بخشی از مقاله
چکیده
امروزه گردشگری به جهت توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و هچنین به عنوان یکی از مهم ترین منابع سرمایه در جهان بشمار می رود.ازاینرو نقش بارزی در بعد تعاملات فرهنگی و توسعه جوامع در دنیا ایفا می کند. ایران نیز یکی از کشورهای پرجاذبه گردشگری در جهان می باشد که با نگاه به ظرفیت های موجود خلاء فضاهای شهری مناسب برای جذب گردشگران در این بین نمایان است.در واقع شهر به عنوان بستر شکل گیری زندگی عمومی دارای ارزش می باشد، ازاینرو شناخت فضاهای شهری و طراحی مناسب آن راهی است به سوی برآوردن نیازهای گوناگون گردشگران در ابعاد مختلف.در این میان توجه به اصل انعطاف پذیری به عنوان یکی از عوامل خلق فضای شهریِ با کیفیت و جاذب ، فضا را قادرمی سازد تا گزینه های متعددی را به گردشگران پیشکش نماید. در واقع رسیدن به فضاهای شهری انعطاف پذیر که شاهد نمونه هایی از آن در شهرسازی ایرانی و اسلامی نیز می باشیم از اهداف این مطالعه است.حال در این پژوهش تلاش گردیده تا به تبیین مفهوم انعطاف پذیری و راه های تحقق آن در فضای شهری پرداخته شود. بر این اساس ضمن مطالعه مفاهیم و ادبیات مرتبط با فضای شهری و انعطاف پذیری در اسناد کتابخانه ایی ، بررسی تحلیلی- توصیفی موضوع ،تعاریف و ارائه طبقه بندی ساختار مند از مسئله مد نظر خواهد بود. همچنین سعی بر آن شد تاالگویی به منظور دستیابی به انعطاف پذیری در فضای شهری به جهت توسعه گردشگری ارائه گردد.
کلمات کلیدی: " گردشگری" ، "فضای شهری"، "انعطاف پذیری"، "شهرسازی ایرانی"
مقدمه موضوع تحقیق بنتلی و همکارانش نیز در کتاب محیط های پاسخده
در سالهای اخیر گردشگری به عنوان صنعت پاک، منبـع درآمـد بواسطه اهمیت موضوع، انعطاف پذیری را به عنوان یکی از اصول
سرشار در تجارت جهانی و عنصر مهمـی در بهبـود و تنظـیم موازنـه دستیابی به محیط پاسخده معرفی می نمایند و سعی می کنند با
بازرگانی و تراز پرداختهای بسیاری از کشورها شده است، این صـنعت تدابیر و راهکارهایی این مهم را در شهر تحقق بخشند. در پژوهش
یک صنعت منحصر به فرد اقتصادی تلقی شده و طرفـداران بسـیاری هایی دیگر گونه های انعطاف پذیری [6] و نیاز به منعطف ساختن
دارد.رشد قابل توجه و چشمگیر گردشگری در پنجاه سال اخیر نشان فضا های شهری مورد توجه قرار گرفته است[7]در سال اخیر نیز
دهنده اهمیت فراوان اقتصادی و اجتماعی این پدیـده اسـت. توسـعه مطالعاتی در زمینه فضاهای شهری و عمومی و لزوم انعطاف پذیری
گردشگری موجب رونق اقتصادی و کاهش فقر میشود همچنین تأثیر در آنها انجام شده است .[8] همچنین تحقیقی با عنوان "فضای
به سـزایی در افـزایش درآمـد و کـاهش بیکـاری و در نتیجـه بهبـود عمومی محیط شهری" ضمن بررسی موضوع به طبقه بندی انعطاف
کیفیت زنـدگی مـردم و افـزایش رفـاه اجتمـاعی دارد. عـلاوه بـر آن پذیری می پردازد.
گردشگری عاملی است برای گفتگوی بین فرهنگها و تمدنها و از نظر چارچوب (2015- 2005 ) hyogo با عنوان ایجاد ملل و
سیاسی نیز، روابط بین ملل و دول را متعادلتر و نزدیکتـر میسـازد.از جوامع انعطاف پذیر یک چارچوب عملیاتی ده ساله است که توسط
لحاظ مذهبی نیز بسیاری از ادیان تأکید ویژه ای بـر سـیر و سـفر در کشور های عضو سازمان ملل اتخاذ شده و اصول راهنمایی برای ایجاد
نقاط مختلف جهان به منظور کسب علم و دانش دارند. انعطاف پذیری به همراه یک سیستم کنترل پیشرفت در سطح ملی
دستیابی بـه توسـعه و کارآمـدی بسـامان در حـوزه فعالیتهـای ارایه می دهد. این نکته گفتی است که مفهوم انعطاف پذیری چند
گردشگری هنری، فرآیندی خردورزانه و پیچیده بوده و مستلزم توجه سالی بیش نیست که به صورت جدی در حوزه شهرسازی مورد توجه
کافی و درخور به تمامی ابعاد فعالیتهای گردشگران است. گردشـگران قرار گرفته است (البته این به این معنی نیست که تا قبل از این
داخلی و خارجی به هنگـام قـرار گـرفتن در فضـای شـهری بایـد از چنین مفهومی در حوزه های دیگر مانند مدیریت وجود نداشته و یا
تمامی حقوق برخوردار گردند و مدیریت شهری خواه ناخواه با تـأمین بی کاربرد بوده است ) لذا تا کنون پژوهش منسجمی در این باره
نیازمندیها و مشکلات آنان بطور مستقیم و غیرمسـتقیم درگیـر مـی صورت نگرفته است و بایستی از لابه لای سخنان و متون اهل فن به
شود. بنابراین دستیابی به پایداری و ثبات تقاضای گردشگری هنـری جمع آوری پیشینه کمرنگ این مفهوم بویژه با تاکید بر فضای
با بهرهوری مطلوب برای سازمان فضای شهر نیز مستلزم آن است کـه شهری پرداخته شود.
درجه رضایتمندی و مطلوبیت گردشگران در سطح مورد انتظار آنـان ×روش تحقیق
فراهم گردد و این میسر نخواهد شـد مگـر بـا برقـراری سیسـتمی از
برنامهریزی اندیشمندانه و خردورزانه در صنعت گردشگری هنری. در مقاله پیش رو تلاش گردیده از نگاه متفاوت به گردشگری
از آنجایی که فضاهای عمومی حـائز نقشـی اساسـی و مهـم در ضمن مطالعه مفاهیم و ادبیات مرتبط با فضای شهری و انعطاف
شکل گیری زندگی اجتماعی، ظهور تمدن های نخسـتین و مجتمـع پذیری در اسناد کتابخانه ایی ، بررسی تحلیلی- توصیفی موضوع
های بیولوژیکی می باشند و با مد نظر داشتن اینکه شـهرها در سـال ،تعاریف و ارائه طبقه بندی ساختار مند ، متغیرهای مورد بررسی در
1900، تنها 13 در صد از جمعیت جهان را در خود جای داده بودنـد قالب یک مدل مفهومی و سازمان یافته ارائه گردد.در راستا فضای
و با توجه به افزایش جمعیت در جهان، پیش بینی می شود تـا سـال شهری انعطاف پذیر به عنوان متغیر ثابت و عوامل شکل دهنده و
2050 میلادی شهرها از 70 درصد جمعیت جهان لبریز خواهند شـد تاثیرگذار بر این مقوله به عنوان متغیرهای وابسته در نظر گرفته شد.
و این موضوع حاکی از لزوم نگاهی نو به شهر و گردشگری می باشد. فرایند این مطالعه شامل دو بخش که در مبانی نظری تحقیق از
×پیشینه تحقیق منابع کتابخانه ای، اسناد، آثار مکتوب پژوهشگران در حوزه های
مرتبط و در تحصیل اصول و معیارها و مدل طراحی فضاهای شهری
پیرامون پیشینه تحقیق مطالعات منسجمی به چشم نمی خورد انعطاف پذیر به تحلیل اسنادی و محتوایی در چهارچوب رویکردی
و در منابع فارسی تنها چند مقاله و پایان نامه در ارتباط با گردشگری کل نگر و میان رشته ایی به صورت همزمان بهره گرفته خواهد شد.
و فضای شهری به چشم می خورد که اغلب به این مقوله از دیدگاه بر ایت اساس سعی بر آن خواهد شد تا الگویی به منظور دستیابی به
غیرمعمارانه و شهرسازانه پرداخته اند.شایان ذکر است واژه انعطاف فضای شهری انعطاف پذیر در توسعه گردشگری ارائه گردد.
پذیری بصورت یک اصل اساسی در شهرسازی را از بین نوشتارهای گردشگری
علی مدنی پور، محسن حبیبی، حسین بحرینی، جهانشاه پاکزاد و ...
البته بصورت مختصر و محدود (در فعالیت و یا کالبد فضای شهری) گردشگری به مجموعه فعالیتهایی اطلاق می شود که در جریـان
می توان جست. همچنین در سایر پژوهش های غیر فارسی مرتبط با مسافرت یک گردشگر اتفاق می افتد، این فرایند شامل هر فعالیتی از
قبیل برنامه ریزی سفر، مسافرت به مقصـد اقامـت بارگشـت و حتـی
2
یادآوری خاطرات آن نیز می شود. همچنین فعا لیتهای که گردشـگر به عنوان بخشی از سفر انجام می دهد .نظیر خرید کالا های مختلـف و تعامل میان میزبان و میهمان را نیز در بر می گیرد. بـه طـور کلـی می توان هر فعـالیتی و فعـل و انفعـالی را کـه در جریـان سـفر یـک سیاحتگر اتفاق می افتد گردشگری تلقی کرد که بخش بزرگـی از آن در فضا های شهری رخ می دهد.
در گردشگری منابع فرهنگی، طبیعی و تاریخی شهرها به عنوان کالای فرهنگی گردشگری هنری قابل عرضه اند. گردشـگری موجـب رشد اقتصـادی، ایجـاد تنـوع و ثبـات در اشـتغال، پویـایی تجـارت و صنایع، گسترش فرصتهایی برای رشد درآمـد بـه صـورت فعالیتهـای چندگانه، ایجاد بازارهای جدید برای محصولات کشاورزی وگسـترش مبنای یک اقتصاد منطقه ای میشود. [1]
