بخشی از مقاله
نتایج : میانگین نمره درد تنها در اندازه گیري ساعت 4 پس از عمل در گروه مداخلـه بطـور معنـی دار کمتـر از گـروه دارونمـا بود(2/7±1/9 در برابر %24 .( p=0/042 4±2/5 از گروه مداخله و%12 از گروه دارونما نیاز بـه مـسکن نداشـتند در مقابـل بـه ترتیب %20 و %52 از بیماران گروه مداخله و دارونما حـداکثر دوبـار طـی 24 سـاعت مـسکن در خواسـت نمودنـد( .( p = 0/07
میانگین مقدار مسکن مصرفی طی 24 ساعت در دو گروه اختلاف معنـی دار آمـاري داشـت ( 48±33/8 میلـی گـرم در گـروه مداخله در برابر70±35/3 میلی گرم در گروه دارونما، .( p = 0/029 میزان فراوانی حالت تهوع در گروه دارو نما بطور معنی دار بیشتر از گروه مداخله بود (به ترتیب %64 در برابر %36 ، .( p=0/048 میزان فراوانی استفراغ در دو گروه از نظر آماري تفـاوت معنی دار نداشت %76 از گروه مداخله و %60 از گروه دارو نما رضایت کلی را اظهار نمودند اما این اختلاف فاقد اهمیت آمـاري بود .
نتیجه نهائی : تزریق داخل نسجی بوپیواکائین حین عمل سزارین نیاز به مصرف مسکن را طی 24 ساعت پس از عمل کـاهش داده و تعداد دفعات بروز تهوع را نیز کم می کند. مقدار درد در زمان حداکثر اثر دارو یعنی 4 ساعت پس از مصرف ، کاهش چشمگیر نشان می دهد .
کلید واژه ها : بوپیواکائین / بی حسی نخاعی / درد پس از عمل جراحی / رضایتمندي / سزارین
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تأثیر بوپیواکائین در کاهش درد
مقدمه :
سـزارین تولـد جنـین از بـرش دیـواره شـکم و رحـم
می باشد (١). بی حسی منطقه ای (نخاعی و اپیدورال ) در سزارین رایج تر از بیهوشی عمومی است(۲) در هر کدام از این روشها داروها درد حین جراحی را کنتـرل مـی کننـد
(۲) ولی در دوره بعد جراحی است کـه تجربـه ناخوشـایند حسی و روانی درد وجـود دارد و شـایعترین علـت تـرس و اضطراب از عمل جراحی نیز همـین اسـت(۳). درد سـبب افزایش انقباض پایه عضلات محل جراحی می شود. این امر عملکرد عضلات را بعد از جراحی میکاهد و لذا بی حرکتی فیزیکی و تأخیر در برگشت کارائی طبیعـی فـرد را سـبب می شود. کنترل ناکافی درد میتواند سبب اضطراب و حس ناامنی گردد. این عوامل روانی همراه با بی حرکتـی بعلـت افزایش انقباض پایه عـضلات ، حالـت پرتنـشی را در دوره بعد از جراحی برای اکثریـت بیمـاران ایجـاد مـی کنـد(۴)
بنظر میرسد که تسکین درد در ساعات اولیه بعد از جراحی سبب راحتی و بهبودی سـریع بیمـار مـی گـردد. چنـدین روش کنترل درد وجود دارد که از جمله آنهـا تزریـق ضـد دردهای موضعی مثل لیدوکائین و بوپیواکائین میباشـد(۳)
که سبب تسکین درد بـدون عـوارض جـانبی نـا خواسـته مخدرها مثل تهوع ، استفراغ , تخدیر بیش از حد و نارسائی تنفـسی میگـردد (۶) بوپیواکـائین در غلظتهـای ٢٥/٠% و
٥/٠% بوده و شروع اثر آهسته (۵۱ دقیقه ) , قدرت زیاد و مدت اثر طولانی (۴-۲ ساعت) دارد(۳) بیحس کننده های موضعی عوارض جانبی کمی دارند و نسبتا"ارزان ، مؤثر و در دسترس می باشند تزریق داخل نسجی بیحس کننده های موضـعی جهـت تـسکین درد بعـد از جراحـی در چنـدین مطالعه مؤثر بوده ولی بعضی مطالعات نیـز فوایـد آن را رد میکنند و لذا متون طبی در این مورد نامشخص است(۷).
هدف این مطالعه تعیـین اثـر تزریـق بوپیواکـائین در صفاق فاشیا و بافتهای زیر جلـدی در کـاهش نمـره درد ,
نیاز به مسکن ، تهوع و استفراغ و رضایت کلی بیماران بعد از جراحی میباشد.
روش کار:
ابتدا تأئیدیه کمیته اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان در مورد روش اجرای طرح به صـورت کـار آزمـائی بالینی تصادفی دوسوکور اخذ شد . ۰۵ بیمار که با بیحسی نخاعی در بیمارستان فاطمیـه همـدان از سـال ٨٤-۳۸۳۱ تحت سزارین قرار می گرفتند, پس از اخذ رضایت نامــــه
دکتر ملیحه عرب و همکاران 19
کتبی بطور تـصادفی در دو گـروه مداخلـه و دارونمـا قـرار گرفتند. بیمارانی وارد مطالعـه مـی شـدند کـه بـدون درد سزارین شده , بیماری دردناک دیگر ، حساسیت داروئـی و ممنوعیت بیحسی نخاعی نداشتند. آموزشهای لازم در مورد شاخص نمره دهی درد (Visual Analogue Scale ; VAS)
به بیماران داده شد. با در نظـر گـرفتن ٠٥/٠α = و قـدرت ۰۸% ، جهت نشان دادن دو واحد اختلاف با انحراف معیـار ۲ در میانگین نمره درد حداقل حجم نمونه ۲۲ نفـر بـرای هر گروه محاسبه شد . در هر دو گروه قبل از جراحی ۰۰۵ میلی لیتر محلول رینگـر و ۰۱ میلـی گـرم متوکلوپرامیـد تزریق شد . روش بیحسی نخاعی در هر دو گروه یکـسان و با ۰۶ میلی گرم لیدو کائین ۵% انجام شد. بـرش سـزارین در همه موارد فان اشتیل و برش روی رحم عرضی بود . در گروه مداخلـه ۰۲ میلـی لیتـر بوپیواکـائین ٢٥/٠% بطـور داخل نسجی در پرده صفاقی احشائی و جـداری ، فاشـیا و بافت زیر جلدی تزریق شد . تزریق شامل ۵ میلی لیتـر در هر محل بود. در گروه دارونما تزریقهـای مـشابه بـا نرمـال سالین انجام شد. دارو با برچسب شماره دار تحویـل جـراح می گردید و نوع دارو هنگام تجزیـه و تحلیـل داده هـا بـا توجه به شماره آن اعلام می شد. میزان درد و نیاز به مسکن در هــر دو گــروه در اتــاق ریکــاوری ،۲، ۴ ، ۸ ، ۶۱، و ۴۲ ساعت بعد از جراحی ثبت شـد. در مـوارد نمـره درد ۶ یـا بیشتر ۰۵ میلی گرم پتیدین عضلانی تزریـق مـی گردیـد.
تهوع و استفراغ حین جراحی ، در خاتمـه جراحـی و طـی ۴۲ ساعت پس از عمل و مقدار مـسکن مـصرفی طـی ۴۲ ساعت پس از جراحی نیز ثبـت شـدند در نهایـت رضـایت کلی بیماران سوال شد.
تجزیه و تحلیل دادها با نرم افـزار آمـاری SPSSV.10
صـورت گرفـت و بـر اسـاس توزیـع داده هـا از آزمونهـای
Student t-test ، Mann whithney U-Test ،Chisquare ، Fishers Exact Test ، Repeated Measures ANOVA ،
در جای مناسب استفاده شد. سطح معنی داری ٠٥/٠α=
لحاظ شد.
نتایج :
میانگین(طیف) سنی در گـروه بوپیواکـائین (۹۳-۷۱)
۳/۶۲ و در گـــروه دارونمـــا(۰۴-۷۱ ) ۲/۵۲ ســـال بـــود
(٤٨٧/٠.(p= میانگین نمـره درد بلافاصـله ، ۲ و ۴ سـاعت پس از جراحی در گروه مداخله کمتر از گروه دارونما بود .
هرچند این کاهش تنها در ساعت ۴ پس از عمــل جراحی
02 مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی همدان دوره سیزدهم ، شماره 2 ، تابستان 1385 ، شمـــاره مسلسل 40
از نظر آماری معنی دار بود(٠٤٢/٠.(p = در سـاعات دیگـر اندازه گیری درد , بین دو گروه تفاوت معنی داری مشاهده نشد ( جدول ۱).
جدول :1 مقایسه نمره درد بعد از جراحی در دو گروه تحت
مطالعه
زمان بوپیواکائین دارونما
(ساعت) ٢٥n= ٢٥n= P.value*
بلافاصله بعد ٩٢/٢±٧٢/٣ ٨٤/٢±٦/٤ ٢٨٦/٠
از جراحی ( ۹-۰ ) ۴ ( ۹-۰ ) ۵
۲ ٢٣/٢±٤٤/٤ ٥٢/٢±٣/٥ ۹۹۱/٠
( ۸-۰ ) ۲ ( ۹-۰ ) ۵
۴ ٨٦/١±٨٦/٢ ٥٣/٢±٤ **٠٤٢/٠
( ۸-۰ ) ٢ ( ۹-۰ ) ۳
۸ ٥٢/١±٤٤/٣ ٩/١±٩٦/٢ ۱۳۳/٠
( ۶-۰ ) ۴ ( ۷-۰ ) ۳
۶۱ ۲±٢/٣ ٤/٢± ١٦/٣ ۹۴۹%
( ۷-۰ ) ۳ ( ۷-۰ ) ۳
٢٤ ٧٢/٠±٢٤/١ ٧٢/٠±٢٤/١ ۴۴۲/٠
( ۳-۰ ) ٠ ( ۳-۰ ) ۰
ارقام به صورت میانگین (انحراف معیار) و میانه (طیف) ارائه شده است
* Student t-test
** براساس Mann - whitney u-test
میانگین کلی نمره درد VAS در طی ۴۲ سـاعت پـس از عمل نیز در دو گروه فاقد اخـتلاف معنـی دار آمـاری بـود
