بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر تعیین نقش ورزش در سلامت و بهزیستی روانی جانبازان شهر کرمان بود. روش تحقیق نیمه آزمایشی با گروه کنترل و گروه مداخله بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه جانبازان تحت پوشش بنیاد جانبازان شهر کرمان به تعداد 489 نفر تشکیل می دادند.
نمونه تحقیق شامل30 نفر گروه کنترل و 30 نفر گروه آزمایش است. و از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شده است. ابتدا در هر دو گروه کنترل و آزمایشی پرسشنامه بهزیستی روان شناختی زنجانی - 1383 - و سلامت روانی کلدبرگ - 1979 - مورد ارزیابی قرار گرفت، سپس گروه آزمایش در 10 جلسه 1 ساعته به صورت گروهی به انجام ورزش های هوازی پرداختند و دوباره سلامت روانی و بهزیستی روان شناختی در هردو گروه با همان پرسشنامه ها پس آزمون مورد ارزیابی قرار گرفت.
تحلیل داده ها با نرم افزار Spss18 و تحلیل کوواریانس و آزمون t وابسته بود که یافته های پژوهش نشان داد ورزش بر سلامت روان و بهزیستی روانشناختی جانبازان تاثیر معنی داری داشته است. ورزش بر معنویت، شادی و خوش بینی، رشد و بالندگی، ارتباط مثبت با دیگران، خودپیروی جانبازان تاثیر معنی داری دارد، اما ورزش بر رضایت از زندگی جانبازان تاثیر معنی داری نداشت.
مقدمه و بیان مسئله
ورزش عبارت است از یک فعالیت نهادینه شده که مستلزم کاربرد نیروی جسمانی شدید با استفاده ازمهارت های جسمانی پیچیده به وسیله شرکت کنندگانی است که توسط عوامل درونی و بیرونی تحریک می شوند - کوشافر، . - 1381 این تعریف با فعالیت های ورزشی سازمان یافته ارتباط پیدا می کند .جوامع اسلامی با توجه به این که کلیه سیاستگذاری ها در خدمت مکتب می باشد،تربیت بدنی نیز جدا ازاین ا صل کلی نبوده و ضمن این که پی ریزی این علم بر مبنای مسائل جسمانی و فیزیکی است،؛ ولی درنهایت وسیله ای است که در کمال و تعالی انسان ها موثر بوده و می تواند گامی در جهت اهداف غایی انسان ها که همان سیر الی االله است بر دارد
تندرستی صرفاً نداشتن بیماری و ضعف نیست؛ بلکه منظور از آن سلامتی کامل جسمی ، ذهنی ، اجتماعی و روحی است ، نظر سازمان بهداشت جهانی در حقیقت دو هدف عمده تندرستی ، به تأخیر انداختن مرگ و از بیماری است
ارتباط بین جسم و روان در قرن حاضر از جمله مسائلی است که توجه بسیاری از اندیشمندان را به خود معطوف داشته است. جسم و روان تاثیر غیرقابل انکاری بر روی یکدیگر داشته و هر تجربه ای که جسم یا ذهن کسب کند، کل ارگانیسم را تحت تاثیر قرار می دهد. مسلم است که تحرک، فعالیت، نشاط و طراوت جسمانی به نشاط و شادابی روانی وایجاد حالت سرخوش و احساس مثبت منجر خواهد شد و افسردگی از این قاعده مستثنی نیست. پرداختن به فعالیت ورزشی به نحوی سبب تخلیه هیجان می شود؛ بدین معنا که برخی از عواطف منفی، تضاد وتعارضات درونی فرد تخلیه شده و حس اعتماد به نفس، احترام به خویشتن، احساس شادابی و سلامت جسمی در فردنمایانگر می شود.
به عبارتی می توان گفت ورزش و فعالیت بدنی برنامه ریزی شده، سبب تقویت و بهبود دستگاههای بدن مانند قلب و تنفس و بهبود آمادگی جسمانی در فرد می شود، چون جسم و روان انسان مانند یک جزء واحد عمل می کنند، لذا میتوان انتظار داشت که بهبود یکی بر دیگری اثر مثبت داشته باشد. ورزش آثار مفیدی بر روی خلق وخوی افراد دارد.
برخی شواهد پژوهشی نشان داده اند که فعالیتع ضلانی سبب ترشح موادی در مغز می گردد که موجب بروزشادی و نشاط در شخص میشود. جسم و روان انسان مانند یک جزء واحد عمل میکنند، به طوری که بهبود و سلامت یکی بر دیگری اثر مثبت داشته است.
امروزه ورزش در درمان اختلالات روحی و روانی مورد توجه طب ورزش وروان درمانی قرار گرفته است. فشارهای روحی و عصبی که هر روزه با ماشینی شدن زندگی بیشتر شده و استرسهای روزمره زندگی افزوده می گردند ، متخصصان و کارشناسان را بر آن داشته است که از ورزش به عنوان واکسنی جهت درمان بیماریهای جسمی و روانی استفاده کنند، زیرا ورزش یکی از ساده ترین، بی خطرترین، کم هزینه ترین وطبیعی ترین راههای مقابله با مشکلات جسمی و روحی است
ورزش نقش کلیدی را در زندگی و ارتباطات اجتماعی افراد معلول ، همانند افراد غیر معلول ایفا می نماید.ورزش تمام شکل های فعالیت فیزیکی را در بر می گیرد و شامل بازی ، تفریح ، ورزش سازمان یافته ، غیر رسمی یا ورزش رقابتی و ورزش محلی یا بازیهایی که به برای زندگی ، آرامش فکری و روانی کمک می کند می شود
در سه دهه گذشته ، تلاشها در عرصه ورزش معلولین و فعالیت مناسب فیزیکی به طور قابل ملاحظه ای رشد داشته است تحقیقات علمی نشان می دهد درگیری افراد معلول در ورزش و فعالیت فیزیکی منجر به پیشرفت میزان سلامتی جسمانی و فکری می شود .همچنین،ورزش و فعالیت فیزیکی موجب بهبودی و شادابی روحیه در بیماران روحی-روانی که دچار افسردگی و اضطراب هستند، می شود. بعلاوه ، اعتماد به نفس بالا و شعور و آگاهی اجتماعی و خودباوری را به همراه دارد و می تواند به توانمند شدن افراد معلول کمک کند
معلولیت شرایطی فیزیکی و یا ذهنی است که فرد را از فعالیت های جسمانی و یا حسی محدود میکند.واژه معلولیت معمولا در جامعه برای افرادی استفاده می شود که نتوانند کارهای روزمره خود را بطورعادی انجام دهند. طبق کنوانسیون سازمان ملل، معلول به فردی اطلاق می شود که دارای محدودیت طولانی مدت فیزیکی، روحی و یا یادگیری باشد، بطوری که در برخورد با موانع گوناگون نتوانند مثل افرادعادی عکس العمل موثر و کاملی در جامعه داشته باشند. معلولیت می تواند دائمی، موقتی و یا تصادفی باشد که از بدو تولد و یا در طول زندگی در اثر حادثه و یا بیماری به وجود آمده باشد
سعادتی - - 1383، بیان کرد که موضوع سلامتی از بدو پیدایش بشر و در قرون و اعصارمتمادی مهم و همواره مطرح بوده است.اما هر گاه از آن سخنی به میان آمده، عموما بعد جسمانی آن مدنظر قرار گرفته است و کمتر به بعد روانی آن توجه شده است در حالی که سلامت سه بعد جسمی،روانی،اجتماعی دارد. ریشه وعلت بسیاری از ناتوانی های جسمی، نابسامانی های فکری و عاطفی می باشد مانند افسردگی، اضطراب، استرس که بر سلامت عمومی تاثیرگذار هستند.فرد سالم کسی است که از سلامت روح برخوردار باشد و از جهت اجتماعی نیز در آسایش باشد.
تا کنون تعاریف متفاوت از سلامت روان ارائه شده است: فقدان بیماری،داشتن تعادل عاطفی، سازش اجتماعی، احساس راحتی و آسایش، یکپارچگی شخصیت، شناخت خود و محیط و بسیاری تعریف های دیگر. برخی از نظریه پردازان مانند آلپورت،اریک فروم،راجرز،مازلو،اریکسون،یونگ،فرانکل به جنبه سالم طبیعت آدمی می پردازند و در تلاشند با غنا بخشیدن به شخصیت انسانی،تعاریفی عرضه کنند. به اعتقاد آنان سلامت روانی بسیار بیش از روان نژندی و روان پریش بودن است
در مقابل گروهی دیگر از روانشناسان در تعریف سلامت روان به تعریف رفتار نابهنجار یا بیماری روانی می پردازند و سپس نتیجه می گیرند که سلامت روان در واقع مساوی با عدم بیماری روانی است.سلامت روانی تنها نداشتن بیماری روانی نیست بلکه توان واکنش در برابر انواع گوناگون تجربه های زندگی به صورتی قابل انعطاف و معنی دار است. بهداشت روانی، حالت توازن بین شخص و دنیای اطراف او می باشد، سازگاری شخص با خود و دیگران، همزیستی بین فرد و محیط زیست
فرهنگ بزرگ روان شناسی لاروس، سلامت روانی را استعداد برای هماهنگ، خوشایند و موثر کار کردن، برای موقعیت های دشوار انعطاف پذیر بودن وتوانایی جهت ایجاد تعادل خود می داند
سازمان بهداشت جهانی مشکلات سلامت روانی جهان را 11/5 درصد در سال 1998 عنوان کرده است که آمارها نشان می دهد در سال 2020 این اختلالات به 15 درصد خواهد رسید، به این معنی که وجود انسانهای مضطرب، ناامید ،بار سنگینی بر دوش جوامع خواهندگذاشت و نشانگر این است که اجتماع جهانی برای بهبود زندگی فردی و اجتماعی کارها و راههای ناپیموده فراوانی پیش رو دارد.
امروزه روانشناسان ورزشی تأثیر ورزش را بر متغیرهای مختلف روانی مورد آزمایش کرده اند. ازجمله مؤلفه های روانشناختی مرتبط با ورزش می توان به رضایت از زندگی اشاره کرد. فعالیت های منظم جسمانی با پیشگیری از بسیاری از بیماری ها، باعث افزایش میزان سلامت گردیده و میزان خطر ابتلا به برخی از بیماری های مزمن را کاهش می دهد - والویس و همکاران، - 2004، که به تبع آن موجب افزایش میزان رضایت از زندگی می گردد ،همچنین ورزش با کاهش استرس و افزایش احساس شادابی موجب احساس بهتر و رضایت بیشتر از زندگی در افراد می شود.
رحمانی - - 1391بیان کرد،پس از بروز جنگ های جهانی، تعداد افراد معلول و جانباز روبه فزونی نهاد،این گروه از نظر درمانی و رسیدگی های دیگر نسبت به سایرین متفاوت بودند در محلی به نام استوک مندویل2 در کشور انگلستان، بیمارستانی تاسیس تا به امور این افراد رسیدگی نماید
