بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسهای میزان نگـرش دینـی بـین افـراد معتـاد و غیرمعتـاد (سـالم) شهرستان بندرعباس بوده است. روش تحقیق علی- مقایسهای میباشد. نمونه آماری شامل100نفر افراد معتاد و100نفر افراد غیرمعتاد (سالم) است که به صورت روش نمونهگیری دردسـترس انتخـاب شـدند. برای جمعآوری اطلاعات از پرسشنامه سنجش نگرش مذهبی خدایاریفـرد اسـتفاده شـد و بـه منظـور تجزیه و تحلیل دادهها از آزمون آماری t استودنت برای گروههای مستقل استفاده شد. نتـایج نشـان داد که بین میزان سنجش نگرش مذهبی در افراد معتاد و غیرمعتاد تفاوت معناداری وجود دارد .(P <./01) نتیجهگیری: از آنجا که نهادینه شدن باورهای مذهبی به این افراد در افزایش خودباوری، عزت نفـس و وقار بسیار کمک میکند آموزشهای مـذهبی توسـط دسـتانـدرکاران، مسـؤلان و والـدین بـه منظـور پیشگیری و درمان اعتیاد و تضمین سلامت جامعه پیشنهاد می شود.
کلید واژهها: نگرش دینی، افراد معتاد، افراد غیر معتاد.
ستاد احیا امر به معروف و نهی از منکر
استان هرمزگان
نخستین همایش اسلام و سلامت روان- بندرعباس، اسفندماه 1391
---------------------------------------------------------------
مقدمه
ایمان و اعتقاد به خدا موجب احساس آرامش و امنیت فرد معتقد میشود. پیروان خود را به انجام اعمالی تشویق میکند که در پیشگیری ار ابتلای فرد به اختلالهای روانی مؤثر است و درمان مؤثری برای افراد مبتلا به این اختلالها به شمار میآید. دین و مذهب از ارکان اصلی فرهنگ هر ملتی است و ارزشها و معتقدات دینی در شکل دادن به سبک زندگی افراد نقش مهمی را ایفا میکند (داویدان، .(1376 دین موهبتی الهی است که او را به یک فلسفه حیات مسلح می کند. دین نیازها و خواستههای بنیادین روانی، به ویژه نیاز به عشق
و جاودانگی، را تحقق میبخشد. باورهای دینی همواره در طول تاریخ بشر با او همراه بودهاند و در هیچ دوره و زمانی بشر بدون اعتقادات دینی نبوده است. به عقیده فرانکل بنیانگذار مکتب معنا درمانی در واقع یک احساس مذهبی عمیق ریشهدار در اعماق ضمیر ناهشیار همهی انسانها وجود دارد (شریفی و همکاران، .(1385 درجامعه امروزی شاهد گسترش روزافرون سوءمصرف مواد مخدر هستیم. بهطوری که اعتیاد و عوارض ناشی از آن در زمرهی مهمترین معضلات جامعه بشری هستند که در علت شناسی آن، علل متفاوتی مطرح شده است، از جمله این عوامل روانشناختی میتوان به کارگیری روشهای مقابله ناکارآمد اشاره کرد (سرگلزایی، .(1380 لوکا معتقد است شخص معتاد به دلیل اینکه به محیط اجتماعی اطرافش صدمه میزند که عملاً جای مشخص
و هویت روشنی در جامعه برای وی در نظر گرفته نشده است. فرد معتاد بیش از آن که دلیلی برای نفی جهان امروز باشد، نماینده انحراف و کجروی جهان است. دنیای فرد معتاد با تمدنی که خود زائیده آن است در تضاد نیست بلکه کاریکاتور آن است (برژره، .(1368
این نکته شایان ذکر است که نقش دین در مداوا و کاهش رنجهای انسانی از سالیان پیش شناخته شده است (ماچمن و ماتیوز1988 1، به نقل از رابرت.( 1992 2 امروزه محققان روانشناسی و علومرفتاری معتقدند که بین دینداری و سلامت جسمانی و روانشناختی همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد و در این راستا، حمایت-های تجربهای فراوانی هم فراهم کردهاند (رابرت، 1992؛ تیکس و همکاران3، 1998؛ بیکل و همکاران4، .(1998 داشتن معنا و هدف در زندگی، انجام اعمال دینی و رعایت دستورات الهی و غیره همگی در تجهیز مناسب فرد برای رویارویی با استرس، منابع و لوازم اساسی هستند (اردویاری،1366؛ اصفهانی، .(1374 دین به عنوان یک شیوه و سبک زندگی، منبع حمایتی مناسبی برای افراد فراهم کرده و آن ها را به انواع مهارتهای مقابلهای کارآمد مجهز میسازد که در برخورد با استرسهای زندگی کمک کننده هستند (کارور و همکاران، 1995، به نقل از پهلوانی .(1375
عوامل اعتقادی موثر در پیشگیری از اعتیاد
-1 ارزشمندی و ارجمندی انسان مطابق تعالیم اسلامی، انسان دارای عزت، کرامت و شرافت انسانی است؛ زیرا انسان موجودی است که خداوند او
را گرامی داشته: "ولقد کرمنا بنی آدم" (سوره اسراء: آیه (70، او را در بهترین تقویم آفریده: "لقد خلقنا الانسان فی احسن تقویم" (سوره تبن: آیه (4 و حتی به فرشتگان دستور داده شد تا بر او سجده کنند: "واذ قلنا للملائکه اسجدوالادم فجدوا الا ابلیس ابی" (سوره بقره (34 همه این آیات گواه است که انسان ارجمند و گرامی است.
1 - Machman& Matioz 2 - Robert 3 - Tix et al
4 - Bickel, et al
ستاد احیا امر به معروف و نهی از منکر
استان هرمزگان
نخستین همایش اسلام و سلامت روان- بندرعباس، اسفندماه 1391
---------------------------------------------------------------
-2 آرامش و احساس امنیت همه مکاتب رواندرمانی برآنند که اضطراب عامل اصلی بسیاری از بیماریهای روانی است، در حالی که ایمان به
خدا نقش بسزایی در آرامش بخشی به افراد و کاستن از اضطراب و پیشگیری از بیماریهای روانی دارد؛ به گونهای که برخی معتقدند اگر به خدا از کودکی در نفس مستقر گردد به شخص نوعی مصونیت و پیشگیری از آسیب بیماریهای روانی می بخشد (نجاتی، 1367، ص .(337
-3 توکل معتقد به مبدأ و معاد همواره خدا را ناظر و حاضر می بینید و در همه کار خود را به او میسپارد و از او مدد
میجوید: " ... قل حسبی االله علیه یتوکل المتوکلون" (سوره زمر: آیه ( 38 و بر مصائب زندگی صبر میکند: " ولتصرن علی ما آذیتمونا و علی االله فلیتوکل المتوکلون" (سوره ابراهیم: آیه .(12 و کسی که به خدا توکل کند و به او ایمان داشته باشد دچار انحراف نمی شود.
-4 گناه بودن اعتیاد به مواد مخدر بسیاری از فقهای معاصر به حرمت استعمال مواد مخدر فتوا دادهاند و دیگر نوبت به اصل برائت نمیرسد. پس
گناه و حرام دانستن استعمال مواد مخدر راه را به روی استعمال آن میبندد و معتقد و مسلمانان از بیم به حرام، به سوی استعمال مواد مخدر کشیده نمیشود. همانطور که در بالا اشاره شد چهار عامل از تأثیرات مذهبی و اعتقادی برای جلوگیری از ارتکاب استعمال مواد مخدر ذکر گردید.
