بخشی از مقاله
چکیده
هوش تجاری، امکان اطلاع سریع و دقیق مدیریت یک سازمان از وضعیت داخل آن و خارج آن سازمان و تصمیم گیری صحیح و به موقع را فراهم می کند. پیاده سازی هوش تجاری نیاز به درک صحیح از عملکرد سازمان و حوزه ی فعالیت های آن، توانایی ایجاد گزارش های تحلیل، تسلط بر ابزارها و توانمندی ارائه بصری در قالب یک داشبورد مدیریتی را دارد. هوش تجاری می تواند به صورتی بسیار ساده یا کاملا پیشرفته پیاده سازی شود. در پیاده سازی هر راهکار، تحلیل وضعیت فعلی و مطلوب و شناخت سطوح بلوغ راه حل، ضروری است، لذا مدل های بلوغ برای راهکارهای مختلف فناوری اطلاعات ارائه میشود. در این مقاله بر اساس مدل بلوغ SharePoint گام های اصلی پیادهسازی هوش تجاری در یک شرکت تولیدی ارائه میشود.
کلمات کلیدی: مدل های بلوغ، SharePoint، هوش تجاری
مقدمه
پایه و اساس هر تحلیل تجاری و توسعه کسب و کار، داده است. داده های ساختاری که توسط خود سازمان ایجاد و معمولا دربانک های رابطه ای ذخیره شده است مانند داده های مشتری، داده های عملیاتی سامانه های مدیریت منابع سازمانی و داده های حاصل از نرم افزارهای حسابداری جزء داده های حساس و تعیین کننده در توسعه کسب وکار می باشند. حجم و نوع داده هایی که امروزه در دسترس یک سازمان است ونیاز به پردازش سریع و لحظه ای دارد به سرعت در حال رشد است که دلیل آن هم رواج شبکه های اجتماعی و داده های آنها،داده های تولید شده توسط حسگرهای خودکار، داده های شبکه های رایانه ای، تراکنش های برخط و سایر منابع نیمه ساخت یافته و یا غیرساخت یافته ای هستند که امروزه حجم عظیمی از داده را در اختیار سازمانها میگذارند. به این حجم عظیم داده ها امروزه کلان داده میگویئم. به طور کلی، کلان داده به داده هایی گفته میشود که برای پردازش با روشهای معمول، زیادی بزرگ هستند.[1]
هوش تجاری
هوش تجاری (BI)مجموعهای از نظریات، روشها، فرایندها، معماریها و فناوریهایی است که برای تبدیل داده خام به اطلاعات مفید و معنادار استفاده میشود.[2] هوش تجاری حلقه گم شده دنیای مدیریت و فناوری اطلاعات می باشد. هوش تجاری با بررسی داده های فراوان موجود و تجزیه و تحلیل آن ها ، اطلاعت کلیدی و استراتژیک را به صورت یک گزارش کاربدی و قابل فهم در اختیار مدیران و تصمیم گیرندگان اصلی سازمان قرار می دهد.هوش تجاری با استفاده از حجم زیاده اطلاعات به شناسایی فرصت ها و تهدید های جدید می پردازد. استفاده مناسب از فرصت های جدید و برخورد مناسب با تهدید های موجود و انتخاب استراتژی مناسب می تواند موجب به ارمغان آمدن مزیت رقابتی پایدار بشود.
مدل بلوغ
در حال حاضر مدلهای بلوغ متعددی در حوزههای مختلف فناوری ارائه شده است که میتواند راهنمایی برای تحلیل نیازها و پیادهسازی مناسب یک فناوری در یک شرکت، سازمان و حتی کشور باشد. برای نمونه میتوان به مدلهای بلوغ SharePoint، رایانش ابری، داده انبوه، تست نرمافزار، مدیریت چرخه عمر اطلاعات، راهبری اطلاعات و راهبری داده اشاره کرد. یکی از رایجترین مدلهای بلوغ که به نحوی مبنای مدلهای دیگر نیز محسوب میشود و بیشتر مدلهای بلوغ دیگر، تطبیق این مدل در پیادهسازی یک فرآیند یا فناوری خاص میباشند، مدل بلوغ فرآیندی یا CMMI است.
مدل بلوغ فرآیندی (Capability Maturity Model Integration, CMMI) یک چهارچوب ثابت شده در صنعت است که برای بهبود کیفیت محصولات و توسعه ی کارایی برای نرم افزار و سخت افزار می باشد و دارای پنج مرحله برای توصیف سطح بلوغ سازمان است. مدل بلوغ CMMI ، با بکارگیری دانش و تجارب در مدیریت فرآیندها و با تکیه بر این اصل که » کیفیت سیستم یا محصول شدیدا متاثر از فرآیندی است که در توسعه و نگهداشت آن به کار رفته است«، ایجاد شده است. این مدل بارویکردی سیستمی و فراگیر، سازمان را در جهت بهبود فرآیندها و رسیدن به اهداف کسب وکار به پیش میبرد. بسیاری از شرکت ها مانند موتورولا و اریکسون در ارائه ی این تعریف از CMMI دخیل بوده اند CMMI .به عنوان مدلی برای بهبود و پیشرفت کسب و کار بینان نهاده شده است.
ٍ
سطح بلوغ -1 آغاز (Initial)
سطح بلوغ اول با فرآیندهای انجام شده سر و کار دارد، در این سطح فرآیندها غیرقابل پیش بینی، کنترل ضعیف و به صورت واکنشی و انفعالی هستند. عملکرد فرآیندها، ثابت نمی ماند و به اهداف خود مانند کیفیت، هزینه و زمان بندی نمی رسد، اما کارهای مفیدی می تواند انجام گیرد.
سطح بلوغ -2 مدیریت شده در سطح پروژه ها (Managed at the Project Level)
این سطح از بلوغ با فرآیندهای مدیریت شده سر و کار دارد. فرآیندها در این سطح دارای برنامه ریزی، مستندسازی، کنترل و نظارت هستند اما هم چنان به صورت واکنشی و انفعالی انجام می گیرند. یک فرآیند مدیریت شده، فرآیند انجام شده ای است که:
برنامه ریزی شده و اجرا شده بر اساس سیاست ها و رویه هاست. افراد ماهر را به کار می گیرد. خروجی ها کنترل شده هستند. ذینفعان را درگیر می کند. فرآیند برای تطبیق با نیازمندی های بازبینی و ارزیابی می شوند. یک فرآیند مدیریت شده به دستیابی به اهدافی چون کیفیت، هزینه و زمانبندی نزدیک تر است. ف
سطح بلوغ -3 تعریف شده در سطح سازمانی (Defined at the Organizational Level)
این سطح با فرآیندهای تعریف شده و مشخص شده سر و کار دارد. یک فرآیند تعریف شده فرآیندی است که :فبه خوبی در تمام سطوح سازمان تعریف شده و به اجرا درآمده است.ففرآیندها، استانداردها، رویه ها، ابزار و ... در سطح سازمانی تعریف شده اندلففرآیندها به صورت کنشی و منفعل هستند. ف
سطح بلوغ -4 مدیریت کمی (Quantitatively Managed)
در این سطح، علاوه بر فرآیندها و زیرفرآیندهای پروژه ها، سازمان نیز بر اساس آمار و ارقام مدیریت می شوند.
سطوح بلوغ -5 بهینه سازی (Optimizing)
بهینه سازی عملکرد به منظور شناسایی و حذف معایب درون فرآیندها در این سطح انجام می گیرد و سپس فعالیتهای بهبود برای شناخت و استقرار ابزارهای جدید برای دستیابی به اهداف کسب و کار انجام می شوند.
تبیین گامهای اصلی پیادهسازی سیستم در SharePoint بر اساس مدل بلوغ SharePoint
مدل بلوغ SharePoint در واقع تطبیق مدل بلوغ CMMI در مورد پیادهسازی فناوری SharePoint میباشد. مدل بلوغ SharePoint که چندین بار اصلاح شده و همچنان در حال تکمیل میباشد، در کنار تجربههای عملیاتی پیادهسازی SharePoint می تواند به عنوان چارچوبی برای ارزیابی آمادگی سازمان در پذیرش و پیادهسازی SharePoint و نیز راهنمایی برای تدوین گام های عملیاتی نمودن این فناوری در سازمانها باشد.
َ
در این مقاله گامهای اصلی پیادهسازی یک سیستم انتشار مستندات در SharePoint بر اساس مدلهای بلوغ در یک شرکت مشاوره تجاری تبیین شده است. با توجه به اهمیت شرکتهای دانش بنیان در ایجاد ارزش افزوده بالا برای کشور، یک شرکت دانش بنیان از دیدگاه مسیر پیادهسازی سیستم انتشار اسناد مورد بررسی قرار گرفته است.
برای تطبیق مدل بلوغ SharePoint و تعیین مسیر پیادهسازی، شرکت کاریز اعتماد رایانه مهر انتخاب شد. این شرکت با رویکرد ایجاد تمایز در هفت گام، به سازمانها، شرکتها و موسسات مختلف مشاوره ارائه داده و در صورت تمایل مشتری، اجرای طرح پیشنهادی را نیز به عهده میگیرد. دانش و تجربه نحوه چینش و ترکیب تکنیکهای پیادهسازی این هفت گام برای ایجاد تمایز در یک کسب و کار یا سازمان انتفاعی یا غیر انتفاعی، در کنار سرمایه انسانی، وجه تمایز اصلی این شرکت میباشد. با توجه به تعداد روز افزون مشتریان با ابعاد مختلف، از حوزهها و صنایع گوناگون و از بخشهای مختلف خصوصی، دولتی و خیریه و غیر انتفاعی، تعداد اسناد شرکت نیز روز به روز افزایش یافته و ضرورت انتشار آنها به صورت مدیریت شده در شرکت افزایش می یابد. لذا با توجه به ماهیت دانش بنیان شرکت، تصمیم گرفته شد که راهحلی علمی، فناورانه و جامع برای این منظور طراحی شود.
مدل بلوغ SharePoint که چندین بار اصلاح شده و همچنان در حال تکمیل میباشد، در کنار تجربههای عملیاتی پیادهسازی SharePoint میتواند به عنوان چارچوبی برای ارزیابی آمادگی سازمان در پذیرش و پیادهسازی SharePoint و نیز راهنمایی برای تدوین گامهای عملیاتی نمودن این فناوری در سازمانها باشد، لذا این مدل به عنوان راهنمای طراحی مسیر پیادهسازی سیستم انتشار اسناد مبنای کار قرار گرفت.
مروری بر مدل بلوغ SharePoint
این مدل ابتدا حوزههای کاری SharePoint را در دو سطح خدمات پایهای و پیشرفته این محصول بررسی میکند. سطح پایه شامل انتشار، همکاری، فرآیندهای تجاری و جستجو میباشد. سطح پیشرفته شامل افراد و جوامع کاری، راهحلهای ترکیبی و برنامههای کاربردی، یکپارچهسازی و بینش تجاری می باشد. بنابراین چهار دسته خدمات پایهای و چهار دسته خدمات پیشرفته در SharePoint در این مدل احصاء شده است. بلوغ هر یک از این دسته خدمات بر اساس مدل CMMI در پنج سطح تبیین شده است.
گامهای بلوغ هوش تجاری در SharePoint
مدل بلوغ SharePoint، پنج سطح بلوغ در زمینه هوش تجاری با استفاده از SharePoint در سازمان بیان میکند. پیش از توضیح این پنج گام که بطور دقیق گامهای پیادهسازی هوش تجاری را توضیح میدهد، یک توضیح کلی در سه سطح بر اساس مرجع [4] میتواند درک بهتری نسبت به موضوع بدست دهد.
ُ
شکل زیر توضیح سادهتر پنج سطح بلوغ هوش تجاری در قالب سه سطح کلی است. در سطح اول که پایینتر سطح بلوغ است، میتوان دید که در سازمان چه اتفاقی افتاده است. به عبارت دیگر KPI های سازمان را میتوان مشاهده کرد، لیکن وضعیت قبلی مثلا تا روز گذشته یا ساعت گذشته در اختیار است، زیرا جمعآوری مستمر و لحظهای دادهها در سازمان نیاز به سطح بلوغ بالاتر و نیز پیادهسازی زیرسیستمهای متعدد را دارد.
