دانلود مقاله بررسی نقش رسانه های جمعی و تأثیر آن بر فرهنگ جامعه

بخشی از مقاله

بررسی نقش رسانه های جمعی و تأثیر آن بر فرهنگ جامعه

فصل یک کلیات تحقیق
1) موضوع تحقیق
« بررسی نقش رسانه های جمعی و تأثیر آن بر فرهنگ جامعه »
2) تعریف موضوع

3) فرضیه این تحقیق:
1) رابطه ی معنا داری بین عملکرد رسانه های جمعی و بهبود افکار عمومی وجود دارد .
2) رابطه ی معنا داری بین رسانه های جمعی و بالا رفتن سطح آموزش وجود دارد.
3) رابطه ی معنا داری بین رسانه های جمعی و گذراندن اوقات فراغت وجود دارد
4) رابطه معناداری بین رسانه های جمعی و کاهش تهاجم فرهنگی وجود دارد .
4)اهداف تحقیق:
5) ضرورت تحقیق:
6) محدودیت تحقیق :
1) عدم دسترسی به کتابخانه های معتبر
2) وجود منابع کتابخانه ای و عدم دسترسی به تمام این منابع
3) عدم دسترسی به مراکز تخصصی رسانه ای
7) تعریف واژه :

موضوع: « بررسی نقش رسانه های جمعی و تأثیر آن بر فرهنگ جامعه »
1- رسانه ها یکی از وسایل ارتباطی جمعی هستند که در این تحقیق منظور از رسانه ها « وسایل ارتباطی جمعی» رادیو، تلویزیون و مطبوعات هستند . رسانه های همگانی مانند مطبوعات، رادیو، تلویزیون و سینما و امثال آنها است و همچنین فرآیند ارتباط همگانی در حال افزایش است امروزه پژوهش های پیرامون نظام ارتباطی را به عنوان یکی از ارگانهای مهم اجتماعی که با دیگر نظام

های موجود در جامعه روابط و مبادلات متقابلی دارد و به نیازهای گوناگون جامعه انسانی پاسخ می دهد . از آنجا که نیازهای بشر گوناگون است و پیچید گیهای جامعه انسانی روز افزون می باشد نقش وسایل ارتباطی اشکال و جنبه های مختلفی به خود می گیرد . بنابراین نظام ارتباطی در معنای عام پدیده ای است جهانی که در همه جا وجود دارد و به نیازهایی پاسخ می دهد که برای تمامی افراد مشترک است . و در واقع جامعه انسانی نمی تواند بدون نظام ارتباطی به حیات خود

ادامه دهد در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری تحت بررسی و مطالعه دقیق و منظم قرار گرفته اند و این مطالعات و تحقیقات گسترده حکایت از اهمیت رسانه های همگانی به عنوان نهاد مهم اجتماعی می باشد . یکی از تأثیرات رسانه ها، تأثیرات فرهنگی آن بر جامعه می باشد امروزه عمده ترین نقش وسایل ارتباط جمعی بر عهده دارند عبارت اند از فرهنگ سازی، آموزش، اطلاع

رسانی و ایجاد مشارکت است به گفته ی س . پ اسکات اولین سردبیر روزنامه گاردین می گوید : امور مقدس اند و تفاسیر آزاد است و او برای مطبوعات به عنوان یکی از وسایل ارتباط جمعی دو نقش کارکرد بیان می کند 1) اطلاع رسانی 2) بیان عقاید ولی مهمترین نقش رسانه ها فرهنگ

سازی یک جامعه را بر دوش می کشد و می تواند حتی فرهنگ های مختلف را تغییر و باعث رشد فرهنگ جدید در جامعه شود معرفت عامی که از تجارب شخصی حاصل می شود جوهر اصلی تعریف عام رسانه است . رسانه ها دارای ابعاد مختلفی است که مارشال مک یوهان وسایل ارتباطی را از نظر حرارتی به دو دسته تقسیم می کند ( عکس، رادیو، سینما) را یک وسیله ارتباطی گرم می داند که لوهان معتقد است این وسایل ارتباطی تنها در امتداد یکی از حواس

آدمی هستند و توصیف و تشریح زیادی را در بر دارند یعنی با حجم زیادی داده های همراه از نظر بیان مقصود کامل هستند حال آنکه وسایل ارتباطی سرد( خط تصویری، تلفن، تلویزیون) کمتر به تشریح و توصیف می پردازند و مشارکت زیادی را می طلبد و همچنین رسانه ها یکی از انواع وسایل آموزشی اند که نقش مهمی را در آموزش ایفا می کنند و مخاطبان بسیاری را به خود جذب می

کند و از روش های گوناگون افراد جامعه را آموزش می دهند بسیاری از افراد رسانه ها را به عنوان ابزار فرهنگی می دانند زیرا فرهنگی می دانند زیرا از بطن جامعه بر می خیزد و تأثیر فرهنگی که رسانه ها بر مخاطب می گذارند را می توان فرهنگ جمعی نامید و تعریفی که از فرهنگ ارائه می شود آن باورها و ارزشهای حاکم بر جامعه است و همچنین رسانه ها نماد فرهنگ و تمدن یک کشور هستند و تحت تأثیر حکومتند یعنی بر اساس باورها و ارزشهای جامعه عمل می کنند و رعایت کننده هنجارهای جامعه هستند .

3- فرضیه های تحقیق:
1) رابطه ی معنا داری بین عملکرد رسانه های جمعی و بهبود افکار عمومی وجود دارد.
2) رابطه ی معنا داری بین رسانه های جمعی و بالا رفتن فرهنگ جامعه وجود دارد .
3) رابطه ی معنا داری بین رسانه های جمعی و بالا رفتن سطح آموزش وجود دارد.
4) رابطه ی معنا داری بین رسانه های جمعی و گذراندن اوقات فراغت وجود دارد.
5) رابطه معنا داری بین عملکرد ضعف رسانه های جمعی و پایین بودن سطح فرهنگی وجود دارد .
4- اهداف تحقیق:
در این تحقیق می کوشیم به شناسایی رسانه ها بپردازیم و تعریفی از فرهنگ ارائه دهیم و همچنین جوامع مختلف را از لحاظ فرهنگی شناخته شود و نقش رسانه و تأثیر گذاری آن بر فرهنگ جوامع و آموزش ها و اطلاعاتی که یک رسانه به جوامع می دهد بررسی شود و همچنین چگونه می توان فرهنگ یک جامعه را از طریق رسانه ارتقاء داد و روش فرهنگ سازی رسانه ای را بررسی کرد .

راهکارهایی جهت کمبود اطلاعات فرهنگی در رسانه ها ارائه شود و اینکه تا چه حد رسانه ها می توانند بر نحوه انتقال فرهنگ تأثیر گذار باشند .
5- ضرورت تحقیق:
همانطور که می دانیم فرهنگ یکی از عوامل پیشرفت جوامع است و کشوری که سطح فرهنگ پایینی داشته باشد الزاماً در موارد مختلف اقتصادی و اجتماعی و غیره هم پیشرفت نخواهد کرد و یکی از عواملی که تأثیر بسزایی در آموزش فرهنگی ارتقاء فرهنگ دارد رسانه ها هستند که باعث اوج یا سقوط فرهنگ در جامعه ای می شوند و همین طور دیده می شود که بسیاری از کشورها در فقر بسیار فرهنگی به سر می برند دو در برخی کشورها رسانه ها جامعه خود را هدایت می کنند

. پس ضرورتی که رابطه ی بین فرهنگ جامعه و رسانه وجود دارد و همچنین راهکارهای مختلفی که رسانه می تواند در بهبود این مسئله ارائه دهد بررسی شود و تأثیر فرهنگ بر رسانه و بالعکس و تأثیر مخاطبان بر رسانه و بالعکس و تمامی مواردی که می توان آنها را در ارتقاء یا رکود فرهنگی یک جامعه جای داد بررسی کرد تا بتوان به وسیله این تحقیق نقش رسانه بر فرهنگ سازی را یادآوری و راه حل هایی را بتوان ارائه کرد تعریف اصطلاحات و واژه ها:
فرهنگ Culture فرهنگ به معنای دانش، ادب، علم و معرفت تعلیم و تربیت آثار علمی و ادبی یک قوم یا علت و نیز به معنی فرهنگ لغت نیز هست .

فرهنگ جمعی Massculture
جوامع توده وار: Masssocity از نظریه های * و رامت است که وابستگی های متمایل نهادهای مقتدر جامعه و رسانه های عمومی و یکپارچگی آنها را بیان می کند .
افکار عمومی Public opinion داشتن نظرات مشترک در یک جمع و گروه کثیری از مردم و جامعه را افکار عمومی گویند .
برجسته سازی : Sharpeniny به معنای بزرگ جلوه دادن بیش از حد یک چیز یا موضوع است .
پیام :Massaye پیام معنی و مفهومی است که از طرف شخصی به شخص دیگر می فرستند تا معنی مورد نظر در ذهن او تجلی یابد و همان پیغام یا پیام در ذهن افراد است
جهانی شدن : مارشال مک لوهان: دهکده جهانی تغییر فرهنگ و از بین رفتن مرزها توسط رسانه های جمعی
تبلیغ جمعی Masspropagnda Masspripagandda

فصل دوم:
تاریخچه تحقیق :
موضوع ارتباط از یونان باستان تا قرن هجدهم ، بیشتر از لحاظ ذهنی و محتوایی مطرح بوده است و اندیشمندان اجتماعی همواره ترغیب را معادل ارتباط می دانستند با پیدایی انقلاب صنعتی و آغاز عصر روشنگری علمی و ادبی در اروپا مسئله ارتباطات، بیشتر به قلمرو سیاسی اجتماعی گام

نهاد و به طور مستقیم به امور روزمره حیات اجتماعی پیوند خورد و به عنوان یک پدیده عینی ، مورد توجه قرار گرفت . با پیچیدگی جامعه بشری و گسترش تکنولوژی، توجه به شیوه انتشار و کانالهای پخش اندیشه های انسان اهمیت فراینده ای یافت و موضوع ارتباطات ، ابعاد تازه تری به خود گرفت . گروههای اجتماعی برای کسب امتیازات بیشتر بر سر تصرف ابزار های پخش پیام با یکدیگر به ستیزه پرداختند و در میان مطبوعات به عنوان مهمترین کانال پخش عمومی، سرچشمه اختلافات اجتماعی و یکی از عوامل انسجام جامعه و همبستگی میان فرد

و جامعه و حل و فصل تنشها و کشمکش های میان گروههای اجتماعی مورد توجه قرار گرفت.
در دهه های 1930 و 1940 متغیر های جدیدی در حوزه ارتباطات کشف شد که بیشتر جنبه روانشناختی داشت از نیمه های قرن بیستم پژوهشهای مربوط به ارتباطات اجتماعی در پرتو کوششهای ثمر بخش اندیشمندانی چون پل ( ازارسفلد، کورت لوین، هارولدلامول، کارل ها ولند ، کارل دویچ و ....) به ثمره نشست . پژوهش در حوزه ارتباطات اجتماعی جنبه تجربی به خود گرفت و موضوعات جدیدی بر اساس متغیر های روانشناختی و جامعه شناختی مطرح شد که از میان آنها به چهار موضوع عمده می توان اشاره کرد .

1) موضوع تبلیغات و تأثیر آن بر روند شکل گیری افکار عمومی که در فاصله میان دو جنگ جهانی ، توسط اندیشمندانی نظیر لوملی، لی ولی، و تونیس، وبلومن استاک و ... مورد توجه قرار گرفت آنچه در این پژوهش جلب توجه می کرد و وحشت همگان را برانگیخته بود ، شعار های ترقی خواهانه و مردم پسندی بود که یکی از عوامل موفقیت لنین در شوروی ، هیتلر در آلمان و موسولینی در ایتالیا محسوب می شد ... در این پژوهشها، تحلیلهای جالبی از ترغیب سیاسی » و چگونگی انجام آن و همچنین ، مقالات توصیفی بیشماری با شرح جزئیات پیرامون تبلیغات سیاسی و اثر بخش آنها انتشار یافت .

2) پژوهش پیرامون رفتار رأی دهندگان در انتخابات و تأثیر رسانه های جمعی بر رفتار گیرندگان پیام . نخستین جامعه شناسانی که در این زمینه به پژوهش پرداختند عبارتند از : پل لازارسفلد و برلسون و همچنین کامپ بل، میلر، کانورس، واستوکن نتایج پژوهشهای گرانقدر این افراد که زمینه های پژوهش علمی منظم را در ارتباطات فراهم آورد.
3) مطالعات پیرامون تأثیر ارتباطات سیاسی در سطح ملی و بین المللی ، نظیر مطالعات کارل لویچ و پیروانش درباره شالوده ملی گرایی بر اساس اطلاعات و ارتباطات و نیز مطالعه ( اسول ولیتر، پیرامون سخنرانیهای سیاسی و تحلیل محتوای آنهاست .

4) مطالعات سنتی پژوهشگران و نیز روزنامه نگاران پیرامون مسائلی نظیر « مطبوعات»، « دولت» ، « افکار عمومی» و « روابط میان آنها» یکی از نخستین پژوهشگران و در عین حال روزنامه نگارانی که در این زمینه نظریات قابل توجهی عرضه کرده است

.
یکی از عملکرد های رسانه ها از زمان نقالان تا عصر کتابهای دست نویس ، پیش از اختراعات چاپ تا عصر تلویزیون، فرایند القاء ، تقویت ارزشها، باورها، سنتها و معیارهای رفتاری بوده است پژوهش در این زمینه تا جنگ جهانی اول به طور جدی صورت نگرفته است ، اما همزمان با رشد پرشتاب وسایل ارتباط جمعی در اواسط قرن 20 بیستم ضرورتی روز افزون برای آگاهی بیشتر در زمینه فرایندها و تأثیر این وسایل پدید آمد .

چکیده ی تحقیق:
موضوع تحقیق عبارت است از بررسی رسانه های جمعی و تأثیر آن بر فرهنگ جامعه است . در ابتدا به توضیح و مورد نظر پرداخته و بیان علل و چگونگی انتخاب موضوع و کلماتی که باید در آن به توضیحی خاص خواسته پرداخته شده است و همچنین فرضیه های این تحقیق را بیان نموده و هدف از ضرورت انتخاب این موضوع را بیان نموده ایم و همچنین محدودیتهای این تحقیق را نیز بر شمارده ایم . در فصل دوم این تحقیق به تاریخچه ی این تحقیق و از اوایل پیدایش و ضرورت نیاز به وسایل ارتباط جمعی پرداخته ام و سپس به ادبیات موضوع را توصیف توضیح داده ام و همچنین

ویژگی رسانه ها ی جمعی و توضیحات موارد دیگر را به آن پرداخته و تا مورد کوری برای کسی باقی نماند و در فصل سوم این تحقیق به تعریف فرضیه های خود را بیان کرده و توضیح داده ایم و جامعه آماری و نمونه گیری را تعریف و موارد آن را بیان کرده و توضیح داده ام و جامعه آماری و نمونه گیری این تحقیق را نیز بیان کرده ام . و انواع روش تحقیق را به طور مختصر توضیح داده ام و همچنین به جمع آوری اطلاعات و انواع جمع آوری اطلاعات را بیان و توضیح کافی برای آن مبذول داشته ام

. و همچنین پرسشنامه ی این تحقیق را نیز تهیه و در پیوست آن قرار داده ام . در فصل چهارم به تجزیه و تحلیل فرضیه ها پرداخته و همچنین به جدول فراوانی و به رسم نمودار ( ستونی) هسپتوگرام و دایره ای آن را کشیده و در فصل پنجم به نتیجه گیری فرضیه ها پرداخته و راه حل ها و پیشنهاد های ارائه شده است و در پایان منابع و مأخذ را مشخص کرده ام .

فصل سوم روش تحقیق:
1) تعریف فرضیه:
2) فرضیه ها را عنوان می کنیم و
1) رابطه ی معنا داری بین رسانه های جمعی و بالا رفتن سطح آموزش وجود دارد.
2) رابطه ی معنا داری بین رسانه های جمعی و گذراندن اوقات فراغت وجود دارد.
3) رابطه ی معنا داری بین عملکرد رسانه های جمعی و بهبود افکار عمومی وجود دارد.
4) رابطه معنا داری بین عملکرد رسانه های جمعی و کاهش تهاجم فرهنگی وجود دارد .

3)تعریف جامعه آماری:
جامعه آماری این تحقیق:
جامعه آماری این تحقیق عبارت است از تعداد افراد دو منطقه ی شهرستان ارد کان می باشد .N=1000 n=100
تعریف نمونه گیری و انواع آن
1) نمونه گیری تصادفی ساده
2) نمونه گیری تصادفی سیستماتیک
3) نمونه گیری تصادفی طبقه ای
4) نمونه گیری ناحیه ای

نمونه گیری این تحقیق :
نمونه گیری که در این تحقیق صورت گرفته است از تصادفی ساده می باشد
5) روش تحقیق و انواع آن :
1) روش تحقیق تاریخی
2) روش تحقیق توصیفی

3) روش تحقیق تداومی
4) روش تحقیق موردی
5) روش تحقیق همبستگی
روش این تحقیق :
روش این تحقیق به دلیل اینکه موضوع من بر اساس عملکرد رسانه های جمعی و تأثیر آن بر فرهنگ جامعه است رابطه ی علت و معلول را دنبال می کند و چون رابطه ی علت و معلول را دنبال می کند تحقیق من بر اساس روش علی است .
5)جمع آوری اطلاعات و بیان انواع روش های جمع آوری اطلاعات :
1)مشاهده 1)مشاهده ساده 2) مشاهده منظم و سیستماتیک
2) پرسشنامه

3) جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه و غیره
6) روش جمع آوری اطلاعات این تحقیق : روش جمع آوری این تحقیق از روش کتابخانه ی و پرسشنامه ی می باشد .
(بسمه تعالی)
پرسشنامه ای که در اختیار شما است پیرامون موضوع بررسی تأثیر رسانه های جمعی بر فرهنگ جامعه است که جهت کار تحقیقاتی است خواهشمند است بع دقت به سؤالات جواب بدهید و ما را در این امر یاری نمایید .

فصل چهارم تجزیه و تحلیل اطلاعات :
نقش مطبوعات بر پر کردن اوقات فراغت و اطلاع رسانی
پس از شروع انقلاب صنعتی و پیدایش دموکراسی نوین بود که تفریح و سرگرمی جزئی از زندگی مردم عادی قرار گرفت انقلاب صنعتی موجب آن گردید که اوقات بیکاری و استراحت توده ها افزایش یابد امروزه به واسطه افزایش روز افزون اوقات بیکاری یا آزاد افراد، زمینه های متعددی برای گذراندن اوقات فراغت ایجاد شده است که از جمله این زمینه ها، گسترش ورزش و بازی های قهرمانی در سطح جهان است . علاوه بر این ، مقارن این بازی ها و سرگرمی های جدید سرگرمی های دیگری نیز توسعه یافته است که علاوه بر گذران اوقات فراغت می تواند ابزار های برای انتقال فرهنگ و اطلاعات به افراد باشد و حتی در فر آیند جامعه پذیری آنها تأثیر داشته با شد از این جمله اند سرگرمی های جدید می مانند رفتن به سینما، تفریح گاه ها، باغ وحش، تالارها، موزه ها، باشگاه و انجمن ها و سایر مجامع فرهنگی ماند نمایشگاه . مراسم فرهنگی افزون بر این ، امروزه، میلیون ها نفر از مردم بخش مهمی از اوقات فراغت خود را با دیدن تلویزیون یا شنیدن رادیو یا خواندن

روزنامه ها و مجله ها و کتاب سیری می کنند و از این طریق بر اطلاعات خود نیز می افزایند .
هیبرت، درباره نقش رسانه ها نفوذ تقریباً مطلقی در پر کردن اوقات فراغت اکثریت قریب به اتفاق مردم یافته اند و این نفوذ امری اجتناب ناپذیر شده است . البته او در نقد عملکرد رسانه ها در این زمینه می گوید: رسانه ها امروزه به جای اینکه در فرصت های فراغتی ، مردم را با لذت بردن از مطالب فرهنگی سطح بالا ، آموزش داده و سطح درک فرهنگی مردم را افزایش دهند با ارائه محتوایی مبتذل ، وقت لازم را از میان برده و حتی موجب ابتذال فرهنگی و افت سلیقه مردم شده اند .

نظر به اهمیت نقش رسانه ها در پر کردن اوقات فراغت و اطلاع رسانی برخی گفته اند رسانه ها از جمله مطبوعات سه نقش اساسی در ارتباط با مخاطبین خود دارند .
1) آگاه نمودن مردم از وقایع و حوادث روز
2) ایجاد سرگرمی و برنامه های تفریحی
3) آموزش و پرورش

همچنین گفته شده : رسالت مطبوعات در دو نکته خلاصه می شود : یکی اخبار آگاه ساختن مردم و 2) دیگری تربیت و ارشاد افکار مردم .
مطبوعات را باید مهمترین ابزار برای آگاه ساختن مردم و دادن اطلاعات حقیقی به آنها دانست . اسدی در این باره نقش روزنامه ها و مجلات را با کمی تغییر مثبت به یکدیگر اینگونه توصیف می کند : مطالعه نشان می هد که روزنامه ها به جز خبر رسانی نقش های دیگری هم دارند که شاید از خبر هم مهمتر باشد مثل: آگهی های ترمیم، قیمت ارز و سهام و غیره اما مجلات بیشتر خبر

سرگرمی و تخصصی دارند و اطلاعات خاصی برای گروه معینی می دهند مجلات سرگرم کننده تیراژ وسیع تری دارند و می توانند هادی های خبرها، رپرتاژ ها، مطالب خواندنی ، تفسیر ها و غیره باشند با این وصف بخشی از مطالب مربوط به تأثیر مطبوعات بر مخاطبین به سؤالاتی درباره نقش مطبوعات در پر کردن اوقات فراغت مردم و اطلاع رسانی و مسایل مطرح در این زمینه بر می گردد .
1) رابطه معنا داری بین عملکرد رسانه های جمعی و بهبود افکار عمومی وجود دارد . در بین پدیده های روانی جمعی و افکار عمومی گسترده ترین و آشکار ترین آنهاست این پدیده شگرف که با

پویایی توانمند خود سرنوشت جامعه های را رقم می زند به موتوری می ماند که چرخ های ماشین اجتماعی را به گردش در می آورد ، ماشین که می سازد، تخریب می کند، تند می رود ، آرام می گیرد ، سرو صدا به راه می اندازد و نیز خاموش می شود ، افکار عمومی چیزی جز صدای مردم نیست این صدا همیشه و در همه جا به شیوه های مختلف و در فرصت های متفاوت در گوش های کم و بیش شنوای حکام زمان طنین افکنده و توجه خواسته و نا خواسته ، ارادی و غیرارادی آنانی را که مخاطب قرار داده به خود مشغول داشته است .
به هیچ تردید ، افکار عمومی هر جامعه در بستر قالب های ارزش اجتماعی و فرهنگی آن جامعه شکل می گیرد و تحول می پذیرد به عبارت دیگر، هر جامعه نوع فکری و عقیدتی مخصوص به خود را دارد واکنش های جمعی خاص خود را نشان می دهد . ماهیت و صورت افکار از یک جامعه به جامعه دیگر و حتی از زمانی به زمان دیگر در یک جامعه تفاوت دارد .

بنابراین بررسی افکار مستلزم شناخت فضایی است که در آن شکل می گیرد و شناخت ارزش های مردمی از یک سو و پدیده های اجتماعی از سوی دیگر مشاهده گر دقیق را بیشتر با زبان مشترک مردم یا ( بیان عمومی) آشنا می کند . ظاهراً بیان عمومی عبارت است از مجموعه رفتار های فردی به همان عنوان که گروه عبارت است از مجموعه اعضای آن اما باید دانست چنانچه همه افراد از نظر فکری مشابه می بودند کار به مراتب ساده تر می شد . و بیان عمومی به بیان

مجموعه افراد خدا سر می گشت رفتار جمعی را نباید «موزائیک وار »رفتارهای پهلوی هم پیچده شده فرض کرد و آنها را بر اساس تفاوت های سنی و جنبی و حرفه ای و سطح معلومات و تعلقات دینی و از این قبیل به دست مطالعه سپرد. این کار از نوع جامعه شناختی و ناکامی است .
کتاب افکار عمومی نوشته (ازار ژوریت)
ترجمه مرتضی کتبی
رابطه معناداری بین عملکرد رسانه های جمعی و بالا رفتن سطح آموزش وجود دارد درباره ی آموزش، تعاریف گوناگونی صورت گرفته است از میان آنها تعریفی که از سازمان علمی فرهنگی ملل متحده یونسکو آورده است .
آموزش: تمام کنش ها و اثرات با راهها و روش هایی را که برای رشد ( تکامل تواناییهای مغزی و معرفتی و همچنین مهارتها، نگرشها و رفتار انسان به کار می رود البته به طریقی که شخصیت انسان را تا ممکن ترین حد آن ، تعالی بخشد، تعلیم و تربین=ت با آموزش و پرورش گویند .
در میان رسانه های جمعی رادیو و تلویزیون از لحاظ آموزش غیر رسمی ، جایگاه ویژه ای دارند . اگر از خصلت سرگرم کننده ی رادیو و تلویزیون بگذریم این وسایل به دلیل بر وسعیشان یکی از بهترین وسایل آموزشی و فرهنگی هستند که هم اکنون در اختیار کشور ها و جوامع مختلف قرار دارند . کشور های مختلف بر اساس نیازهای آموزشی خود می توان افزون بر آموزش موارد درسی از رادیو و تلویزیون در زمینه آموزش غیر رسمی نیز استفاده کنند . آموزش می تواند در تمامی ساعات

شبانه روز شیوه ی صحیح کشاورزی، دامپروری ، حمل و نقل، ترافیک و غیره را در بهبود وضع جامعه موثر باشد و همچنین کاربرد رادیو و تلویزیون در آموزش غیر رسمی کشورهای مختلف، شدیداً تابع هدف های توسعه و رشد آن کشورهاست ، و تفاوت های چشمگیری در کاربرد محتوای آموزش رادیو و تلویزیون در جوامع گوناگون یافت می شود که کاملاً منطقی است .

در واقع وظیفه تلویزیون ، کمک به رفع مشکلات و کمی آموزش در شرایط کثرت شما بر دانش آموزان کمبود معلم با تجربه ، کمبود تسهیلات و کمک در جهت انجام وظایف آموزشی و نظایر آن بود . ممکن است برنامه های رادیو و تلویزیون در صورت تدریس مستقیم باشد و در وضعیتی رسمی نظیر کلاس درس یا در وضعیتی غیر رسمی برای نمونه در خانه پخش شود و همچنین ممکن است برنامه ای به صورت آموزش غیر مستقیم باشد و در وضعیتی رسمی پخش شود و همچنین ممکن است برنامه ای به صورت برنامه ای غیر مستقیم باشد و در وضعیتی رسمی پخش شود که هدف از آن کمک در امر تدریس معلمان و تسهیل روند یادگیری است بنابراین فعالیت های آموزش درسی تلویزیون را می توان شامل برنامه هایی دانست که اولاً هدف آنها آموزش مستقیم یا غیر مستقیم باشد ثانیاً این آموزش ها هم در شکل رسمی و هم به صورت غیر رسمی انجام گیرد .

بدین ترتیب رادیو و تلویزیون به شکل گسترده ای عموم مردم و سراسر زندگی آنها را در بر می گیرد و رادیو و تلویزیون می تواند در کنار برنامه های درسی برنامه های برای ارتقای سطح معلومات عموم و اعتدای سطح دانش فنی و مهارت قشری معینی از جامعه و تشویق ذوق هنری آنها تهیه و پخش کند و نقش رسالت فرهنگی این دو رسانه است و رادیو و تلویزیون آموزشی امروزه شامل عر دو بخش درسی و فرهنگی است . مارشال مک لوهان در مورد تلویزیون آموزشی چنین می گوید:

اهمیت نقش آموزشی و تلویزیون ، هنگامی آشکار می شود که ببینیم کودکی سه ساله می تواند در کنار پدر و پدر بزرگش کنفرانس مطبوعاتی رئیس جمهور را با آسانی تماشا کند بنابراین استفاده از رادیو ، تلویزیون در امر آموزش در هر جامعه ای به دلیل تفاوت های فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی مستلزم پژوهشهای بنیادی و اجرای برنامه های است زیرا امکانات و نوآوری های تکنولوژی ، تنها هنگامی می تواند در یک نظام آموزشی موثر واقع شود که پاسخگوی نیازهای واقعی آن جامعه باشد .

بدین ترتیب می توان نقش رادیو و تلویزیون را در آموزش به گونه ی زیر خلاصه کرد .
1) رادیو و تلویزیون می تواند دنیا ی خارج را به داخل کلاس آورده و علایق آموزش را برای یادگیری برانگیزد و قدرت تصور آنها را تحریک کرد .
2) رادیو و تلویزیون می تواند برای تسهیل امر یادگیری با توجه به مشخص بودن هر برنامه اطلاعات کلی و جزئی را درباره آنها به دست دهد .
3) رادیو و تلویزیون بر خلاف مدرسه که تنها قشری از انسانهای در آن هم به تعداد اندک و در زمان و ساعاتی محدوده، زیر پوشش خود بگیرد . همه انسانها را در تمامی ساعات شبانه روز در اختیار خویش داشته باشد .
4) رادیو و تلویزیون بر خلاف مدرسه که صرفاً سالهای محدودی از حیات فرد را در بر می گیرد می تواند تمامی عمر افراد را تحت پوشش آموزشی خود قرار دهد .
رابطه معنا داری بین عملکرد رسانه های حجمی و کاهش تهاجم فرهنگی وجود دارد
تهاجم فرهنگی و مقابله به تهاجم فرهنگی موضوعی است که دست اندرکاران امور فرهنگی کشور را به تلاش در مورد شناخت ئ تعیین عوامل این پدیده ترغیب کرده است . از آنچه که بیشترین این عامل های انتقال و پیشگیری را در رسانه های جمعی تشکیل می دهند فرهنگ مصرف در رسانه ها : واقعیت یا ذهنیت ؟ پدیده تهاجم فرهنگی باید از قالبهای ذهنی معنوی مانند خوب ، بد، زیبا،

سیاه و سفید ، فرشته و اهریمن و امسال هم اجتناب کرد از طرفی واقفم که برد شعاری و سیاسی این نوع برخورد و وسوسه انگیز است و در ک ظاهری این پدیده را برای عوامل آسان می کند