بخشی از مقاله
راه كارهاي مقابله با آنفلوانزاي طيور
مقدمه:
آنفلونزاي طيور (طاعون طيور يا فلور پرنده) بيماري بالقوه بسيار مخربي بوده كه غالباً در جوجه ها، بوقلمونها، اردكها و غازها تظاهر مي كند، گرچه تعداد بسيار زيادي از گونه هاي ديگر پرندگان ممكن است آلوده و بصورت يك ناقل تبديل گردند. در 84-1983 شيوع بيماري در پنسيلوانياي آمريكا باعث مرگ و كشتار بيش از 20 ميليون پرنده گرديد. شيوع بيماري در ايتاليا در ماه مي سال 2000 باعث مرگ بيش از 14 ميليون پرنده شد. شيوع اخير بيماري در آسيا تاكنون 12 كشور را در منطقه از اواخر سال 2003 تا كنون آلوده نموده است كه آمار تلفات و زيانها در حال محاسبه مي باشد.
بيماري
بيماري آنفلوانزاي طيور در اثر يك ويروس آنفلوانزا مي تواند ايجاد گردد. ويروس اين گروه از لحاظ شدت بسيار گسترده اند. برخي سويه ها (بخصوص سروتيپهاي H7 , H5 ) بسيار بيماريزا و مسري بوده كه قادر به ايجاد مرگ و مير به ميزان بيش از 90 درصد در برخي گله ها مي گردند. عفونت توسط سويه H5N1 موردي است كه اخيراً در آسيا به انسان سرايت نموده و تعداد بسياري را آلوده نموده است. با عفونت ويروسي بسيار حاد علائم كلنيكي ممكن است بصورت مرگ و مير بالا ناگهاني، احتمالاً با شروع تب و يا دپرس شدن شديد ظاهر يابد. علائم التهاب مخاط چشم، حركت سريع چشمها، التهاب سينوسها و سر سيانوزه متورم ممكن است در پرندگان مبتلا مشاهده گردد. شكل خفيفتر بيماري ممكن است بصورت علائم تنفسي غير اختصاصي تظاهر كند. در گله هاي مادر و تخمگذار علائم بصورت كاهش شديد و ناگهاني توليد يا افزايش تعداد تخم مرغهاي پوست نازك و نرم (لمبه) بروز نمايد.
انتشار بيماري
پرندگان مهاجر بخصوص پرندگان آبزي، عمده ترين منابع ويروسهاي آنفلونزا محسوب گرديد كه موجب شروع شيوع گسترده بيماري در آسيا گرديده اند. پرندگان مهاجر با توجه به رفتار مهاجرتي آنها از طريق مدفوع، قادر به انتقال و انتشار ويروسها بطور گسترده از منطقه كشور يا قاره اي به منطقه ديگر مي باشند و شيوع بيماري غالبا در نزديكي مسيرهاي مهاجرتي آنها اتفاق مي افتد. پرندگاني كه مسيرهاي طولاني پرواز مي كنند، خسته و تحت استرس بوده و دفع ويروس در اين هنگام به دليل جستجو براي منابع غذايي در مكانهاي طيور تجاري افزايش يافته و در اين مواقع احتمال آلودگي پرندگان تجاري فزوني مي يابد.
انتشار آلودگي به پرندگان منطقه اغلب از طريق آلودگي به وسيله مدفوع پرندگان آلوده رخ مي‌دهد. تماس مستقيم با مدفوع توسط پرندگان يا انتقال بصورت غير مستقيم از طريق پرسنل و تجهيزات به فارمهاي طيور از مهمترين راههاي انتقال عامل بيماري محسوب مي گردد. انسان مسلما مهمترين راه انتقال بيماري در داخل مناطق توليد طيور مي باشد. پرسنل از طريق لباس، چكمه، وسايل و دستها، ويروس را از يك سالن به سالن ديگر منتقل مي نمايند. حشرات و جوندگان ممكن است بعنوان ناقلين مهم منطقه اي عمل نمايند. حركت در داخل منطقه پرورش طيور مي تواند بسرعت از طريق ذيل صورت پذيرد:
1- تجهيزات حمل مواد غذايي
2- انتقال پرندگان بيمار و مرده
3- سرنگهاي واكسيناسيون
4- وسايل جمع آوري مرغ
5- مهندسين
6- دامپزشكان
7- رفت و آمد كارگري
كنترل
الف- تشخيص سريع و مراقتب دقيق كه اين تشخيص توسط جداسازي و شناسايي ويروس از لاشه ها و پرندگان در آزمايشگاه به تأييد مي رسد.
ب- نظارت دقيق بر قرنطينه ها و اعمال محدوديت در ورود پرندگان ضروري است.
ج- واكسيناسيون عليه سروتيپهاي H7 , H5 در مناطقي كه اين سويه ها موجود مي باشند.
د- بالاترين استاندارهاي امنيت زيستي (بيوسكوريفي) در فارم و منطقه بمنظور جلوگيري از انتشار در جمعيت طيور منطقه رعايت شود.
اصول امنيت زيستي مناسب
مناطق اطراف سالنها مي بايست توسط مواد و سطوحي كه قابل شستشو و ضد عفوني بوده، كاملاً محصور گرديده تا احتمال انتقال آلودگي از وسايل نقليه چكمه و غيره به سالن جلوگيري گردد. استفاده از ضد عفوني كننده هاي قوي و ضد ويروس و ضد باكتري نظير ويرو-گارد شركت Fam Carelntemational در اين موارد بسيار موثر و كمك كننده مي باشد.
امكان جلوگيري از تردد افراد غير مجاز تا حد امكان جلوگيري نمود و در خصوص بازديد كنندگان نيز بايست دستور العمل دقيق در خصوص تعويض لباس و كفش اعمال گردد. از تردد بي مورد كاركنان تا حد امكان جحلوگيري گردد. بطور مرتب و بر اساس برنامه تدوين شده حوضچه هاي ضد عفوني مناسب توسط ضد عفوني كننده مناسب از قبيل فارم- گارد، اولترا- گارد و يا ويرو – گارد پر كردند. تا حد امكان از ورود وسايل نقليه به داخل فارم جلوگيري گردد و در صورت ورود حتما مي بايست از داخل حوضچه هاي ضد عفوني عبور نمايند. جهت بازديد كنندگان لباس و چكمه تهيه گردد و بازديد كنندگان بايستي حتما دوش گرفته و كليه لباسها را تعويض نمايند. چنانچه وسايلي مي بايست وارد فام گردند، بايد ضد عفوني شوند. در فامها، آب آشاميدني از اهميت بسزايي برخوردار است كه كل سيستم توسط ضد عفوني كننده مناسب نظير ويرو-گارد ضد عفوني و درب مخازن گذاشته شود.
گارد ضد عفوني و توسط سيستم انتقال به داخل سالنها هدايت گردد. طي يك برنامه منظم نظارتي با استفاده از طراحي، ساختار، اصلاحات مناسب و تركيبات موثر و تاييد شده از ورود جوندگان، پرندگان وحشي و كرمها داخل سالنها جلوگيري نماييد. در مورد اجراي برنامه هاي بيوسمكيوريتي چك ليستهاي خاصي تنظيم و بطور منظم برنامه هاي لازم را اجرا نماييد. ويرو-گارد در غلظت 1:320 و اولترا-گارد در غلظت 1:250 قادر به از بين بردن ويروس انفوانزا طيور مي باشند.
آب آشاميدني توسط ويرو- منطقه متوقف نمايد تلفات زياد، محدوديت در جابجايي طيور، كشتار اجباري و ضررهاي وطولاني مدت در بازرگاني بين المللي مي تواند در زمان كوتاه صنعت طيور يك كشور را تخريب نمايد. برنامه هاي كنترلي مناسب و مراقبتهاي دقيق و اجراي برنامه هاي بيوسكيوريتي مي تواند در پيشگيري از ورود سويه هاي بيماريزا به داخل فارم جلوگيري نمايد. مي بايست در ابتداي مواجه با ويروس با اعمال برنامه هاي موثر از تكثير و انتشار ويروس جلوگيري نمود.
راه كارهاي لازم در مواقع اضطراري
بر اساس گزارشات جهاني بيماري آنفلونزاي طيور در جهان در حال گسترش است و در رسانه ها بيشتر جنبه خطر و ابتلا و عفونت انسان مورد توجه قرار مي گيرد و از واژه هايي نظير هنگامي كه ويروس گسترش يافته و بيماري بصورت همه گير در جهان تبديل مي گردد استفاده مي شود. در اين مرحله مسلما واژه اگر مناسبتر از واژه هنگاميكه خواهد بود. همه گيري بيماري هنگامي كه مورد استفاده قرار مي گيرد كه ميزان ابتلاي بيماري در چندين قاره بيش از حد انتظار باشد.
احتياج است كه بر اساس واقعيتها و نه فرضيات موضوع را بررسي كرد. بيماري آنفلونزاي طيور زماني مورد توجه واقع شده كه پرورش متمركز و متراكم طيور توسط پرورش دهندگان مورد توجه قرار گرفت. ويروس ويژه مورد نظر ويروس A آنفلونزاي طيور سويه H5N1 بوده كه در سال 1997 در هنگ كنگ گزارش گرديد و به طور قابل ملاحظه اي در كشورهاي آسيايي و سپس اروپايي گسترش يافت. اين واقعيت به تنهايي مي تواند هشداري براي پرورش دهندگان طيور به منطقه خاور ميانه باشد.
ثابت گرديده است كه ويروس از طريق تماس مستقيم بين انسان و پرندگان آلوده قابل انتقال بوده و قادر به ايجاد مرگ و مير در انسان باشد. در حال حاضر انتقال انسان به انسان، بيماري نيز ثابت گريده است. بر اساس اطلاعات در سالهاي 1918،1957 و 1968 چنين مواردي اتفاق افتاده است. دو مورد ديگر پاندميك (جهان گستر) بيماري زماني اتفاق افتاد كه دو سويه ويروس هاي آنفلونزاي طيور و انسان همزمان انسان را آلوده و ژنهاي آنها در بدن انسان با يكديگر ممزوج گرديده و ويروسهاي جديدي شكل گرفتند. تحقيقات اخير نشان داده است كه منشاء شيوع بيماري آنفلونزا در سال 1918 پرندگان آلوده بوده اند.
نتيجه گيري
بيماري آنفلونزاي طيور بيماري بسيار خطرناكي بوده كه قادر خواهد بود منطقه را كاملاً و توليد پرورش طيور را در آن يكي از مهمترين منابع سوريه H5N1 ويروس آنفلونزاي طيور، پرندگان وحشي بخصوص اردكهاي وحشي بوده كه نسبت به ويروس بسيار مقاومند. اين گونه پرندگان مقاومترين گونه ها به اين ويروس مي‌باشند. پرندگان اهلي از قبيل مرغ و بوقلمون نسبت به فرم حا همه گيري كشنده ويروس بسيار حساسند. تماس مستقيم و يا غير مستقيم پرندگان اهلي با پرندگان آبزي مهاجر، عمده ترين علت شيوع و اپيدميك شدن بيماري آنفلونزاي طيور مي‌باشد. پرندگان زنده موجود در بازار از ديگر دلايل عمده شيوع بيماري محسوب مي گردند. در مناطقي كه مشكل شيوع بيماري گزارش مي گردد، مهمتري اتفاق كاهش تقاضا براي محصولات گوشت و تخم مرغ، علي رغم اطمينان دولتي خواهد بود كه مسلما پيامدهاي جبران ناپذيري را براي صنعت پرورش طيور در آن منطقه به دنبال خواهد داشت.
كلمه استرس در صنعت طيور عموما براي توصيف اثرات مجموعه اي از حالات يا وضعيتهاي غير اختصاصي داراي تعريف مهم، استفاده مي گردد. استرس اغلب به عنوان يك تشخيص جايگزين پذيرفته مي شود، به خصوص زمانيكه تشخيص روشن و واضحي وجود نداشته باشد و يا هيچ نوع درماني يا كار تشخيصي شناخته شده‌اي
در برطرف كردن مشكل، موثر واقع نشده باشد. صرف نظر از ميزان درك ما از استرس، اين امر پذيرفته شده است كه استرس فيزيولوژيكي عاملي اساسي در صنعت مرغداري است و فاكتورهاي اقتصادي مهمي همچون ميزان رشد، پاسخ ايمني، ضريب تبديل، باروري، قابليت هچ و سرزندگي جوجه ها را تحت تأثير سوء قرار مي‌دهد.
اصولاً استرس پاسخ فيزيولوژيكي جوجه ها است به تحريك يا احتياجات خارجي كه نياز به تطبيق جهت بقاء فوري و يا سازگاري جهت بقاء طولاني مدت دارند اين پاسخ فيزيولوژيكي به آزاد سازي انرژي و مصرف آن نيازمند است. بنابراين در تمام استرس هاي فيزيولوژيكي، مواد غذايي و ذخاير بدن بجاي مصرف در جهت بهبود پارامترهاي اقتصادي مهم صرف فعاليتهاي فيزيولوژيكي ضروري براي بقاء فوري مي گردد.
