بخشی از مقاله
چکیده
به منظور شناسایی و تعیین ترکیب گونهاي فلور علفهايهرز مزارع چغندرقند منطقه زهرايبالا شهرستان بوئینزهرا، تحقیقی در سال زراعی 1388-89 صـورت گـرفت. نتایـج نشان داد که تعداد 59 گـونه علفهرز متعلق به 24 خانواده متفاوت در مزارع حضور داشتند که خانوادههاي Asteraceae، Poaceae، Brassicaceae و %47 Solanaceae درصــدگونههاي مختــلف علــفهايهرز را در خـود جاي دادنــد. همچنیـن علـفهايهرز تاجخـــروس ریشـهقرمز (Amaranthus retroflexus)، سلمــهتـره (Chenopodium album)، تاجخروس خوابیده (Amaranthus blitoides) و مرغ (Cynodom dactylon) بیشترین فراوانی را در منطقه دارا بودند.
واژههاي کلیدي: فراوانی علفهايهرز، چغندرقند، تراکم علفهايهرز، غالبیتگونهاي
مقدمه
چغندرقند گیاهی است دو ساله با نام انگلیسی Sugar beet و نام علمی Beta vulgaris که متعلق به تیره اسفناج Chenopodiaceae میباشد. در مناطقی که چغندرقند کشت میگردد انواع علفهرز در طول دوره زندگی این گیاه سبب کاهش رشــد و کم شدن عیـار قند این محصـول میگـردند .(2) بر اساس گزارشات و تحقیقات انجام شده (1) علفهايهرز در مزارع چغندرقند علاوه بر کاهش راندمان محصـول میتوانند میزبان بعضی آفات و بیماري نیز باشند. براي مدیریت علمـی این گیـاهان، شناخت دقیق فلــور علفهايهرز هر منطقه ضـروري است. با اطلاع از وجود علفهايهرز خاص در یک منطقه میتوان در مورد روشهاي کنتــرل علفهايهرز برنـامهریــزي و مدیریت نمود .(3) با توجه به گرم شدن کره زمین در سالهاي اخیر شناخت فلـور علفهايهرز هر منطقه از اهمیت چشمگیري برخوردار میباشد زیرا با گرم شدن هوا و مناسب شدن شرایط اکوسیستمها امکان پراکنش علفهايهرز از منطقهاي به منطقه دیگر بیشتر میگردد. در نتیجه با شناخت فلور هر منطقه میتوان پیشبینی نمود که کدام یک از علفهايهرز مناطق مجاور، توانایـی پراکنش به منطقـه مورد نظــر را خواهـد داشت. همچنیـن تنـوع زیستی علفهايهرز، اهمیت نسبی آنها را نیز نشان میدهد و میتـوان به این نتیجه رسید که کدام علفهرز میتواند درآینده مشکل ساز باشد. با توجه به جایگاه و اهمیت چغندرقند در اقتصاد کشاورزي کشور، این تحقیق به منظور شناسایی و ترکیب گونهاي علفهايهرز مزارع چغندرقند منطقه زهرايبالابوئینزهراصورت گرفت.
مواد و روشها
این تحقیق در سطح مـزارع چغندرقند منطقه زهرايبالا بوئینزهرا انجـام شد. براي انجام این تحقیق 30 مزرعه که در آن علفکش مصرف نشده بود و مساحت آنها حداقل معادل یک هکتار بود انتخاب گردید و در هر مزرعه پنج نقطه براي پرتاب نمودن کـوادرات 1 × 1 متر-مربع مشخص گردید، براي تعیین این پنج نقطه یک گوشه از مزرعه را انتخاب و ازآن نقطه بیست متر به موازات یکی از اضلاع حرکت نموده سپس با تشکیل زاویه 90 درجه، بیست متر به داخـل مزرعه حرکت نموده و این محـل به عنوان نقطه شــروع نمونهبرداري در
The 3rd Iranian Weed Science Congress, February 2010 Page 189
091 بیولوژي علفهايهرز
نظرگرفته شد. سپس با توجه به الگوي w بر اساس پیشنهاد توماس (5) پنج نقطه را روي این مسیر انتخاب و در هر نقطه یک کوادرات × 1 1 مترمربع پرتاب شد سپس انواع علفهايهرز داخل کوادرات به تفکیک جنس و گونه شناسایی و شمارش شد. در3 مرحـله اردیبهشت، تیر و شهریورماه بر این اساس یادداشتبرداري صورت گرفت. پس از مشخص شدن تراکم بوته هرگونه در هر منطقه تعداد کل گونههاي موجود و تعداد گونههاي یکساله، دو ساله و چند ساله نیز تعیین گردید. همچنین فراوانی، یکنواختی و میانگین تراکم علفهايهرز از طریق فرمولهاي زیر محاسبه گردید.
