بخشی از مقاله
زندگينامه آيت الله صدوقي
آيتا… محمد صدوقي امام جمعهي شهر يزد بود و در تابستان سال 1361 به شهادت رسيد. پس از شهادت آقاي صدوقي آيتا… خاتمي به دستور امام خميني(ره) امام جمعة يزد مي‌شود. ايشان پدر سيد محمد خاتمي هستند و چند سال پيش فوت کرده‌اند. (صدوقي) در سال 1287 شمسي در يزد متولد شدم. پدرم آقا ميرزا ابوطالب يکي از روحانيون معروف اين شهر بود. در مسجد روضه‌ي محمديه نماز مي‌خواند و امام جماعت بود. پدرم مرجع ديني بود و دست خط بسيار خوبي داشت. مردم به پدرم اعتماد زيادي داشتند. هفت ساله بودم
که پدرم را از دست دادم. از آن به بعد سرپرستي ما را پسر عمويم بر عهده گرفت و زندگي ما را اداره کرد. درس خواندن را از کودکي شروع کردم. تا 20 سالگي مقدمات علوم ديني را خواندم. بعد تصميم گرفتم براي ادامه‌ي تحصيل به اصفهان بروم يعني در سال 1308. قبل از مسافرت. با دختر عمويم ازدواج کردم و زندگي مشترک ما از اهيم سال شروع شد. در
مدرسه‌ي چهارباغ اصفهان مستقر شدم. برف سنگيني در اصفهان باريد نتوانستم دوام بياورم و برگشتم يزد. براي ادامه‌ي تحصيل اين بار راهي قم شدم همسرم را هم با خودم بردم. در سال 1309 رفتيم به شهر قم. 21 سال در آنجا بوديم. خوشبختانه خيلي زود با آيتا… حاج شيخ عبدالکريم حائري يزدي آشنا شدم. که بنيانگذار و مدير حوزه‌ي علميه قم بود اين
آشنايي باعث که مورد محبت آقاي حائري قرار گرفتم. علاقه‌ي من به ايشان تا حدي بود که ديدن هر روزه‌ي ايشان را واجب مي‌دانستم. من هم گرفتاري و مشکلات طلبه‌ها را به گوش ايشان مي‌رساندم. در اطراف قم منطقه‌اي است به نام عباس آباد که در آنجا زراعت مي‌کردم. به لطف خداوند، آنچنان حافظه‌ام قوي بود که اسم ده هزار طلبه‌اي که شريه مي‌گرفتند بي‌کم و کاست در ذهنم بود. آيتا… حاج شيخ عبدالکريم حائري يزدي در سال 1315 به رحمت حق پيوست. با مرگ بنيان گذار حوزه‌ي علميه‌ي قم اوضاع بر روحانيان و طلبه‌ها سخت
شد. رضا خان پهلوي سختگيري‌هاي خود را شروع کرد. تلاش کرد لباس روحانيون را از آن بگيرد و مي‌گفت: پوشيدن لباس روحانيت ممنوع است.
عاقبت به فکر افتاديم که آيتا… سيد حسين بروجرودي را به قم بياوريم. من همان روزهاي اول با امام خميني در ورودم به قم آشنا شدم. ايشان در مسجد سلماسي نزديک محله‌ي يخچال قاضي قم درس مي‌دادند. امام از اول به عنوان يک روحاني فوق‌العاده شناخته شده بودند.
در سال 1330 براي انجام کاري به يزد آمدم و در زادگاهم ماندم. در يزد شروع کردم به تدريس علوم ديني وتعمير مدرسه‌ها. وقتي آقاي صدوقي وارد يزد مي‌شود مردم اين شره و آبادي‌هاي اطراف به استقبال ايشان مي‌روند. جمعيت آن قدر زياد بوده که از 8 کيلومتر مانده به يزد، مردم پير و جوان و زن و مرد ايستاده بودند. پسر آيتا… صدوقي که الان امام جمعهي يزد است گفته: «وقتي پدرم داشت بر تعميرات مسجد حظيره نظارت مي‌کرد به بنا مي‌گويد در اين گوشه‌ي مسجد يک قبر براي من بکن. پدرم به بنا مي‌گويد من اين جا خواهم خوابيد براي هميشه. بعد از شهادت پدرم همان بنا آمد و پيکر پدرم را در قبر گذاشت.» در سال‌هاي 1329 و 1330 که اعضاي فداييان اسلام تحت تعقيب مأموران شهرباني بودند سيد
محمد واحدي يکي از همين فداييان به خانه‌ي آيتا… صدوقي در قم پناه مي‌برد. و آيتا… صدوقي او را در يک کمد ديواري پنهان کرد. واحدي چند شبانه روز داخل کمد بود و صبح‌هاي زود و شب‌ها دير وقت بيرون مي‌آمد. در سال 1341 وقتي شکل مبارزه علني شد و امام خميني رهبري آن را به دست گرفت آيتا… صدوقي مانند برخي ديگر از روحانيون وارد ميدان
شد. در همين سال دولت محمد رضا پهلوي لايحه‌اي را با نام «انجمن‌هاي ايالتي و ولايتي» به مجلس شوراي ملي داد تا تصويب کند. در سال 1341 دومين مخالفت آشکاري که امام خميني عليه حکومت پهلوي کرد در زمينه‌‌ي انقلاب سفيد بود. امام خميني در سيزدهم خرداد ماه 1342 که عاشوراي حسيني بود سخنراني پرشوري کرد. امام تا آن روز عليه حکومت پهلوي اين قدر کوبنده حرف نزده بود. حکومت پهلوي در پانزدهم خرداد امام را دستگير و به تهران برد. مردم برخي از شهرها براي اعتراض به خيابانها ريختند از جمله تهران، قم و اطراف ورامين و گروهي از مردم به شهادت رسيدند. آقاي صدوقي و تعدادي از روحانيون مدتي در تهران ماندند و بعد با فشار ساواک به شهرهاي خود رفتند. دولت شاه در مهر ماه 1343
لايحه‌اي را به طور پنهاني براي تصويب به مجلس شوراي ملي فرستاد برطبق اين لايحه اگر آمريکايي‌ها در ايران خلاف قانون رفتار مي‌کردند و جرمي مرتکب مي‌شدند دستگاه قضايي ايران نبايد آن‌ها را محاکمه مي‌کرد. امام به خاطر همين سخنراني بسيار مهمي در قم انجام دادند و حکومت پهلوي امام را دستگير کرد. آيتا… صدوقي بسيار ناراحت شد و گريه کرد و به مؤذن‌ها گفت که در مسجدها اذان بگويند. ساواک بيشتر رفت و آمد آيتا… صدوقي را زير نظر داشت. حکومت شاه دي ماه 1356، تعدادي از مردم شهيد قم را که در حال تظاهرات بودند به گلوله بست و آن‌ها را شهيد يا مجروح کرد. در دهم فروردين ماه 1357، تعدادي از مردم شهر يزد به دست نيروهاي امنيتي شاه کشته شدند. در دهم فروردين 1357 تعدادي ا
ز مردم شهر يزد به دست نيروهاي امنيتي شاه شهيد شدند. آنان به دعوت آيتا… صدوقي جمع شدند در مسجد آقاي صدوقي 12 روز در پاريس بود و گفتگويهاي زيادي بين ايشان و امام صورت گرفت. بعد از برگشتن آيتا… صدوقي به ايران، اعتصابها و اعتراض‌ها بيش از بيش شد. در خانه‌ي او به روي همه باز بود. با مردمک بسيار صميمي بود. کودکان و نوجوانان را بسيار دوست داشت. او علاقه مند بود که مردم در آسايش زندگي کنند. يکي از بزرگترين کارهاي صدوقي ساختن يک مرکز آموزشي بود در سال 1361 شهادتشان در محراب بود که از مردم گذشت و به خدا رسيد.
