بخشی از مقاله
ماهواره
مقدمه
ماهواره‌ها امروز جايگاه ويژه اي نزد دولتها و نيز زندگي انسان ها دارند همه ساله، صدها ماهواره به فضا فرستاده شده و نقشهاي فراواني را ايفا مي كنند و نقش ماهواره در جنگ و صلح با اهميت شمرده مي‌شود. عصر فضا و ماهواره‌ها از چهارم اكتبر سال 1957 ميلادي با پرتاب نخستين ماهواره ساخت دست بشر (اسپوتنيك – 1) آغاز شد. امروزه بيش از 1000 ماهواره در مدارهاي مختلف در اطراف كره زمين در حال چرخش هستند و تاكنون بيش از 4000 ماهواره به فضا پرتاب شده است. يعني به طور متوسط هر سه روز يك ماهواره.
اين همه در حالي است كه جمهوري اسلامي ايران صاحب هيچ ماهواره‌اي در مدار زمين نيست و در واقع فن‌آوري ساخت و پرتاب ماهواره را در اختيار ندارد. چند سالي است كه مسوولان محترم كشوري به توصيه دانشمندان و صاحبنظران توجه كرده و دستور آغاز بررسيهايي براي انتقال فن‌آوري ساخت و پرتاب ماهواره را صادر نموده اند. مقاله كنوني حاوي اطلاعات گوناگوني در اين زمينه بوده و اين موضوع را از زاويه هاي مختلف مورد بررسي قرار داده است. در پايان، توصيه هاي كاربردي نيز ارائه شده است.
ماهواره (satellite) يك وسيله پرواز كننده در فضاست كه در يك مسير بسته به نام مدار (orbit) به مدت طولاني به دور زمين در حال گردش مي‌باشد. مركز زمين در صفحه مدار قرار دارد. نيروي جاذب (گريز از مركز) روي ماهواره كه از دو عامل مهم فاصله ماهواره از مركز زمين (R) و سرعت حركت ماهواره (V) ناشي مي‌شود معمولاً در تعادل با نيروي جاذبه زمين است و بنابراين ارتفاع ماهواره از زمين، ثابت حفظ مي‌شود به طور كلي مدار ماهواره‌ها بيضي است كه مركز زمين در يكي از كانونهاي آن قرار دارد. شكل، اندازه، سمت و زاويه صفحه مدار بستگي به سرعت ماهواره و شرايط پرتاب دارد.
ماهواره بايد از زمين به مدار مورد نظر حمل شده و در آنجا رها گردد. شيوه نصب ماهواره در سه مرحله انجام مي‌شود: 1- ماهواره به وسيله يك راكت نيرومند بالابرنده، در يك مدار دايره اي رها مي‌شود (به طور معمول راكت پس از رها كردن ماهواره در مدار مربوط، به سمت زمين باز مي گردد و اغلب در برخورد با جو مي سوزد). 2- با كمك موتورهاي كوچك ماهواره، مدار آن به بيضي تبديل مي‌شود تا ارتفاع افزايش يابد. 3- با روشن شدن موتور اوجگيري، ماهواره در يك مدار دايره اي با شرايط از پيش تعيين شده قرار مي گيرد. شكلهاي 1 و 2 مراحل گوناگون پرتاب يك ماهواره اينتلست به مدار ثابت زمين را نشان مي‌دهند.
شكلهاي 3و 4 بخشهاي اصلي دو ماهواره تايروس- اِن واسپات را نشان مي دهند. هنگامي كه يك ماهواره در مدار قرار گرفت، به دليل نبود نسبي هوا، تقريباً هيچ مانعي براي جلوگيري از حركت ماهواره وجود ندارد بنابراين سرعت، تقريباً ثابت مي ماند. چون سرعت ثابت است پس ارتفاع ماهواره از زمين نيز ثابت باقي مي ماند. به طور معمول ماهواره سه بخش اصلي دارد: 1- صفحه خورشيدي به منظور توليد انرژي الكتريكي براي مصرف سيستمهاي داخلي ماهواره 2- سيستمهاي داخلي (الكترونيكي، مخابراتي، اپتيكي و...) به منظور انجام ماموريت، 3- سيستم هدايت و كنترل ماهواره، شامل موتورهاي راكتي، مخازن سوخت و مكانيزم كنترل مسير
ماهواره : از كجا تا كجا
تاريخ ماهواره‌ها را به مقالة آرتور. سي. كلارك ـ علمي‌نويس مشهور ـ نسبت مي‌دهند كه در مقاله‌اي در اكتبر 1945 اظهار داشت كه با سه ماهواره واقع در فاصلة 000,36 كيلومتري زمين مي‌توان تمام سطح زمين را تحت پوشش امواج آن قرار داد. البته، پيش از او دانشمندان آلمان هيتلري پژوهش‌هاي فراواني را در اين خصوص انجام داده بودند و مهاجرت اين افراد به امريكا و شوروي سابق به انتقال سريع تجارب و اسناد تحقيقاتي و رشد صنايع ماهواره‌اي اين دو كشور رقيب شد. اين دو كشور، با هدف بهره‌برداري نظامي به رقابت با يكديگر پرداختند و به تدريج، ماهواره‌هاي هواشناسي، مطالعة جو و سطح زمين و درياها، ناوبري هوايي و دريايي و نظاير آن‌ها را در مدار زمين قرار دادند. نخستين ايده مربوط به استفاده از ماهواره‌هاي
مخابراتي در اواسط دهة 1950 ميلادي ابراز شد و از اوايل دهة 1960، به تدريج ماهواره‌هاي مخابراتي نيز در مدار زمين قرار گرفتند. در طول دهه‌هاي 60 و 70 ميلادي، عمده‌ترين كاربرد ماهواره‌هاي مخابراتي عبارت بودند از انتقال مكالمات تلفني و تصاوير تلويزيوني از يك ايستگاه زميني به ايستگاه زميني ديگر (اين ماهواره‌هاي نقطه به نقطه را FSS مي‌ناميدند). نكتة مهم در اين دهه‌ها آن بود كه تقريباً تمام فعاليت‌هاي مخابراتي و تلويزيوني ماهواره‌اي در وزارتخانه‌ها يا سازمان‌هاي دولتي صورت مي‌پذيرفتند و در نتيجه، اعمال حاكميت و كنترل ملي بر محتوا يا كنترل ايستگاه‌هاي ماهواره‌اي و رسانه‌اي محقق مي‌شد.
در طول اين دوران، توليد و ارسال ماهواره‌ها به مدار زمين صنعت پرهزينه اما سودآوري بود و در نتيجه، رقابت شديد بين كشورها و صنايع بزرگ جهاني و نيز رقابت با فن‌آوري‌هاي توزيعي ديگر (به ويژه كابل نوري) باعث رشد سريع فن‌آوري ماهواره‌اي شد. اين فن‌آوري‌ها، در دهه‌هاي 80 و 90 ميلادي، كوشيدند تا ظرفيت انتقال محتوا و قدرت پخش خود را افزايش دهند و
از محدودة فركانس وسيع‌تري كه قبلاً بدون استفاده بود، بهره گيرند. همچنين، تلاش براي افزايش كارايي ماهواره‌ها باعث توجه جدي سرمايه‌گذاران به قابليت‌هاي حاصل از قراردادن ماهواره‌ها در مدارهاي پايين‌تر شد و در نتيجه، چندين برنامة وسيع جهاني براي استفاده از ماهواره‌هاي پايين مدار (Low Earth Orbit = LEO) و ميانه‌مدار (Medium Earth Orbit = MEO) در سال‌هاي اخير راه‌اندازي گرديده‌اند يا در سال‌هاي آتي به بهره‌برداري خواهند رسيد. نخسـتين مـاهواره مخابراتي كـه در مدار همزمان زمين (GES) قرارگرفت ماهوارة آنيك 1- آ
(Anik A-1) كانادا در سال 1972 بود كه توسط اتحادية راديو ـ تلويزيون اين كشور (CBC) در مدار زمين قرار گرفت و از آن براي اتصال ايستگاه‌هاي FSS و نه پخش مستقيم براي گيرندگان استفاده مي‌شد. اولين ماهوارة پخش مستقيم براي گيرندگان در سال 1976 به نام هرمس (Hermes) در همين كشور به كار گرفته شد. نخستين ماهواره پخش مستقيم تلويزيوني (DBS) آسيا در سال 1984 در كشور ژاپن با نام يوري 2ـ آ(Yuri-2A) به فضا پرتاب شد كه سرريز امواج آن به جزاير كشورهاي همسايه مسأله‌ساز شد. اما تبديل شدن پخش مستقيم ماهواره‌اي به يك مسألة مهم جهاني با پرتاب ماهوارة ASTRA در دسامبر 1988 و آغاز فعاليت آن در فوريه 1989 مصادف شد. در قارة آسيا، اين پديده با پرتاب ماهواره آسياست (Asia
Sat 1) در آوريل 1990 و شروع پخش مستقيم تلويزيوني توسط شركت هنگ‌كنگي استارتي وي (STAR TV) ، از طريق آن ماهواره در اكتبر 1991، به طور جدي طرح شد. دريافت كانال‌هاي تلويزيوني اين ماهواره در مناطق حاشيه‌اي (مثلاً در ايران) تنها با بشقاب‌هايي به قطر سه متر عملي بود. اما، با تقويت امواج، در سال 1993، بشقاب‌هاي به قطر 8/1 متر تصوير واضحي را دريافت مي‌كردند. افزايش قدرت پخش ماهواره‌ها به كاهش فزايندة اندازه و قطر بشقاب‌ها منجر شد و همزمان نيز قيمت دستگاه‌هاي رسيور (به دليل توليد انبوه) كاهش يافت. نتيجه اين تغييرات بالا رفتن مطلوبيت ماهواره براي مصرف‌كنندگان در كل دنيا و از جمله ايران بود.
در هر حال، امروزه فشار ناشي از تقاضا براي خدمات متنوع و بهتر ماهواره‌اي (نظير ارائه اينترنت با كيفيت باند وسيع، ارتباطات صوتي و تصويري بين فردي و پخش راديو ـ تلويزيوني) و گسترش روزافزون بازار و در نتيجه، سودآوري قابل توجه، صنايع ماهواره‌اي را به سرمايه‌گذاري و توجه جدي در امر تحقيق و توسعه رهنمون شده است. در نتيجه، علي‌رغم شكست برخي از برنامههاي ماهواره‌اي در واپسين سال‌هاي قرن بيستم، بسياري از متخصصان و دانشمندان بر اين باورند كه ماهواره‌هاي ارتباطي و مخابراتي در آينده شاهد نوآوري‌هاي جديد خواهد بود و از اين رو نقش و حضور گسترده‌تري در عرصة ارتباطات فردي و جمعي جهاني خواهند داشت. سرعت رشد فن‌آوري ماهواره‌اي به حدي است كه سياست‌گذاري ملي و
بين‌المللي، بر پاية نظر برخي از متخصصان، مانع اصلي به كار گيري قابليت‌هاي فني فعلي است. به عبارت ديگر، حتي در حال حاضر، امكانات فني ماهواره‌ها بسيار بيش‌تر از ميزان عملي‌شدن كنوني آن است و علت اصلي توقف نسبي برنامههاي نوين را بايد در ممنوعيت‌ها و محدوديت‌هاي ناشي از سياست‌هاي ملي و بين‌المللي جستجو كرد تا در امكانات فني و سرماية در دسترس.
در هر حال، پخش مستقيم برنامههاي تلويزيوني از طريق ماهواره‌ها در طول ده سال گذشته به عنوان يك مسالة جهاني مورد توجه كشورهاي مختلف قرار گرفته است و در اين ميان، كشورهاي داراي حساسيت‌ها و ملاحظات فرهنگي (به ويژه از منظر ارزش‌هاي سنتي، ملي و يا مذهبي) و سياسي توجه بيش‌تري را به آن مبذول داشته‌اند. پيامدهاي فرهنگي، سياسي و حتي اقتصادي مورد انتظار طيف وسيعي از سياست‌ها را در كشورهاي آسيايي (به ويژه كشورهاي اسلامي) به وجود آورد. اين سياست‌ها از پذيرش مطلق تا طرد كامل را شامل مي‌شدند. يك تحقيق در سال 1373، كشورهاي آسيايي را براساس سياست‌هاي ماهواره‌اي آن‌ها به شش گروه تقسيم كرد:
1. كشورهايي كه ماهواره را مجاز دانستند و حتي تسهيلاتي را براي مردم فراهم كردند؛ مانند سنگاپور، هنگ‌كنگ، اسرائيل و كويت.
2. كشورهايي كه مانع حقوقي به وجود نياوردند اما، همزمان با وضع ماليات و عوارض براي نصب بشقاب‌هاي ماهواره‌اي، به اقدام‌هاي رقابتي نيز دست زدند؛ مانند پاكستان.
3. كشورهايي كه ماهواره را مجاز دانستند اما به جستجو و اعمال برنامههاي رقابتي دست زدند؛ مانند هند، اندونزي، كره جنوبي و سريلانكا.
4. كشورهايي كه ممنوعيت‌هاي قانوني ايجاد كردند اما به راه‌حل‌هاي رقابتي نيز دست زدند؛ مانند عربستان، بحرين، قطر، امارات متحده عربي و مالزي.
5. كشورهايي كه با پشتوانة امكانات غني نرم‌افزاري و سخت‌افزاري خود ممنوعيت‌هاي قانوني ايجاد كردند؛ مانند ژاپن.
6. كشورهايي كه تا زمان تحقيق هنوز تصميم رسمي و قانوني مشخصي را اعلام نكرده بودند و در نتيجه، اقدام اساسي براي رقابت نيز نداشتند.
تحقيقات نشان مي‌دهند كه سياست ماهواره‌اي كشورهاي آسيايي غالباً در يك مدت بسيار كوتاه بين 1993 تا 1995 (1372 تا 1375) دستخوش تغييرات بسياري شد. اين تغييرات معمولاً حاكي از حركت سياستي از دو سوي افراطي طيف پذيرش مطلق/طرد كامل به سوي نقاط بينابيني بود. در طول اين سال‌ها، بسياري از كشورهايي كه ماهواره‌ها را ممنوع
دانسته بودند به جستجوي راه‌هاي مناسب براي ارائة برنامههاي جذاب تلويزيوني (داخلي يا خارجي) به شهروندان خود از طريق راه‌اندازي شبكههاي تلويزيوني زميني يا ماهواره‌اي پرداختند. كشورهايي نيز كه ماهواره را (به طور مطلق يا با وضع ماليات و عوارض) آزاد دانسته بودند به تدريج وارد رقابت شدند و با هدف اقتصادي يا فرهنگي و سياسي به جذب وقت شهروندان خويش و در نتيجه، دور كردن آن‌ها از كانال‌ها و شركت‌هاي رقيب دست زدند. به عبارت ديگر، سياست ماهواره‌اي مبتني بر «آزادي قانوني» يا «ممنوعيت قانوني» در اغلب كشورهاي پيشرفته و در حال توسعه (و در سطح آسيا و حتي كشورهاي اسلامي) به چشم يك سياست كامل و مطلق نگريسته نشده و تلاش براي جذب وقت و توجه مردم كشور به شيوه‌هاي مختلف انجام گرفته است.
در حال حاضر، كشورهايي نظير تركيه، اندونزي، مالزي، پاكستان، هند، سريلانكا، ژاپن، چين و اغلب كشورهاي عرب زبان به بهره‌گيري از سيستمهاي مختلف (برحسب منبع تأمين محتوا، ميزان اعمال تغيير در محتوا، مالكيت و مديريت سازمان‌هاي مربوطه، پخش زميني يا ماهواره‌اي و ...) از كانال‌هاي ماهواره‌اي موجود براي تأمين خواسته‌ها و نيازهاي مخاطبان داخلي خود بهره مي‌گيرند. برخي از كشورها نيز هدف فوق را با اجراي برنامههاي مشترك پيگيري مي‌كنند. مثلاً در كشورهاي عرب زبان چند شركت بين‌الدولي يا خصوصي (نظير عرب‌‌ست، شبكة الجزيره، MBC، ANN و ...) وظيفة تهية برنامه‌ها از منابع داخلي يا جهاني براي پخش ماهواره‌اي به كشورهاي تحت پوشش خود را به عهده گرفته‌اند. با اين توضيح كلي، بهتر است به بررسي وضعيت بهره‌وري از فن‌آوري ماهواره‌اي در چند كشور آسيايي بپردازيم و سپس، درس‌هاي احتمالي حاصل از تجارب اين كشورها براي ايران را به بحث بگذاريم.
وضعيت فعلي ماهواره در كشورهاي آسيايي
همان‌گونه كه پيش‌تر ذكر شد، اغلب كشورها از اواسط دهة 1370 برنامه‌هايي را براي بهره‌وري ملي از ماهواره به اجرا گذاشته‌اند ـ خواه اين كشورها دريافت ساير كانال‌ها را ممنوع كرده يا به انتخاب شهروندان واگذار كرده باشند. اما بهتر است در ابتدا انواع بهره‌وري از ماهواره را مشخص كنيم. در دهة اول مي‌توان سه نوع بهره‌وري ملي از ماهواره را نشان داد. الف) استفاده از ماهواره براي پخش مستقيم برنامههاي كانال‌هاي تلويزيوني ملي به درون كشور. اين اقدام براي فايق آمدن بر موانع طبيعي گسترش پوشش شبكههاي تلويزيوني ملي به نقاط دوردست و كم‌جمعيت يا بالا بردن كيفيت دريافت برنامه‌ها توسط بسياري از كشورها (نظير هند و استراليا صورت گرفته است؛ ب) استفاده از ماهواره براي پخش مستقيم
برنامههاي كانال‌هاي تلويزيوني ملي يا كانال‌هاي جديدالتأسيس و پخش براي ساير كشورها. معمولاً پخش ماهواره‌اي تلويزيوني براي ساير كشورها به منظور حضور جهاني فرهنگ كشور مبدأ، اطلاع‌رساني جهاني و تأثير بر افكار عمومي كشورهاي مقصد يا به ويژه با هدف ارائه برنامههاي تلويزيوني به جمعيت‌هاي مهاجر به كشورهاي ديگر انجام مي‌گيرد. پخش ماهواره‌اي شبكة خبر، شبكههاي جام‌جم و شبكههاي سحر ايران به منطقة خاورميانه، اروپا و امريكا را مي‌توان در اين طبقه جاي داد. امروزه، تعداد بسيار زيادي از كانال‌هاي در دسترس را همين نوع كانال‌هاي تلويزيوني تشكيل مي‌دهند.
بديهي است كه دو نوع بهره‌وري فوق نمي‌توانند تأثير چنداني بر ميزان گرايش مردم به كانال‌هاي ماهواره‌اي خارجي و رواج غيرقانوني و كنترل‌نشدة دستگاه‌هاي گيرنده داشته باشند. آن‌چه در اين نوشتار به عنوان بهره‌وري ملي مطرح مي‌شود نوع سوم است كه مشتمل است بر: ج) استفاده از برنامههاي كانال‌هاي ماهواره‌اي خارجي (ملي يا خصوصي؛ متعلق به كشور خاص يا جهاني) براي بالا بردن حجم، تنوع و كيفيت كانال‌هاي در دسترس مردم كشور.
هدف از اين نوع بهره‌وري از ماهواره را مي‌توان جبران نقصان‌هاي كمي و كيفي توليدات و محتواي كانال‌هاي تلويزيوني مرسوم و جلب توجه مخاطبان به كانال‌هاي كنترل شده دانست كه خود براي جلوگيري از گرايش مردم به خريد و نصب تجهيزات دريافت ماهواره‌اي و در نتيجه، قرار گرفتن در معرض پيام‌هاي مخرب فرهنگي و سياسي كانال‌هاي نامطلوب صورت مي‌گيرد. تنها با نيل به اين هدف مي‌توان به اجرايي شدن سياست ممنوعيت تجهيزات و كانال‌هاي كنترل‌نشده اميدوار بود يا حتي، در صورت آزادي مردم در بهره‌وري از تجهيزات دريافت
ماهواره‌اي، تا اندازه زيادي اطمينان داشت كه دست‌كم اكثريت مردم به كانال‌هاي تلويزيوني و فرهنگ ملي خويش وفادار مي‌مانند و جذب پخش‌كننده‌هاي خارجي نخواهند شد.
در ادامه، وضعيت بهره‌وري از ماهواره در چند كشور آسيايي و مدل‌هاي خاص هر يك تشريح مي‌شود. گفتني است كه محدوديت اطلاعات و منابع، امكان تشريح و تحليل دقيق‌تر اين مدل‌هاي را فراهم نمي‌كند. [در اين بخش، از منابع بسيار متعددي استفاده شده و از اين رو براي هر مورد منبع خاصي ارائه نشده است. اطلاعات مربوط به مالزي، اندونزي، تايلند و سنگاپور با استفاده از گزارش‌هاي سفر هيأت فرهنگي كشور به كشورهاي فوق (21/2/1381 الي 3/3/1381) ارائه شده است]
در پاكستان، كانال NTM با عقد قراردادي با تلويزيون اين كشور (در سال 1994) به مدت ده سال يك كانال 24 ساعته را راه‌اندازي كرده است و برنامههاي كانال‌هاي CNN و BBC را پس از حذف صحنه‌هاي نامناسب پخش مي‌كند. شبكة خصوصي ETV نيز روزانه 6 ساعت برنامه پخش مي‌كند و اين شبكه صددرصد خصوصي و متعلق به اتباع پاكستاني است كه با سرمايه‌اي حدود 5/6 ميليون دلار راه‌اندازي شده است و برنامه‌هايش را از سنگاپور به طور همزمان در ماهواره‌هاي آسياست و استارپلاس ارائه مي‌كند. هرچند در پاكستان محدوديتي براي خريد و نصب دستگاه‌هاي ماهواره‌اي وجود ندارد و برنامههاي اين شبكه‌ها تحت سانسور و كنترل قرار دارد، راه‌اندازي شبكههاي فوق و به ويژه NTM گرايش به خريد گيرنده‌هاي ماهواره‌اي را به شدت كاهش داده است.
در تركيه، با وجود صدها شبكة تلويزيوني سراسري و منطقه‌اي (دولتي و خصوصي)، حدود ده كانال تلويزيوني خارجي نظير (RTL CNN، BBC Prime، Euronews) از طريق ايستگاه‌هاي رلة زميني براي ساكنان مناطق مختلف (به ويژه شهرهاي بزرگ استانبول و آنكارا) يا مشتركان شبكههاي كابلي پخش مي‌شود. در اين كشور، محدوديتي براي استفاده از تجهيزات دريافت ماهواره‌اي وجود ندارد.
در سريلانكا يك شركت خصوصي برنامههاي شبكههاي وابسته به BBC (به ويژه برنامههاي خبري و ورزشي) را به صورت 24 ساعته رله و پخش مي‌كند و در حال حاضر، حدود 80 درصد كل كشور را تحت پوشش قرار داده است. همچنين، سريلانكا تحت پوشش دو شبكة ETV-1 و ETV-2 قرار دارد كه اولي به اخبار و گزارش‌هاي خبري و دومي به برنامههاي ورزشي و نيز فيلم‌ها و سريال‌هاي امريكايي اختصاص دارد. در اين شبكه‌ها، هيچ‌گونه سانسوري اعمال نمي‌شود. اما خود شبكه‌ها فرهنگ مخاطبان را مورد توجه قرار مي‌دهند.
چين از جمله كشورهايي است كه تجهيزات دريافت برنامههاي ماهواره‌اي را غير مجاز اعلام كرده، اما با توجه به گستردگي جغرافيايي و كثرت جمعيت اقدام به راه‌اندازي سيستمهاي ماهواره‌اي براي پخش مستقيم كانال‌هاي خود نموده است. در اين كشور، از بشقاب‌ها و رسيورهاي خاص براي دريافت كانال‌هاي ملي استفاده مي‌شود و ساير انواع دستگاه‌ها ممنوع‌اند.
در تايلند، حدود ده كانال تلويزيوني داخلي وجود دارد كه حجم زيادي از برنامههاي خود را به برنامههاي خارجي اختصاص مي‌دهند و آن را به صورت دوبله (و همراه با زبان اصلي با موج FM راديويي يا دو زبانة تلويزيوني) پخش مي‌كنند. افزون بر اين، شركت UBC به صورت يك شركت سهامي متولي تلويزيون كابلي و ماهواره‌اي است كه ده‌ها كانال بين‌المللي فيلم، ورزشي، سرگرمي و خبري را با استفاده از سيستم توزيع كابلي و ماهواره‌اي پخش مي‌كند. سيستم كابلي در بانكوك و برخي از شهرها و سيستم ماهواره‌اي در سراسر كشور در دسترس قرار دارد. 86 شركت مجاز نيز به صورت محدود محلي خدمات تلويزيوني كابلي را ارائه مي‌كنند كه متوسط مشتركان هر يك از اين شركت‌ها 1500 مشترك تخمين زده مي‌شود. در تمام كانال‌هاي تلويزيوني شركت UBC، آگهي‌هاي تجاري و مطالب غيراخلاقي يا مغاير با موازين امنيت ملي و نظم اجتماعي سانسور مي‌شوند.
در كشور اندونزي چند شركت خصوصي تلويزيوني برنامههاي خود را به صورت ملي يا محلي به مشتركين و دريافت‌كنندگان خود ارائه مي‌كنند. برخي از اين شبكه‌ها از سيستم پخش كابلي استفاده مي‌كنند و خدمات اينترنتي را نيز در دسترس مشتركان خود قرار مي‌دهند. در اين كشور، استفاده از تجهيزات ماهواره‌اي كاملاً آزاد است و هيچ‌گونه محدوديت قانـوني وجود ندارد، به طوري كه حتي برخي از شبكههاي ماهواره‌اي خارجي، مانند شبكة استار ـ كه در هنگ‌كنگ مستقر است ـ براي اين كشور برنامة ويژه پخش مي‌كند. در حال حاضر وضعيت كلي رسانه‌هاي جمعي در اندونزي مورد رضايت دولت و احزاب نيست و اقدامات قانوني براي اجراي برنامههاي اصلاحات در جريان است.
كشور سنگاپور، با وجود قرار داشتن در چهار راه تجاري و ارتباطاتي جنوب‌شرقي آسيا، قوانين ويژه‌اي براي محدوديت اطلاعات و فعاليت رسانه‌ها دارد. در اين كشور، نصب تجهيزات ماهواره‌اي توسط افراد و حتي ادارات (غير از شركت‌ها، سفارتخانه‌هاي خارجي، سازمان‌هاي رسانه‌ها وزارتخانه‌هاي دولتي) ممنوع است. اما تلويزيون كابلي رواج بسياري دارد و دست‌كم، 18 شركت به توزيع كابلي ده‌ها كانال تلويزيوني به مشتركان خود مي‌پردازند. محتواي اين كانال‌ها با توجه به ارزش‌هاي فرهنگي جامعه سنگاپور كنترل مي‌شود و محدوديت‌هاي خاصي در مورد اهانت به مذاهب و ملت‌ها و پخش سكس، خشونت، و مواد مخدر اعمال مي‌گردد.
قطر در سال 1993 به سازمان ارتباطات راه دور خود اجازه داد تا يك شركت تلويزيوني كابلي بي‌سيم (QVC) را راه‌اندازي كند. اين شكرت كه امتياز انحصاري خدمات تلويزيون كابلي تا سال 2013 را در اختيار دارد، در حال حاضر، ده كانال تلويزيوني ملي و خارجي (عربي، امريكايي، اروپايي و آسيايي) را در اختيار مشتركان خود قرار مي‌دهند. برخي از اين كانال‌هاي عبارت‌اند از: بي‌بي‌سي ورد (BBC World) ديسكاوري(Discovery) دي‌تي‌وي (DTV) پي‌تي‌وي 2 (PTV2) سي‌ان‌ان (CNN) اي‌اس‌سي (ESC) ام‌بيٍ‌سي (MBC). قطر اخيراً اقدام به رفع ممنوعيت خريد و نصب تجهيزات دريافت ماهواره‌اي بر شهروندان خود كرده و اين اقدام از تعداد مشتركان و درآمد شركت تلويزيوني كابلي بي‌سيم كاسته است.
مالزي با راه‌اندازي شركت ماهواره‌اي آسترو (ASTRO) ، در سال 1995، يكي از پيشرفته‌ترين سيستمهاي ماهواره‌اي ملي در قاره آسيا را به وجود آورده است. اين شركت با بودجه‌اي حدود 700 ميليون دلار توسط دولت تأسيس شده است و اداره مي‌شود. در حال حاضر، شبكة ماهواره‌اي آسترو 38 كانال تلويزيوني و 16 كانال راديويي را از طريق ماهواره‌هاي خود براي كل كشور و كشورهاي منطقه (مانند اندونزي، سنگاپور و تايلند) پخش مي‌كند. استفاده از سيستم ديجيتالي و استفاده از ماهواره‌هايي با قدرت پخش زياد موجب شده است تا دريافت اين كانال‌ها با استفاده از يك بشقاب كوچك 60 سانتي‌متري علمي شود. همچنين، براي حفظ منافع مالي رسيورهاي خاصي طراحي شده‌اند. اين شركت، در حال حاضر، 000,800 مشترك داخلي (و نيز 000,10 مشترك در كشور برونئي) دارد و برنامه‌ها را از تعداد بسيار زيادي از شبكههاي جهاني تهيه و پس از نظارت و كنترل دقيق و مستمر پخش مي‌كند. در اين
كانال‌ها، آگهي‌هاي تبليغاتي خارجي، صحنه‌هاي خشونت بار و مستهجن، تبليغ مسيحيت و موارد مشابه ديگر ممنوع‌اند. براي كنترل محتوايي برنامه‌ها، از سه روش سانسور متفاوت استفاده مي‌شود: در مواردي برنامه از ماه‌ها قبل مورد بازبيني قرار مي‌گيرد و به شركت اصلي اجازه پخش داده مي‌شود. برخي از كانال‌هاي خبري، ورزشي و سرگرمي (به ويژه كانال كارتون براي كودكان) به صورت تأخيري و با سانسور همزمان و برخي از كانال‌ها نيز با تأخير نيم‌ساعته تا يك ساعته پخش مي‌شوند. اين تأخير، در مواردي، مي‌تواند تا چند ساعت انجام گيرد (مانند روش پخش شبكة الجزيره). در هر حال، هر برنامه كه نيازمند سانسور بيش از 5 دقيقه باشد به طور كامل حذف و برنامة ديگري جايگزين آن مي‌شود. در كشور مالزي، تجهيزات ماهواره‌اي غير از شركت آسترو ممنوع‌اند و طبق قانون، متخلفان به جريمة نقدي تا 000,25 دلار محكوم مي‌شوند
