بخشی از مقاله
انواح حسابها:
1- حقيقي: مانده اين حساب ها حاكي از وجود شئ در موسسه مورد رسيدگي مي باشد مانند دارائي هاي ثابت مثل سرقفلي
2- شخصي: حاكي از معاملات با اشخاص ثالث مي باشد. مثل بدهكاران، بستانكاران، پيش پرداخت ها
3- اسمي: حاكي از درآمدها و هزينه هاي انجام شده در طي يك دوره مالي مي باشد. (عملكرد دوره مالي)
4- وابسته: وجود اين حسابها در ارتباط با ساير حساب هاي صورت هاي مالي است. مثل هزينه هاي بهره، مثل ذخيره م م
آزمون هاي حسابرسي :
آزمون هاي حسابرسي شامل 1- آزمون رعايت روش ها و 2- آزمون محتوي مي باشد. تمام اقلام صورت هاي مالي مي بايست اين دو آزمون را دارا باشند.
الف) آزمون رعايت روش ها: ب بررسي روش ها و عمليات انجام شده در خصوص هر يك از اقلام صورت هاي مالي مي پردازد. در حقيقت ساختار كنترل هاي داخلي هر حساب مورد آزمون قرار مي گيرد (رسيدگي عملياتي، بررسي سيستم)
ب) آزمون محتوي: عبارت است از بررسي با محتوا بودن اقلام صورت هاي مالي با توجه به اسناد و مدارك و شواهد موجود در شركت (رسيدگي اثباتي، اثبات مانده)
انواع آزمون هاي حسابرسي براساس مانده اقلام صورت هاي مالي
برحسب آن كه مانده اقلام صور تهاي مالي به صورت 1- تجمعي و يا 2- شناور باشد 2 گونه آزمون براي بررسي اقلام صورت هاي مالي مورد استفاده قرار مي گيرد:
1- آزمون جزئيات: اين آزمون در ارتباط با حسابهاي شناور به كار مي رود (حساب هايي كه مانده آن ها مرتباً افزايش و يا كاهش مي يابند)
2- آزمون تحليلي: اين آزمون در ارتباط با اقلامي مطرح مي شود كه مانده آن ها به صورت شناور باشد در واقع هدف از بررسي آزمون تحليلي، تجزيه و تحليل افزايش و يا كاهش مانده اقلام صورت هاي مالي مي باشد. (تجمعي)
توجه: حساب هايي همچون بدهكاران، بستكانكاران، وجه نقد، حساب م كالا، پ پرداخت ها و ... كه مانده آن ها مرتباً در حال تغيير مي باشند. (حسابهاي شناور) از آزمون جزئيات استفاده نموده يعني مي بايست آن ها را از راه ريز آن ها تفكيك نمود و سپس در خصوص هر جزء از اجزاء حسابها روش حسابرسي مربوطه را اعمال نمود.
توجه: در خصوص اقلام تجمعي مانند ح خريد، فروش، بهاي تمام شده كالاي فروخته شده، هزينه ها و در آمدها و ... مي بايست آزمون تحليلي را در رابطه با آن ها اعمال نمود يعن ارتباط با هر يك از مانده اين اقلام حسابرس با توجه به اسناد و مدارك داخلي شركت به تجزيه و تحليل بپردازد.
حساب ها و اسناد دريافتني
اين نوع از حساب ها جزء دارائي هاي جاري شركت محسوب شده و مي بايست به بهاي تمام شده در دفاتر ثبت گردند انعكاس حساب ها و اسناد دريافتني در صورت هاي مالي براساس خالص ارزش بازيافتي خواهد بود.
طبقه بندي ح و اسناد دريافتني: در خصوص حساب ها و اسناد دريافتني كه حكايت از مطالبات شركت دارند طبقه بندي هاي زير را متصور مي شويم.
1- فروش كالا و ارائه خدمات بدهكاران تجاري
2- فروش دارئي هاي ثابت بدهكاران غير تجاري
3- پرداخت وام ها بدهكاران غير تجاري (وام ها)
4- پيش پرداخت ها تجاري و غير تجاري (پاپ)
5- خسارت ناشي از دعاوي حقوقي بدهكاران غير تجاري
هر يك از موارد فوق به منظور آن كه جزو مطالبات شركت طبقه بندي شوند 2 شرط مي بايست دارا باشند شرط اول: قبول طلب از طرف گيرنده دارايي، شرط دوم: وجود مدارك و شواهد نزد واگذارنده دارايي (جهت اقامه دعوي در دادگاه)
ب توجه به طبقه بندي فوق حسابرسان مي بايست صورت ريزي از حساب ها و اسناد دريافتني شركت از شركت درخواست نمايند تا به بررسي آن صورت ريز با استفاده از روش هاي حسابرسي بپردازد. پس از دريافت صورت ريز حسابرسان مي بايست اقدام به تهيه كاربرگ هاي رسيدگي بنمايند. (كاربرگ اصلي، فرعي و رسيدگي) در حقيقت در كاربرگ رسيدگي كه شروع كار حسابرسي است حسابرسان ريز اقلام حساب ها و اسناد دريافتني را دارا مي باشند (آزمون جزئيات) حال با توجه به اسناد و مدارك مثبته موجود (نظير فاكتور فروش) و حواله هاي انبار، مجوز هاي مربوطه، رسيد دريافت كالا توسط مشتري و ... به بررسي اقلام صورت ريز موجود در كاربرگ رسيدگي با توجه به روش هاي حسابرسي بپردازند.
در خصوص رسيدگي اقلام صورت هاي مالي سه سويه را دنبال مي كنيم:
الف- رسيدگي عملياتي: بررسي كنترل هاي داخلي و ساختارهاي آن در واحد اعتقادي مي باشد ابتدايي ترين كار در بررسي اقلام صورت هاي مالي رسيدگي به ساختار كنترل هاي داخلي آن ها مي باشد هدف از اين نوع رسيدگي پيدا كردن نقاط ضعف و قدرت سيستم مي باشد.
ب- رسيدگي اثباتي: رسيدگي اثباتي در رابطه با اثبات مانده اقلام صورت هاي مالي مي باشد يعني در خصوص هر يك از اقلام صورت هاي مالي با توجه به اسناد و مدارك و همچنين رويه هاي حسابرسي به اثبات مانده بپردازيم.
ج- بررسي هاي كلي: در اين نوع رسيدگي ها هدف تجزيه و تحليل اقلام صورت هاي مالي است با توجه به ارتباطي كه اين اقلام با ساير اقلام دارا هستند بدين لحاظ در امور رسيدگي به مانده حساب ها و اسناد دريافتني مي بايست سه مرحله فوق را اجرا نمائيم.
رسيدگي هاي مربوط به حساب ها و اسناد دريافتني
الف- رسيدگي عملياتي: ساختار كنترل هاي داخلي در زمينه حسابهاي دريافتني شركت هاي وابسته به آن همچون فروش نسيه، دادن اعتبار و ... را بررسي مي نمائيم ضمن آن كه كنترل هاي داخلي در ارتباط با حساب هاي وابسته آن نيز (ذخاير م م) مورد بررسي قرار مي گيرد.
ب- رسيدگي اثباتي: عمليات زير را در خصوص رسيدگي هاي عملياتي حساب ها و اسناد دريافتني دنبال مي كنيم.
1- صورت ريز دريافتني را از شركت دريافت داريم و صحت آن را با توجه به كنترل هاي اوليه حسابرسي بررسي نماييد.
تعريف كنترل هاي اوليه حسابرسي:
شامل عملياتي است در ارتباط با اقلام صورت هاي مالي مانند كنترل جمع صورت ريز دريافتني، تطبيق مانده صورت ريز با مانده دفاتر قانوني تطبيق جمع صورت ريز با مانده هاي كاربرگ ها و ... كه عموماً توسط كارآموزان حسابرسان صورت مي گيرد.
2- تعدادي از مانده هاي صورت ريز را انتخاب نموده و مانده آن ها را با مانده دفاتر معين چك نماييد.
3- در خصوص تعدادي از اقلام موجود در صورت ريز اسناد و مدارك بيشتر آن ها را گردآوري و براساس ساختار كنترل هاي داخلي مانده آن ها را بررسي فرمائيد.
4- فاكتورهاي فروش به لحاظ تعدادي و ريالي و همچنين حواله هاي انبار را مورد بررسي قرار دهيم.
5- در ارتباط با ثبت مبالغ فروش و فاكتورهاي فروش شركت و همچنين ثبت معاملات در دفاتر روزنامه رديابي را انجام دهيم. (از مدارك اوليه فروش نسيه شروع و تا ثبت در دفاتر پيش مي رويم)
6- با توجه به حواله هاي انبار (تعدادي و ريالي) مبالغ و تعداد كالاهاي فروش رفته را با فاكتورهاي فروش بررسي نمائيد اين امر مي تواند در نتيجه كنترل هاي داخلي بررسي گردد.
7- تسويه بدهكاران را در سال مالي بعد پيگيري نماييد.
8- براي تعدادي از حساب هاي دريافتني (بدهكاران) تأييد يه ها را ارسال داريد. و اطلاعات موجود در جوامع تأييديه ها را با سوابق شركت بررسي نماييد.
بررسي متغيرهاي موجود در زمينه حساب ها و اسناد دريافتني
در ارتباط با اقلام صورت هاي مالي عموماً متغيرهاي زير توسط رويه هاي حسابرسي بررسي مي گردند. اهم آن ها عبارتند از 1- ماهيت طبقه بندي حساب ها 2- متغير ارزش حساب ها 3- متغير تماميت اقلام صورت هاي مالي 4- متغير زمان 5- متغير مالكيت و ... مراحل زير را خواهيم داشت:
1- اثبات ماهيت طبقه بندي حساب ها و اسناد دريافتني: به منظور ماهيت طبقه بندي حساب ها از رويه سند رسمي و رديابي و همچنين محاسبه مجدد
2- اثبات روش: جهت اثبات ارزش حساب ها و اسناد دريافتني از رويه سند رسمي و رديابي و محاسبه مجدد
متغير تماميت
براي اثبات اين متغير (يعن كليه رويدادهاي اتفاق افتاده در خصوص حساب ها و اسناد دريافتني در صورت هاي مالي ثبت شده اند براي اثبات تماميت اولين روش آزمون انقطاع زماني است به جهت مشخص شدن فعاليت هاي مربوط به سال مالي مورد نظر دومين روش در اثبات تماميت اخذ تأييديه ها مي باشد.
متغير مالكيت:
ابتدايي ترين روش در اثبات مالكيت سند رسمي است. دومين روش در اثبات مالكيت اخذ تأييديه ها از بدهكاران شركت مي باشد.
متغير زمان
اين متغير در واقع فعاليت ها را در تارخ ترازنامه و يا انتهاي سال مالي در نظر مي گيرد يعني در خصوص ح هاي دريافتني ميزان اين حساب ها (اقلام) در صورت هاي مالي معرف ح هاي دريافتني است كه شركت در تاريخ ترازنامه مالكيت آن را دارا است.
جهت اثبات متغير زمان اولين كار سند رسمي است و دومين پي گيري است.
ج- بررسي كلي: در اين روش حسابرس بررسي هاي كلي در زمينه كفايت ذخاير م م از طريق تهيه جدول تجزيه و تحليل سني بدهكاران مي نمايد.
1- ابتدا جدول تجزيه و تحليل سني بدهكاران را از شركت دريافت نماييد و پس از بررسي صحت آن جدول ميزان كفايت مطالبات م را بررسي نماييد چنانچه ذخاير م م كافي نباشند در اين رابطه مي بايست اين مطلب را در نقاط قابل توجه ضمني به مديريت اعلام داشت و پيشنهادات لازم در اين خصوص را به شركت ارائه نماييد.
2- تاييديه ها: در خصوص تاييديه هاي ارسالي به بدهكاران مغايرت هاي موجود در تاييديه ها و يا آن هايي كه پاسخ دريافت نگرديده است مورد بررسي قرار دهيم ارقام تاييديه هاي مذكور را مي بايست در لغات قابل توجه ضمني به مديريت اعلام داريد.
3- تعدادي از صورت ريز بدهكاران تجاري را كه رسيدگي اثباتي بر روي آن ها انجام نشده به صورت اجمالي بررسي نماييد.
4- مالي مربوط به بدهكاران همانند دوره وصول مطالبات گردش م كالا را بررسي نموده و آن ها را با نسبت هاي سال قبل شركت مقايسه نماييد.
5- در رابطه با ح هاي دريافتني شركت مي بايست اسناد و مدارك مربوط به فروش هاي نسيه طي سال به طور اجمالي بررسي گردند.
نكته: مدارك حسابداري دو گونه مي باشند:
الف- مدارك متمركز: آن دسته هستند كه در واحد تجاري صادر شده (مراكز خاصي از واحدهاي تجاي) و عموماً داراي شماره سريال چاپي و ترتيبي مي باشند همانند فاكتور فروش كه دايره فروش آن را صادر كرده است. حواله و رسيد انبار، انبار دار آن را صادر كرده است صدور چك كه توسط مسئول صدور چك صادر شده است. اسناد مالي كه توسط حسابدار تهيه و صادر شده است.
ب- مدارك غير متمركز: مداركي هستند كه توسط قسمت خاصي از شركت صادر نشده اند و عموماً داراي شماره سريال چاپي و مسلسل نمي باشند مثل برگه درخواست كالا از انبار.در رابطه با رسيدگي به مدارك شركت از طريق آزمون انقطاع زماني اين مطلب حائز اهميت است كه اين آزمون براي مداركي استفاده مي شود كه به صورت متمركز بوده و داراي شماره سريال ترتيبي و چاپي باشند.
چگونگي انجام آزمون انقطاع زماني
1- مشخص نمودن آخرين شماره هاي مربوط به هر يك از فرم هاي مورد استفاده شركت
2- اثبات صحت تفكيك معادلات و مبادلات از طريق رسيدگي هاي زير:
الف) تعدادي از اسناد و مدارك مربوط به فعاليت ها و ارسال مورد رسيدگي انتخاب و در واقع با ثبت صحيح آن ها در همان سال مالي بر اساس مدارك اوليه اطمينان حاصل نماييد.
ب) تعدادي از اولين ثبت هاي انجام شده در سال مالي بعد را انتخاب و اطمينان يابيد كه اين فعاليت ها در سال مالي بعد تحقق يافته اند.
ج) حال تعدادي از ثبت هاي انجام شده در رابطه با رويدادهاي مورد نظر را دنبال تا به آخرين ثبت انجام شده در سال مالي براساس مدارك اوليه برسيد. در اين حالت آخرين رويداد سال مالي مبناي انقطاع زماني خواهد بود.
پيش پرداخت ها: پرداخت هايي هستند كه قبل از آن كه موضوع كالا و يا خدمتي دريافت گردند مبالغي به فروشنده پرداخت مي شود.
انواع پ پ: به دو گروه، جاري و سرمايه اي تقسيم مي شوند.
پ پ جاري: آن دسته از پرداخت هايي هستند كه موضوع پ پ ظرف مدت كمتر از 1 سال دريافت مي شوند.
پ پ سرمايه اي: آن دسته از پ پ هايي هستند كه در خصوص دارايي هاي غير جاري مصداق دارند و در سر فصل دارايي هاي بلند مدت طبقه بندي مي شوند.
تبصره: چنانچه موضوع پ پ بيش از 3 سال به طول بيانجامد مي بايست در قسمت ساير دارايي ها مورد بررسي قرار گيرند. اين گونه پ پ ها در ارتباط با مبالغي است كه عملاً موضوع پ پ بر خلاف قرارداد خريد بيشتر به طول انجاميده است.
رسيدگي به حساب پ پ:
الف) رسيدگي عملياتي: در اين حالت ساختار كنترل هاي داخلي مربوط به سرفصل حساب پ پ مورد بررسي قرار مي گيرند تا نقاط ضعف و قوت ساختار كنترل هاي موجود در اين ارتباط مشخص گردد. نتايج حاصل از اين رسيدگي در رسيدگي اثباتي بكار مي رود.
ب) رسيدگي اثباتي: 1- صورت ريز پ پ ها را از شركت دريافت نموده و ابتدا صحت آن ها را با توجه به كنترل هاي اوليه حسابرسي و كنترل محاسبات مطابق دفاتر معين مورد بررسي قرار مي دهيم. 2- در ارتباط با پ پ ها قبوض مربوط به دريافت وجه نقد را مورد بررسي قرار مي دهيم (برگه هاي مربوط به حواله هاي پ پ) در اين خصوص مي بايست تك تك پ پ ها را مورد بررسي قرار دهيم و اين قبوض و حواله ها با توجه به فرايند سررسيد بررسي گردند.
3- صحت ثبت مبالغ پ پ شده را از طريق فرايند رديابي مورد بررسي و كنترل قرار مي دهيم.
4- موضوع كالا و يا خدمات در ارتباط با پ پ مذكور را در سنوات آتي مورد پي گيري قرار مي دهيم. (اين روش بيشتر در خصوص پ پ هاي جاري است)
5- براي هر يك از دريافت كنندگان مبالغ پ پ تاييديه ارسال مي نمائيم. و جواب تاييديه ها را با اسناد و مدارك موجود مورد بررسي قرار مي دهيم.
ساير رسيدگي ها: 1- در ارتباط با حساب پ پ قراردادهاي خريد كالا و يا خدمت و همچنين نحوه پرداخت پ پ را بررسي نماييد. 2- در ارتباط با طبقه بندي حساب پ پ در صورت هاي مالي بررسي هايي را انجام دهيد چنانچه در خصوص طبقه بندي حساب ها اشتباهي رخ داده باشد تسويه آن را به مديريت پيشنهاد نماييد.
توجه: در خصوص حساب پ پ ها چنانچه طبقه بندي آن ها براساس نوع پ پ اشتباهاً در صورت هاي مالي طبقه بندي گرديده باشند حسابرس مكلف به پيشنهاد اصلاح طبقه بندي مي باشد.اصلاحات طبقه بندي در دفاتر شركت ثبت ندارد. (برخلاف اصلاحات پيشنهادي)
3- پ پ ها چنانچه بيش از 1 سال به طول انجامد عملاً جزء دارائي هاي بلند مدت طبقه بندي مي شود. چنانچه موضوع پ پ ها بيش از 3 سال به طول انجامد جز ساير دارائي ها تحت عنوان حساب ها و اسناد پرداختني بلند مدت طبقه بندي مي شود.
تذكر: به دليل آن كه مبالغ پ پ طبق قراردادهاي خريد مشخص مي باشند استفاده از روش محاسبات مجدد براي صحت محاسبات مربوط به اقلام پ پ معنا و مفهوم ندارد. بنابراين توصيه مي گردد اين روش مورد استفاده قرار نگيرد.
موجودي كالا: عموماً به چند شكل در حساب ها وجود دارد. م كالاي اوليه، م كالاي در جريان ساخت، م كالاي ساخته شده، م كالاي در راه، (بخش سفارشات خارجي) و م كالاي اماني
در ارتباط با حساب م كالا مباحث انبار گرداني، مباحث نگهداري حساب م هاي كالا، مباحث كالاهاي در راه (سفارشات خارجي) و كالاهاي اماني مي بايست مورد بررسي قرار گيرند.
نكات مهم در ارتباط با حساب م كالا:
طبق اصل بهاي تمام شده، بهاي موجودي كالا شامل بهاي خريد + كليه هزينه هاي حمل و كليه هزينه هايي همچون شامل گمرك، عوارض شهرداري، ساير عوارض ها (آموزش و پرورش) مي باشند.
در ارتباط با نشان دادن حساب م كالا در صورت هاي مالي مي بايست به خالص ارزش بازيافتي نشان داده شوند. ثبت زير را در خصوص نشان دادن هزينه كاهش ارزش م كالا داريم.
هزينه كاهش ارزش موجودي م كالا (بهاي تمام شده) *
ذخيره كاهش ارزش موجودي ذخيره كاهش ارزش *
خالص ارزش بازيافتي *
در خصوص نشان دادن حساب م كالا مي توان گفت كه چنانچه مزايا و مخاطرات شان از خريد آن ها از فروشنده به خريدار منتقل گرديده باشد مي توان در سرفصل حساب م موجودي ها در دفاتر مالي و دفاتر شركت ثبت نمود.
چون اسناد و مدارك خريد م كالا برخي متعلق به خارج مجموعه واحد تجاري مي باشند براي حسابرسان از اهميت بيشتري برخوردار مي باشند (برخلاف مصرف م كالا كه مستندات آن مربوط به داخل شركت مي باشد.
به طور كلي مستندات خارجي براي حسابرسي مفيدتر از مستندات داخل شركت مي باشد.
در ارتباط با حساب م كالا و روش هاي نگهداري آن مي توان گفت كه عملاً 4 روش FiFo، Lifo، ميانگين و ارزش ويژه براي نگهداري حساب م كالا نگهداري مي شود.
يادآوري: روش ارزش ويژه براي كالاهاي استفاده مي شود كه حجم گردش آن ها پايين اما ارزش آن ها بالا است. فايفو: صنايع غذايي كه قانوني هستند زيور آلات و فلزات گرانبها كه از مد مي افتند. لايفو: براي ساير شركت ها به قصد كاري سود توسط مديريت
ميانگين: براي حسابداراني كه تنبل هستند به علت ساده بودن اكثراً مورد استفاده قرار مي گيرد.
در ارتباط با كالاهاي در راه(موضوع سفارشات خارجي): مي بايستي براساس هر يك از روش هاي 16 گانه ارزيابي قيمت تمام شده سفارشات خارجي هر يك از موجودي هاي كالاهاي در راه مورد بررسي قرار گيرند در ذيل به بررسي نمونه هايي از 16 روش فوق مي پردازيم.
1- روش هاي Ex – work factor: (خارج از كارخانه)
مالكيت در اين روش در درب كارخانه از فروشنده به خريدار منتقل مي شود. بنابراين كليه هزينه هاي خريد بعد از درب كارخانه بر عهده خريدار مي باشد. چنين كالايي جزء كالاهاي در راه طبقه بندي مي شود.
2- Free alongside ship:
در اين حالت ماكليت م كالا در هنگام تخليه بار در بندر مبدأ به خريدار منتقل مي شود بنابراين كليه هزينه هاي حمل توسط كشتي بر عهده خريدار مي باشد.
3- Free on Board (FOB):
در اين حالت مالكيت شركت در بندر مبدأ هنگام بارگيري به بعد به خريدار منتقل مي شود. بنابراين كليه هزينه هاي بارگيري در بندر مبدأ بر عهده فروشنده مي باشد. اين روش به نام FOB مربوط بوده و چنين كالايي مي بايست در حساب م در راه طبقه بندي شود.
4- Cost and ftight:
در اين حالت هزينه هاي حمل و قيمت تمام شده (هزينه حمل تا بندر مقصد) مي بايست در محاصرة م كالا در نظر گرفته شود. مالكيت در اين روش در بندر مقصد به خريدار منتقل مي شود. م كالا جزو م در راه مي بايست طبقه بندي شود.
رسيدگي به حساب م كالا:
الف) رسيدگي عملياتي: در خصوص رسيدگي عملياتي حسابرسان مي بايست كنترل هاي داخلي مربوط به حساب م كالا را بررسي نمايند اين كنترل ها در رابطه با فرآيند ورود و خروج كالا، نگهداري حساب م كالا، و نحوه شمارش م كالا مي باشد.
ب) رسيدگي اثباتي: هدف از رسيدگي اثباتي در خصوص حساب م كالا عبارتند از: 1- اثبات اين كه مقادير كليه موجودي ها و مواد متعلق به شركت در تاريخ ترازنامه روش مناسبي مارش و صورت برداري شده است. كليه اقلام بلا استفاده خسارت ديده و ... به نحو مطلوب در صورت هاي مالي نشان داده شده است. 2- بهاي تمام شده كليه موجودي هاي متعلق به شركت مطابق با اصول حسابداري محاسبه و در حساب ها به ثبت رسيده است. 3- ذخاير لازم در ارتباط با كاهش احتمالي ارزش موجودي ها نسبت به بهاي تمام شده موجودي ها در تاريخ ترازنامه در نظر گرفته شده است. 4- مالكيت موجودي هاي مواد و كالا طبق اسناد و مدارك مثبته شركت محرز گردد.
بدين لحاظ عمليات زير را براي اثبات مانده در پيش مي گيريم: 1- صورت ريز موجود مواد و كالاها را از شركت دريافت داشته و صحت تنظيم آن را با استفاد از كنترل هاي اوليه حسابرسي بررسي نمائيم 2- با استفاده از نتايج به دست آمده از رسيدگي عملياتي در خصوص خريد و فروش و مصرف موادو با توجه به ماهيت فعاليت ها رسيدگي اثباتي را در خصوص هر يك از مواد (مواد اوليه، كالاي در جريان ساخت، كالاي ساخته شده، كالاي اماني، و كالاي در راه انجام دهيد. 3- تعداد موجودي هاي پايان دوره با برگه شمارش (انبار گرداني) تطبيق دهيد. ضمن آن كه مقادير فوق را با كارت حسابداري انبار مطابقت دهيد. 4- در ارتباط با موجودي كالا (طبق ليست انبارگرداني) آن ها كاربرگ بهاي تمام شده و همچنين صورت گردش مواد مطابقت دهيد 5- در خصوص مبناي محاسبه و چگونگي محاسبه بهاي تمام شده موجودي پايان دوره با توجه به فرآيندهايي چون خريد، فروش و مصرف سومين قيمت گذاري كالا در شركت و كارت حسابداري انبار مورد بررسي قرار دهيد. 6- با استفاده از روش پي گيري مصرف موجودي پايان دوره شركت را و همچني سال بودن و يا قابل استفاده بودن موجود مذكور و مالكيت آن ها مورد بررسي قرار دهيم. 7- تاييديه هاي جهت كالاهايي كه به هر دليلي نزد اشخاص ثالث نگهداري مي شوند ارسال نماييم.
رسيدگي به دارايي هاي ثابت: (بلند مدت)
الف) رسيدگي عملياتي: هدف از بررسي ساختار كنترل هاي داخلي، بررسي عملياتي در خصوص نگهداري و تأمين دارايي هاي ثابت، مستهلك نمودن آن ها (روش هاي استهلاك) و افزايش ها و يا كاهش هاي اين نوع دارائي ها در طي دوره مورد رسيدگي مي باشد. هدف از اين رسيدگي آشنايي با كنترل هاي داخلي مربوط به اين نوع از حساب ها مي باشد.
ب) رسيدگي اثباتي: هدف از رسيدگي حساب دارايي هاي ثابت مي توانند يكي از موارد زير باشند:
1- دارايي هاي ثابت كه در ترازنامه منعكس شده است در مالكيت شركت بوده است.
2- افزايش و يا كاهش دارايي هاي ثابت در طي دوره مالي به نحو صحيح ثبت و افشا شده است.
3- ميزان استهلاك دارايي هاي ثابت و روش استهلاك گيري سخي بوده و اين روش نسبت به سال قبل به طور يكنواخت اعمال شده است.
4- اقلام دارايي هاي ثابت به طور صحيح و مناسب طبقه بندي شده است. در اين خصوص جهت اثبات وجود دارايي ها آن ها را مشاهده عيني نموده و مشخصات دارايي ها را با توجه به اسناد و مدارك مثبته مورد بررسي قرار مي دهيم.
ضمن آن كه اسناد مالكيت اين نوع دارايي ها را مشاهده عيني مي نمائيم. (مشاهده عيني در خصوص دارائي هاي ثابت بهترين روش جهت اثبات وجود آن ها مي باشند) در خصوص دارائي هايي كه در وثيقه و يا رهن مي باشند افشا آن ها در صورت هاي مالي مد نظر قرار مي دهيم در ارتباط با افزايش دارائي هاي ثابت، اسناد و مدارك مثبته خريد آن ها را مورد بررسي قرار مي دهيم ضمن آن كه صرفه و صلاح شركت در ارتباط با خريد دارائي هاي ثابت شركت مورد بررسي قرار مي گيرند (از طريق روش سند رسمي) در خصوص كاهش دارائي هاي ثابت اسناد فروش و يا واگذاري دارائي هاي مذكور را سند رسمي نموده و صحت سود و يا زيان حاصل از فروش دارائي ها را مورد بررسي قرار مي دهيم.
وام ها:
وام ها در دو مقوله وام هاي دريافتني و وام هاي پرداختني قابل بحث مي باشد. كه روش زير كليتي بر رسيدگي وام ها ارائه مي نمايد.
1-رسيدگي عملياتي وام ها: در اين نوع رسيدگي چگونگي اعتبار دادن، ارزيابي اعتبار اعطايي به اشخاص، وضعيت نقدينگي شركت جهت پرداخت وام وسايل وام مورد رسيدگي قرار مي گيرند در واقع در رسيدگي عملياتي ساختارهاي كنترل هاي داخلي مربوط به عمليات اعطاي وام و يا دريافت وام مورد بررسي قرار مي گيرد.
2- رسيدگي اثباتي: 1) صورت ريز وام هاي شركت را دريافت نموده و صحت تنظيم آن را از طريق كنترل هاي اوليه حسابرسي بررسي نماييد. 2) كاربرگ هايي جهت هر يك از وام ها تهيه نماييد. در اين كاربرگ ها نام وام دهنده، مبلغ اصل وام و يا مانده انتقالي از سال قبل، اقساط پرداخت شده در طي دوره مورد رسيدگي، مانده بدهي وام در طي دوره مورد رسيدگي، نرخ بهره وام، اقساط پرداختي و دوره و شرايط پرداخت اقساط، وسايل مربوطه و ... را براي وام هاي كوتاه مدت و بلند مدت تهيه و تنظيم مي نمائيم.
توجه: در خصوص وثايق وام كه چه نوع وثيقه اي اخذ اعتبار (اخذ وام) به گرو گذاشته شده است در يادداشت پبوست صورت هاي مالي مي بايست افشا شود.
3- در ارتباط با وام هاي شركت مانده صحيح وام هاي كه از دوره مالي قبل به اين دوره منتقل شده اند را با صورت هاي مالي سال قبل منطبق نمائيد.
4- در مورد وام هاي دريافت شده در سال مورد رسيدگي مبالغ دريافت شده شركت را با توجه به قرارداد وام از طريق بررسي اسناد مدارك مثبته شركت نظير اعلاميه واريز وجه بانك به حساب جاري شركت و يا رسيد مبالغ اخذ وام مورد كنترل قرار دهيم.
5- صحت ثبت مبالغ دريافت شده را در حساب هاي شركت رديابي كنيم.
6- اقساط پرداخت شده وام در طي سال مورد رسيدگي با مندرجات قرارداد وام مقايسه نمائيد.
7- در خصوص وام ها تاييديه هايي براي وام دهندگان ارسال نماييد. و پاسخ دريافتي را با مدارك و اسناد شركت مطابقت دهيد و در صورت مشاهده مغايرت آن ها را در نكات قابل توجه ضمني درج نماييد.
8- تداوم پرداخت اقساط وام را در سال مالي بعد مورد پي گيري قرار دهيد.
