بخشی از مقاله
مقدمه
امروزه نقش عناصر مختلف در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت میوه ثابت شده است (اردلان و ثوابقی، ;1376 ملکوتی و همکاران، .(1378 از این رو، اضافه کردن متعادل کودهای شیمیایی بیشتر از سایر نهادهها در افزایش تولید محصولات کشاورزی موثر است. بدیهی است تولیدکنندگان با اضافه کردن مواد غذایی بطور متوازن و متناسب سعی در رساندن تولید خود به حد مناسبی دارند. در این راستا قابل اجرا ترین راه حل در شرایط کنونی انجام توصیه کودی بر اساس آزمون خاک میباشد ( بابالار و پیرمرادیان، ;1379 تدین و رستگار، ;1383 طلایی و همکاران، .(1380 کمبود عناصر ریزمغذی در خاکهای آهکی در مقایسه با خاکهای اسیدی بیشتر مطرح است ولی متاسفانه، این عناصر نیز مانند مواد آلی چندان مورد توجه قرار نگرفته اند. در خاکهای آهکی حلالیت عناصر ریزمغذی و قابلیت جذب آنها در مقایسه با خاکهای اسیدی به مراتب کمتر و بنابراین نیاز گیاهان به آنها بیشتر است ولی در گذشته به این امر مهم توجه نشده است، زیرا میزان به تولید کم در واحد سطح جوابگوی نیازهای غذائی، کم و بیش بوده است راضی بودند (خوش گفتار منش، ;1386 دولتی بانه و طاهری، .(Asgharzadeh and babaeian, 2012 ;1388 تجربه نشان میدهد که تحت این شرایط محلول پاشی روشی مـؤثر برای جبران کمبود این عناصر در درختان میوه میباشد (ارشد و همکاران، ;1385 بای بوردی و ملکوتی، ;1384 آزادی و حسینی، ;1384 داوری نژاد و همکاران، .(1388
میزان کاربرد عناصر ریزمغذی در کشورهایی با کشاورزی پیشرفته، حدود 2 تا 4 درصد کل کود مصرفی است ولی این مقدار در ایران ناچیز و حدود 0/02 درصد میباشد (ملکوتی و همکاران، .(1378 در این روش (محلول پاشی) عناصر مورد نیاز گیاه به سرعت ، بـا کارایی نسبتا بالایی و به میزان کمتر (راندمان بالاتر(9 در اختیار گیـاه قـرار مـیگیـرد. کـاهش مصـرف کودهای شیمیایی و پیامـدهای زیسـت محیطـی ناشـی از آن (نظیـرآلودگی آبهای زیرزمینی و تخریب ساختمان خـاک ) از ویژگـیهـای این روش کوددهی است. امروزه همگام با مدیریت تغذیه با محلولپاشی، توجه به روشهای مختلفی جهت کنترل و کاهش صدمات و خسارات ناشی از تنشها توسط محققین مورد آزمایش و بررسی قرار گرفته است، اما دراین میان ترکیباتی وجود دارند که با محلول پاشی در زمانهای مناسب باعث جلوگیری از تنش و یا بهبود صفات کمی و کیفی درختان میوه میگردند دراین میان میتوان به ترکیبات با نامهای بیوفرتٌ، باسفولیر اکتیوٍ، فسگاردَ و.... اشاره نمود. این ترکیبات به علت دارا بودن مواد غذایی مختلف، ازجمله اسیدهای آمینه که علاوه بر مقاوم سازی گیاه نسبت به تنش های مختلف، بهعنوان یک مکمل غذایی بسیار مناسب و مفید برای کلیه گیاهان میباشند که آثار استفاده از آن در طول فصل رشد و در زمان برداشت قابل مشاهده است (رسولی و ملکوتی، .(Brown et al., 1993 ;1379
پسته (Pistacia vera L) ، به دلیل ویژگیهای بالقوهایکه از نظر سازگاری با شرایط نامساعد محیطی، از جمله شوری آب، خاک و مقاومت نسبی به خشکی دارد به عنوان مناسبترین محصول باغی برای مناطق خشک ایران توصیه میشود (اردلان و ثوابقی، .(1376 ایران هم اکنون مهمترین و بزرگترین صادرکننده پسته دنیا میباشد. در حال حاضر، بالغ بر 430 هزار هکتار باغ پسته بارور و غیر بارور در ایران زیر کشت است که حدود %70 از آنها در استان کرمان واقع شده است، اما به دلیل وجود خاکهای آهکی، شور و آب آبیاری با کیفیت نامناسب در مناطق پسته کاری، مشکلات تغذیهای فراوانی به وجود آمده که باعث کاهش تولید و عملکرد پسته در این شرایط شده است (ملکوتی، .(1388 لذا کاربرد برنامه تغذیهای مناسب، در جهت استفاده بهینه از خاک و آب و افزایش کمیت و کیفیت محصول درختان پسته، از اهمیت ویژهای برخوردار است. بنابراین هدف از پرورش و نگهداری درختان میوه بایستی به حد مطلوب رساندن باردهی و حداقل کردن سال آوری و تولید محصول در سراسر طول عمر اقتصادی باغ باشد، لذا با اعمال روشهای منطقی و مصرف بهینه کودها میتوان با افزایش عملکرد و بهبود خصوصیات کیفی میوه، باغداران را به توسعه هرچه بیشتر سطح زیر کشت پسته تشویق نمود (خوش گفتار منش، ;1376 دولتی بانه و طاهری، ;1388 طلایی و همکاران، .(1380
در این راستا، تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر برنامه غذایی کامل و جامع بر خصوصیات کمی و کیفی میوه پسته رقم اکبری انجام
شد.
روش تحقیق
این پژوهش در باغ شخصی آقای هوشمند در روستای اسماعیل آباد از توابع شهرستان دامغان و در مختصات جغرافیایی به طول 53 درجه و 15 دقیقه و عرض جغرافیایی 34 درجه و 45 دقیقه و ارتفاع 1170 متر از سطح دریا و بر روی درختان 18 ساله پسته رقم اکبری پیوند شده بر روی پایه اکبری در سال 1393 انجام شد. فاصله درختان روی ردیفها 2 متر و فاصله بین ردیفها 7 متر بود. این آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو تیمار و سه تکرار به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایش شامل رقم پسته در یک سطح (اکبری پیوند شده بر روی پایه اکبری) و برنامه غذایی در دو سطح شامل (شاهد (بدون مصرف کود) و برنامه غذایی توصیه شده کارشناسان شرکت بازارگان کالا بر طبق آنالیز خاک و آب) بود (جدول 1 و .(2 ترکیبهای کودی مورد استفاده، زمان استفاده و مقدار مصرفی هر کود در جدول 3 آمده است.
جدول -1 خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک محل آزمایش
ویژگی نماد واحد مقدار ویژگی نماد واحد مقدار
رطوبت اشباع S.P درصد 35/06 بافت Texture - رسی شنی
شوری EC دسیزیمنس بر متر 8/34 کلسیم محلول Ca ×میلیاکیوالان در لیتر 33/01
واکنش خاک pH - 7/97 منیزیم Mg ×قسمت در میلیون 17/02
1. Biofert 2 Basfoliar Aktiv 3 Phosgard
نیتروژن N درصد 0/039 کربنات کلسیم معادل T.N.V درصد 30/61
کربن آلی O.C درصد 0/49 پتاسیم قابل جذب Kavr. ×قسمت در میلیون 103
فسفر قابل جذب Pavr. 9/4 کلر Cl میلیاکی والان در 47/51
×قسمت در میلیون ×لیتر
شن Sand درصد 47 سدیم محلول Na میلیاکی والان در 34
×لیتر
سیلت Silt درصد 35 پتاسیم قابل جذب Kavr. ×قسمت در میلیون 103
رس Clay درصد 18
جدول -2 خصوصیات کیفی آب مورد استفاده
شوری واکنش سدیم کلر کلسیم منیزیم بی کربنات کربنات سولفات
نمونه آب مورد استفاده (دسی زیمنس (میلیگرم (میلیگرم (میلیگرم (میلیگرم (میلیگرم (میلیگرم (میلیگرم
آب (pH)
بر متر) در لیتر) در لیتر) در لیتر) در لیتر) درلیتر) در لیتر) در لیتر)
آزمایش آب 4/9 7/58 811 1387 78 22/05 138 0 73
جدول -3نوع کودهای مصرفی، ترکیبات موجود درآنها، غلظت و زمان استفاده
ردیف نام کود مصرفی ترکیبات غلظت مصرفی زمان مصرف نحوه شرکت تولید شرکت تامین
مصرف کننده کننده
1 کاندیت مینرال حاوی 65 درصد ماده آلی، 15 درصد اسید 500 کیلوگرم کوددهی شیار کود کاندیت شرکت بازارگان
هیومیک، 7 درصد نیتروژن، 2 درصد در هکتار زمستانه اسلواکی کالا
پتاسیم و 1 درصد فسفر
2 هیومکس حاوی 12 درصد اسید هیومیک، 3 درصد 20 لیتر در 3 هفته قبل از کود آبیاری جی اچ شرکت بازارگان
اسید فولیک و 3 درصد پتاسیم هکتار تورم جوانه بیوتک کالا
آمریکا
3 سنگرال اوره حاوی 18 درصد ازت و 44 درصد فسفر 10 کیلوگرم 3 هفته قبل از کود آبیاری اس، کیو، ام شرکت بازارگان
فسفات در هکتار تورم جوانه امارات کالا
4 فولزایم پلاس اس حاوی 20 درصد آمینواسید، 60 درصد مواد 1 کیلوگرم در 3 هفته قبل از کود آبیاری جی اچ شرکت بازارگان
پی آلی و 0/3 درصد محرک رشد هکتار تورم جوانه بیوتک کالا
آمریکا
5 اوره حاوی 44 درصد ازت 58 کیلوگرم 3 هفته قبل از کود آبیاری پتروشیمی شرکت خدمات
در هکتار تورم جوانه خراسان حمایتی
کشاورزی
6 بیومین 235 حاوی 2 درصد نیتروژن، 0/4 درصد منیزیم، 3 لیتر در 3 هفته قبل از کود آبیاری جی اچ شرکت بازارگان
1 درصد آهن، 1/5 درصد منگنز، 2/5 درصد هکتار تورم جوانه بیوتک کالا
روی، 0/4 درصد مس آمریکا
7 آهن بافر حاوی 7 درصد آهن کلات شده با 1 کیلوگرم در 3 هفته قبل از کود آبیاری یونیفرت شرکت بازارگان
EDDHA هکتار تورم جوانه اسپانیا کالا
8 بیومین 464 حاوی 6 درصد نیتروژن، 4/5 درصد آهن، 6 نیم کیلوگرم تورم جوانه محلول- جی اچ شرکت بازارگان
درصد منگنز، 4/5 درصد روی، 2 درصد مس، در هزار لیتر پاشی بیوتک کالا
0/8 درصد بور و 0/0125 درصد محرک آب آمریکا
