بخشی از مقاله
هدف از مطالعه حاضر بررسی وضعیت سلامت روان و تاب آوری زندانیان زن جوان شرکت کننده در کلاس-های ورزشی تفریحی است که از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی- همبستگی بود و به صورت میدانی انجام گرفت. جامعه آماری کلیه زندانیان زن جوان ندامتگاه مشهد، شرکت کننده در کلاس های ورزشی تفریحی می باشد 135 - نفر - که بر اساس فرمول جدول مورگان تعداد 99 نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. ابزار مطالعه پرسشنامه و در سه بخش پرسشنامه عمومی، پرسشنامه سلامت عمومی GHQ با پایایی - 0/93 - ، پرسشنامه تاب آوری کانر-دیویدسون - 2003 - ، با پایایی - 0/97 - بود. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از آزمون کولوموگروف و اسمیرنف - KS - برای تعیین نرمال بودن متغیرها، آزمون t-test، اسپیرمن و کروسکال والیس برای پاسخ به فرضیههای تحقیق استفاده خواهد شد. ضمناٌ برای انجام محاسبات و پردازش اطلاعات از بسته نرم افزاری Spss استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد که وضعیت سلامت روان زندانیان زن شرکت کننده در کلاس های ورزشی تفریحی در حد مناسب اما وضعیت تاب آوری آنها در حد نامناسب و کم بود. همچنین وجود رابطه معنیدار بین دو متغیر سن و وضعیت سلامت روان زندانیان پذیرفته نشد. اما وجود رابطه معنی دار مستقیم بین دو متغیر وضعیت تاب آوری زندانیان زن شرکت کننده در کلاس های ورزشی تفریحی و سن پذیرفته شد. اط طرف دیگر بین وضعیت سلامت روان و تاب آوری زندانیان زن شرکت کننده در کلاس ها برحسب نوع جرم تفاوت معنی دار وجود دارد و وجود رابطه معنیدار معکوس بین دو متغیر وضعیت سلامت روان و تاب آوری آنها و میزان محکومیت پذیرفته شد. اما وجود رابطه معنی دار بین دو متغیر وضعیت سلامت روان و تاب آوری زندانیان پذیرفته نشد.
مقدمه در دهههای گذشته توجه بسیاری به مسئله روانشناسی و روان درمانی همراه با فعالیت بدنی و تأثیر ورزش در بهداشت روان شده است یافتههای به دست آمده بیانگر ارتباط نزدیک بین تمرین و بهبود شرای ذهنی و از جمله حالات احساسی و خودشناسی بوده است - اسدی و احمدی، . - 1379 از طرفی ارتباط بین ورزش و سلامت روان از دو دهه اخیر مورد تأکید قرار گرفته است همچنین مداخله تمرینی فواید قابل توجهی بر درمان افسردگی، هیجان و اختلالات تغذیهای دارد - استاپولوا1، . - 2006 این در حالی است که انسانها همواره در دفاع از حقوق، آزادی، جان و مال خویش، متخلف و متجاوز را به شکلهای مختلف به کیفر رسانده و جامعه نیز در طول تاریخ برای حفظ نظم، آرامش و امنیت، ارعاب دیگران و تنبیه مجرم یا مجازات واکنش نشان داده است اما نتوانسته است از بزهکاری پیشگیری کند به ویژه از زمانی که مجازات حبس به عنوان یک روش کیفری و به عنوان تعدیلی در شدت مجازاتها پس از اعدام پذیرفته شده، زیانها، نارساییها و مشکلات زندان آشکار گردید.
شاید بتوان گفت که اجرا نشدن درست روشهای تربیتی اصلاحی و درمانی در زندانها چنین نتیجهای را پدید آورده باشد اما به هر حال به بررسیهای گستردهای پیرامون روشهای جایگزین کیفر زندان که در چند دهه اخیر انجام گردیده با یاد آور شدن پیامدهای زیانبار زندان بر فرد زندانی، خانواده وی، موقعیت شغلی، اجتماعی و خانوادگی او، تأثیر زندان را در زمینه بازداری برخی افراد جامعه از ارتکاب جرم یا اصلاح مجرمین مورد سؤال قرار دادهاند - دانش، . - 1368 یکی از تأثیرات زندان بر زندانی، تأثیر عمیقی است که بر روح و روان وی بر جای گذاشته میشود از سوی دیگر فردی که وارد زندان میشود احساس میکند که در سیستمی اسیر شده است که بر وی تسل و احاطه داشته را از او میخواهند هر چه سریعتر خود را با شرای درونی زندان به ویژه با قواعد رفتار و جبرهای اجتماعی آن تطبیق دهد. باید گفت که در کنار این نظام- قبل از همه زندانی خود را محصور در سیستم نظارت مسئولین و گردانندگان زندان میبیند. برخی مواقع دو سیستم یاد شده در تضاد با یکدیگر به سر میبرند و در پارهای از موارد نیز مشاهده شده که تنها یک نظام رفتاری بر زندان حاکم بوده و جهتدهندهی اصلی رفتار زندانی است. زندانی تازه وارد که هنوز درگیر رواب اجتماعی با سایر زندانیان نگردیده و وجودی ناآشنا و گمنام در میان زندانیان دارد و از سویی دیگر اضطراب و ناراحتی ناشی از ُمواجه با این محی جدید است، ممکن است گوشهگیری و انزواگزینی در پیش گیرد و در خود فرو رود.
ممکن است احساس دلتنگی شدید و احساس غربت کند و یا از احساس تشویش، اضطراب و نگرانی شدید رنج برد. بیشترین نگرانی زندانیان تازه وارد ترس از دست رفتن آبروست که متأثر از وابستگی فرد به هنجارهای افراد عادی میباشد. همچنین نگرانی موارد بسیاری چون احساس طرد شدن از سوی جامعه، خانواده، آشنایان و دوستان، نگرانی برای خانواده و بیسرپرست ماندن آنها اعم از نگرانی برای مشکلات مالی آنها و یا مسائل عاطفی و اجتماعی ایشان، نگرانی به خاطر طرد شدن از محی کار و از دست دادن شغل و در نهایت نگرانی برای مشکلاتی که در راه سازگار ساختن خویش با محی زندان خواهد داشت. - بیرشک، . - 1379 بر اساس تحقیقات انجام شده بیش از 75 درصد زندانیان مبتلا به اختلالات روانی بوده و این که اختلال روانی در زندان نسبت به جامعه شیوع بسیار بالاتری دارد - بوالهری و همکاران، . - 1382 و از ورزش و بازیهای تفریحی و فعالیت بدنی به عنوان راهکاری اثربخش در این راستا یاد میکنند - شروک2، 1986؛ گایل3، . - 2004
به طور کلی با توجه به تهدیدی که این قشر آسیبپذیر در زندان با آن مواجه هستند، محقق بر آنست تا به بررسی این سؤال بپردازد که آیا ورزش و بازیهای تفریحی برتاب آوری و سلامت روان زندانیان تأثیر دارد؟ به نظر میرسد اصلاح وضعیت کنونی زندانها میتواند به بهبود سلامت روان زندانیان کمک قابل توجهی نماید. در واقع اقداماتی که منجر به پیوستگی زندانیان با خانوادهایشان شود، رابطه آنها را با جامعه تعمیق نماید و خودپنداره مثبت را در آنها تقویت کند قطعاً نتایج و دستاوردهای بهتری خواهد داشت. مطالعه سخاوت - 1379 - نشان داد زندانیانی که به فعالیتهای مفید اشتغال داشتهاند، از امکانات بیشتر از جمله دسترسی به وسایل ارتباط جمعی برخوردار بوده اند و با مددکار بیشتر در ارتباط بوده اند خودپنداره مثبت تری داشتهاند و طی دوره زندان خودپندارهشان در جهت مثبت تغییر کرده است - رضایی، . - 1392 بر این اساس تأثیر ورزش و بازیهای تفریحی به تفکیک بر سلامت روان افراد غیرزندانی در تحقیقات بسیاری به اثبات رسیده، حال تعیین اثر این نوع تمرینات بر زندانیان نیز ضروری به نظر میرسد و ورزش و بازیهای تفریحی برای اغلب زندانیان سهلالوصول بوده ودر صورت تأثیر اثرات مثبت آن میتواند به راحتی مورد استفاده قرار گیرد و تلفیق شیوههای جسمانی- حرکتی، شناخت درمانی و تعیین سودمندی آن، از ضروریات انکارناپذیر این پژوهش میباشد.
روش پژوهش
با توجه به اینکه در پژوهش حاضر به بررسی وضعیت سلامت روان و تاب آوری زندانیان زن جوان شرکت کننده در کلاسهای ورزشی تفریحیف پرداخته شده است، مناسبترین روش برای انجام تحقیق، روش همبستگی است. بر این اساس مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی-پیمایشی بود که به صورت میدانی انجام گرفت.
جامعه و نمونه آماری
در تحقیق حاضر با توجه به قلمرو زمانی و مکانی انجام تحقیق، جامعه آماری کلیه زندانیان زن جوان ندامتگاه مشهد، شرکت کننده در کلاس های ورزشی تفریحی می باشد که نعداد کل آنها 135 نفر است که با توجه به ویژگیهای جامعه آماری شیوه نمونه گیری تصادفی ساده برگزیده شد. برای تعیین حجم نمونه لازم نیز از جدول برآورد حجم نمونه جرسی مورگان - خلعتبری، - 1385 استفاده گردید. بر اساس فرمول جدول مورگان، تعداد حجم نمونه در بین جامعه آماری به شرح زیر میباشد.
