بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این مطالعه تعیین ارتباط خوش بینی- بدبینی با درد مزمن در بیماران مبتلا به درد مزمن بود. این پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعه ی آماری شامل کلیه افراد مبتلا به درد مزمن مراجعه کننده به کلینیکهای درمانی شهر تهران در سال 1393 بود. حجم نمونه به شیوه نمونه گیری دردسترس انتخاب گردید. ابزار پژوهشی در این مطالعه شامل، آزمون جهت گیری به زندگی و پرسشنامه چند بعدی درد وست هاون ییل بود.
برای تحلیل داده از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافتههای بدست آمده نشان داد که خوش بینی و بدبینی از نظر آماری ارتباط معنی داری با درد مزمن در بیماران دارد. میتوان چنین استنباط نمود که خوش بینی و بدبینی بیماران درباره دردهای مزمن بر سطوح درد ادراک شده توسط فرد تأثیرگذار می باشد. با این وجود بیان قاطعانه تر چنین نتایجی مستلزم انجام پژوهش های آتی بیشتری در این زمینه میباشد.
.1 مقدمه
شاید درد عمومی ترین فشار روانی باشد که انسان با آن رو به رو میشود. درد یک تجربه حسی و روانی ناخوشایند که با آسیب احتمالی یا واقعی بافت در ارتباط است و یا در دوره های این گونه آسیب های بافتی به وجود می آید. درد از مظر مدت به دو نوع حاد و مزمن تقسیم بندی میشود. درد حاد، به طور خلاصه به عنوان دردی با شروع سریع و مدت کوتاه توصیف می شود. این درد نقش حفاظتی به عهده دارد که شخص را از صدمات، آگاه میسازد و حرکات دور شونده از محرک آزار دهنده را موجب میگردد.
نشانگان درد مزمن مشکلی شایع است که به علت ماهیت پیچیده، سبب شناسی مبهم و پاسخ ضعیف به درمان، چالشهای عظیمی را برای درمانگران ایجاد میکند - انوری، ابراهیمی، نشاط دوست، افشار و عابدی، . - 1393بیماران مبتلا به درد مزمن معمولاً افسردگی، آشفتگی در روابط بینفردی بخصوص خانواده، آشفتگی در خواب، خستگی، کارکردهای فیزیکی و روانشناختی را تجربه میکنند. گاسما - 1990 - گزارش میدهد که بخش معناداری از جمعیت مبتلا به درد مزمن از افسردگی و ناسازگاری و استرسهای اجتماعی و محیط خانوادگی رنج میبرند.
گرچه هنوز شیوه اثر و علت رابطه بین پریشانیهای روانشناختی و درد مزمن بطور آشکار مشخص نیست، لیکن بررسیها نشان میدهد که پریشانیهای روانشناختی بطور غیرمعمولی در جمعیت مبتلا به درد مزمن بالاست - فلدمن، دونی و اسچافر-نیتز، 1999؛ نقل از میرزمانی و همکاران، . - 1386 درد ممکن است منشاء جسمی یا ذهنی، عضوی یا کارکردی و طبی یا روانی داشته باشد. درد مزمن معمولاً با افسردگی، محیط اجتماعی فقیر و محیط غیربهداشتی خانواده در ارتباط است و میتواند بر روی درمانهای جسمانی مؤثر باشد.
لذا پیش نیاز درمانهای جسمانی درد مزمن میتواند درمان عاطفی و دیگر مشکلات روانشناختی باشد - کرمر و اتکینسون، 1981؛ میرزمانی و همکاران، . - 1386 در میان عوامل روانشناختی بنابر پژوهش رابینسون - 1997 - ، فقط عامل خوشبینی است که میتواند سلامت جسمانی و روانی افراد را پیشبینی نماید و سلیگمن - 1987 - نیز بیان میکند بدبینی سبب کاهش سلامت جسمانی و افزایش بیماریهای عفونی در افراد میگردد - آقایی و همکاران، . - 1386 در این پژوهش به رابطه خوش بینی- بدبینی با درد مزمن در بیماران مبتلا به درد مزمن خواهیم پرداخت.
.2 روش
روش پژوهش از نوع همبستگی بود که این روش به صورت میدانی انجام میشود و در آن محقق بدون دستکاری متغیرها، آنها را مورد بررسی قرار میدهد. بنابراین تحقیق حاضر در موقعیت طبیعی و به دور از هر گونه دستکاری انجام گرفت و از این رو یک پژوهش میدانی بشمار میرود. جامعه آماری پژوهش کلیه بیماران مبتلا به درد مزمن مراجعه کننده به کلینیکهای درمانی شهر تهران در سال 1393 بودند. در این پژوهش با درنظر گرفتن برآورد فاصله ای S2، SD معادل 5 در نظر گرفته شد و با آلفای 0/05 و بتای 0/20 حجم نمونه 114 نفر برای هر گروه نفر محاسبه شد.
-1-2ملاک های ورود و خروج و مفاد اخلاقی پژوهشی
در این پژوهش مفاد مطرح شده در بیانیه هلسینکی - انجمن پزشکی جهانی، - 2013 رعایت می گردد که از جمله آن میتوان به توضیح اهداف پژوهش برای افراد ، کسب رضایت آگاهانه از آنها، اختیاری بودن پژوهش، حق خروج از مطالعه، محرمانه بودن اطلاعات، پاسخ به سوالات و در اختیار قرار دادن نتایج در صورت تمایل به آزمودنیها اشاره کرد. همچنین حداقل داشتن تحصیلات دیپلم از ملاکهای ورودی پژوهش خواهند بود. همچین در این پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. دادههای خام جمع آوری شده در این پژوهش بوسیله نرم افزار تحلیل آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
-2-2ابزارهای پژوهشی -1-2-2 آزمون جهتگیری به زندگی
برای ارزیابی خوشبینی و بدبینی آزمودنیها از آزمون بازنگری شده جهتگیری به زندگی - LOT-R - که توسط شیر و کارور - 1985 - طراحی شده است و تفاوتهای فردی در خوشبینی و بدبینی را میسنجد مورد استفاده قرار میگیرد. از پاسخدهندگان خواسته می-شود تا میزان توافقشان را برای هر یک از مادهها بر پایه مقیاس لیکرت پنج درجهای از صفر - کاملاً مخالفم تا چهار - کاملاً موافقم - اعلام کنند. این مقیاس دارای سه ماده درباره خوشبینی، سه ماده درباره بدبینی و چهار ماده " پرکننده" - مادههایی از یک آزمون که سنجش آنها هدف اصلی آزمون نیست ولی به منظور این که آزمودنی نسبت به مادههای اصلی آزمون حساس نشود به کار برده می-شوند - میباشد.
سوالات مربوط به خوشبینی به شکل مستقیم و پرسشهای بدبینی به شکل معکوس نمرهگذاری میشوند. نمرههای بالا در این مقیاس گویای گرایش بیشتر به انتظار نتایج مثبتتر در برابر نتایج منفیتر است. شیرو کارور - 1985 - ضریب آلفای کرونباخ 0/76 ضریب پایایی بازآزمایی 0/79 - با چهار هفته فاصله - را برای یک گروه از دانشجویان گزارش کردند. پایایی ضریب آلفا در نمونهای شامل 59 زن دچار سرطان سینه 0/87 و پایایی بازآزمایی با فاصله دوازده ماه 0/74 بوده است.
-2-2-2پرسشنامه چند بعدی درد وست هاون ییل
سرچشمه این پرسشنامه از تئوریهای مربوط به مفاهیم رفتاری و شناختی درد مزمن گرفته شده است. و هدف آن تهیه گزارش مختصری از ادراکات، اظهارات، سنجش میزان درد مزمن میباشد. این پرسشنامه بر روی بیماران مبتلا به دردهای مزمن مربوط به سرطانها، کمردردها و سردردهای مزمن هنجاریابی شده است و از آن در مورد بیماران سرپایی در مراکز مدیریت درد استفاده میشود. پرسشنامه فوق در سه محور عمده و بطور تجربی طبقه بندی شده است.
در محور اول که بدکارکردی نامیده شده است، افراد از یک سطح بالایی از شدت درد خبر میدهند. نمره بالا در این مقیاس، نشان از سطح بالایی از احساس درد میباشد که موجب تداخل در فعالیت عادی زندگی شده است، همچنین احساس رنج و فرسودگی هیجانی و احساس کنترل کم بر روی زندگی را میتوان مشاهده نمود. دومین محور، پریشانی بین فردی است. افرادی که در این محور جای میگیرند حمایت اجتماعی کمی از افراد مهم زندگی خود دریافت میکنند و زمانی که احساس درد دارند از طرف افراد مهم زندگی تنبیه میشوند و یا به نوعی پاسخهای منفی دریافت میکنند.
سومین محور، سازگاری است. افرادی که در این طبقه قرار دارند، سطح کمی از شدت درد دارند، همینطور سطح کمی از تداخل درد در فعالیتهای زندگی، سطح کمی از پریشانی هیجانی و سطح بالایی از کنترل بر روی زندگی گزارش میکنند. خصوصیت ویژه این آزمون ارزیابی ادراک و برداشت بیمار از پاسخهای افراد نزدیک و مهم زندگی فرد است. این آزمون دارای 48 آیتم و 12 مقیاس است و 20 دقیقه زمان برای اجرای آن لازم است.
همچنین پاسخگویی به هر یک از آیتمهای این ابزار در یک مقیاس لیکرت 7 درجهای از صفر تا 6 صورت میگیرد. - میرزمانی و همکاران، . - 1386 میرزمانی و همکاران - 1386 - اعتبار این پرسشنامه را در ایران مورد بررسی قرار دادند که یافتههای آنها نشان داد: روایی بخش اول پرسشنامه 0/86 ، روایی بخش دوم 0/87 و روایی بخش سوم آن بر اساس آلفای کرونباخ 0/75 میباشد. همچنین روایی مقیاس تداخل درد در زندگی روزانه بر اساس آلفای کرونباخ 0/91 بود.
