بخشی از مقاله
مقدمه
در حال حاضر در قرن شكوفايي و علم و تكنولوژي به سر مي‌بريم و مي‌توان ادعا كرد كه هر لحظه اختراع و اكتشافي جديد به ظهور مي‌رسد تا به آسايش و كاميابي افراد بشر كمك كند و به آنها ياري رساند و در نهايت خرسندي، زندگي را سپري كند.
در اين عصري كه انسان سوار بر كشتي تكنولوژي به سوي مرزهاي آسايش پيش مي‌رود پديده فشار رواني و استرس مجالي براي لذت بردن از اين همه پيشرفت به بشر نمي‌دهد و هر از چندگاه آنچنان او را گرفتار مي‌كند كه به ستوه مي‌آيد و فرياد كمك برمي‌آورد. با توجه به اينكه فشار رواني، اصلي‌ترين مشكل رواني بشر در عصر حاضر است و مشكلات زيادي را به همراه خود به ارمغان مي‌آورد، بخش عمده و جدايي‌ناپذير زندگي روزمره هر فرد و تجربه‌اي همگاني كه هر كس به كرّات آن را در زندگي خود احساس كرده است برخلاف تصور فشار رواني هميشه در برگيرنده حوادث ناخوشايند نيست، بلكه مي‌تواند محصول موقعيت‌هاي خوشايند و مطلوب نيز باشد.
فشار رواني يك حالت ارگانيك است كه معمولاً به افزايش تنفس، فشار خون ، ضربان قلب، رنگ‌پريدگي، انقباض و عرق سرد پيشاني همراه است كه در صورت شديد بودن منجر به بيماري مي‌گردد.
با توجه به اينكه فعاليت‌هاي ورزشي به عنوان يك اقدام پيشگيري كننده نه‌تنها نقش مهمي در جهت حفظ و ارتقاء سلامتي انسان دارد، بلكه با استفاده صحيح آن و تجويز درست آن مي‌تواند تأثير درماني بسيار مفيدي بر روي دانش‌آموزان گذارد.
ما سعي كرديم با تحقيق بر روي يك سري از كتابهاي مختلف تأثير ورزش و فعاليت‌هاي خلاق و سرگرم‌كننده و خنده‌آور در كاهش تنش و فشار دروني و بيروني بر روي افراد بررسي كنيم.
چكيده
فشار رواني چيست؟
فشار رواني در دنياي امروز مسئله‌اي تقريباً همه‌گير شده و به طور يقين افراد معدودي مي‌توانند از آثار مخرب و زيان‌بار آن در امان باشند و يا اينكه اصولاً از برخورد و درگير شدن با آن اجتناب و احتراز نمايند. دلايل غير قابل انكار بيانگر اين واقعيت است كه فشار رواني بر سلامت جسمي و رواني و نحوه انجام كار، اثرات منفي و غير قابل جبراني مي‌گذارد كه براي فرد و يا سازمان بسيار پرهزينه مي‌باشد.
استرس به معني فشار، واژه‌اي است كه از فيزيك به عاريت گرفته شده و امروزه براي بيان فشار رواني ـ تني كاربرد عام يافته است.
لازم به تذكر است كه:
1. فشار رواني همان اضطراب نيست؛ اضطراب در قلمرو عاطفي و روان‌شناختي عمل مي‌كند در صورتي كه فشار رواني علاوه بر اين قلمرو، در حوزه فيزيولوژيكي نيز عمل مي‌كند. از اين‌رو فشار رواني ممكن است با اضطراب همراه باشد ولي اين دو را نمي‌توان مساوي هم دانست. گاهي به دليل عدم توجه به ماهيت فشار رواني و اضطراب به اشتباه آن را معادل هم مي‌داند.
2. فشار رواني معادل تنش عصبي نيست ؛ تنش عصبي نيز ممكن است مانند اضطراب معلول فشار رواني باشد، اما اين 2 مشابه نيستند.
در هر حال ورزش مي‌تواند باعث كنترل فشار رواني شود ، به گونه‌اي كه تعادل را در سيستم بدن فعال نمايد و از افزايش فشار خون و ساير عوارض جلوگيري كند و حتي با ورزش و تحرك باعث مي‌شود كه سيستم ايمني بدن در برابرفشار رواني قوي شود و باعث كاهش خطر حمله قلبي و سكته مغزي و بهبود حافظه و تفكر و افزايش بهره‌وري و بهبود خواب و ... مي‌شود.
بيان مسئله
آيا ورزش مي‌تواند فشار رواني دانش‌آموزان را كاهش دهد؟ چرا؟
فشار رواني مي‌تواند بسيار تأثيرگذار بر مسائل روزمره دانش‌آموزان باشد و اين فشار رواني باعث آسيب‌هايي به بدن و هيجان‌هاي بيش از حد كودكان نمايان مي‌شود كه در چند دهه اخير موضوع فشار رواني يا اضطراب يكي از مسائل اساسي مي‌باشد كه اين اضطراب حتي علاوه بر بي‌تعادل شدن سيستم بدن تأثير بسياري بر روي يادگيري گذاشته و فشار رواني وضعيت پويايي است كه فرد در آن وضعيت با يك فرصت، محدوديت يا نيازي مواجه مي‌شود كه مرتبط با آن چيزي است كه وي به آن تمايل دارد.
تحقيقات نشان مي‌دهد كه با ورزش مي‌توان اضطراب، افسردگي، فشار رواني و ... را كاهش داد و فشار رواني بر روي كل سيستم بدن از لحاظ فشار خون، قلب، كبد مي‌شود.
تعريف فشار رواني
حالت فيزيولوژيك نامتعادل در بدن كه عناصر هيجاني و شناختي ناخوشايندي در خود دارد.
عامل فشارزا
چيزي كه امنيت شما را تهديد مي‌كند.
معايب فشار رواني
ـ ضعيف شدن سيستم ايمني
ـ افزايش خطر بيماري‌هاي مختلف
ـ افزايش فشار خون
ـ افزايش خطر حمله قلبي و سكته مغزي
ـ افزايش ميزان آسيب‌پذيري نسبت به سرطان
ـ تنگ شدن خلق
ـ كند شدن بهبودي
ـ آسيب‌ديدگي دائمي يا دراز مدت مغز
ـ آسيب‌ديدگي حافظه و تفكر
ـ مشكلاتي در قاعدگي
ـ مشكلاتي در خواب
ـ مشكلاتي در روابط
ـ اختلال در عملكرد جنسي
ـ غيبت از كار
ـ كاهش بهره‌وري
ـ افزايش هزينه بيمه درماني
ـ افزايش تقاضاهاي پرداخت غرامت
فوايد كنترل فشار رواني
ـ قوي شدن سيستم ايمني
ـ كاهش خطر بيماري‌هاي مختلف
ـ كاهش خطر حمله قلبي و سكته مغزي
ـ بهبود خلق
ـ بهبود حافظه و تفكر
ـ افزايش بهره‌وري
ـ بهبود خواب
ـ بهبود روابط
ـ بهبود عملكرد جنسي
ـ كاهش غيبت از كار
ـ كمتر شدن هزينه‌هاي بيمه
ـ كاهش تقاضاهاي پرداخت غرامت
ـ بهبود روحيه
ـ بهبود محيط كار
ـ افزايش وفاداري به محل اشتغال
درجه متابوليك كودكان براي راه رفتن و دويدن زيرحد ماكزيمم زياد است. بنابراين كودكان وقتي كه ورزش مي‌كنند حرارت زيادي توليد مي‌كنند. با توجه به سيستم قلبي عروقي نارس و جريان خون پائين پوست ظرفيت تعريق در كودكان ناكافي است. از طرف ديگر به علت بالا بودن نسبت سطح بدن به حجم بدن در كودكان و عوامل بالا كودكان ورزش در هواي گرم را تحمل نمي‌كنند و در برابر استرس گرما حساس و آسيب‌پذير هستند. البته بالا بودن نسبت سطح حجم در كودكان باعث مي‌شود كه در هواي سرد، حرارت بدن را زودتر از دست بدهند و دچار هيپوترمي شوند. در كودكان 14 ـ 10 روز طول مي‌كشد تا با هواي گرم عادت كنند و در اين مدت بايد لباس‌هاي نازك و قابل تهويه بپوشند تا تبخير به راحتي صورت گيرد.
در هواي گرم و مرطوب طول مدت ورزش نبايد بيش از 30 دقيقه طول بكشد و هر 30 ـ 15 دقيقه بايدcc 150 ـ 100 مايع دريافت كنند. چه آنها تشنه باشند چه نباشند آب بايد خنك باشد و بيش از 25 گرم در ليتر شكر نداشته باشد. از ورزش‌هاي سنگين در كودكان بايد پرهيز كرد، زيرا كودكان آمادگي بيشتري براي سندرم تمرين بيش از حد دارند.
عوامل زير اين آمادگي را بيشتر مي‌كند:
ـ افزايش ناگهاني در شدت، مدت و تعداد جلسات بيش از 10% در طول هفته
ـ عدم تعادل بين قدرت عضلات و خاصيت انعطاف‌پذيري سيستم اسكلتي
ـ اشكالات آناتوميك در اندام تحتاني
ـ سطح ناصاف زمين ورزشي و كفش نامناسب
ديدگاه مديران درمورد فشار رواني
فشار رواني، براي افراد مختلف معاني متفاوتي دارد. اختلاف نظر در مورد فشار روانيدر پاسخ‌هايي كه مديران به يك سؤال مشابه تحت عنوان منظور از اصطلاح فشار روانييا استرس چيست؟ اين موضوع را تأييد مي‌نمايد.
در اين رابطه متداول‌ترين جواب‌هايي كه به اين پرسش داده شده عبارت بودند از:
ـ كار بسيار زياد و زمان بسيار كم براي انجام آن
ـ احساس اضطراب و دلهره
ـ فشار روحي و جسمي بسيار زياد
ـ احساس خستگي، حساسيت و تحريك‌پذيري
ـ فشارهاي عاطفي، احساسي و هيجاني
2 نكته جالب و قابل توجه پس از انجام اين بررسي حاصل گرديد. نخست آنكه 2 نوع پاسخ ارائه گرديده است. پاسخ‌هايي كه مرتبط با علت فشار روانيو پاسخ‌هايي كه مرتبط با اثرات فشار روانيمي‌باشند. دوم اينكه به نظر مي‌رسد اغلب مديران داراي يك ديدگاه منفي نسبت به فشار روانيهستند و آن را به عنوان پديده ويرانگر به حساب مي‌آورند. اينكه آيا فشار روانييك پديده نامناسب مي‌باشد يا نه را بايد مورد بحث قرار دهيم.
كنترل فشار رواني توسط ورزش
هرگاه كلمه Desserts به معناي دسر را برعكس هجي كنيم مي‌شود Stressed به معني تحت فشار.
نكته اساسي اين است كه وقتي فشار رواني وارد مي‌شود به نظر پژوهشگري به نام هانس سليه كه مي‌گويد: ‹‹اگرفشار رواني وارد شد رهايش كن و به كارش نگير››.سليه با تحقيق بر روي موش‌ها متوجه شد كه بدن به انواع متفاوتي از موقعيت‌هاي فشارآور تقريباً به يك صورت واكنش نشان نمي‌دهد.
با بالا رفتن فشار خون، تنش عضلاني، گشاد شدن مردمك چشم، افزايش فعاليت‌هاي هورموني و مانند اينها در واقع بدن آماده پاسخ‌گوئي به تقاضايي جديد مي‌شود.
به عنوان مثال براي حمله يا فرار از يك حيوان درنده متأسفانه اگر بدن به مدتي طولاني در اين حالت تنش شديد نگه داشته شود هم سيستم ايمني و هم اندامهاي حياتي هر دو شروع به فرسوده شدن مي‌كند.
سليه بين فشار روانيكه حالتي كه در بدن است و فشارزاها كه مطالباتي خارجي هستند تفاوت قائل شد.
در زمينه ارتباط ميان فشار روانيو فشارزاها نكته عجيبي وجود دارد و آن اينكه شما مي‌توانيد در نبود عوامل فشارزا احساس فشار روانيكنيد و يك عامل فشارزا ممكن است باعث فشار رواني نشود. به سخني ديگر فشار روانيو فشارزاها لزوماً همراه يكديگر نيستند و اين كليد فشار روانياست.
اگر معتقد باشيد كه دنيا مسطح است ممكن است وقتي قايقي را مي‌بينيد كه در افق در حركت است با تصور اينكه افراد داخل قايق در حال غرق شدن هستند نگران مي‌شويد و به عبارتي ديگر حتي تهديدهاي ذهني نيز مي‌توانند فشارزا باشند. در اين مورد اينكه يك موقعيت را تا چه حد بحراني تفسير يا درك مي‌كنيد نكته‌اي اساسي است.
ايجاد قابليت‌هاي لازم براي كنترل فشار رواني بر روي دانش‌آموزان
چهار نوع مهارت يا قابليت متفاوت وجود دارد كه يك فرد مي‌تواند براي كنترل فشار روانيآنها را در خود به وجود بياورد.
1. كنترل منبع: فرد، منابع فشار روانيرا كاهش مي‌دهد يا حذف مي‌كند.
2. آرامش‌يابي: فرد، فنون آرامش‌يابي (ريلكسيشن) را به طور منظم تمرين مي‌كند.
3. كنترل افكار: فرد در جهت كاهش فشار رواني، افكار خود را كنترل مي‌كند.
4. طرح‌ريزي و تحليل: فرد براي آينده طرح مي‌ريزد، از روشهاي مخرب كنترل فشار روانيپرهيز مي‌كند و روشهاي مؤثر در كنترل فشار روانيرا به كار مي‌برد.
. فعاليت شما چه مي‌دانيد؟
شركت‌كنندگان، يك آزمون كوتاه درباره كنترل فشار روانيو آرامش‌يابي را انجام مي‌دهند و سپس به كمك راهنما، نمره خودشان را حساب مي‌كنند و درباره نتايج، به بحث مي‌پردازند.
زمان لازم: 30 دقيقه.
وسايل مورد نياز: لازم است نسخه‌اي از دو صفحه 12.13 اين فعاليت، بين شركت‌كنندگان توزيع شود.
روش انجام كار: نسخه‌اي از فرم اول صفحه‌هاي 12.13را بين افراد توزيع كنيد. به سؤال‌هايي كه ممكن است آنها درباره آزمون داشته پاسخ دهيد. از افراد بخواهيد به اين آزمون پاسخ دهند. پاسخ دادن به سؤال‌ها بين پنج تا ده دقيقه طول مي‌كشد. سپس نسخه‌هاي فرم دوم صفحه 14 را توزيع كنيد و از افراد بخواهيد تا به خودشان نمره بدهند. مطالب اين صفحه به افراد كمك مي‌كند تا نمره كلي‌شان و به همين ترتيب نمره‌هاي فرعي‌شان را در چهار طبقه فعاليت به دست آورند. اين چهار طبقه عبارتند از:
1. كنترل يا كاهش منابع فشار رواني
2. فنون آرامش‌يابي
3. كنترل افكار خود
4. برنامه‌ريزي و تجزيه و تحليل كردن براي به حداقل رساندن فشار رواني
درباره معنا و مفهوم هر يك از طبقه‌ها، و اينكه شركت‌كنندگان با چه آموزش‌هاي اضافي، مي‌توانند مهارت‌هايشان را بهبود ببخشند، بحث مختصري ترتيب دهيد.
پرسش‌هايي براي بحث
1. درچه بخشي از كنترل فشار رواني، مهارت بخصوصي داريد؟ در چه بخشي لازم است توانايي‌تان را بهبود بخشيد؟
2. فكر مي‌كنيد براي بهبود مهارت شما در كنترل فشار رواني، چه نوع آموزش‌هاي اضافي لازم است؟
3. آيا نتايج اين دو آزمون شما را متعجب كرد؟ چطور؟
آزمون را به صورت شفاهي اجرا كنيد و از افراد بخواهيد، در حين خواندن شما جواب را در پاسخ‌نامه علامت بزنند. سپس درباره نمره‌هايشان صحبت كنيد.
نكته: حتماً تأكيد كنيد كه اين آزمون، سطح كنوني فشار روانيشركت‌كنندگان را نمي‌سنجد بلكه بر محور توانايي‌هاي فعلي آنان در مبارزه با فشار روانيمبتني است.
تمرين انفرادي
براي ارزيابي خود، يا براي اينكه راهنماي كارآمدتري بشويد، به جا است كه آزمون كنترل فشار روانيرا كه در اين قسمت آورده شده، انجام دهيد و نمره‌تان را به دست آوريد. به عنوان يك فرد، نقاط ضعف و قوت شما، در كنترل فشار روانيكدام‌ها است؟
چگونه مي توانيد مهارتها و تمرين هاي خود را بهبود ببخشيد ؟
آزمون كنترل فشار روانياپستاين
فرم كوتاه شده فردي
لطفاً گزينه‌اي را كه نشان‌دهنده پاسخ شما به هر جمله است با زدن علامت ضربدر مشخص كنيد.
موافقم مخالم
1. راه‌هاي سازنده‌اي براي تخليه پرخاشگري خود دارم.
2. براي رسيدن به آرامش، به وفور، از تجسم صحنه‌هاي آرامش‌بخش استفاده مي‌كنم.
3. كنترل تنفس كار بسيار سختي است.
4. مي‌دانم احتمالاً برخي از باورهايم غيرمنطقي هستند.
5. از كارهايي كه مي‌خواهم انجام بدهم، فهرست جديدي تهيه كرده‌ام.
6. هميشه، هر روز صبح، چند دقيقه را صرف برنامه‌ريزي براي كارهاي روزانه‌ام مي‌كنم.
7. يك فهرست به روز، از كارهايي كه علاقه‌مندم انجام بدهم، دارم.
8. سعي مي‌كنم در مقابله با فشار رواني، از راه‌هاي مخرب اجتناب كنم.
9. براي بهتر شدن خُلق خود، معمولاً در محيط اطرافم تغييراتي به‌وجود مي‌آورم.
10. سعي مي‌كنم مطمئن شوم كه قرارهاي ملاقاتم، به‌موقع يا زودتر از موقع، به پايان مي‌رسند.
11. رايانه ابزار بسيار مفيدي در كاهش دادن و از بين بردن فشار روانياست.
12. در زمينه اولويت‌بندي كارهايم مشكل دارم.
13. در كمك خواستن از ديگران، مشكلي ندارم.
14. بسيار به ندرت، به بدنم كشش مي‌دهم.
15. به طور منظم، از منقبض كردن و شل كردن عضلاتم به عنوان راهي براي آرامش‌يابي استفاده مي‌كنم.
16. اي كاش بيشتر ورزش مي‌كردم.
17. سعي مي‌كنم قبل از اينكه دچار فشار روانيبشوم، با آن مقابله كنم.
18. سعي مي‌كنم ميز كارم مرتب و منظم باشد.
19. در واگذاري مسئوليت به ديگران، مشكل دارم.
20. براي كمك به اينكه آرام بمانم، از شيوه‌هاي خاصي از نشستن و ايستادن، بهره مي‌برم.
21. در محيط كار روزانه، پرت كننده حواس، اجتناب‌ناپذيرند.
22. وقتي به تقويم احتياج دارم، هميشه نمي‌توانم پيدايش كنم.
23. اكثر اوقات، براي رسيدن به آرامش، از فنون خاصي در زمينه تنفس، بهره مي‌برم.
24. گشتن در پوشه‌ها و فايل‌هاي درهم و برهم، وقت زيادي از من مي‌گيرد.
25. خيلي وقت‌ها براي اينكه مسير كاري‌ام را حفظ كنم، براي خودم يادداشت‌هايي به اين‌جا و آن‌جا مي‌چسبانم.
26. معمولاً ماساژ به من كمك مي‌كند كه آرام بمانم.
27. گاهي اوقات، براي از بين بردن تنش، از خنده و شوخي استفاده مي‌كنم.
28. معمولاً باورهاي غيرمنطقي‌ام را بررسي مي‌كنم و براي اصلاح آنها تلاش مي‌كنم.
نمره‌گذاري شخصي فرم كوتاه شده آزمون كنترل فشار رواني اپستاين
روش نمره‌گذاري
الف) با قرار دادن 0 يا 1 در جاهاي خالي در ستون سمت راست (صفحه بعد) نمره هر سؤال را تعيين كنيد. به اين ترتيب كه در سؤال‌هاي ستاره‌دار (3، 12، 14، 16، 19، 21، 22، 24) براي موافقم عدد صفر و براي مخالفم عدد يك بگذاريد. در ساير سؤال‌ها، عدد يك براي موارد موافقت و صفر براي مخالفت منظور شود. سپس مجموع نمره‌ها را به دست آوريد. اين نمره كلي شماست كه حداكثر مي‌تواند 28 باشد. اگر نمره شما كمتر از 28 باشد، نياز داريد روش خود را در كنترل فشار روانياصلاح كنيد و بهبود ببخشيد.
ب) براي دقت در توانمندي‌هاي خاص، در چهار مستطيلي كه در ادامه مي‌آيند، مجموع پاسخ به پرسش‌هايي را كه در آنها نمره يك گرفته‌ايد، محاسبه كنيد. به اين صورت كه در هر مستطيل، تعداد مواردي را كه براي آنها نمره 1 گرفته‌ايد، بشماريد و نمره‌تان را در جاي خالي بنويسيد. چنانچه نمره‌تان از حداكثر نمره در هر مستطيل، كمتر باشد، نياز داريد توانايي‌تان را در آن حوزه خاص تقويت كنيد.
1 -----
2 -----
3 * -----
4 -----
5 -----
6 -----
7 -----
8 -----
9 -----
10 -----
11 -----
12 * -----
13 -----
14 * -----
15 -----
16 * -----
17 -----
18 -----
19 * -----
20 -----
21 -----
22 * -----
23 -----
24 * -----
25 -----
26 -----
27 -----
28 -----
نمره كل ---------
در فعاليت شما چه مي‌دانيد؟ اطلاعات بيشتري درباره اين طبقه‌بندي‌ها خواهيد يافت كه با آزمون كوتاهي همراه است كه مشخص مي‌كند مهارت‌هاي هر كسي در هر زمينه‌اي تا چه اندازه قوي است.
اين آزمون، نسخه‌اي كوتاه شده از پرسشنامه كنترل فشار روانياپستاين براي افراد (ESMI-i) است كه به وسيله مؤسسه بين‌المللي اينوگن عرضه مي‌شود.
1-877-INNOGENيا www.innogen. com
پرسشنامه SMI-M يك آزمون مرتبط با آن است كه توانايي مدير را در كاهش فشار روانيكارمندان مي‌سنجد.
توجه داشته باشيد كه با اين نوع آزمون‌ها، سطح فشار روانيافراد را نمي‌سنجند. آن نوع سنجش مي‌تواند بسيار دلسرد كننده باشد، و اغلب به برچسب‌هاي ناخوشايند منجر شود. يك رويكرد شايسته در زمينه كنترل فشار رواني، رويكردي مثبت‌تر و سازنده است كه به سادگي نشان مي‌دهد كه مهارت‌هاي هر كس در حيطه‌هايي بخصوص، چقدر قوي است. اين مهارتها، با آموزش و تمرين مناسب بهبود مي‌يابد.
در صورتي كه به شرح مبسوطي از فعاليت‌هايي كه در اين كتاب آورده شده، نياز داريد به كتاب كنترل فشار روانيو فعاليت‌هاي آرامش‌بخش براي مربيان رجوع كنيد. در ضمن، هرگاه در محاصره تمساح‌ها قرار گرفتيد آنها را با فوت‌هاي ملون زبل گيج كنيد، براي آنها لطيفه‌اي درباره كفش‌هاي تهيه شده از پوست تمساح تعريف كنيد، خودتان را در قايقي در رودخانه تجسم كنيد، و مهم‌تر از همه به خاطر بياوريد كه دنيا گرد است و همان‌طور كه مي‌دانيد، دنيا به راستي همين‌گونه است.
مراحل فشار رواني و تأثير ورزش بر روي آن
از آنجايي كه موفقيت در كاهش فشار رواني مستلزم آشنايي با مراحل آن است لذا لازم است در اين قسمت مراحل فشار روانيرا مورد مطالعه قرار هيم. پاسخ به دو گونه تهديد فرد در سه مرحله پديد مي‌آيد كه مراحل فشار روانيناميده مي‌شوند:
1. واكنش آگاهي‌دهنده يا اعلام خطر:
2. مرحله مقاومت:
3. مرحله خردگي يا تحليل رفتگي:
اجتناب‌ناپذير بودن فشار رواني بر روي دانش‌آموزان
فشار رواني، تقريباً براي اكثر افراد اجتناب‌ناپذير است، غالب افراد با شرايط زندگي و وضعيت‌هاي شغلي درگير مي‌باشند كه به طور دائم ايجاد فشار روانيمي‌كنند. به نظر دكتر هانس سليه، انسانها به مقداري از فشارهاي جسمي و رواني براي زندگي سالم نيازمندند. او اين نوع فشارهاي رواني را فشارهاي رواني مثبت مي‌خواند اما انسانها مطابق نمودار داراي نقطه اوج و يا حداكثر تحمل براي اينگونه فشارها نيز هستند.
نمودار فشار رواني خوشايند و ناخوشايند
تعيين حداكثر ميزان تحمل انسانها در مقابل فشارهاي رواني استانداردپذير نيست و به بسياري از عوامل جسمي، رواني و نظاير اينها بستگي دارد. به طور خلاصه مي‌توان گفت كه تمام انسانها در مقابل انواع مختلف فشار رواني، مناسب‌ترين عكس‌العمل‌ها و رفتارها را از خود نشان مي‌دهند وليكن چنانچه ميزان اينگونه فشارها بيشتر از اندازه تحمل باشد نتايج نامطلوب و حتي خطرناك و غير قابل جبراني را دربر خواهد داشت. در اين رابطه عدم تحمل فشارهاي رواني توسط مديران كه نشانگر وجود فشارزاهاي زياد در محيط و يا ناتواني در مديريت فشارهاي رواني است مي‌تواند عواقب ناپسندي را براي مدير و سازمان به همراه داشته باشد.
عوارض و پيامدهاي ناشي از فشار رواني
1. نشانههاي فيزيولوژيكي فشار رواني
2. نشانه هاي فشار روانيو بيماري‌ها
.سرطان
سردرد‌هاي دانش‌آموزان بر اثر فشار رواني
اضطراب
بي‌ارادگي
پرخاشگري
3. نشانههاي سازگاري عمومي
.- نشانههاي مرحله واكنش آگاهي‌دهنده:
-. نشانههاي مرحله مقاومت:
-. نشانههاي مرحله فرسودگي:
مقاومت در برابر فشار روانيمداوم شروع به پائين آمدن مي‌كند. عملكردهاي مغزي با تغييرات سوخت و سوزي دچار مشكل مي‌شود. سيستم ايمني بدن كارآيي خود را شروع به از دست دادن مي‌كند و با كم شدن بنيه فرد بيماري‌ها و ناخوشي‌ها جدي و وخيم پديد مي‌آيد.
البته مراحل تشديد شونده فشارهاي رواني را مي‌توان به شكل مراحل شش‌گانه زير نيز توضيح داد:
مرحله اول
ـ ميل شديد به كار و فعاليت
ـ درك قوي
ـ انرژي رواني و توليدي بيش از حد براي انجام كار زياد
مرحله دوم
ـ احساس خستگي پس از بيدار شدن از خواب
ـ بي‌حالي پس از صرف ناهار يا در ساعات اول بعد از ظهر
ـ تپش قلب و نارسايي گاه‌به‌گاه دستگاه گوارش
ـ گرفتگي عضلات پشت و اطراف جمجمه
ـ ناتواني در تمدد اعصاب
مرحله سوم
ـ ناراحتي‌هاي دستگاه گوارش
ـ انقباض عضلاني
ـ احساس تنش و اضطراب
ـ بي‌خوابي
ـ احساس سرگيجه و غش و ضعف
مرحله چهارم
ـ به سختي روز را به آخر رساندن
ـ دشوار شدن انجام كارهايي كه قبلاً دلپذير بود
ـ از دست دادن توانايي پاسخگويي به موقعيت‌ها
مرحله پنجم
ـ خستگي مفرط
ـ شاق شدن انجام كارهاي ساده
ـ ناراحتي مداوم دستگاه گوارش و يبوست شديد
ـ احساس ترس
مرحله ششم
ـ بالا رفتن ضربان قلب و احساس وحشت
ـ نفس نفس زدن
ـ لرز، عرق كردن و رعشه
ـ از پا درآمدن محض و نداشتن انرژي حتي براي ساده‌ترين كارها
در اين مرحله با تحليل رفتن گام به گام و از بين رفتن ذخيره‌هاي انرژي رواني مكانيزم بدن مختل شده و فرد علاوه بر پزشك به ياري ديگران نيازمند است.
