عائلة بشری، از مقام شامخ احدیت به کشف تام محمدی(ص) تنزل کرد که بشریت را به آنچه باید برسند برساند و این ولیدة «علم الاسما ء » را از شرّ شیاطین و طاغوت‌ها رها سازد و جهان را به قسط و عدل رساند و حکومت را به دست اولیا ء الله، معصومین ـ علیهم صلوات الاولین و الا´خرین ـ بسپارد تا آنان به هر که صلاح بشریت است بسپارند ـ چنان از صحنه خارج نمودند که گویی نقشی برای هدایت ندارد و کار به جایی رسید که نقش قرآن به دست حکومت‌های جائر و آخوندهای خبیثِ بدتر از طاغوتیان وسیله‌ای برای اقامة جور و فساد و توجیه ستمگران و معاندان حق تعالی شد.
و مع‌الاسف به دست دشمنان توطئه‌گر و دوستان جاهل، قرآن این کتاب سرنوشت‌ساز، نقشی جز در گورستان‌ها و مجالس مردگان نداشت و ندارد و آنکه باید وسیلة جمع مسلمانان و بشریت و کتاب زندگی آنان باشد، وسیلة تفرقه و اختلاف گردید و یا بکلی از صحنه خارج شد »
آشکار است که ندای وحدت سر دادن به معنای رها کردن مسلمات و فراموشی ظلم هزار و چهارصد ساله نیست . بنابراین باورداشت‌های ناب شیعی (نه خرافات ناچسب) ، نباید در سایه وحدت‌گرایی به سردی بگراید. همان گونه که از برادران اهل تسنن نیز توقع مسامحه در این باره نیست .
علمای اسلام اگر قصد روشنگری و حقیقت‌یابی دارند باید بحث‌های فقهی ، تاریخی و کلامی را به کارگروه‌های تخصصی بکشانند و عرصه سیاست جهانی مسلمانان را از بحث‌های تفرقه انگیز و تکفیری پاک نمایند.
یکی دیگر از چالشهای حل نشده در مسیر اتحاد، نگاه منتقمانه و ظلم ستیز شیعه است . در هر آیینی، اعتقاد به پیشوا و مجموعه آموزه‌های او برای ایمان کافی است اما شاید این امتیاز شیعه است که تولی را در کنار تبری دارد. یک بطن قلب شیعه پر از مودت و ولایت آل رسول است و بطن دیگر قلبش پر از دشمنی با دشمنان اهل‌بیت طهارت . واضح است که منظور از دشمن، توده عظیم مسلمانان که به خدا و پیامبر او معتقدند نیست بلکه همان دو دسته شوم قدرت طلبان و عالم‌نماهای دنیا طلب است . شیعیان باید باصدای بلند بر این آموزه قرآنی که بر برائت در کنار توحید اشاره دارد ، تاکید کنند. همان طور که نمی‌شود حج به جا آورد و فقط چند سنگ را به جمره زد و در برابر شیطان بزرگ امریکا ساکت نشست ، باید با پافشاری بر حقانیت اهل‌بیت علیهم السلام ، غاصبان و ظالمان را نیز لعنت کرد و گرفتاری امروز مسلمانان را میراث کسانی دانست که همچون یزیدی را خلیفه مسلمین کردند که گفت :« لعبت هاشم بالملک فلا – خبر جاء ولا وحی نزل » و با این گفته، کفر خود را علنی تر کرد .
امام راحل می نویسند : « و از آن جمله مراسم عزاداری ائمة اطهار و بویژه سید مظلومان و سرور شهیدان، حضرت ابی‌عبدالله الحسین ـ صلوات وافر الهی و انبیا و ملائکة‌الله و صلحا بر روح بزرگ حماسی او باد ـ هیچ‌گاه غفلت نکنند. و بدانند آنچه دستور ائمه ـ علیهم‌السلام ـ برای بزرگداشت این حماسة تاریخی اسلام است و آنچه لعن و نفرین بر ستمگران آل بیت است، تمام فریاد قهرمانانة ملتها است بر سردمداران ستم‌پیشه در طول تاریخ الی الابد. و می‌دانید که لعن و نفرین و فریاد از بیداد بنی‌امیه ـ لعنة‌الله علیهم ـ با آنکه آنان منقرض و به جهنم رهسپار شده‌اند، فریاد بر سر ستمگران جهان و زنده نگهداشتن این فریاد ستم‌شکن است.»
گرچه قطعاتی از زیارت عاشورا که نام برخی از ظالمان در آن ذکر شده بعد‌ها به عنوان مصداق افزوده شده است اما فراز « اللهم العن اول ظالم ظلم حق محمد و آل محمد و آخر تابع له علی ذلک» و «سلم لمن سالمکم و حرب لمن حاربکم» یک اصل اعتقادی مهم شیعه است و نمی توان به بهانه‌های واهی از آن دست کشید یا آن را پنهان کرد . اما باید به تعریفی سازگار با وحدت رسید . قرآن کریم بارها کافران ، دین ستیزان و دشمنان اسلام را که با جهل و عناد خود مانعی در راه تبلیغ و تبیین دین هدایت بوده اند ، لعنت کرده است :
فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنْ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَةَ اللَّهِ عَلَى الْکَاذِبِینَ*آل عمران61*
پس هر که در این [باره] پس از دانشى که تو را [حاصل] آمده، با تو محاجه کند، بگو: «بیایید پسرانمان و پسرانتان، و زنانمان و زنانتان، و ما خویشان نزدیک و شما خویشان نزدیک خود را فرا خوانیم؛ سپس مباهله کنیم، و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم»
إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ مَا أَنزَلْنَا مِنْ الْبَیِّنَاتِ وَالْهُدَى مِنْ بَعْدِ مَا بَیَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِی الْکِتَابِ أُوْلَئِکَ یَلْعَنُهُمْ اللَّهُ وَیَلْعَنُهُمْ اللَّاعِنُونَ*البقرة159*
کسانى که نشانه هاى روشن، و رهنمودى را که فرو فرستاده ایم، بعد از آنکه آن را براى مردم در کتاب توضیح داده ایم، نهفته مى دارند، آنان را خدا لعنت مى کند، و لعنت کنندگان لعنتشان مى کنند.
أَنْ لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِینَ *الاعراف44* فَلَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الْکَافِرِینَ*البقرة89* أُوْلَئِکَ الَّذِینَ لَعَنَهُمْ اللَّهُ وَمَنْ یَلْعَنْ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ نَصِیرًا*النساء52*
و دهها مورد دیگر که دسته‌های گوناگون ملعونان را نشان می‌دهد. البته لعن، ویژه دیگران نیست . برابر روایات زیادی که از ائمه اطهار علیهم السلام وارد شده ، غالیان که در مقام ائمه زیاده روی کرده و حرف‌های کفرآلود می زنند نیز مستحق لعن هستند . اما رابطه لعن با وحدت جهان اسلام کدام است ؟ قرآن کریم می فرماید :
« وَلَا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْمٍ کَذَلِکَ زَیَّنَّا لِکُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَیُنَبِّئُهُمْ بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ*الانعام108*
