بخشی از مقاله
تعریف رسانه در دنیای امروز نسبت به گذشته ، بسیار متفاوت گشته و به آسانی بر آن نمی توان اتفاق نظر یافت. می توان کلیه ابزار و لوازم دیداری ، شنیداری و نوشتاری که در امر اطلاع رسانی فعالیت می نمایند ، رسانه نامید. افراد یک جامعه به وسیله بعضی از این ابزار و لوازم اطلاعات مورد نظر خود را کسب می نمایند و یا سرگرم می شوند. پروفسور اشمیت رسانه راعرصه تعامل تعریف می کند. برخی از صاحب نظران نیز رسانه را موجودی زنده می دانند که پیامی را از یک پیام ساز به یک پیام گیر - مخاطب - منتقل میکند. اما آن چه در این جا به عنوان رسانه جمعی مد نظر است عبارتند از : تلویزیون ، روزنامه و مجله ، سینما و رادیو ، که تأثیر آن ها بر سبک زندگی مورد تأمل و بررسی قرار می گیرد.
ادبای قرن اخیر سبک را مجازاً به معنی »طرز خاصی از نظم یا نثر«استعمال کرده اند و تقریباً آن را در برابر استیل اروپاییان نهاده اند. - دهخدا ، لوح فشرده - سبک زندگی را می توان روش خاص زندگی معنا نمود و به انگلیسی « Lifestyle » نام دارد. اولین بار توسط دانشمند روان شناس اتریشی ، »آلفرد آدلر« مطرح گردید. - آنلاین،ویکی پدیا -
یک اشتباه عمده ای که وجود دارد این است که هرگاه صحبت از سبک زندگی است ، نگاه فرد گرایانه بر قضیه حاکم می شود ، یعنی شیوه ها و رفتارهای فردی افراد در زندگی شخصی خودشان. در این نگاه تنها به یک قسمت توجه می شود چرا که سبک زندگی در تعامل با سایرین هم معنا می شود. روی دیگر مسئله در بیانات رهبری عنوان شد که من وشما در قبال خانواده و جامعه مسئولیت های را به ناچار پذیرا هستیم. سبک زندگی در این بازنمایی ، حتی در محل کار با ماست در شیوه برخوردی که با مرئوسین اتخاذ می کنیم یا چگونگی رفتار ما در مقابل با مسئولین در مواجهه با شهروندان در کوچه و بازار و خیابان ، همه بیانگر نوعی از سبک زندگی اجتماعی ما می باشد.
بحث پیرامون نوع سبک زندگی بسیار حائز اهمیت بوده و به عنوان یکی از مسایل اساسی جامعه ما می تواند مطرح گردد. چرا که با هر دیدگاهی چه نگاه دینی و اعتقادی که هدف ، رستگای و اعتلای انسان است و چه در نگاه غیر دینی و معرفتی که نیل به »امنیت روانی و اخلاقی« هدف می باشد ، پرداختن به سبک زندگی امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. - امام خامنه ایی،سخنرانی، - 1391
به بیان رهبری ، یکی از اهدف انقلاب و برنامه پیش روی آن ، »تمدن سازی نوین اسلامی« است که در دو بخش خلاصه می شود. بخش ابزاری و بخش متنی ، اصلی و اساسی. علم ، اختراعات ، صنعت ، سیاست ، اقتدار سیاسی و اقتصادی بخش ابزاری این تمدن و آن چیزهایی که متن زندگی را شامل می شوند - مسئله ی خانواده ، ازدواج ، نوع لباس ، الگوی مصرف ، نوع خوراک و ... - ، که سبک زندگی را شامل می شود ، بخش حقیقی و اصلی تمدن می باشد؛ که علی رقم پیشرفت های خوب و چشمگیری در بخش ابزاری در بخش اصلی و حقیقی - سبک زندگی - پیشرفت در خور شأن ملت و کشورمان حاصل نگردید.
تأثیر رسانه های جمعی در توسعه این بخش از تمدن نوین اسلامی ، بی شک حایز اهمیت است. ارایه شیوه های نوین سبک زندگی اسلامی-ایرانی - متناسب با شرایط زمانی - و بازپیرایی سبک های فراموش شده ، کاری بس دشوار و حساسی است که مسلماً بدون پشتوانه ی علمی و تئوری قوی موفق نخواهد بود. رشد تفاوت های فردی از ویژگی های دنیای مدرن امروز است. لذا برآوردن نیازها ، خواسته ها و تمایلات جامعه مدرن امروز نمی تواند ساده باشد. رسانه های جمعی هم در تلطیف این نیازها و هم در کاستن از افتراق ها نقش سازنده ای ایفا می کنند.
کلید واژه: رسانه های جمعی ، سبک زندگی ، جامعه ایرانی ، تمدن نوین اسلامی
پیشگفتار:
» بسم االله الرحمن الرحیم«
ای خدا ای فضل تو حاجت روا با تو یاد هیچ کس نبود روا
با پا نهادن اولین انسان بر روی زمین ، زندگی خلق شد و او رفته رفته آموخت که چگونه »زنده« بماند. با ساخت ادوات و وسایل و تهیه غذا عملاً از همین زمان »سبک زندگی« معنا یافت . با بررسی »سبک زندگی« در طول تاریخ ، ما را به این حقیقت می رساند که زندگی افراد بشر ، در هیچ دوره ای فارغ از قواعد و مناسبات فرهنگی و محیطی نبوده است. هر جامعه ایی از یک سری الگوهای رفتاری خاصی بهره می گیرد. جامعه ی ما با نگرشی عالمانه سعی بر آن دارد تا به زندگی کیفیت و ارزش بخشد از همین روی در صدد است با معرفی سبک زندگی اسلامی-ایرانی - متأثر از آموزه های دین اسلام و ارزش های پسندیده ایرانی - شیوه خاصی از رفتار ، در زندگی شخصی و اجتماعی افراد گسترش و رشد یافته تا سعادتمندی فرد و اجتماع حاصل شود.
در این نوشتار چند پیش فرض مطرح هستند که تبیین و توضیح مباحث ، پیرامون آن ها صورت می گیرد.
پیش فرض اول آن که ، اسلام به عنوان دینی جامعه و کامل ، آموزه هایی دارد که همه ی جنبه های زندگی انسان - فردی و اجتماعی ، مادی و معنوی - را در بر می گیرد.
پیش فرض دوم ، آموزه های دینی - اسلامی - ، با هم ارتباطی مستحکم داشته و منفک از یکدیگر قابل طرح نیستند.
پیش فرض سوم ، آموزه های حقیقی دین اسلام و رهنمون های ائمه ، کاملاً با عقلانیت منطبق هستند.
هرچه میزان تعامل ، پایبندی و پذیرش ارزش ها و هنجارها ی رایج در جامعه از سوی افراد ، بالا باشد ، سبک زندگی یکپارچه ایی را شاهد خواهیم بوداساساً. اسلام برای از بین بردن اختلاف های طبقاتی و برقرای عدالت اجتماعی ظهور نمود ، که البته ، ویژگی های فردی ، سواد ، درآمد و سایرعوامل در ایجاد تفاوت سبک زندگی به لحاظ ماهیت و صورت دخیل اند. - عدالت به معنای برقراری تساوی مطلق بین همه نیست ، بلکه به هر کس به اندازه شأن و لیاقتش - .
در این نوشتار به تأثیرگذار بودن رسانه های جمعی بر زندگی افراد اشاره شده است. همگان واقف اند که هدف از برقراری ارتباط: تبادل اطلاعات ، مفاهیم ، احساسات ، علایق و .. است. که به صورت کلامی و غیرکلامی حاصل می شود. نحوه و چگونگی برقراری ارتباط ، بیانگر هویت و شخصیت افراد جامعه می باشد. حفظ ادب و احترام ، عدم تمسخر دیگران ، صداقت و راستگویی در گفتار و کردار ، حفظ شأن افراد ، ساده زیستی ، پرهیز از تجمل گرایی ، صرفه جویی ، حفظ محیط زیست ، قداست خانواده ، توجه به زیردستان ، تکریم سالمندان ، مواظبت از یتیمان و... در آموزه های دینی ما بسیار تأکید شده است. حال این سئوالات مطرح می شوند که:
-1 رسانه ها در ایجاد ارتباطی سالم و درست، آیا تأثیر گذار هستند؟ -2 چگونه می توانند در این فرآیند نقش سازنده ایی ایفا کنند؟
-3 جایگاه رسانه در تمدن نوین اسلامی چگونه است؟
