بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی اثر هیومیکاسید بر خصوصیات فیزیولوژی و عملکرد دو رقم طالبی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل، در قالب طرح بلوکهای کاملا تصافی و با 4 تکرار انجام شد. عامل اول شامل ارقام طالبی در دو سطح - گردآبادی و آناناسی - و عامل دوم شامل تیمارها در چهار سطح - شاهد، خیساندن بذر در محلول 1/5درصد، محلولپاشی با محلول 2 در هزار و خیساندن به همراه محلولپاشی بود. نتایج نشان داد که اثر رقم بر روی خصوصیات میوه و عملکرد معنیدار بود. اثر تیمارهای مختلف اسیدهیومیک بر صفات اندازهگیری شده معنیدار بود. اثر متقابل رقم و تیمار بر روی تعداد میوه و میانگین وزن میوه معنیدار شدند. نتایج نشان داد، که ارقام مورد مطالعه از نظر خصوصیات میوه و عملکرد تفاوت معنیداری داشتند. بر طبق نتایج این مطالعه، تیمارهای مختلف اسیدهیومیک، منجر به افزایش خصوصیات میوه و عملکرد طالبی شدند. بالاترین اثر مثبت در تیمار محلولپاشی مشاهده شد.
کلمات کلیدی: طالبی، هیومیکاسید، خصوصیات میوه، عملکرد.
مقدمه
طالبی گیاهی از جنس Cucumis گونه melo و از تیره Cucurbitaceae دارای واریتههای زیادی است. طالبی گیاهی است بوتهای، که در مناطق گرمسیر نیمهگرمسیر یافت میشود با این وجود برخی گونهها برای زندگی در مناطق سرد و خشک سازگارشدهاند - - 15 در میان گیاهان این خانواده، برخی از ارقام طالبی دارای عطر و طعم عالی، رنگ جذاب و آبمیوه بیشتر میباشند . - 9 - میوههای طالبی به دلیل مزه شیرین، کیفیت و عطر و طعمی که دارا هستند یکی از 10 میوه برتر زیر کشت در سراسر جهان میباشد . - 12 - مطالعات زیست محیطی نشان داده است کهاخیراً استفاده از انواع اسیدهای عالی برای بهبود کمی و کیفی محصولات زراعی و باغی رواج فراوان یافته است . - 9 -
مقادیر بسیار کم از اسیدهای عالی اثرات چشمگیری روی بهبود ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک داشته و به دلیل ترکیبات هورمونی اثرات مفیدی در افزایش تولید و بهبود محصولات کشاورزی دارد . - 1 - از طرفی استفاده بیرویه از کودهای شیمیایی و عدم استفاده از کودهای عالی در سالهای اخیر، عامل کاهش میزان ماده عالی خاکهای ایران بوده است علاوهبراین کاربرد بیش از حد کودهای شیمیایی در کشاورزی باعث ایجاد مشکلات زیست محیطی از جمله تخریب فیزیکی خاک و عدم توازن عناصر غذایی خاک شده است . - 2 - واژه هوموس ابتدا در روم برای شناسایی خاکهای دستنخورده مورد استفاده قرار گرفت پس از مدتی این واژه برای نام نهادن مواد آلی و کمپوست استفاده شد، سر انجام تعریف اصلی هوموس به عنوان ماده آلی خاک به سال 1761 بر میگردد . - 17 - این ترکیبات دارای سه نوع اسید آلی مهم به نامهای اسید هیومیک، اسیدفولیک و هیومین هستند که از منابع مهم مانند خاک، هوموس، پیت، لگنیت، زغالسنگ اکسید شده و... استخراج میشوند و دارای اندازه مولکولی و ساختار شیمیایی متفاوت میباشند . - 19 -
ترکیباتهیومیکی در خاک، بقایای مواد آلی گیاهی و جانوری کاملاً تجزیه شده و به رنگ قهوهای تیره هستند که از بیشترین ترکیبات فعال شیمیایی خاک میباشند. امروزه استفاده جهانی از ترکیبات هیومیکی، به دلیل فواید آن در خاک و به ویژه خاکهای با مواد آلی کم در حال توسعه میباشد . - 13 - ترکیبات هیومیکی هم به طور مستقیم و هم به طور غیر مستقیم به روی گیاهان تأثیر دارند که اثرات غیر مستقیم آن بر روی حاصلخیزی خاک با افزایش جمعیت میکروارگانیزمهای مفید، بهبود ساختار خاک، افزایش ظرفیت تبادل کلاتیونی و نیز افزایش ظرفیت بافری خاک میباشد اما اثرات مستقیم آنها مربوط به افزایش فتوسنتز، افزایش تنفس، افزایش سنتز پروتئینها و... میباشد . - 18 - هیومیکاسید یک ترکیب تجاری ناهمگن است که دارای گروههای فعال در زنجیره کربن است . - 16 - و دارای تعدادی عناصر است که باعث بهبود حاصلخیزی خاک، افزایش دسترسی به مواد غذایی، افزایش ماده آلی و در نتیجه افزایش رشد و عملکرد میگردد . - 4 -
هیومیکاسید را میتوان به فرم مایع و به طور مستقیم بر روی شاخ و برگ، به صورت گرانوله در خاک و یا خیساندن بذر گیاه درآن و به صورت ترکیبی استفاده نمود . - 6 - تیمار با هیومیکاسید باعث افزایش فرایندهای متابولیزمی گیاه، افزایش میزان کلرفیل و در نتیجه افزایش میزان فتوسنتز میگردد که در نهایت افزایش عملکرد را در گیاهان مختلف به دنبال دارد . - 10 - گزارشات مختلف حاکی از آن است که استفاده از تیمارهای مختلف بذری قبل از کاشت، از جمله هیومیکاسید، استقرار گیاهچه را تحت تأثیر قرار داده و باعث افزایش عملکرد در مزرعه میگردد . - 5 - طالبی به عنوان یک سبزی میوهای با ارزش به شمار میرود و منبع بسیار غنی از ویتامینهای A، C، B بوده و از نظر مواد غذایی - کلسیم،منیزیم، پتاسیم و آهن - نیز دارای سطح نسبتاً مناسبی است و از طرف دیگر بذر آن نیز یک منبع غنی از روغن و پروتئین میباشد . - 20 - در شرایط مزرعه ارزش غدایی آن، کمیت و همچنین کیفیت آن تحت تأثیر عوامل محیطی قرار میگیرد به همین خاطر در این پژوهش استفاده از تیمار هیومیکاسید جهت بهبود خصوصیات میوه و اجزای عملکرد دو رقم طالبی مورد بررسی قرار میگیرد.
مواد و روشها
این آزمایش در سال 1391 در شهرستان دهلران - استان ایلام - بهصورت فاکتوریل دو فاکتوره در قالب طرح بلوکهای کاملا تصادفی با چهار تکرار به اجرا درآمد. فاکتور اول شامل ارقام طالبی در دو سطح - گردآبادی و آناناسی - و فاکتور دوم شامل تیمارها در چهار سطح - شاهد، خیساندن بذر در محلول 1/5 درصد، محلولپاشی برگی با غلظت دو در هزار و خیساندن بذر به همراه محلولپاشی برگی بود. جهت کشت طالبی از زمینی که سال قبل به صورت آیش بود استفاده شد. ابتدا زمین شخم زده شد و به خوبی تسطیح گردید، سپس جهت تقویت زمین، 150 کیلوگرم در هکتار کود اوره و 50کیلوگرم در هکتار کود سوپر فسفات تریپل به زمین داده شد و به کمک دیسک با خاک کاملاً مخلوط گردید. سپس بااستفاده از نهرکن، جوی و پشتههایی به طول 30 متر و عرض 2 متر ایجاد گردید و پس از این پشتهها با دست یه دو قسمت 15 متری تقسیم شدند و زمین مورد نظر آبیاری گردید.
دو روز پس از آبیاری بذرهای رقم گردآبادی به فاصله 75 سانتیمتر از یکدیگر در بالای داغ آب روی یک لبه پشته به عمق 3 سانتیمتر به صورت کپهای کشت شدند و بذرهای رقم آنانسی نیز 3 روز بعد روی لبه دیگر پشتهها با همین عمق کشت گردیدند. در هر کپه پس از تنک کردن، یک گیاهچه که بهترین گیاهچه بود نگهداری شد. یک ماه پس از کشت، 75 کیلوگرم در هکتار کود اوره استفاده شد. در طول دوره رشد فاصله بین دو آبیاری متوالی یک هفته بود. برای اعمال تیمارها، بذرها به مدت 24 ساعت در محلول یک درصد هیومیکاسید خیسانده شدند و هر چند ساعت برای تهویه بهتر بذرها محلول به هم زده شد. برای تیمار محلولپاشی، سه مرحله محلولپاشی در طول فصل رشد از مرحله 4 تا 6 برگی به فواصل هر دو هفته یک بار با غلظت 1/5 در هزار اعمال گردید. برای تیمار خیساندن بذر و محلولپاشی، دو تیمار پیشین با هم اعمال شدند.
تعداد میوه، میانگین وزن میوه بر حسب گرم و عملکرد میوه برحسب تن در هکتار در تیمارهای مختلف در زمان برداشت محصول محاسبه گردیدند.
برای اندازهگیری میزان اسیدیته قابل تیتراسیون - TA - ، 10میلیلیتر از آب میوه طالبی را گرفته و به آن 10 سیسی آب مقطر و یک تا دو قطره معرف فنول فتالئین اضافه میگردد و سپس با سود 0/1 نرمال عمل تیتراسیون شروع میشود، به محض تغییر رنگ دادن محلول تیتراسیون را متوقف کرده و حجم سود مصرفی محاسبه میشود سر انجام با استفاده از رابطه زیر میزان اسیدیته قابل تیتراسیون محاسبه میگردد:
