بخشی از مقاله
فاجعه ملی سد سیوند
از نگاه دکتر رضا مرادی غیاث آبادی
در گفت و گوی ویژه با ایران نامه
http://www.drshahinsepanta.persianblog.com/
بازگشت به صفحه اصلی
توضيح سخنگوی کميته نجات درباره مطالب اين مصاحبه
دکتر رضا مرادی غياث آبادی (باستانشناس) و دکتر شاهين سپنتا (مدير ايران نامه)
ايران نامه: جناب آقای دکتر غیاث آبادی چندی پیش در یک تارنما با نام سیوند (کوروش بزرگ) که توسط گروهی از جوانان راه اندازی شده از قول شما نکاتی ذکر شده بود که مایه شگفتی بود. برای نمونه از قول شما آمده بود : «متأسفانه حساسیت های ملی گرایانه در ایران به صورت موج است و هیچ بنیاد علمی هم ندارد و فقط نوعی سر و صدا کردن و واکنش نشان دادن است.»
یا در آن سایت در یک پیشگویی تاریخی از قول شما نوشته شده بود: «غیاث آبادی می گوید : متأسفانه سد سیوند آبگیری می شود، آن جایی که باید زیر آب رود، می رود و کسانی که امروز حساسیت نشان می دهند هم درآینده خسته می شوند و این مساله را رها می کنند. به اعتقاد وی این حساسیت ها را باید زودتر انجام می دادیم ، چون الان دیگر نمی توان کاری انجام داد.» همچنین در یک جمله متضاد با جملات قبلی از قول شما نوشته بودند : «تنگه بلاغی را با دیوار بتنی که از رسیدن آب به آن ممانعت می کند، حفظ کرد.» آیا به راستی این جملات از شماست؟
دکتر غیاث آبادی: من نه چنین چیزهای را گفته ام ، نه از این سایت کسی با من مصاحبه کرده است . البته چند بار دیگر هم چنین کارهایی را با نوشته های من انجام داده اند . فکر می کنم خوانندگانی که با نوشته ها و طرز فکر من آشنا هستند ، خودشان این را متوجه هستند که چنین حرف هایی برای بدنام کردن من نوشته می شود و دفعه اول هم نیست و این چندمین بار است که این اتفاق می افتد .این ها آمده اند نتیجه چند سخنرانی مرا که در بنیاد جمشید انجام داده ام به صورت آشفته در کنار هم گذاشته اند
. در آن جا برخی از دوستان پرسش هایی را از من پرسیده بودند هم در خصوص سد سیوند و هم عموما در مورد سد سازی در ایران و کشورهای دیگر مثل مصر و چین و هند که پیشینه دارند و در مورد این که در این موارد دیگران چه کارهایی انجام می دهند. مثلا جایی را که من عموما در مورد راهکارهای بررسی های باستان شناسی پیش از احداث سد توضیح داده ام را از توی آن یک جمله درآورده اند و آن را به سد سیوند ارتباط داده اند . یا جایی که صحبت از دیوار بتنی شده ، جایی بوده است که من توضیح داده ام در کشور های دیگر مثل مصر هنگامی که سد نوبیا را می
ساختند و آثار باستانی نوبیا به زیر آب می رفت ، آن ها این کار را انجام داده اند و یا مثلا در جایی من گفته ام شما در بیانیه ها باید از سازمان میراث فرهنگی و وزارت نیرو سوال بکنید که آیا اقدامات لازم برای پیشگیری از به زیر آب رفتن آثار باستانی را انجام داده اید یا خیر ؟! این افراد آن جمله مرا به یک گزاره تبدیل کرده اند که : سازمان میراث فرهنگی و وزارت نیرو این بررسی ها را انجام داده اند. پس سخن من به این شکل نبوده است. یا مثلا من در سخنرانی ام گفته ام که گاهی دوستان در مورد بعضی مسائل میراث فرهنگی و هویت ملی واکنش نشان می دهند ا
ما واکنش هایی که نشان می دهند، همیشه علمی و منطقی نیست . اما در این مصاحبه آمده است که واکنش ها نسبت به سد سیوند هیچ کدام جنبه علمی ندارد . به عبارت دیگر سخنان من در آن سایت تحریف شده است .
ايران نامه: کمیته بین المللی برای نجات آثار باستانی دشت پاسارگاد از چند ماه پیش، فارغ از هیاهوی سیاسی شروع به فعالیت کرد و نظرات کارشناسان را در زمینه سد سیوند گردآوری و ارائه کرد . البته عزیزانی که این کمیته و سایت www.savepasargad.com را راه اندازی کرده اند ، ادعایی ندارند که همه مطالبی که در آن سایت گرد آمده است صد در صد درست است ولی صرفا جهت این که یک فضایی را فراهم آورند که امکان بحث و تبادل نظر بیشتری فراهم شود ، این کار را کرده اند.آیا شما با فعالیت های این کمیته آشنایی دارید و از سایت آن ها دیدن کرده اید ؟
دکتر غیاث آبادی: من از هنگام تشکیل سایت savepasargad.com کم و بیش مطالبش را خوانده ام و به آن سر می زنم و در مجموع به نظر من کار مفید بسیار خوبی است. و اگر چه ایرادهایی دارد ولی در کار همه ما ایراد هست و یک ایراد کوچک نشانه بی ارزش بودن یک فعالیت نیست و در مجموع کارشان خیلی خوب و قابل دفاع است و به آن ها خسته نباشید می گویم .
ايران نامه: اگر امکان دارد به آن ایراد ها هم اشاره ای داشته باشید .
دکتر غیاث آبادی: تنها نکته قابل تذکری که من روی این سایت دیدم ، متن منشور کوروش بزرگ بود که یک متن غیر اصیل را استفاده کرده بودند که به هیچ عنوان ارتباطی با منشور کوروش ندارد و نسبت به رواج آن نگران هستم ، چون بعد ها در آینده اگر از فرزندان ما بپرسند که منبع و مدرک شما چیست، آن ها پاسخی ندارند. من نسبت به این موضوع خیلی حساس هستم و هرکجا متن نادرست این منشور را می بینم، فورا من به آن افراد پیام می دهم که واقع بینانه در کارشان تجدید نظر کنند.
ايران نامه: آقای دکتر غیاث آبادی ، در حال حاظر آب گیری سد سیوند تا 15 اسفند به تعویق افتاده ، برخی افراد هم در نامه ای خواستار تعویق آب گیری سد سیوند تا 4 سال دیگر شده اند . این ها در حالی است که اخیرا علی یوسف پور معاون حقوقی – پارلمانی وزارت نیرو گفته است: «آبگیری سد سیوند اگر چه ممکن است به منظور بررسی کارشناسان میراث فرهنگی به تعویق بیفتد
اما قطعی است و امکان صرف نظر کردن این وزارتخانه از اجرای این پروژه وجود ندارد و به هر حال بايد اين حقيقت را بپذيريم كه اين سد ساخته شده و آب گيري آن هر چند با وقفه بايد انجام شود تا اين وزارتخانه دچار خسارت مالي جبران‌ناپذير نشود.» اما به تازگی کمیته بین المللی نجات آثار باستانی دشت پاسارگاد با توجه به نظر کارشناسان مستقل در مورد عواقب ناشی از آب گیری سد سیوند پیشنهاد جالب و جامعی را ارائه کرده اند مبنی بر این که از آب گیری سد سیوند
جلوگیری شود و در ضمن این سد تخریب نشود و به عنوان یک سند تاریخی حفظ شود تا ثابت کند که ایرانیان تا آن اندازه برای میراث فرهنگی بشری ارزش قائل بودند که حاضر شدند تا سدی را که ساخته اند آب گیری نکنند تا این آثار حفظ شود و در ضمن از محل بازدید این سد هم مقدار زیادی از هزینه های پیشین تامین شود . می خواستم در این مورد نظر شما را بدانم .آیا شما هم معتقدید که این سد بایدآب گیری شود و اگر چنین اعتقادی دارید در مورد آثاری که با آب گیری سد زیر آب می روند مثل دهکده هخامنشی چه نظری دارید؟
دکتر غیاث آبادی: امیدوارم که در این مورد هم سخنان من به همین شکلی که عرض می کنم ، بیان شود .البته با توجه به شناختی که از شما دارم ، مطمئن هستم که با دقت مطالب را ارائه می کنید. من این موضوع را از چند منظر مختلف بررسی می کنم . نخست این که آن گونه که گفته اند عمر این سد کوتاه است و در حد چند سال است . من به طور کلی از این نظر که سد سیوند آب گیری نشود و به همین صورت باقی بماند ، دفاع می کنم . اما از نظر دیگر اگر این فرض را بر این بگذاریم ( یک فرض را مطرح می کنم ) که اگر در جایی از ایران باید حتما یک سد ساخته شود که احتمال دارد آثار باستانی را به زیر آب ببرد ، از نظر عرف متداول باستان شناسی ، باید ابتدا بررسی کنند که آیا ارزش آثار باستانی موجود در محل ساخته شدن سد بر فواید عاید از احداث سد برتری دارد یا نه ؟ اگر ساخته شدن سد اهمیت بشتری دارد ، حداکثر کوشش را باید انجام دهند که
کمترین آسیب به آثار باستانی وارد شود. از جمله این کارها انحراف مسیر رودخانه است و یا احیانا حفر تونلی در داخل کوه است که رودخانه از جایی دیگر عبور کند. در مرحله بعد اندازه گیری سطح تاج سد و تراز آب گیری است تا به آثار مجاور آسیب نرساند . یا این که آثار باستانی را به صورت جزیره ای در آب پشت سد قرار دهند؛ کاری که مثلا مصری ها در سد نوبیا انجام دادند .
همه این ها در مواقعی است که ارزش حیاتی سد بسیار زیاد باشد که البته این با سیوند قابل مقایسه نیست . این کارها را در مصر در مقابل رود نیل انجام دادند که همه هستی مصر است . در هر صورت این مطالعات در ایران نه در مورد سد سیوند و نه در مورد سایر سدها انجام نشده است
