بخشی از مقاله
چکیده
به منظور تهیه نقشه پراکنش علفهرز سل واش در مزارع برنج شهرستان لنگرود و بررسی شاخصهاي جمعیتی، در چهارمنطقه ازاین شهرستان به نامهاي چاف، گالشکلام، مریدان و دادغانسرا که به ترتیب در نواحی شمالی، شرق، جنوب و جنوب شرقی شهرستان قرار داشتند، 32 مزرعه 8) مزرعه در هر منطقه) به صورت تصادفی انتخاب شد و نمونه برداري از آنها در سال زراعی 1385-86 صورت گرفت. مختصات جغرافیایی مکانهاي نمونه برداري که شامل طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا بود توسط دستگاه GPS ثبت شد و در نهایت نقشه پراکنش علفهرز سل واش در مزارع برنج شهرستان لنگرود تهیه گردید. نتایج حاصل نشان داد که علفهرز سل واش در 75 درصد از مزارع برنج شهرستان لنگرود حضور داشت و یکنواختی آن در این مزارع 74 درصد بود. میانگین تراکم علفهرز مذکور در مزارع برنج شهرستان لنگرود 49 بوته در متر مربع تعیین گردید. جمع بندي نتایج بدست آمده نشان داد که این علفهرز تمایل به حضور در مناطق مرتفع و خاکهایی با بافت سنگین را دارد و علاوه بر این کاربرد متوالی علف کش ماچتی (بوتاکلر) و مدیریت تک بعدي علفهاي هرز مزارع برنج شهرستان لنگرود، دلیل بر حضور این علفهرز در مناطق مختلف این شهرستانمی باشد.
واژههاي کلیدي: نقشه برداري علفهرز - توزیع علفهاي هرز.
مقدمه
با توجه به اینکه برنج غذاي اصلی بیش از یک سوم جمعیت دنیا را تشکیل میدهد، به عنوان یکی از مهمترین محصولات غذایی در دنیا مطرح است .(1) بطور کلی کاهش عملکرد برنج در اثر رقابت علفهايهرز در صورت کنترل حدود 10 تا 15 درصد و بدون کنترل علفهايهرز از 16 تا 86 و حتی تا 100 درصدتخمین زده میشود((9 در دنیا حدود 350 گونه از 150 جنس و 60 تیره، جزء علفهايهرز مزارع برنج گزارش شدهاند، اما فقط ده گونه اهمیت اقتصادي زیادي براي کشاورزان دارند .(2) تا قبل از دهه گذشته تنها علفهرز مهم و غالب در شالیزارهاي شمال کشور سوروف بوده است. از سال 1368 علفهرزپهن برگ جدیدي به نام سلواش (Monochoria
89 بیولوژي علفهايهرز
vagialis) به فلور علفهايهرز مزارع برنج گیلان و مازندران اضافه شده است(.(3 علفهرز سل واش در مراحل اولیه رشد برنج، در جذب آب و مواد غذایی رقابت بالایی با آن دارد. این علفهرز با داشتن قدرت تکثیر بالا، اگر درمراحل اولیه رشد برنج کنترل نشود، خسارت جبران ناپذیري واردمی کند و عملکرد برنج را به حد چشمگیري کاهشمی دهد .(2)
نقشه برداري علفهرز تکنیکی است کهمی تواند جهت مدیریت و کنترل موفقیت آمیزعلفهرز استفاده شود(.(8 این تکنیک جهت کسب اطلاعات در مورد تراکم واقعی علفهرز و نحوه توزیع آن در منطقه ضروري است .(7) دانشمندان و مدیرانمی توانند با نقشه برداري علفهرز، پتانسیل مناطق را جهت هجوم علفهرز و بیولوژي فرآیندهاي هجوم پیش بینی کنند و این پیش بینیمی تواند توسط تعیین میانگین جمعیت آنها با سرعت پیش روي علفهاي هرز تعیین شود(.(6 در زمینه توزیع مکانی علفهاي هرز داخل مزرعه در سالهاي اخیر توجه زیادي شده است و به دنبال آن مزایاي سمپاشی لکه اي نسبت به سمپاشی کل مزرعه (براي کاهش مصرف سموم)مورد بررسی قرار گرفت(.(5
مواد و روش ها
این آزمایش در منطقه شرق گیلان و شهرستان لنگرود، از اوایل بهار 1385 آغاز گردید و تا اواخر تابستان 1386 به طول انجامید. 4 منطقه از شهرستان لنگرود به نام هاي چاف (شمال شهرستان) گالشکلام (شرق شهرستان) مریدان (جنوب شهرستان) و دادغانسرا (جنوب شرقی شهرستان) انتخاب و از این 4 روستا 32 مزرعه برنج به صورت تصادفی برگزیده شد. در این مناطق نمونه برداریها به صورتی هماهنگ و شرایطی یکسان بر اساس روش ارائه شده توسط مین باشی و همکاران (2007) انجام شد. طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا در هر مزرعه با دستگاه موقعیت یاب جهانی GPS) )١ثبت شد. بعلاوه سابقه هرمزرعه ٢ازنظر مصرف علف کش وسابقه مدیریتی آن جهت کنترل علفهاي هرز در مزرعه بررسی و ثبت گردید. نمونه برداریها در چهار مرحله و چهار تاریخ به همراه ثبت مراحل فنولوژیک علفهرز در مقایسه با مراحل رشدي و فنولوژي برنج صورت گرفت . نمونه برداري مطابق شکل شماره( (1-1 صورت گرفت. مطابق این الگو 9 نقطه در مزرعه به فاصله 20 متر از یکدیگر نمونه برداري شد و در هر نقطه یک کادر./25 متر مربعی((./5*./5 قرار داده شد و درون هر کادر تعداد علفهرز سل واش شمارش و ثبت گردید.
