بخشی از مقاله
مقدمه
در ها سالها ي اخير ژنهاي سركوبگر متعددي شناسايي شدهاند كه در كنترل متاستاز سرط ها نا نقش دارند. ژن nm23 و محصول پروتئيني آن كه فعاليت نوكلئوتيد ديفسفات كينازي دارد از اين دسته ژنها است ۱ كه انواع ي پژوهشي مقاله مختلفي از H1 تا H8 براي آن شناسايي شدهاند اما تنها
SPSS 11.5
nm23 – H1 و H2 در انسان دارای عملکرد شناخته شده
هستند.۲ در بسیاری از کارسینومهای انسانی از جمله کارسینوم
پستان،۳ ملانوم،۴ هپاتوسلولر کارسینوم۵ و کانسر تخمدان،۶ ارتباط بین کاهش بروز nm23 با افزایش پتانسیل متاستاز
نشان داده شده است. در برخی از بدخیمیها از جمله نئوپلاسمهای هماتولوﮊیک۷ و کارسینوم پروستات۸ بروز بالای nm23 با پیشآگهی بدی همراه است.
مطالعههایی برای بررسی نقش این ﮊن در بیماران مبتلا به سرطانهای تیروئید انجام شده که برخی یافتههای مبهم و متناقضی به همراه دارد. به عنوان مثال زافون و همکاران ۴۶ مورد کارسینوم پاپیلری و ۰۳ مورد کارسینوم فولیکولر را برای ۵ سال پیگیری کردند و بین nm23 و متاستاز غدد
لنفاوی در کارسینوم پاپیلری ارتباط معنیداری پیدا نکردند ولی در کارسینوم فولیکولر ارتباط معکوسی بین ایجاد متاستاز دوردست و بروز nm23 به دست آوردند.۹ در مطالعهای دیگر نیز Farely DR و همکارانش بین بروز nm23
ﻭ درگیری غدد لنفاوی در کارسینوم پاپیلری ارتباط معنیداری نیافتند.۰۱
هدف از این مطالعه بررسی مارکر سلولی nm23 در
تومورهای خوشخیم و بدخیم تیروئید و ارتباط احتمالی آن با اندازهی تومور و عوامل میکروسکوپی مرتبط با تهاجم تومور (تهاجم عروقی، تهاجم کپسولی و درگیری غدد لنفاوی) بود.
از آنجا که وجود یا عدم متاستاز در تعیین پیشآگهی کانسرهای تیروئید بسیار حائز اهمیت است، میتوان ادعا کرد که در صورت یافتن نقش nm23 در تهاجم این تومورها
ﻭ پیشگویی احتمال متاستاز، با درمانهای تهاجمیتر و پیگیری دقیقتر بیماران میتوان به بقای بیشتر عمر در آنان دست یافت.
مواد و روشها
در یک مطالعهی توصیفی، گزارشهای پاتولوﮊی بیمارانی که به علت تومورهای تیروئید از سال ۴۷۳۱ تا ۴۸۳۱ تیروئیدکتومی شده بودند جمعآوری و یافتههای مرتبط با سن و جنس بیمار، اندازه تومور، نوع هیستولوﮊی تومور، وجود یا عدم وجود تهاجم عروقی و کپسولی، و درگیری غدد لنفاوی استخراج شد. بر این اساس ۰۰۲ عدد
بلوک پارافینی از آدنوم فولیکولر، هرتلسل آدنوم، کارسینوم پاپیلری، کارسینوم فولیکولر، کارسینوم مدولری و کارسینوم آناپلاستیک از بایگانی گردآوری شد. پس از بازبینی مجدد لامها، بلوک پارافینی مناسب (با حداقل نکروز، خونریزی و با فیکساسیون مناسب) برای رنگآمیزی ایمونوهیستوشیمی انتخاب و با مارکر Rabbit anti human nm23 ) nm23 protein، از شرکت DAKO کشور دانمارک) با روش آویدین
ـ بیوتین پراکسیداز رنگآمیزی شد. در این روش ابتدا برشهایی با ضخامت ۳ میکرومتر از بلوکها تهیه و با استفاده از گزیلول و الکل پارافینزدایی و سپس آبدهی شدند. نمونهها مدت ۵۱ دقیقه در آب اکسیژنه ۳% و برای بهتر کردن کیفیت رنگآمیزی لامها در معرض یک محلول Antigen retrival قرار میگیرند. سپس برشها با آنتیبادی
اولیه، با تیتر ۰۵/۱- ۵۲/۱ به مدت یک شب انکوبه شدند. و بعد، به روش LSAB (انکوباسیون به مدت ۰۳ دقیقه با
بیوتین و مدت ۰۳ دقیقه با آویدین) کنژوگاسیون آنتیبادی انجام شد و در نهایت آنتیﮊن با کروموﮊن دیآمین بنزیدین (DAB) به رنگ قهوهای شناسایی شدند.
اسلایدها با میکروسکوﭖ نوری بررسی شدند. تعداد سلولهایی که سیتوپلاسم۹ آنها رنگ گرفته بودند به صورت درصد بیان شدند (با شمارش ۰۰۵ سلول در hpf۰۱)
و میزان بالای ۰۱% به عنوان مثبت تلقی شد.۹ سرطان پستان به عنوان کنترل مثبت در نظر گرفته شد. پس از جمعآوری
دادهها، با استفاده از نرمافزار آنالیز دادههای
کمی و کیفی انجام و برای تعیین ارتباط بروز nm23 با
اندازهی تومور، تهاجم عروقی، تهاجم کپسولی و درگیری غدد لنفاوی از آزمون مجذور خی و در صورت لزوم از آزمون دقیق فیشر استفاده و سطح معنی دار آزمونها ۵۰/۰p= در نظر گرفته شد.
یافتهها
میانگین سن بیماران ۵/۰۴ سال (با انحراف معیار ۵/۵۱ سال) بود. حداقل سن در گروههای مختلف تومورها ۲۱ سال
ﻭ حداکثر ۹۷ سال بود. ۴۶% بیماران را زنان و ۶۳% را مردان تشکیل دادند. بین گروههای سنی مختلف و همچنین بین زنان
ﻭ مردان تفاوت معنیداری از نظر بروز یا عدم بروز مارکر nm23 وجود نداشت. در جدول ۱ فراوانی nm23 در هریک از
تومورهای تیروئید مورد مطالعه، آورده شده است.
دکتر سید محمد توانگر و همکاران مارکر سلولی nm23 در نئوپلاسمهای تیروئید ۱۴۳
جدول ۱ - توزیع فراوانی بروز مارکر سلولی nm23 به تفکیک نوع نئوپلاسم تیروئید
اندازه زیر ۲ سانتیمتر ۴-۲ سانتیمتر بالای ۴ سانتیمتر
نوع تومور موارد مثبت nm23 (%) تعداد موارد مثبت nm23 (%) تعداد موارد مثبت nm23 (%) تعداد
آدنوم فولیکولر ۰ (۰۱)۳ ۷ (۷/۶۶)۰۲ ۵ (۳/۳۲)۷
آدنوم هرتل سل ۲ (۹/۲۴)۳ ۳ (۹/۲۴)۳ ۱ (۳/۴۱)۱
کارسینوم پاپیلری ۸۱ (۱/۱۳)۳۳ ۰۴ (۸/۳۵)۷۵ ۱۱ (۱/۵۱)۶۱
کارسینوم فولیکولر ۰ ۰ ۱ (۰۵)۳ ۲ (۰۵)۳
کارسینوم مدولری ۱ (۷/۶۲)۴ ۵ (۰۴)۶ ۳ (۳/۳۳)۵
۵/۶۲% ضایعههای توموری زیر ۲ سانتیمتر و مابقی بالای ۲ سانتیمتر بودند. در آدنوم فولیکولر با افزایش اندازهی تومور فراوانی موارد nm23 منفی کمتر و موارد مثبت بیشتر میشدند (۴۰/۰.(p= در جدول ۲ فراوانی تومورهای تیروئید و تعداد موارد مثبت nm23 بر حسب
اندازهی تومور آمده است.
از ۱۳۱ مورد کارسینوم پاپیلری ۲۳ مورد (۴/۴۲%) درگیری غدد لنفاوی داشتند. در ۹۹ مورد (۶/۵۷%) این درگیری وجود نداشت و تنها در ۲ مورد (۵/۱%) تهاجم عروقی دیده شد. از ۲۱ مورد کارسینوم فولیکولر، ۵ مورد (۶/۱۴%) تهاجم عروقی و ۱۱ مورد (۶/۱۹%) تهاجم کپسولی داشتند. در این کارسینوم موردی از درگیری غده لنفاوی وجود نداشت. در ۷۱ مورد کارسینوم مدولری ۵ مورد (۴/۹۲%) درگیری غده لنفاوی، ۳ مورد (۶/۷۱%) تهاجم عروقی و ۵ مورد (۴/۹۲%) تهاجم به کپسول مشاهده شد.
جدول ۳ به بررسی فراوانی nm23 در هر یک از عوامل
میکروسکوپی مرتبط با تهاجم تومورهای بدخیم تیروئید میپردازد. در کارسینوم پاپیلری ارتباط آماری معنیداری بین مثبت یا منفی بودن nm23 با اندازهی تومور(۳۳/۰(p= و
درگیری غدد لنفاوی به عنوان اصلیترین راه متاستاز تومور (۲۹۲/۰(p= به دست نیامد. تنها ۲ مورد تهاجم عروقی در
کارسینومهای پاپیلری مورد مطالعه وجود داشت که با بروز ارتباطی به دست نیامد (۳۱۶/۰.(p=
در کارسینوم فولیکولر همهی مواردی که تهاجم عروقی داشتند برای مارکر nm23 مثبت بودند (۷۰-۰(p= که
نشاندهندهی ارتباط احتمالی منطقی بود ولی به دلیل حجم کم نمونه این ارتباط به طور قطعی قابل ارزیابی نبود. در کارسینوم فولیکولر بین اندازه ی تومور (۱(p= و همچنین تهاجم کپسول (۳۳۳/۰(p= با مثبت یا منفی بودن nm23
ارتباط آماری معنیداری یافت نشد.
در کارسینوم مدولری نیز ارتباط آماری معنیداری بین nm23 با اندازهی تومور (۹۲۲/۰(p=، تهاجم کپسولی (۱(p= و عروقی(۱(p= و درگیری غدد لنفاوی(۶/۰(p= به دست نیامد.
حساسیت، ویژگی و ارزش پیشگوییکنندهی مثبت و منفی nm23 در مورد درگیری غدد لنفاوی توسط کارسینوم
پاپیلری و مدولری و همچنین تهاجم کپسولی وعروقی توسط کارسینوم فولیکولر و مدولری در جدول ۴ آمده است.
جدول۲- جدول فراوانی هریک از تومورهای تیروئید و تعداد موارد مثبت nm23 بر حسب اندازهی تومور
نوع تومور مثبت (%)* nm23 تعداد منفی (%)* nm23 تعداد جمع کل (%)† تعداد
آدنوم فولیکولر (۰۴) ۲۱ (۰۶) ۸۱ (۵۱) ۰۳
هرتلسل آدنوم (۵/۷۸) ۷ (۵/۲۱) ۱ (۴) ۸
کارسینوم پاپیلری (۲/۷۶) ۸۸ (۸/۲۳)۳۴ (۵/۵۶) ۱۳۱
کارسینوم فولیکولر (۷/۶۶) ۸ (۳/۳۳) ۴ (۶) ۲۱
کارسینوم مدولری (۷/۴۶) ۱۱ (۳/۵۳) ۶ (۵/۸) ۷۱
کارسینوم آناپلاستیک (۰۵) ۱ (۰۵) ۱ (۱) ۲
جمع کل (۵/۳۶)۷۲۱ (۵/۶۳)۳۷ (۰۰۱)۰۰۲
* در صد در نوع تومور محاسبه شده است؛ † درصد از کل نمونههامحا
