بخشی از مقاله
مقدمه
هرگاه تعداد خودروهاي در خـدمت يـک سـازمان از تعـدادي فراتر رود يا محدوده رفت و آمد آنها گسترده باشد و يا کنترل دقيق آنها با اهميت باشد، روش هاي سنتي پاسـخگوي نيازهـا در جهت نظارت بر ناوگان حمل و نقل و خودروهاي سـازماني نخواهد بود. سيستم هاي ردياب درون خودرويي اين امکـان را فــراهم مــي ســازند کــه بــا آگــاهي از موقعيــت و وضــعيت فعليخودروهاي يک ناوگان و مسيرهاي طي شده توسـط آنهـا، انواع گزارش هاي عملکردي و مديريتي در مورد ناوگان وسايل نقليه ي سازمان خود را تهيه کنند. سازمان راهداري و حمـل و نقل کشور، درحال حاضر داراي ٣٠١٨ خودروي گشت مجهـز به سيستم ردياب GPS مي باشد، که در سرتاسر کشور در حـال حرکت و ارائه گزارش سوانح جاده اي مي باشند. اين خودروها از نوع سبک ، سنگين و نيمه سنگين بوده و منبـع خـوبي بـراي گزارشات جاده اي بـه حسـاب مـی اید. بهـره گيـري از ايـن اطلاعات باعث کاهش زمان پاسخگويي به يک حادثه مي گردد.
خودروهاي امدادرسان جاده اي نيز اعم از پليس ، امداد و نجات و اورژانــس داراي سيســتم رديــاب هســتند(ســايت ســازمان راهداري،١٣٩٣).
مشکلاتي اعم از نبود پوشش مخابراتي مناسب در تمام جاده ها و نبود کيلومترشمار درهر مکان از جـاده ، باعـث عـدم اطـلاع رساني از موقعيت دقيق محل حادثه و افزايش زمان شناسـايي حادثه مي گردد(احمدي فيني، ١٣٨٦). اين در حاليست که بـا استفاده از سيستم هاي ردياب درون خودرويي، امکـان ارسـال موقعيت دقيق ، نوع و شدت حادثه به سادگي فراهم مي گردد.
بدين منظور به دنبال ارائه سيستمي جهت اسـتفاده بهينـه از اين اطلاعات هستيم . همچنين براي برقراري ارتباط دوسويه با مرکز مربوطه ، وجود سيستمي کـه عـلاوره برارسـال موقعيـت جغرافيايي، اطلاعات مشاهده شـده توسـط خـودروي گشـت ، همچون نوع و درجه شدت حادثه را ارسال نمايـد، لازم اسـت شکل ١ چنين سيستمي را نشان ميدهد. حال با توجه به اين اطلاعات و خبرگي سيستم مشـخص مـي گـردد کـه چـه نـوع خودروهاي امدادرساني براي رسيدگي به اين حادثه مورد نيـاز است . سپس با توجه به مکان و وضعيت خودروها در زمان بروز حادثه ، نسبت به اعزام آنها به محـل حادثـه اقـدام مـي گـردد .(Wu, 2014)
در اين مقاله به بيان اين مسئله ميپردازيم . در بخش ٢ نگاهي به عناصر سيستم پيشنهادي کـرده و در بخـش ٣ يـک مـدل رياضي براي سيستم مطرح ميگردد؛در بخش ٤ پياده سازي و نتايج بدست آمده ارائه ميگـردد و در بخـش ٥ نيـز بـه ارائـه نتيجه گيري و راهکارهاي آينده ميپردازيم .
2- معرفي عناصر سيستم پيشنهادي
سيستم پيشنهادي اين مقاله در چارچوب معماري سيستم هاي حمل و نقل هوشمند در بسته خدمات ATMS٠٩ دسته بندي
ميشود. همانگونه که در شکل ٢ مشاهده مي شود ايـن بسـته خدمات ، توصيه ميکنـد کـه سيسـتم تصـميم يـار مـديريتي، براساس ارزيابي عملکرد شبکه موجود و پيش بينـي وضـعيت آينده شبکه صورت پذيرد؛ اين امر هم نيازمند برنامـه ريـزي- هاي از پيش تعريف شده وهـم نيازمنـد تصـميم گيـريهـاي سيستم در پاسخ به حوادث است (سايت معماري سيستم هاي حمل و نقل هوشمند امريکا،٢٠١٤).
٢-١) مراحل زماني وقوع حادثه
رسـيدگي بـه يـک حادثـه از زمـان وقـوع آن تـا زمـان پابـان سرويس دهي، بازه زماني را به خود اختصاص ميدهد. اين بازه زمـاني در (٢٠٠٧,Haghani) بـه عنـوان مراحـل زمـاني وقـوع حادثه معرفي شده است و شامل ٤ فاز اسـت ، کـه در شـکل ٣ قابل مشاهده ميباشد. در ادامه بـه توصـيف ايـن ٤ فـاز مـي- پردازيم :
١) زمان شناسـايي حادثـه عبارتسـت از، زمـان وقـوع حادثه تا مشاهده آن توسط خودروي گشت سازمان راهداري (يـا برقـراري تمـاس يـک فـرد بـا مرکـز مربوطه ) ،
٢) زمان آماده سازي نيرو توسط مرکز، که شامل بـازه زماني صـرف شـده از زمـان اطـلاع يـافتن مرکـزاز حادثه تا زمان اعزام نيرو ميباشد،
٣) زمان سفر خوردوهاي امدادرسان ، که از زمان اعزام خودرو تا زمان رسيدن به محل حادثه را در برمـي- گيرد،
٤) زمان انجام عمليات توسط خودروهاي امداد رسان .
همانطور که در شکل ٣ مشاهده ميشود، بازه زمان پاسخگويي به يک حادثه ، برابر است با مجموع مدت زمـان آمـاده سـازي، تخصيص خودروي امدادرسان و زمان سفرخودروي امدادرسان به محل حادثه . حداقل کردن اين مدت زمان به عنوان يکي از اهداف مدل پيشنهادي است و باعث بهبود امداد رساني در زمان حادثه مـيگـردد. دو مسـئله حـائز اهميـت در سيسـتم مديريت خودروهـاي امـداد رسـان جـاده اي عبارتسـت از : ١) کاهش زمان پاسخگويي به حادثه ، ٢) تخصيص مناسـب تـرين خودروهاي امدادرسان به حادثه با توجه به موقعيت آنها.
جهت حل مسئله اول نيازمند پوشش دهي کامل شبکه در هر مقطع از زمان هستيم . به عنوان مثـال هنگاميکـه خودروهـاي يک پايگاه امداد رسان به نقاط حادثه ديده اعزام ميشوند، اين امکان وجود دارد که در همان زمان اتفاق ديگري در شبکه رخ دهد که با نبود خودرو در اين بخش بايـد از ديگـر بخـش هـا خودرو اعزام گردد و اين امر باعث بالارفتن زمان پاسخگويي به يک حادثه ميگردد. در مورد مسئله دوم نيز، نياز به تصـميم - گيري صحيح با اسـتفاده از خبرگـي سيسـتم داريـم . داشـتن اطلاعات رديابي خودروها در هر لحظه ، در اين امر به ما يـاري ميرساند.
