بخشی از مقاله
چکیده
امروزه با رواج نظریههای توسعهپایدار در جامعه طیف وسیعی از اقدامات بهسمت این شیوه گسیل گشته است؛ توسعه پایدار شهری بعنوان جزئی از توسعه پایدار برپایه استفاده معقول از منابع طبیعی استوار شده است و باتوجه به مساله اصلی تحقیق دراین نوع توسعه، ملاحظات سه گانه محیطی، اقتصادی و اجتماعی درکنار هم لحاظ خواهد شد در این راستا همسو با این نظریه در اکثرا کشور های جهان بحث گردشگری نیز مطرح شده است که امروزه به دلیل تأثیرات چشمگیری که صنعت گردشگری بر فرهنگ و جامعه مناطق پذیرنده گردشگران بر جای میگذارد و تمامی بخشهای اقتصادی را تحت الشعاع قرار می دهد. این صنعت همچنین تاثیر اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی فزاینده ای در سطح جهانی و ملی دارد پس محور توسعه پایدار کشورها به شمار می آید.
مسئله اصلی تحقیق تاثیرات و رابطه توسعه گردشگری در برقراری توسعه پایدار خواهد بود که با روش مطالعه اسنادی به بررسی مفاهیم و مباحث پیش روی تحقیق پرداخته و سپس با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی تاثیرات و روابط موجود خواهد پرداخت. هدف پژوهش دست یابی به توسعه پایدار و ارتقا سطح گردشگری و بطبع داشتن شهری پویا با تعاملات فرهنگی و اقتصادی خواهد بود، که زمینه ساز پیشرفت های چشمگیر در عرصه های مختلف خواهد گشت.
نتایج نشان می دهد صنعت گردشگری نه تنها گامی برای تقویت فرهنگ هاست بلکه گامی به سوی پیشرفت و تحول اقتصادی و اجتماعی می باشد که راهی به سوی دست یابی به توسعه پایدار خواهد بود.
-1 مقدمه:
-1-1 طرح مسئله:
در دهه 1970 رشد سریع صنعتی و تکنولوژیکی و برپایی برنامه های توسعه، چه آگاهانه و چه ناخودآگاه، باعث تهدیدهای اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی شد. در پاسخ به بحرانهای ناشی از این پیامدها، مفاهیم و گرایشهای تازهای برای توسعه آینده، از جمله توسعه پایدار1، عدالت زیست -محیطی 2، شهرنشینی نوین3 و اخراًی توسعه هوشمند4 مطرح شد - Barton, . - 2003: 18در این جا لفظ پایداری، مفاهیم مختلفی میتواند داشته باشد که از اهداف اکولوژیکی تا اصولی برای فعالیتهای مختلف اجتماعی و اقتصادی را شامل می شود.
توسعه پایدار که به دلیل جامعیت و اقبال گسترده در آخرین سال های قرن بیستم به بالنده ترین مناظره ی جهانی تبدیل شد مبنای بسیاری از تحلیل ها در نظریه های چالش محوری قرن بیست و یکم خواهد بود. توسعه پایدار نیازهای نسل کنونی را بدون به مخاطره انداختن توانایی نسل های بعدی برای برآوردن نیازهایشان، تامین می کند و بر رهیافتی دلالت دارد که علاوه بر مسایل زیست محیطی، منابع انسانی و عوامل فرهنگی، عرضه مواد غذایی، انرژی، صنعت و توسعه شهری در سطح جهانی را مد نظر قرار می دهد .
در واقع نوعی راهبرد توسعه است که تمام دارایی ها و منابع طبیعی و انسانی، منابع مالی و فیزیکی برای افزایش ثروت را به خوبی در بلند مدت مدیریت می کند . ولی صرفا افزایش ثروت نیست بلکه به معنای تغییر است که شامل تغییر در رفتارها، خواسته ها و روش ادراک افراد از دنیای پیرامون انسان می شود.
در این بین رشد اقتصادی به تنهایی منجر به توسعه نمی شود، چراکه توسعه علاوه بر تغییر در رشد اقتصادی مستلزم دگرگونی انسان ها و نهادهای اجتماعی است. توسعه پایدار محل تلاقی جامعه، اقتصاد و محیط زیست است و فرایندی دارد که شرایط زندگی مردم را بهبود می بخشد. توسعه در سطح وسیع تر ابعاد تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را در بر می گیرد.ابعاد کلی پایداری را بدین سان می توان بازگو نمود:
- پایداری اقتصادی به این معنا که توسعه باید از نظر اقتصادی با بازده زیاد انجام شود، به گونه ای که نظارت و کنترل لازم برای حفظ آن برای نسل های آینده اعمال شود. توسعه پایدار مخالف هر سیاست یا عملکردی است که به نوعی منافع نسل های بعدی را به خطر بیندازد.
- پایداری زیست محیطی به این معنا که توسعه باید با حفاظت از فرآیندهای زیست محیطی و منابع مربوط سازگار باشد.
- پایداری عوامل فرهنگی و اجتماعی به این معنا که توسعه موجب افزایش کنترل انسان بر زندگی خود می شود و توسعه با عوامل فرهنگی و ارزشی که در این راه تحت تاثیر قرار می گیرند، منافات ندارد.
حال با توجه به اینکه صنعت گردشگری در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر کشور و منطقه ای موثر است و همواره نجات بخش کشورها در بحران های اقتصادی و سیاسی است، نقش کلیدی در تحقق توسعه پایدار دارد. بنابراین باید آثار گردشگری را از ابعاد مختلف مورد بررسی و تحلیل قرار داد تا بتوانیم از تهدیدات آن بکاهیم، از فرصت های آن نهایت بهره برداری را بکنیم، نقاط ضعف را به حداقل برسانیم و نقاط قوت را توسعه دهیم و نیز باید دانست که سیاست گردشگری پایدار در دنیای امروزی، رهیافت جامعی است که خواهان رشد بلند مدت صنعت توریسم و گسترش آن بدون اثرات مخرب بر زیست بوم های طبیعی است و براین نکته تأکید دارد که در قلب توسعه توریسم، بشر قادر خواهد بود جوانب خاصی از محیط را در جهت مثبت یا منفی تعدیل یا دستکاری کند.
-2 فرضیه تحقیق:
بنظر میرسد باتوجه به اصول اصلی توسعه پایدار که شامل جنبه های کلی زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی است، صنعت گردشگری بتواند نقش چند جانبه ای - تاثیرا ت اقتصادی ، فرهنگی، اجتماعی و حتی محیطی - در رسیدن کشورها به توسعه پایدار ایفا کند.
-3 ضرورت تحقیق:
همزمان با رشد و گسترش جوامع و پیشرفت روز افزون آنها مشکلات و پدیده های سوء یی نیز در جنبه های مختلف نمایان میشوند . رشد و پیشرفت شهری نیز نیازمند رویکرد های توسعه پایدار در حل مشکلات و دست یابی به ترقی، شد و در راه رسیدن به این مهم، راههای گوناگونی از منظرهای مختلف پیش روی مسولان قرار گرفت که از مهمترین و اساسی ترین آنها توسعه گردشگری در جوامع خواهد بود که تاثیرات کوتاه مدت و بلند مدت آن در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ارتباطات و مسایل سیاسی چشم گیر خواهند بود.
-4 اهداف تحقیق:
- بیان و تبیین مفاهیم توسعه پایدار، گردشگری و گردشگری پایدار
- دستیابی به توسعه پایدار و متعاقبا رفاه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی،زیست محیطی
- ارتقا سطح گردشگری و توریسم در کشور باتوجه به پتانسیل بالای آن
- برقراری تعاملات فرهنگی - اجتماعی و اقتصادی ناشی از ورود گردشگر و توریسم به شهر
-5 چارچوب نظری:
-1-5 گردشگری:
گردشگری1 مجموعه پدیده ها و ارتباطات ناشی از کنش متقابل میان گردشگران، سرمایه، دولتها و جوامع میزبان، دانشگاهها و سازمان های غیر دولتی در فرایند جذب، حمل و نقل، پذیرایی و کنترل گردشگران و دیگر بازدید کنندگان است.
گردشگری به مجموعه مسافرتهایی گفته می شود که بین مبداء و مقصدی با انگیزه های استراحتی ، تفریحی، تفرجی، ورزشی، دیداری، تجاری، فرهنگی و یا گذران اوقات فراغت انجام می گیرد و در آن شخص گردشگر در مقصد اشتغال و اقامت دایم ندارد.
بطور کلی مسافرتی که با انگیزه های فوق انجام می گیرد و حداقل یک شب اقامت در مقصد را به دنبال داشته باشد، سفر توریستی یا گردشگری نامیده می شود. این تعریف یک تعریف قراردادی است و چندین مسابقه برای ارائه یک تعریف جامع و کامل از گردشگری بی نتیجه مانده است.
کمیسیون آمار ملل متحد، تعریف ارائه شده از جهانگردی توسط سازمان جهانی جهانگردی را پذیرفت. بر اساس این تعریف، جهانگردی عبارت است از : » مجموعه فعالیت های افرادی که به مکانهایی خارج از محل زندگی و کار خود به قصد تفریح و استراحت و انجام امور دیگر مسافرت می کنند و بیش از یک سال متوالی در آن مکان ها نمی مانند
در سالهای اخیر، دولت و حکومتهای محلی در سراسر جهان از پتانسیلهای گردشگری چه طبیعی و چه انسان ساخت، به عنوان وسیلهای برای توسعه اقتصادی آگاهی یافته اند و گردشگری را به طور کلی، و جاذبه ها را به صورت خاص برای توسعه اقتصاد شهری، توسعه شهری، توسعه منطقهایی و توسعه اقتصاد ملی، به کار برده اند
