بخشی از مقاله
مقدمه:
بدون ترديد، سال 65 از مشكل‌ترين و پربارترين سال‌هاي جنگ تحميلي مي‌باشد. شرايط حاد سياسي و اقتصادي تحميل شده از سوي دشمنان جهاني انقلاب اسلامي، در اين سال، بيشترين تهديدها و طاقت‌فرساترين فشارها را متوجه مسؤولين امر جنگ كرد. در اين ميان فتح «فاو» يك عامل قوي جهت حفظ موازنه بود و بدين ترتيب در ترسيم معادلات نظامي توسط تحليلگران، جمهوري اسلامي در وضعيتي برتري قرار گرفت.
تدابير دشمن بعثي در بازپس گيري فاو به عنوان عامل برتر به سرانجام نرسيد و او تدبير ديگري براي ايجاد موازنه مطلوب اتخاذ كرد. اين تدبير، كه بعداً «استراتژي دفاع متحرك» خوانده شد، در ابتدا صورتي موفق به خود گرفت، اما با اتخاذ تدابير هوشمندانه توسط فرماندهان سپاه اسلام، اقدامات پدافندي دشمن خنثي و متوقف شد و با عمليات «كربلاي 1» اين دوره از جنگ نيز با شكست دشمن پايان يافت و در تيرماه 65 مجدداً نيروهاي اسلام ابتكار عمل را به دست آوردند.
در اواخر سال 65، پيروزي عمليات بزرگ «كربلاي 5»، چشم‌اندازي تازه از آينده جنگ را در نزد تحليلگران جهاني ترسيم نمود. *** عمليات بزرگ كربلاي 5 شرق بصره مرحله اول؛ عمليات كربلاي پنج، ساعت 35/1 بامداد 19/10/65 با رمز مبارك يا زهرا(س) آغاز شد. نيروهاي اسلام تحت فرماندهي قرارگاه مركزي خاتم‌الانبياء و تمايلات آتشباري سنگين به مواضع دشمن حمله‌ور مي‌شوند. ابتدا تيپ‌هاي 429، 421، 501 وابسته به سپاه سوم عراق كه مأمور دفاع از دژ مستحكم شرق بصره بودند مورد هجوم غافلگيرانه سپاه اسلام قرار مي‌گيرند و به طور كلي منهدم و مجبور به فرار مي‌شوند.
دشمن نسبت به هيچ يك از محورهاي عملياتي به طور كامل هوشيار نبوده البته نسبت به پنج ضلعي داراي درصدي هوشياري بود. با روشن شدن هوا چهار گردان از نيروهاي عراق جهت بازپس‌گيري مناطق از دست داده وارد عمل مي‌شوند كه در يك درگيري سنگين به اهداف خود نمي‌رسند و پس از تحمل خسارات و ضربات سخت از صحنه مي‌گريزند. رزمندگان اسلام بعدازظهر نخستين روز عمليات، درگير پاتك‌هاي متعدد دشمن مي‌شوند كه با مقاومت شجاعانه، هر بار به عقب رانده مي‌شوند در ادامه درگيري‌ها، مواضع جديدي از دشمن در اطراف درياچه ماهي تا غرب اروندرود به كنترل نيروهاي خودي در مي‌آيند. دشمن يك روز پس از شروع عمليات در منطقه كوشك، جبهه جديدي را باز مي‌كند كه بامقابله سختي از سوي رزمندگان مواجه مي‌شوند. در دومين شب، نيروهاي عراق براي عقب راندن نيروهاي اسلام، اقدام به پاتك مي‌كنند كه دچار شكست و سردرگمي مي‌شوند.
در ادامه، رزمندگان با تهاجم با چهار تيپ، مناطق جديدي را به تصرف خود درمي‌آورند كه منجر به انهدام تيپ‌هاي 45، 439 و 501 پياده دشمن مي‌شوند. سرانجام با نبرد و هجوم‌هاي با امان نيروهاي اسلام شلمچه از وجود ناپاك دشمن خالي مي‌شود و فاصله خود را با شهر بصره كم مي‌كنند. مرحله دوم: دومين مرحله از عمليات در شب 21/10/65 در شمال غرب شلمچه آغاز مي‌شود و نيروي ايران در هجمه با امان خود ضمن وارد كردن خسارت فراوان به لشگرهاي 12 زرهي، 11، 65 و 8 مكانيزه از لشگر سوم دشمن موفق مي‌شوند، پاسگاه‌هاي شلمچه، بوبيان، و كوت سواري را آزاد كنند. نيروهاي اسلام در ادامه عمليات، كيلومترها از جاده آسفالته شلمچه – بصره را به تصرف خود درمي‌آورند. گارد رياست جمهوري عراق پاتك‌هاي سنگين خود را به ويژه در اطراف درياچه ماهي با تعداد زيادي تانك و حمايت شديد آتش آغاز مي‌كنند كه هر بار با دفاع جانانه رزمندگان مواجه مي‌شوند و به اهداف خود نمي‌رسند. در اين ميان يگان‌هايي هم از سپاه هفتم عراق براي كمك و افزايش روحيه از دست رفته ارتش عراق وارد منطقه مي‌شوند كه عملاً زمين‌گير مي‌شوند.
از سوي ديگر راديو بغداد با هذيان‌گويي و با تهديد، جنگ‌افزارهاي گوناگون خود را به رخ نيروهاي اسلام مي‌كشند و اقدام به جنگ رواني مي‌كنند. در ادامه عمليات، دژ فولادين شرق بصره در ميان چشم‌هاي حيرت‌زده فرماندهان ارتش عراق سقوط مي‌كند و مواضع جديدي از شلمچه و درياچه ماهي آزاد مي‌شود و دو پاسگاه و دو جزيره(1) به تصرف نيروهاي اسلام درمي‌آيند.
با فرا رسيدن شب سه‌شنبه نيروهاي اسلام متشكل از چند لشگر (2) آماده هجوم به سوي مناطق اطراف درياچه ماهي و غرب شلمچه مي‌شوند. در همان مراحل ابتدايي تعداد زيادي از افراد دشمن كشته و زخمي مي‌شوند در اين بين دو تيپ از گارد رياست جمهوري به مقابله با نيروهاي خودي مي‌پردازند كه با هوشياري نيروهاي اسلام تحركات آنها عقيم مي‌ماند. اين دو تيپ از گارد رياست جمهوري براي بار دوم اقدام به پاتك مي‌كنند كه اين بار هم با شكست مواجه مي‌شوند. قواي اسلام در تكميل پيروزي‌هاي خود، تيپ 16 گارد را در غرب درياچه ماهي و تيپ 19 از لشكر دوم گارد در محور غرب شهر ؟؟ مورد حمله قرار مي‌گيرند و با روشن شدن هوا اجساد عراقي‌ها و ؟؟ زرهي آنها در جاي جاي منطقه نبرد به چشم مي‌خورد.
رژيم عراق در سفر چهارشنبه 24 دي ماه در پي شكست‌هاي متعدد خود در منطقه دست به جنايت ديگري مي‌زند و در سالروز شهادت حضرت فاطمه(س) شهر مذهبي قم را بمباران مي‌كند. در اين ميان در صحنه‌هاي نبرد خبر مي‌رسد تيپ‌هاي 703 و 94 ارتش عراق ضربات سختي را متحمل شدند و تيپ‌هاي 47، 23 و 101 پياده عراق مورد هجوم قرار گرفته‌اند و بدين ترتيب جزيره بوارين به محاصره درمي‌آيد.
دشمن تلاش مي‌كند با شليك منور و روشن كردن هوا و با فشار زياد، محاصره جزيره بوارين را بشكند ولي با هوشياري، نيروهاي اسلام، فرصت ابتكار را از آنها مي‌گيرند و پس از مقاومت حماسي و شجاعانه مواضع دشمن را در هم مي‌كوبند. نيروهاي خودي در زير آتش سنگين دشمن وارد جزيره بوارين مي‌شوند و تيپ 94 پياده مستقر در جزيره كه مأمور حفاظت از اين منطقه مي‌باشد، منهدم مي‌شود و افراد آن كشته و زخمي و تعدادي هم به اسارت سپاه اسلام درمي‌آيند.
نيروهاي اسلام در محور شلمچه با هجوم جانانه خود و پشت سر گذاشتن موانع ايذايي، بويژه رودخانه دوعيجي وهبان بخش وسيعي از ادوات دشمن را به آتش كشيده و تجهيزات قابل توجهي را به غنيمت درمي‌آورند و با گسترش عمليات و تكميل محاصره نيروهاي عراق در شمال رودخانه سليمانيه واقع در شهر بصره، قرارگاه‌هاي فرماندهي سرتيپ مشترك را به تصرف درمي‌آورند. با فشار عمليات، مردم، شهر بصره را تخليه مي‌كنند و از قول خبرنگاران خارجي مستقر در شهر فقط ماشين‌هاي نظامي و آمبولانس‌ها در حال تردد بودند. صدام در اين ميان از مسؤولان نظامي و سياسي خود از جمله لطيف نصيف جاسم و عدنان خيرا... مي‌خواهد تا دلايل شكست‌هاي ارتش عراق را بررسي و پيدا كنند. رزمندگان اسلام در قالب چند لشگر و تيپ با عبور از ميدان‌هاي وسيع مين و موانع ايذايي قرارگاه‌هاي تيپ 37 زرهي و تيپ 802 پياده، ارتش عراق را در جزاير ام‌الطويل و فياض مورد هجوم قرار مي‌دهند و اين دو جزيره با محوري به طول 11 كيلومتر به تصرف رزمندگان اسلام درمي‌آيد.
