بخشی از مقاله
چکیده:
مطالعه حاضر، با استفاده از روش پژوهش همبستگی با هدف سنجش ارتباط میان عوامل الگوی پنج عاملی شخصیت با سطح حساسیت حرفهای دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان انجام شده است . به منظور گردآوری دادهها از میان جامعه دانشجومعلمان شاغل به تحصیل در سال تحصیلی ُِ-ٌَُُ در دانشگاه فرهنگیان شهر همدان، تعداد ًَ نفر دانشجوی دختر با روش نمونه گیری خوشه ای به عنوان نمونه آماری گزینش شدند. ویژگیهای شخصیت و حساسیت حرفهای، به ترتیب با پرسشنامه های شخصیت نئو و حساسیت حرفهای مورد اندازهگیری قرار گرفت. روایی محتوایی و صوری ابزارهای پژوهش از نظر متخصصین ارزشیابی آموزشی و برنامهریزی درسی مورد تایید و تحلیل عوامل و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرانباخ محاسبه و مورد تایید قرار گرفت. برای آزمون فرضیههای پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیرهاستفاده گردید. نتایج نشان داد که، از میان عوامل الگوی پنج عاملی شخصیت، تنها عامل دلپذیری با حساسیت حرفهایهمبستگی مثبت و معنادار دارد.
واژگان کلیدی: شخصیت، اخلاق، حساسیت اخلاقی، تربیت معلم
مقدمه
حرفه معلمی بیشتر از هر حرفه دیگری - حتی پزشکی - با مسایل اخلاقی ارتباط دارد . بنابراین گزینش معلمان دارای حساسیت اخلاقی و پرورش این حساسیت در دانشجومعلمان و معلمان شاغل همچون افزایش دانش عملی آنان در حرفه معلمی از اهمیت ویژهای برخوردار است. معلم به عنوان مسول تربیت کودکان و نوجوانان جامعه، باید به مسایل اخلاقی حرفه خود آگاه و حساس باشد تا در تصمیم گیری ها به حقوق آنان احترام بگذارد و تاثیر مسایل اخلاقی را در حرفه بالینی خود مدیریت کند . بنابراین، حساسیت اخلاقی یا حساسیت حرفهای از ابعاد اساسی و لازم برای پرورش کفایت اخلاقی معلمان قلمداد شده و ارتباط آن با تدریس مراقبتی در مطالعات پیشین تایید شده است - غلامی و ابراهیمی، ٌَُُ - .
شواهد حاکی از آن است که عوامل مختلفی بر حساسیت اخلاقی معلمان تاثیر گذار است. اما نقش ویژگیهای شخصیتی معلمان در پایبندی آنان به اخلاق و حساسیت حرفهای آنان همچنان به عنوان حوزهای مغفول باقی مانده است. یکی از نظریههای شخصیت که از دهه ًٌَُ به بعد در رویکر صفات مطرح شده است، مدل پنج عاملی است که بر وجود پنج عامل اصلی در شخصیت تأکید دارد. این عوامل عبارتند از: ثبات هیجانی - رواننژندی - ، برونگرایی-درونگرایی ، دلپذیر بودن ، وظیفهشناسی وظیفهشناسی و انعطافپذیری ، که هر کدام از این بعدها دارای ّ رویه است. - گلدبرگ ، ٌَُُ، به نقل از احمدیان، ًٌَُ - . ًٌَُ - . تعیین نوع ارتباط هر یک از این عوامل با حساسیت حرفهای دانشجویان حرفه معلمی میتواند به گسترش فهم درباره عوامل موثر بر حساسیت حرفهای آنان کمک کند. در همین راستا مطالعه حاضر در صدد پاسخگویی به این مسئله است که آیا میان عوامل اساسی شخصیت و میزان حساسیت حرفهای دانشجومعلمان رابطه وجود دارد؟
روش پژوهش
طرح پژوهش حاضر، به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ اجرا از نوع همبستگی است که براساس آن رابطه بین عوامل شخصیتی و حساسیت حرفهای مورد بررسی قرار میگیرد. ازروش همبستگی هنگامی که کشف رابطه بین متغیرها مورد نظر باشداستفاده می شود. مطالعه میزان تغییرات یک یا چند متغیر براثر تغییرات یک یا چند متغیر دیگر بدین صورت میسر میگردد. امتیاز عمده روش همبستگی این است که به پژوهشگر اجازه میدهد که احتمال رابطه چند متغیر را با یک الگوی رفتاری مشخص مورد پژوهش قرار دهد همچنین این روش میتواند درباره درجه همبستگی بین متغیرهای مورد مطالعه اطلاعات لازم را فراهم کند - دلاور ،ٌٍَُ - .
جامعه و نمونه پژوهش
جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان همدان است که در سال تحصیلی در این دانشگاه به تحصیل اشتغال دارند. نمونه پژوهش با روش نمونهگیری تصادفی طبقهای انتخاب شد. به این ترتیب که از هر رشته تحصیلی - الهیات، شیمی، علوم تربیتی و مشاوره - به طور تصادفی تعداد نفر انتخاب و در مجموع تعداد نفر انتخاب شدند.
روشهای گردآوری و تحلیل دادهها
برای سنجش سطح حساسیت حرفهای دانشجومعلمان از پرسشنامه سوالی حساسیت حرفهای استفاده شد که توسط غلامی و ابراهیمی برای جامعه معلمان ایران هنجاریابی شده است. برای سنجش ویژگیهای شخصیتی دانشجویان از از فرم کوتاه - ًّ سوالی - پرسشنامه شخصیتی نئو استفاده شد که توسط گروسی و همکاران ترجمه و هنجاریابی شده است.در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی - فراوانی ، میانگین، انحراف معیارو... - و برای آزمون فرضیه های پژوهش از آزمون رگرسیون چندمتغیره استفاده شد.
یافتههای پژوهش
همانگونه که اشاره شد برای آزمون ارتباط میان عوامل شخصیت و حساسیت حرفهای دانشجویان ازآزمون رگرسیون چندمتغیره استفاده شده که نتایج آن به شرح زیر است.جدول ٌ - .نتایج جدول بالا نشان می دهد که میزان همبستگی عوامل شخصیتی با حساسیت حرفهای برابر با و مقدار ضریب تعیین برابر با و نیز مقدار تعدیل یافته برابر با ًٍُ% میباشد. بدین معنی که از تغییرات حساسیت اخلاقی توسط عوامل شحصیت تبیین می شود.نتایج تحلیل واریانس مندرج در جدول بالا آزمون معنیداری مدل رگرسیون را نشان میدهد که حاکی از معنیدار بودن مدل رگرسیون می باشد. همانطور که مشاهده میشود مقدار I محاسبه شده با درجات آزادی ِ و بزرگتر از مقدار بحرانی ونیز سطح معناداری بدست آمدهًکوچکتر از سطح ًِ/ًمی باشد که نشان دهنده معنی دار بودن مدل رگرسیون می باشد.
